S.P et ri VenerabiLis ^ibb.ctun. I X.
mulrum ne ilium fine indice non cognofcàm,& deleta de
coirde meo non dile&ione, feddileéïiimaginée corâma-
ftan tibus cum occurreritjêimbefcarn.Ne igitur hoc Cotih-
gar,dao{teram,vr matarius veniat: & in hebdomada Paf-
lionis&RerurreAidhisDomi&icæ,mc£rôris 8c gaudij,tri •
ftitiæ & con fol a cio n is j d ifçipii lus& Epifcopus,Ghrifti lèr-
uos& monachos Chrifti, praefentia vifitet,- exhortatione
(ùfeitet : &tantos humanefalutisdies non cum populis
furentibus,(ed cum quietisôc humilibus célébrer.
S A IN C T I
PETRI MAVRICII
D I C T I V E N E R A B I L I S
Al! B A T I S CI. VN. IX . EPIS
T O L A R V M L I B fi K
TercmSi ' /
E P I S T O L A &
Venerabil't & iocunda cordismemoria recolendo, Domino Henrico
VVïntonienjicptfcopo,Frater Petrusbumilis Clumàcen-
Jium Abb.is}Salutem quant préparante Deus
diligent ibusfe«
quo ample&enda reuerentia veftra nuper
l à Cluniaco receflit,muta vobis perrnàfit liny
gu a mea, lednon racuit de vo b is con feien cia
mea. Siliiic ailocutio, (ed non filuit deuotio;
tepuit loquacitas, (èd non refriguir chantas.,
fedetiamfrequentibus benefieijs, & permaximis ranne .
ribusad mimi am bencuolenti; vicillitudinem rependen-
dam|magnificèinuitati (umus. Et frequenter quidema
magiftrisEcclefi»Dei, &ab innumerispopuli Chrjftia-
n i P r i n c i pi bus m u 1 ta Gluniacenfe Monaftcrium dona,
multa beneficia percepinlèd cum haec vëftiis donis,veftcis
bèneficqs, veftris muneribus comparancür, licet magna
(int & préciofa, vilelcunt. Sufcepitv^rèClun.Ecclefia,
& fiepe, v t dixi, (ufcipic mul torum, & diucrlorum non in
terra,(ed inccelo theüaurizantium gazas: (cd veftra xen ia
canto aliorum munera fuperant, quanto homo pecori-
bus, quanto (apientia^cUnóïisopibus antecellit.. Auro i-
gitur, & topaziolongechariora Cluniacusa Lcodienfi
Ecclefia munerafufeepit: quando magnificos viros, &
furama cum laude ac dulcedine recolendos a vobis ad
npsvenientes|humili (uorum collegio copulauir. Nam
Vt alios ante noftra tempora venientes, nobifq^vultu incognitos
Nec mirum. Cum enim omnespehe Cluntaceofis ouilis
amici, cum oronesprouifores, cum omnes benefit ótörês,
in vobis vno confluxerint:: non eft mirandum,(i pet mul«
tosolimdiuifusnofteramor, ad vos folum concurrent.
Sed quoniam iftud apudvósicónftare cértum fiabemus-
non (une dehis muhiplicanday erbameque quod optime
noftiSj faftidioferepliçandurn. Illudtamen, quod nunc
mihi fuit caufa feribendi, requiro,illud fummopere mihi,
veEcifqueref|tibendum depofeo : quis regni, Angjici, ledi
maxime quis vefter veftrorumque fit (latus, quæ corporis
incolumitas, quæ return prolperitas : qualirer nolhaquo-
que localehabeant, vtrum pacelætentur, an adhucdubia
fub forte labörent : quænoftrorutnoonuerfàtioj quæ
fitfamav.Jftaomniaidcircoà vobis requiro , quia vobis
maximë-noftrà ocrihia innitûtur, & à vobjs Cingulare poft
Deum.vt noftis,auxilium,præftolanrur. Frattesnoftrj, fi-
lftveftnp.ro vobis aflidue omnipotçntis milericordiæ af-
Fe£tib.us&precibus fupplicantesreuere.ntiam veftram
venerando (àlutant, &vtetiamapud Dominum ebrum
memotiam habeatis implorant.
