& vbi hibitct,fédtantùm crede quoniam.ybiqueeft,' fie
& anima: locum ignoramus, fed cancum fcimus, quia in
toro.corppreeft, & opéracur. Amplius autem & in hoc
ad Dei fimilitudinem animararionalis exiftit. Nam fieut
Deus noç eft aliquid eorum quæ lùnt, fed ab ominibusdi-
uerfus, ita racronalis anima diuer fa eft ab omni creatura.
Ad hæc adeem quod jnitabilius eft, Sein hoc alio ad fi-’
fOpînio- ndUçudinem Dei exiftit, quia neque fubftantiæ Dei rario-
nemhumana mens valet comprehenderc, nequèanima:
-*•&*: homiûiseflèntia valet fnuehire, vndë & quoruodoadéfle
&**ia]^prouèriëïfo Quapiopcerqùi hanc eomprehendere arbi-
U m ^èati funt, à cæca caliginis voragrnè âbfofpri y â.yeriràtè rc-
cMèrtfnt. Srimidem ali) coelitus niifias eorporibus înfün-
di affirmauetiim, alij ex traduce,alij ex coicu mafculino &
foeminino gigni ; veluti ex ferro & lapide ad inuicera con j
euftis fauillaexcuicur. Et alij quidem Angeiisconfùbftan-
tialemautumauerunt : quorum licet multiplexfuericer-
rorjVnaveritas,quamcymiferunc,ratiseQScdnfundit.Ve-
rum ficut lu péri ùs comprehenditur, ad imaginent Dei fa-:
<ftaeft,quddëx hoc maxime patet,quia neque vilibdis net
que comprehcnfibilis fpiritus , vel figura , quahtate vel
fubfiftenriafeupulchricudine,efttamenpulchritudinis&
decoris inæftimabi 1 is. Qua de re quàndam æfnülationem
vidchtuf habere coeleftes fpïnrus,præçellentilfimath pül-
chritudinem illius intuentesin eo tnaxirtiè, quod hæc lo-
la incêralias creaturas, ad Dei fimilitudinem efiè fa<fta le-
gatur,&eft.Omnisquippeincomprehenfibihtas,difticul-
cas, incerrirudo,nihilaliudindicat}nifi quodverèadima
ginèmDei conditaeft. Ideo quia omnia quæ penesipfam
fîmt ignorantes, ex fol is, quasexercetincorppre,adtioni2
bus,illiuseflèntiam atque præfenciam percipimus. Sicv-
tiqueD ei eftentia ëx his tantum pércjgitur quçin fuiserea-
turis agit & operatur? Demquèdilcdrs genriliu mphiio-
fophorum t urba, triparti tant elle aflèrit am mam rationa^ I
Phil, ù
Matth. 11
laan. i6.
nimä. Si h ïc velis attendere nünquam ptâTcipïtaberis iii
ambiguitatcTtinitatis, fed nature rationibus quod fupra
naturâ eft ihueftigabis, neque dices : Si Deus eft Trinitas,
non eft vniras,&fieftVnu$,nÓeft trinusj ldeo .n. fecitani-
mam tuam ad fimilitudinem Triniratisfuæ, vtin harö in-
quifitiónumyertiginé nólabereris.lnuifibilisenimeftani
ma &inuifibiliter manet iii corpore,&inuifibiliter egrédi:
tut àcOrpore. Nifi co/pöriadeflèt anima,neq; intus eprp9
viuifiearet, heq;foriSpungente fentirer, Sedquoniamde
animamultainterveterësex:iûitdubitatio,qrcùmfcriptis
opinionibus congruü vilurh eft; quid fiiper hacrelanófqy.
ru chorus ædiderit, manifeftü faCere audire cupientibiîs.
Omnium igi.tur eorü quæ exi ftunt aut fenfuóognolciitiuv
au t intellectu concipiu n t ur. At verb quæ fupponutür feh-
fibus,pcr eofdern ipfos affatim manifeftänt ui. Ni miyücö-
tadlu ipfbj abfqÿintercapedine, fàhtafiam nobis rei (ubie-
Âæipucbn'ficiunf. Sedquæinteileélu depfehenduntur,
no per fe,lcdtenus afteiftibus percipiu n tur. A n i m a ergo cü
per fe incognita fit, luis tantü afte&ibus in corpore digno-
feitur &demonftratur,quodqualiter fiat attcntus auditor
; animaduertat. Corpus noftrum cûmôuetùr, aiar interius
nèouen neçefleeft,autexterius.Sed ex tenus noftrû côrpus
nô fuicipic motü : nififorteinpa&ionibus, feudiftraétio-
nibus,ad firrnlitudiné corporû manimatoiù.Qua de re intus
lolunnnodo motu accipiens,mOuetur quidem,ted ne
folü naturaliter.Etenim fi lecundû natnrâ noftrumcOrpuS
rautü moueretur (veluti ignis qu i-nu n qu â à m o c u défi Iti
quamdiu extra proprtam regibnc permanferit ) auc tantu
furlum,auc tantum deorfum moueretur. Cü itaq^iurium
& deorfum, ante & rétro,dexcrbtfum & finiftrorfhm mo-_
neatur,ab anima præftante vitâëo pénè modo, quo ab ar^.
