w
Sandhis quoque ÀrchiepifeoptfÿCypti Epiphänmsifili-
broqüemritulusi^>^potàRnomihat,eoxpibdfitancrorà
fi dei ; de Orchbdbxa fide talia memoràt. Beat us-, înqirfr,
Petfùs,adÀnâhiim'dixît ; Cür tentauifeor tuumSatanas,
mtntiri te Spirituifkhäo,notiesmeniitus botninibiisfei Deo.Igi- ,
turbeuséft, ihqtiftfexPatte & Fftlo Spiritus,cui mentiri
funt[qü£de pféciofraudaüèrunt : 'Scimrfiim: Spiritüs !c-
rifvn Deus eft, ' & Spiritus Patris, & Spirit üs Chrifti,rrfon
fecÜnäü'm aliquam eörnpoßtionem, qiférfiadmodüm in
nôBis anima & corpus, led in’medio PaÉris& Filij ëx'Pa-
tr ^ F ilio : & rurlüm : Yita'tötus Déiîsietgo vita ex'vita
Filius- Ego enimfiïtn i>eritas',&vita. Sari dtüs Vèrb Spiritus
ab ambobus,Spiritüs exSpiritu>nam^SpiritüseftDeUsi&
infra: Nunquid dicimii^dùos efleFilios ? 8c qüornodb'v-
nigenitusîimp tu quiséyiqinicfporidcasDeo ? fi Filiüih
\ quidem vocaf ex fe, fen&üm veto Spiritual ex ambobüs-?
& irurius: SpirfeüsTan&us,Spiritus vcritatis'éft,lunfèh
teirtiumà Pâtre 8c Fifio. 'Söfäsverb Damafceriiis Ioarities
diffidercà m à gn o^rillo, alijfquefandlis Patfibus viHè-
rtüfefi tamèn ita IctîbitiSpirituin ex Pâtre dicimüs, & Spi-
Vitüm Patris riominamüs. Ex Filip autemSpfricura non
âicimuSjSpiritumverànominamus.Veruntîâiien&lcriptfira
liefe hàbente, non difeordat hic fahdlüs à Latina
! vëritate : hoc a i confuetudinëm EcçlcfiaeGræcorum fe-
fôfendo,quæ non effeSpiritüm€xFüiocôtffitetur,vfqüe
inVôdieEmim.QuippenS^iritumPatrisBi Filij nomiria-
mus.vt fandtüs ifte Vif curitApoftolo àflèuerat,aut çqüa-
liter 8c fimiliter confitendurifeft S piritum elfe vtriufqhe:
autinæqÜalitcr,&dilfirriiliter:&inæqualiterSpiritWeft
^ t r i s & Filij, & magis eft vfiiüs, 8dftinus eftalterius: &
gfcit infinitus fecundum magis, refpëètuPatris, 8c fîhitus
fecundum mirius^féfpedtüFilij.Orntte enim quod cotiri-
nctür, & exceàiturabaliquo .fecundum quod dbnti-
nétür&exceditur,tèrminatur.,Q^feterminum hapebit
‘ iiitenfionivâhih haBeat remiffionisi principium. Pbrtb
^ q u id apiià hos peffedhim eft natüra, moribus, & fâtio-
>ne', magis & minus reprobâtVqüiilvriqueapüd diüinas
vperfonas'bmhi perfédribne præditâs intelligendum'fit ?
Nam qüod binhi|>arte pèrfeâum eft ,’ftabile eft,atque
'indilatabile. Q^iod veto' magis 8c minus fufcipit,rdefe-
‘ <ftum perpetiturjpar ticipationem habefis^ mo t umy adie-
• dtibnen^& Mperfeâiônem: àt vèro tfiümqfetfofcâtum
: ratio/in eodem femper termino cûnfiftic.
'C À P V T X X I L
ÂMpliüs.Rcmiflio cuiufque fit exînipotentia,impô-
tentiVveró contra naturam eft: fed in prinlis v t nm-
îplicibus & inmixtis , & in propriaexiftentibus regiohe,
'non eft àliquid contra natürain. Qi&te neque remiffib.