E P I S T O L A IL
Egregio&fublimitervenerando Alber ont magna, Leodienfis Eccle-
'■> fi* magno Pontiftci, ac nobilieiuflemEcclefi* Conuentui,
Frater Petrusbumilis Clun. Abbas, humilif-
que grex Clumacenfis ouilis,
falutem.
S.Tinam humilitati me» talis daretut facultas,qualis
ab antiquo iam data eft voluntas; vt ampleâendam
qobis&omnibusbonisperfonam veftram ; vt (àcrum &
'çperabile Ecclefiæ vobis à Deo epramiflæ collegium vi-
dere ; vt iam dudum habeo, non chartis committere, fed
féruencjlErnum chariratisaffe&um , quem ad vos ore ad
vobis coram pofitispoflènf, Cum enim
raceam : quando Leodienfis Ecdefis memoria
apud Cluniacum perire poterir, qu® Hezclonem, T eze-
linum, Algetum, Can onicos * magnofqj fiiis„ tempotibus
magiftros, humilitatis difcipulos, & , vtipfi qtfi vidimus,
atteftamur,verosmonaehos fecit? Quorum primus m.ul-
co tempore pro Ecclefia, ad quam venerat, laborans, (in-
gularilcientia.&praedicabililingua, nonfolura audien-
tium mores inftruxit: fed corporalèmnou« Ecclefi* fabrics
m , quim aliqni veftrorum viderunt, plus cuntftis
mortalibus poft reges Hilpanos & Anglos,conftruxit. Sequens
fpiritnalibus.tantum ftudijs totum fuum homitie
occupans,ii^an«5lopropofitolong*uus có(ènuit:& prius
Cluniacifub (anifto PatreHugone,dehincVizcliaci cum
domnoRainaldo Abbate eius nepóie,ac demumLugdu-
nenfi Archiepilcopo,degens, laudabilem vi tam ifanéfco fine
conclufi t.Tertius,cuius vix memoriam finelachryrais
facio,' humilitate, puritate, vit® corius fincéritateïècun-
dummeum iudicium longe priecedentès exuperans; ita
meqtemporeapudnosyixit iiritantum benigne 6c(an(3 :e
conuerfatus eft, vr licet a nobis carnë recejfferit, fpiritu tarnen
, &memoiiafinguiarinobifcum(èmperdum viui-
mus noneflè non poffic. Qui& librum de Sacramento
Altaris , audoritatibuslanólorumpatruminuihcibiliter
cbmmunitum, nobis & fidei fuaïinfigne teftimonium, &
contra quotundam modernorum,vel imperitiaraj.velër-
rörem, (ingulare pr*fidium, dereliqpit. infpiret igitur o-
mnipotens (piritus, qui vbi vult (pirat,coirdibus veftris: vt
faudorum iftorum, qubs ante peul os mentis ve ftr® me-
morans reduxi,vitam & exemplaimiteminiVquiavdbis,
vt dixi, venien tes, & mötë magni Patdarch^ dë terra , dè
cognatione^de dorndpropriaegrefii,peregrinationei'an-
6ta am,i(fampatriam repetierunt, &mundi fuperbiamih
tem ,com mutan tes,ad earn iam per Dei gratiam peruene-
runt. Hacergo recordationë|chariflimi, Yelutquödam
eharitatisglucino vobis adha:rentes, vofque viciflïm nobis
adhajrererogantes: vt h xc memoria apud vos fit con-
tinua,qu® & apud pos eft perpetua,precamur.Hac confi-
dentia fiducialirer vosetiampro locis Cluniacenfibusin
Difficefi Vßftraconftitutis pramus.quaa vobis nos non re-
pélli, fed e^audirifperamps. Specialiter autemprd:D omino
Gerardo Priore de Bërtreis, & domo fibi commifla
veftram amicitiam depte,camur: qtii non tantum nobili-
fategeneris, qua vobis bdhe notiis eft , fed etiam höncfta
vit»conuerfiitione, quad nobis commcndandus eft, hoc
vt credimus,promerctür.