tificeinftrumenta, protfiis moueri non réftat ambiguum:
proprer quôdanimanfefîè in corpore liquidoliatet. Quæ
qufdé cü ab ipio lèparatur, maneccorpus inef&fa^c, vtip^:.
leftijfiquidem huius animi,hoc quidem concùpifdbile,ar tibi yifusdemonftrar. Neccertèfëcus,qüàm inftrumenta
liud auté ràtiopabilç,irafcibile verb aliud. lnquiuntenim j cuiuslibet fabti,fi ab eo qui minat dimifla fùerj tït.Ec quû-
quod per con cupi (ëentiam ad Dei amoremexcitatur,per | niam huiufmodi am m a v na &eadc manèns,himc quidem
rationem verb fCiehtiam & fàpientiam ab ipfo Deo acci- j iufta,modo aut é iniufta : nutic quidc ftu diofa, m od o duré
pic y'per iramfpirituales nequitias repeliic & àbdicaf. Iii ;vitiôfa : hodie quidémfàtua,cras verb fapiens: fublfantia
qüa quidem trifaria diuifione imago Dei rurfüs deferibi | efié indubitatoeuincitur.Nampropriumeftfubftàntiç m-
poteft. Omnes.n.trespartes^vniuerûtaris,coeleftia dicô, ‘ fticiæ aciniuftitiæ.virtutis&malitiæ>atqjalibiü contiario-
tertefteia & quæ infernorümfunc tribus rhodis difpenfat < rum efiè fufceptibilei Eft igitur anima in corpore quam fi
oc gubernat.conditrice videlicet &potemia,fàpienteprO- ïenfus vehementer p ulfan tes ad ipi fea n t u r, tu n çfubiligaça
ui^entia,^:expukriccvifi0mmelemetuia. Omneenim feruit,&poteftatecXmpontificiômittit,ëadcn'q;amens
quod facit,feçundum aliquem horum triuthmodorüpet- efficitur: ægra quafi fada" crebris paffion jBüf. Qjuamob i è
ficitàut eondendo ,aut præfciendo,aut caftiga n do. C o n- compétenti ihotü minime v tens » per diuërià nat u i æ- vitia
cupifcibilitâs igitur anrmæ quodammodo condidoni Dei ; præcipitatur, & è veftigio in ipfa bohitas & honeftas cali*-
aftimilatur, fîquidém eonçupifcentia produçic çoricu- | gant. Ité&ajiomodô.mbnftratùrqüodanimafiibftamiæ
pifcentemadaduni,ràtionalitasautem Pejpfæfcientiam | veritaté nondeferit.Ànimam eflêaliquideorurh qù'çfuiü
imitatur, led iral'cibiîicas àd Spintum fandumpertinere | îufticia&fapientia, & adiones ipfius roaniléftü faciü^t
videtuf ; iuxta illud, injpiritu Deieijcio D&monui, & illud : eu quæ cùm per le.nequeant exiftere, oportet eà’fubieduba;
.Venefit Par.icUtus^arguet wundutn depcccato,tkc. Et cxconcu- ! hère. At verb hóeft quippiam eörum anima, quæ fatiöné
pilcibilitateratiqnalitasemanar&irafcibilitas. Nam an- ; fubftâhtiæ noh fqfcrpiùnr. Non cftenim quantitas. Nam
^.ceqiiam loqùaturpuèr,vberà concupilcit,& ionmum àp- omnia qüibus ratio quantitatis côuenir, paruatü fiifè mâ-
petit; fîmilitërautemratioiraléibilitatempræcedit.Ef.n. ! gnarüterummenluræpoiruncelïe.Animaveroniillarum
an tequam di fceina t,nequaquam irafcicur v irt us, funt ta-? j rerum menlura eft, neq; augetür, neq; ni i n ui t u r: li cu t pa-