'rieque intenfib. Ergo^Spiritus,'qui omnium menfura'Sc
"terminus eft, qübdmîmduscapere non poteft, quôdrr-
tendatur,autà quo pcfîëmiffioném terminum intenfio-
nis accipiatïQüate cùïivPatris nbfiainetufSpiritus, atqufe
»Filij^bnmagiséft Patnÿ& minus:Filijiqui Vtriûiqs prias
£equaliter,infeparabiliter;'&; natufaliter exiftit, & lècfin-
àüm eandeth ratibnem. QuaecUfiiqfie enim res duoffiïh
’eft $qualiter & lècundum naturàm, âùt eft proprium eö-
r undem aùt quafi propriiirn.Et àttendendum.quod proprium
dubbus thodis diéitfir,p‘er fe,ac fecuftdum aliüd,v t
Philo fophus perhibe t: per fe nbihinis éft prbprium •, animal
manfuetfim natura , quod äliorum feparätififim^ft
•omnium. Adälifidverbpropriuifieft,vtbipes, èqùi re-
lpe«ftu proprium eft hominis^c imperarè corporis fèfpe-
dtu animæ proprium, ficüt ferfiire,cörpöris proprium ad
animam relati.Huiufmodiverb proprium, non ab omni-
ifetis feparatjVerùm ab aliquo.Secündum verb hanc figni-
ficätionem, dicitur Spiritus Filij propriùs,aut quafi pro-
prifis. Non enim feparatTilium à Patrè, fed à cteatura V-
niuef feliter Filium diftinguit,&: Patrcm.Qüibus ex rebus
necemtäsproduithuiüfcembdk Omne fecundum naturam
proprium,aüt quafi proprium,æquali ter ab his com-
municatur, quorum clf'proprium , afit quafi proprium :
Sandtus verb Spiritüs, fecundum natüram Patris & Filij
proprius eft,aut quafi proprius : Deinde Spiritüs fan6tus
exiftens, qttod Pater & quod Filius, æqualiter & natura-
'litfer eft Patris atque FilijiQuicquid verb æqùàliter & na- ;
turaliter Patris eft & Filij, fecundum eandem rationem,
eartdcmqtie confiderationem ambobus conuenitw Qua-
^îpiritüs fendtus exifteffs, quodTater ÔC quodFil£üs,fe-
ciihdumfeandem rationem eandemqj confideratiönem
ambobüsconuenit. 'Huicfeefum cbnclufioniaccidit fi-
des^quod in talibiis locum non reperi't contradidtiö. Sa-
nècbi^ abfquéfallâcià'dicâtur/Spiritüs fandtüis Pa’tris eft
&Filij,huius abdicatur con tradidtoria'peni t us>, vt plena
falfitätfs, quae eft Spiritus faüdtus, non eft Patr'is&Filij ^
quod in æquiuocis repctiturfrequentiftîmum.'Ampliüs.