E P I S T Q L A I I I . 0
liïuflri &$oriofo regiSicift* , Domino & amico Eotgtrio,
Frater PetrusEumilü Cluniacenfium Abbat,Sa-
lutemabeo qui dat falutem
omnibus Chrifti Ecclefijs, quæ numerofirate fuavnius&
regtkus.
Carholicæ Ecclefiæcorpusperficiunt, charitatis Cornpa-
gine honorem fimul &camorem debéamus; inter omnes
Germanorum Ecclefia^oc vobis qüadam familiàri pnèri A iufiadecernut. DéquorÛ humero, quia vos eifectEÏeftis
rogauuadebemus;quorum non folum amore prouocarÿ \ céfura cen(ùit,eidé fupetnæmôderationiyqùaspoflhmus,
i B 9 I Er mei ait Dei Sï$icmiat regesregnant, & legunt conditores
Dcquoru numero.duiftvosefi*e r«»IpPic
gratias
EptjfolarumLib, I I I . ' 7 f a
gratias agirhîiÿ; non tantum , quia fubiïmitatem vefttam
magnispopulisprætulit, ïed qupniamaxime eifdem pp-
pulis Ypy præferen do prouidic. Indeen im ! ætamur , inde
in Domino gloriamur:inde celfitudiné veftram»etfi vultu
incognitàm, verædiledlionisbrachijsampledtimuf: & yt
adhonorem nominisfui, adfalutempopulifui omnipo-
tensSaluatörveftram regalem potentiam nvagnificet, &
çonferuerjhumiliter &frequenter précamur. Qtjisenim
non gaudeat>quis non totis viribus,fi necefle fùerit,çpllà^
boret: vt poft tantos bellorum & malorum turbines, tam •
profundæpacis bönumd D eo per vósSiculis,Apulis,Ca-
labns,tnultisquealijsgentibuscollatum,cön(èruétUr,au-
geatur,dilatetur? JQuis Ecclefiæ Dei fe membrum agno-
fcens, detantarum Ecclefiarum ram inconciifta & ftabi-
lipace pet vos, vt dixi, & reftituta& cpn(eruata,in Domino
non exultet? Quis audiens ciericos,monachos,mi- ;
lites,rufticos,onuftospecunijs & diuerfismercibusmer-
catores, omneqj gënus hominum in terra veftra mahen-
tium,aut per earn tranleun tium cyrannörum, f apcof uin,
in fup e r i p forum 1 atrö n u m ,omn i ti m oré fubla.t o ,fu a bm-
nia pacifice obtinere : quis,inquam,tanta bona per vnum
bonum Principem tot tantifqj hominum geherib.us im-
pendiaudiens, nonquaspoteft Regi regum gratias agat,
& vc tali Regiregnum ab eo conlecuecur df augeatur,im-
ploret?Iftame,vtdixi,advósamandum,pnmitusimpule-
runt: ifta vt inter magnos reges, Romanos déco, Francos,
Anglo's, Hilpanos, maximos Cl uniacen. Ecclefiæ amicos
Ot.Denefa<ftores,vos quoq; admitterem,coegerunt. Ea de
caufa iam ex multo tempore pro pace,pro hgnore,pro fa-
lute veftra, & apud Dcum prccacorem, &apud homines
prædicatorem mé coUfticui:' & ad idem agendum tam de
noftris, quam dealienis^uos potuiVattraxi. Teftiseft Kó-1;
rum confcientia mea,teftis Romanus Cancellarius, ceftis
& ip(e DominusPapa: quern Pifis, quern Roraæ, que in-
tra Gallias cqnftitutum, prælèns verbis, âblèns literis, de
pace veftra fçpe çonueni;& ne inimicis veftris veftram pa-
cem.iufq; pertiirbantibus crederer, & rpgaui, &.raonui.