tüen triafimulin ânimajlednonfimuIappetentia.Quem-? 1-tén^eric. Sed neqj complexioeft anima, iuxta quoi undâ
cumqy igitur Iciéè deledat, quomodo ad imaginem créa- I medicorum afièrtioné, quia cùmomne corpus ex élemê -
toris fui fonnatus fit, hæcinüeftigato,hæçlc)iitator, hæc ! fis copftitütum habestcomplexionem,ômne habere ani-
cogitatô : furipfiqs naturæ conftiturioném perquirac,^ mationem : quo dato, altera fpeciés corporis i n teri m i t u r,:
mma quæ fixnt auimærationalis, mlAutatim & lubtilitëf J inanimatu m fcilicer.Sed neq; qualitas eft anima; Siquide
perdifeat quæfinthuius partes,&.quælyitpàrtes parciuih.- J qlialitatesinleparabiles funt y quia fine fubiedoeirénpn
qui modi, quæ aeceftiones, qüæ difirretiûneS j& quidi ani- ! pofîunr. Anima verb ratiönalisvbi delèrifcórpus,ïècüm 1
vnifórttie,qiud informe : & quomodo çüynafi'tjin j eft ac exiftit per le. Cùm itaq ; anima non fi t quànciras,ne-
tripus.^nficleratur. Verum nullomodoputandaeftahi- queqüàlitas,de quibusmàgisvidëbàtur,manifëftuquod
maperlonisinfîgniri,çum de nulla fuarum partium polfic ipfanô eftaccidens,fi;d fiibftantià.. Sed v'ttû corporéa lül>-
a n n e lI f trii'V n fln n id em p fl-înY în kA o fift/ï ’/ i. J «appeilàrfr'Vna quidemæft in fubftantia^ fed hVo,n« eftvna ___i . ... t-r * i - à
fpeculatione fuarum partium, habet ehim concupi’fcen-
tiam ? rarionera « ïram.': Si conçupilcentiam befni ab
animafcpares,definie efiè anjmâ ; fi rationem leiungas,irrationalem
iplam conftituis: û mentçm amoueas.erit v-
tique mortua,& non viuifica. Apparet igitur quod in anima
tria quæ.dam fuhr lècundum rationem ,,vnumâutl/écundumhaturariV,
ôcfècundutblubftàntiam,&(untiiicb-:
prehenfibilia hæc^&indiuifibiliafrlemper enim vna elï àftahtiafit
anima feu inçbrporea, b f c u it crd i fcutiehdü eft.
Nbn dcftiçrunt philpfophi, qui ânimàm elle corpus afle-
.rer en t;, Nam StôiciTpifi tunvcalrdû Séferfi ent |a n imâeflè
affirnia.bant. Critfas verb lângùinc^ Democritus îgnem
alij pluréi fi milia cô m p lafma b anr,di cen tes qîiia non pèr
■eprphs tantü fimifes |hfentibus exiftitnùsj fed & perani- j
ma,Veluticonfüetudine,palfionibus, quæ fpëdaftt'acHila- j
turam co r ppris. Quo ru m o'pi nib nés Amonius/PJ od’fius I
Mitnmiiis, argumen’tis& ratiônibusimprbbanp Omrie^ )
- _____ - ; In'quiunt, ; / jé
inquiiint, animatu corpus couertibile. ac dilfipabile pror-
fus&in infinitum diu.ifibileeft, Omne autem tale corpus
quantumeunq; tenue diuifionem no elfogiens,continence
acgubernance opus habetvVfftatus, queaccepit, huiuf-
modinon tabelcar: exquibuscolligunc indiuiduumelle
acque incorporeum, quod animatum corpus continet.