Spiritüs ländtus exifterts& quod Pater 8c quo&Filius, 'jeter
nali ter jfi militer,-squalker, fecundum naturam Patris
eftatqueFilij: QuicquidVèfbæternaliter,fimilicer, ac x -
qualiterBçfecundumnaturam dübrum exiftit ,qüia non
magisacceäitadvriiim,'qäamadalteruiji,nonmägis ex
vüo habet efte, quam cx äKero. Näm fi ex altefq'quidèm
exiftentiàm'Érahat : exaltéf o aütemmmimè/âifîimilitu-
do manifeft’a eft 9æqüalîtas, & æquilibritas jnon v tram qj
perfonam ampleclitur: &lex eorum,qux natura fequun-
türimparitâtisnefciàsterminosfuos derelinquit. ltaqpt
*Spiri tus fändtus e^lfteiîsquçid Pater,& quod Filius, quia
nonnwgisacceditadPatf'emqüaîriâdFilium,riorimagis
habet efle de Pâtre qfiam de Filio. Ex his efgbratiocina-
tioriibüs, Virinüper memoràti, manifeftè Vt fuperiùs eft
expdfîta intërifibpariditurj&quodabeod^'màgrii Sab-
bafi editgsTerihbviolehriam^’corriiptibnemqvie per in-
telV^ilem neferiamqi’ïriutâtionèm pâtiatur.'Qüippe Y-
bi^rincipalitefde T ritiitafè-,: trifim rëminifcehdo përfo-
nariim proprietktes difteruit,nihil talium pepërit. Verbà
tantiim,qua: fuperius leguntur, ad pofteros tran finit te n-
dofnon fecundum fe, fed fecundum cbrifiietddinem O-
rientalis'EcclefiærSedneqUe Ori^dox^fide i quifpiarn
àntb’illfim fimile'chartis iharàüëriît. In"prsfetb aucem
fermbfte, ‘contra, fas/cotitraqüe'inaioriim conriaditio'-
nfemiSpiritum ex Filiofexiftentiäm non habéfe, abiiibiife
dammeUdacij magis perquirentibfisfolatiùm, quànife-
mitas in'üeftigantibüs verifatis infertum ëit.’ Quoil ficef-
fejipfe vérborum fèries^ftyli alteritasi&fquæ nihil ad rem
pertinet;irironeaclaufuræinfertiô,mâgisaütem qiiod a-
pud Sandtorum aliquot' nufquâm feriptum reperitur,
aptiflîmèâéclaràt. PrbfedtbmôKis Pater emiftit Spirf-
tum Filij/hon cbmrriunicärietniliiöniFilius. Qüjppè'fi
cbmmunfcat Filiiis, noniblüsPàterFilij Spiritum'ëmit^
‘tit,'comrtlünicàntcilli veibbfilb,& errbris minimè ai>
guendifuHt, quihocdbgmatizant. Smâfitëm vfGrSci
dicunt,exfeilô Pâtre Spiritüs prbeedit, folüs PaterSpiri-
tumFilij enitttitjFiliô non communicahte.'qüâtft'corife-
quentiam obliquàe ambages cbhnedlünt.yerididi'âeferiit
tinnitus,&triùfdem Spiritusboncutit proflatib. Gonfe-
quitürenim ptofanu ra quiddkm, & aböminabile, Patde
videlicet., enürifefe SpiritümmorrcommunreantePatriS
•vif tute ac fapiehtia :( Dçi enim Patris virtue '&!fapiéntià
Chriftüs eft,ÀfrApoftolus pefhibet. Qmreimpotehs fe-
cüdum hoc Ôbfatuaerit emiftfo Spiritus, & caùfa& principium
irratibnale. Ipfe etiaih S piritüs PatrisFilij exiilSs,
àdueniens erit filio,nifi ex ipfô^vt ex Pâtre prbùeniâ't. Seâ
enim fi circürüfcripta virtutèiüc fapîentia èmilfor Pater
intelligatur,irhpotens & irratibhalis ipfePäiler fecä'h’düm
quod èmilfor cônftituetur. Â% Verb impia & exeèràbih's
ilia vox èft.qus Spiritus fandti örnniumbonorum datb'ris
fontem,&caufam,fatuam & impotentem efle p'èffehàf.
Qüas ôb res,clàriim vt àrbitror plane fadlum'eft> Filiùm
qui eftvirtus&fepicntia Patris,Spiritum faùm, cûnvPa-
treipfo emitteré. Qüpdconftanter,piè,atverè,cundkô-
'rum fandorum Pàtrum vèftigiapèrfeqûens,omnis ma-
gni Petri fùccclTor tene't, 8c huiùs'decrêti fentèntiam, vt-
focietate vèritàtis ineXpugnabilém, vt votis iuftioribus
geatificam, vt opulentamiùftitiaè, vt prifeisinnixam au-
thôritatibùs, Vt-a. fummopaftore Ghrifto editam, 8c vt
habentem intégras allegationes, ôrbi vniuêrlbpüblicàt,
8C ab antiquo rite cenfetampledli. ,
F i Ü ï &
- ’ ’ ' AR.NOLA
R N O L D I]
G A RN OTE NS I S
, A B B A T I S B Ô N Æ-
V A t L 'I J'S,
D E t f E P T E M V E R B l S D O M ï N I
i ;n Ç r v c e , T r a ç t a t v s p i v s / c vM
Scholijs & emcatÊa tioneFrà;ncifci
Titclniarini HaflcK
leniis. *
S. BERNARD I
EPISTOL a ; AD A RN
O L D V M C À R lv IÔ T E ^ S ’EM, A B B A -
T E M B O îf yE V A E L RS : QJV X MESSE S Q.V I-
'bufdam munufeulis,de ipfius'fuerat .
valetudinc feifeita-
E I V S D E m A R N/Ô X € ) Ï /S. E R H O D E.
• laudibnsB. Virgitiis Matris.
fe I V S D E H A R N Ö L D I T R A C T AT V S
de Operîbus fexjdicfuni.T^
i> E 6 P E b i s H V I V S A V'T H O R E.
R N ó i dY s Aj)_b.as$on&uallù( kefte Ioâ-t
neTrichemio)BeatiBernaTdifâo>ib^ris
amicuiTfeiit, vir in diuinis fcrrptüris
^ft udi b lus'Sc ér üdi tus, ri ü mqü oque
literarum 'nbn ignàf fis", p.rqmptu's '
8c clams ejoqüio , nec minus ÉÔnfier-
fatione qua'rn dodkrina confpieuus»
Qdi, deffiribtçEQui i helmo Abbare fan dti T heoderici
o,pusyit^Ian^-i Bernârdi imperfedum relinquentj^feà-
trummul.torüni'ptecibusdcuidhiSjquôd illemorrepræ-
e eut us i mp erfedtum reliqtierar ,libro vijoeftprofequuttusifiuiüs
iùiïitin;'jMrot^m-MuSrU^ge^iy ‘&c. Huic Ate -
noldo beat US; Bern ardus in vlrimaàrgricudin'e pofitus
brëuenricripficïepi^olam,.'àmicj üimi ergajllümpe.djtoris
cyftem^uius titulüs eft : Ad Apioldum^ar.tiptenfenpjAbbar
temBonnuaHisï qüam riosproprer fidem aftr.aendan> au- I
tliori', ftatimpöft fequentem. üünciipatoriam epiftolam !
locari cürauimüs. Ferrur idem aüthqripr^.ter duós hb$ ;
tradtatusA quos^modoin lücëm pdimus , alia quoqüê j
‘confefipfi fle opu feula ,deQ[>e>rib,us fexdïerum^de^ cor fore &
fdpgUihe DonïifH : quW hadtenus nriBis inuila, fequando
adrnanüs npftra’speruenerifit, lücerhamfub modionori.
relinquemüs abfcondicam.
Ern ALDV'Eiutera^ItalorümfortairecqnfuetudiïfeyvoçaturabMcüriçpd
Gandau(#nGaralogo.; § 8
V s c e p i M V S chariiatem yeftraïn in
charitace, & non in yoluptate. Quæ e-
nim voltiptas -, vbi totum fibi vendicât
aniâritudo ? -Nifi quodfiolumdihileo-
nredere, vtcunque dele^abile eft. So-
mnus-çeoelfiràme, nevelbeneficio fp-
piti le h I u sd o lo r y n qua m- re cedar. Defends ftpinaefei.
rere totiim ^pd.pacior-eftk2Fj»quencer.&j^fe 8ci'n no^
â e cxigit cp nfo rt ari. mod icd ad m p d u m qualicuitquc li -
hqpore: nam ad foildurri omne inexorabtiiter indigna-
! tur.Hpcparumquoddi’gnaruradmitrerc,1non'fi.nema^i
mpleftia fumit: led cimeÈgraüiorem', fi ^ vâéüum pmn 1-
n o di m i fe r it.-GJuad feplufc ulu m quid i nterdùinadmit-
tereacquiefcarjidgrauiffii^iim. Pedes Ôc.cruraintumue-
ïunc,quemadmodümhydropi cis'conringpre foieu Et, in
his omnibus, ne quidlateat amiçum deftata amiqffqlli-
ci tu m, fecup d um i ncer iorem h ominem ( vcminusfapie ns
j dieojfpiricus.'prompruseft, in, carne infirma. Orate fal-
T oiatpré,quinonvulr morcem.peceacoris,vt tempeftiuum
iam exitümnon différât, fed cuftodiat. Curare munire
votis,calcanéum nfidummeritis:yrisquiinfediatat,in4
tienire non poffi^nde figat dentem ,i8c vuinus infligat.