Rurfusomnecorpus compofitumautintrinlecus moue-
tur,aut extrinlecusifea quod intrinfec9 mouetur,animatu
eft, quod*vero extrinfecus j inanimatum. Horum autem
curpàsficntmpnftcatûeft.nccaçcUentmnialiqubdrrtiamfdlum
quoniam inïorpptëa (ubftantia, èftihtéliîeiBilis
arqué imniortalis. Non enim omnimudç iubiàcerer cör*
rupcibni. Viui[fanèipftnonpropr<%>rpui,iip&ipfavita
corpüri praeftat.«5 uàrdam tarnen vittutëshabetiquasprW
ter cqrpns exercere non valet, ï t eft apperitiuà, nnmbUîs;
Intelligibile verô «tercet perperuo. Vis (cire quoniam i -
nimahoipiriisfpiiitnseftrai'ionalis-, «ÉimmotMli,, indl
quid dieuMoyfes jile D.eiamicus: V'tus
neutrnm de umnapotei^pwdicui. Nam neque animate bmmem B C B B i
eftanima, nequelnammata;
puscotpoteoalimentomdiget.fedanimanuttmentinon dendum^huipfmbd.flacumaliqbodfluentumJrftui
mdiget cotporei. Quate nullo modo amma fufapit ratio- faftum ex ore Dei. Nam diuinumincbrpoteiim dm fit >
necorporisammatl. In quo mamfefte oftendmitfillfam fimplex eft fmeomni compofitione: rtditaeiTeanimal«
llloruefleientennam.quiextraduceammam efteputaue- dDeo.aurternquamcSdidir&creauit, Nihiieniroaliud
runt.cuagenemtionefitaliena. dmnevtiqiquodpergc- eftDeum&ftlare.qudmanimatofaCere.CuifehtentieacneKtlone
adefle peruemt eft comiptibUe. Anima verb hu |
raanaincorruptibillseft.&imiporralis.bocnonextradu-
« . toTOeypaabmcommaniinaliunitqiM« ex t r a d u c e &(craiß,mm. Quidergodicirflatfinifianimam.quipro-
*“ '1“ J PteEpWcatuinpbrcuflaeft&contriftatarSicefti^iturttnir
fit fiibftantia Dei-, Sc non fit Corpus, fed
per natura fiunt, mortis intericüm o H _____
fpeciebuspollentfimilitudinibus. Namlepores fimiliter maexDéó^
£ fi.f 4
timid,, lupi aftun, pore, fordldl . genusflmiarq paffim ha? fpirims ,noii de fiibftantia Dei genitus, net de fubllanriä
becingenium aimulandi. In borome verb non lie. Multi-. D.eipröadens.iedDeuseltfiaotilliusficurfcriprünleft«
quid.&funuriseft.quodranonalcdicitur.Quadereuon Nonen,mdarur igenitoribuTanimaificur drille lap,ens i
I ! ! r x f ‘f f i osur h9” in,ucx‘at,ng“ ir ,a',tihcir ’ 0 pus&effeaus..Verum.nahorumai,imaliumd,uerlita- T ,,m re«mM r ,dD m im m q„idedi,ilIu. Ouo(andreiiimo? -
tlbusideiecundumvniuicuiu/q; fiamra.motus&impe- nib&tisadmQnemur,exnihiloDeumfedifear
îanlmam pn-
tus.eadem aftuna, & fatultas. Scdrationaliuinaiäus non mi hominis, no ex aliquajarn fada ccearura-; ficutcorpus ii
I
ex necefficare apud omnes idem In brutorü quippe cor- ex cerra. Qua de re cum redit. non haber qub redear fliii1
poribus.congruamanimam.udidircbditor, vtpetdifpo- adauthorem qui coOdidiceam. Audi loti dieentem-Alt- Ui. ,
tinonem in iuis abtibusnon amplius liaberent quäingenitaeqrumnmplicjtasexhiberet.
Vnumquodqifanbbrum bmfiimM,&vifitatwtuacufladmitMritummu,ir poftcrea'- •
animal,impetunaturah mouetur,adiilaopensvfumque rionemcorporismiraeft afpiratiovitiificationis!^ At hinc
a pnncipio iortitu eft, & adeafolum quibus corporis non quidem calamitofa vilitas.hinc verb digriiras ineXpiicabi-
contradicit emgtes. Sed neque line adiutorio conditor il- lis: dignitasfpirituseft; vilitasvetbpercarnem qu^iu?
le primus caderellquit.cum fingula narurali quodamlen- dice vocet ad pieratem. Mimtnto,inquir qiufo per h z c vti-
:l? .° n_!at“ Da 1,? r“ f ent,i‘ !n.%Ili!le5 iV quigufdamvcr" i <äuenuPtialisco"PentDS"natot"ptopagines^vnütho-^
aftutiam rribuerit, velutiartisimagine,& vmbram animæ rum in infinirasfpecies nansfiguratiimmouftrauit.-aniiTiSl
r-a rionalis : vt «p er h■ æc & .p n_e fences iniid—ias declinarent,— & i! àDeocondii corporisgubernationi praipO/ïtâm,rameutas
præcognolcerenc. Quoniam verb non per rationé : tionalem quoqj arqueimmortalé, Nili cnim mdubicato
hæctaciunr manifeftumexeoquodinfuafpeciequoduis ■ credaturanimaimmortalis.fidespériribterhomines. Si
ammalnmiliterhocraciat.&nullainfaciendonififecun- j locus virturis. Quomodo emm poilet vimisiniliis exiitédum
magis ôc minusdifferentiam habcat: eodsm quippe ;.tiam habere, quibus eu anima interimitur, & amplius vl"
lmpetu ipecies vmuerla,parili varieraceacftuum inftgnira ' tranibil feparatur l Porro rarionalis anima proculdubio
mouetur,quod pérauimam fieri non eft ambiguum.Eae- j eftincorrupribilislïngulariqüadamfüanatura perfeexi-
n,meft cuius præfentiac6 fiftunt,quæanimantur,&cuius j ftens,penescorpoream groffiriem. Namvtomnemhunc
abfentiadeficiunt. Ad hæc autédicentibus anima très ha- | mundumcognofcentesperfulceptionemfenfuum &pef
beredimenfiones.eoqubdcorpusquidé.quodtribusex-laausnoftros.quicircafenfusverfamur.adeaquëfq’ptaK?