Hæc ipfe dj.dtaui/fic me habens, \‘t;peEûotam,yobis ma-
num agfipfeatis affedtum. . Verumtaraen. referipfifle,
quam-icripfifte maluerirn. ^
Hanc epiJiolam(vt iejlatur GaujrïdiuwMnchùsOlarMaîlen-
-.‘fis, beauBeznardtdifepvlw) Pfiter functus imminente exjttu
, fuo confcnpftt. Addmt al^hmcepifiolArr^Eernardu'tn in‘ex-
tremis pofitum dutajfe m u tf mam.Ponttur in orditfe epiflo-
iarum, tncentefmmdécima À.pr&qorniiïato Gaufrido re- >
■<enfetur ,vitam S.,Patris defrxibente, libro Jecundofiudefcri- ;
jptiohis, cap.ftcundv.
O R B O SEPT EM VERfeORVM C H R I S T I ,;
iuxtaproceffy^n 3^radtatus fequentfe.
E X B E L L A R M I N O D E S G R R
" 'v ^ ' iptorib. Ecclefiaft.
A R nolôvs Cariïöten'fis, Abbas-Bphi-Vallis, vfe
-eA . adfiipdfim piùs,8c dbdlns,'&iandti B'ernabdi difei-
pulus V & amicus' in,primis;ad quern etiam Ccnpßtepijto-
lam^iQ.de obitu fuo ïam imminente. S-cripîit inhgne opu~
fculum de feptemyerbis notiißmis a Chrijlo in Cruce prolatis.
•$cripfit'.it6'm 'àe'lauâtbusyirgim Maria Matris Dei: qü«
düo o.p'e ra ë xtant-S c rip fit quoqu,e^c«»^a»ii h brum
vit&fanftiBernardi,c[mha.bctm2<i
finem operum fenâi
Bcrnardi. — i
^rimum-verbtirn., pemmem^Dsm weue^qtiaremederélf
I quijh. f
:Secundüm» Amendtco tibi,hodie mecum erittnparadifo.
r Terrium. Muiter,eccefilius tuus,zd matrem : & ad dffei-
I p u lu m. ï-Eccemater tua.
. Quartum^ Sitio.
Qmntum. B#tefigwfceï!lft,quuinefcittiitöimdféteiunt.
; Sexcum. .Gotifummatum,ejl.
Seprimum. Bater, in manus tuas commendo Jpiritum
meum. \ ,y:
- luxtaconmunioremtamenfeKtentiamynonbocordineCbri
firn vcrba ïjliUiciturprotuliJfè. Qfiodenim primo loco iampofi*-;
tümfuit,qui^tut}i conjhtuunt. lnfecundo&jqtio conuenicntia
eft,f^rtQ,foletdariïocus qmntüsiqutmo,locüsprimus. in fexto
& feptmo, nutta eft dijfonanria. Exacte quoque perjpicientibus
_ Scriptwas, &Jingula adniuuem diligent er confercntibus, appjt-,
tebitpóftemrifteordoyeriftmilior, &_Euangeliftarumnarratio-
ni tonfonantior.Etfafitmmn ideoauthor tftum verbonim or~
'dinem cftfequutiUïqMdjta putaret ea ejfe.prolata, fed quia ftu
■deuoticnis affectui ita voluit deferuke. Verum fc epfo diclorum,
■orditie aut ordtnis ratione,non eft quod 'mpmfentïarum anxie
l dftputmus.ipfa magis quafunt dicenda, arfeëie
. v \ aunbus & toto peel oreintenti
. mdiamus.
iMüit.ij'. i
Marc.ij.
four. iß.
loan.19.