téndicurdiftantijs, rotüoccuper,refpondendûpuro,ani-{ fumftinr.extollimur.oculonobisfabtointeinrèteomui--
mam nutlo modo très habere diftantias, licet rotü corpus , pocentis fapientiæ.gubernantisper fe omnia: <ic& ad do-
viuificet: ficut nec vnitas qua homo dicirur ynus. Qqare . ftrumrefpicientesmundum.non modicashabemusocca-
animacorpusnoneft. Fallebanturquoquequifanguinc, fiones,&deocculris&appatentibusconieaare. Abfcon-
féuaquam ipfam elle dicebant, cùm plurainuemantura- ditum autem maximèiilud eft,quod perlé quidcexiftens,
nimalia,quæ neq; poru aluntur, neq; fanguine irrigantur. inrelleiftu folo cogiratur ; quia cü fuinuifibile.refcgit fe.n-
Chryfippus autem adprobandü animam elle corpus, hoc fuum inueftigacionem. Anima ccrtétaéipnalis quanqua
vtebatur argumento: Morseft,inquit,animæàcorpore incorporeaexiftar&fine materia, percorporeatamen iü-
jeparario.Nullum autc incorporeum à corpore feparatur. j ftrumenta quædam fecreta conijcir,prçterea quai atiris au-
Non enim corpori coaptarur incorporeum,- anima coa- dit,docet &oculus. Inde eft quod medicus langtlidi arte-
ptatur corpori,& lèparatur à corpore. Quarenoneftani- | riascontingensdigitis, perpulfum quodampipdo'inclamaincorporealubftantiâ.
Verumtamen anima non con-
tingit corpus. Nam contingerepropriéeft extrema tantü
habere fimul. Corpus toti prorfus n® poteftadiàcere corpori.
Nullü quippe corpus locum alterius inuadit, nifibi
mitantem audit natura, & agritudinis fcaufasjnterpretan
tem. Quippepulfulatenterindicante, animaduertit^cau-
faslanguorismedicusj&vlq; adquot dies infanife debeat
asftuum intentio. Quid igitur ? Nonne in cola qui domain
regit& fuftinetjhasc pandit & referat?.Quid .n.manusvel
alia corporis pari per fe medicudocuifietnili per taduni
feientiamlatentium morboruincelledtusappefuificr. No'
eft procul a vero quod quidaPhilofophoru inquiunc.-fvles
cuiufq;,is eft quifque. Ipla enim eft qua: ;fieroinif,audit,
intelligir. Quomodoenim fole imuendo ('fplendifiimnm j
illird corpusjno qnantus apparet plerifque, ran turn ilium-!
efle aflerit Geometra circulirnagnicudine., fed mnlcis oar-
tibus vniuerfum tcrix ambitu excederc. Qnqmodoluna
lucere dabit luce alrena? Manifeftum fene,talia hequaqul
occupanti cédât quod continetur. Quod fi alicui anima
cofpotiadiaceret,ipfiim animal totum nequaquam ani-
maret. Cùm igitur animal totum fit aniraacum,neque ad-
iacet anima corpori, neq; corpus efiè porerit. Rurfus in-
qui u n t, nullum incorporeum compatitur corpori. Anima
verô cÔparitur cælo corpori,atque languenti; fimiliter au-
tem &corpus animæ. Nam cum anima confunditür cor-
pus rubet & patitur. Quare anima corpus eft, quod ab o-
mni veritate remotum. Etenim circagenerationes & cor-
ruptiones, qualitates patiun ta r, & ... corpore al reran ___ _ j|||iPL..a
tu^quaetamen corpus non fun t^ Cùm igitur anima no fit | elle facultatjs corporis çlementaris. QqijJ rëfei
"** ~ ^ alioS: j
Biblioth. Veter. Patr. Tom. n . Parst< P ï |
Geome