Quod licet diu dilatum ,:(cd nu nc tandem ad efFçâüper-
ductum, nos & omnesquicunqj audire potuerunt, pacis
amatôtes lætificàt, &adgratiarum aâiones Deoperfol-
uendasinuitat. Rogo ergo,&in quantum poflum vos,vc
chari ffimum 6c fublimem amicum admoneo: vt hanepa-
céPaftotis veftri, ac fummi Ecclefiæ Dei Magiftci totoaf-
fçâu ampleâàmini,toto annifii retinëre ftudeatis;quate-
nus& ipfe dc vobis,ficut de optimo & (peciali filio,& vos
dé ipfp ficut de benignó &fingulari Patfë,in (piri|ualibus
pari ter, & tempotalibus gaudëatis. Filium noftrum Gau-
fridum,cum literis veftris omnem beniuolentiam redolë-
tibus ad nos venientem, vobis cum his literis remittimus:
atq; tam i plum quam commiftiim ei Monafteriolü, quod
folum ad hue in regno Siciliæ veftra Cluniacus habet, régi
» dementi» commendamus; & quia tam fe quam locû
eundem fingulatiter à vobis diligi reculit .gratias agi mus.
Idcircoautem dixi,adhuc(blum illudn«s in regno Siciliç
habere.-quia quod non (olum diu matière debeat,de ranti
amici fingulari amicitia omnino prçfumo.Na fi hoc Deus
cordi regio inlpiraret, & per vos in regno veftrçî de iam ia-
cto femme iu multam frugeni paruum illud princi{Hum
mulciplicaret : crefceret & in corde noftro multiplicand»
in terra illa mônafticæ rèligionis afFedüs. Quia ncut bene
nouit fapiétia veftra, (peslucri iflaioris, maius cfficitur fo-
menturn laboris. Lucrumàutem maiusvocaui,multipli-
catæ religionis augmentum,quam maior numerusMona-
■chorum meliuS'poteft feruare,qua paruus.-quia, vt ait Scrj?
ptura facra ,Vafoli,quta cumceaderit,non habet fubleuantenv.&c
licatmtCum\oc[uiWiFraterfratreadiuuanSyficùtcmtasfor-
tis & munita. Maior ergo fi fieri poftet, fratrüm vel locoru
numerus, maiorem in nobis fuccenderèt propagandæ re-
'ligionisafFé&uin:quia in eorum multiplicatione maioré
fentimus eflè profeâum. Nec vtilior poflet accrefcere re-
gijsgazis thefaurus:quamilU, que dë tçrrisad coelos trâs-
latum prædanon diripir, latro n*n fubripic, & iuxta fan-
6tum Euàngelium, tineanoncorru mpitifuresn pneffodi-
untjnecfurantur. Animet vos, & ad bene agenda mag is
magifqj(uccendat,nbnfolum,quodprçcipuum eft,tinior
Dei,maximumtógnorum omnium robur, (edetiam^qi^i
pîærnjfi, probitatis veftræ fattia per regiones hac illacque
dirrula; quoniam magnificoregi limore Dei iuftiri® colla
(ubmittercgloriofum eft, &farnam oprimam vellë dila-
tarejVtile fimul 8c honotificum eft;
E P I S T O L A IV;
Venerabiïi ér charifimofratrUPontio Abbati)tfixeliacenfi, -
Frater Petrus bttmilU Cluniacenfium Ab-
‘ • I '. ' baSfSalutem.
"C XpedaueraihjVt fiateirna n ö n quidemfè nèdnrë;(ed
J^fenedutipr^pondefantemtdiuturnam laboris faciga-
tionem.fratern® iuuenrutisfoburexcipefér: 8c noi?arub-l
dined,fed eburneo b a cu loxfli d u isé x ten u aras vi r es( ii d o-
ribusfiiftentaret. Sed aliteraliter quam putauerim, ceffit:
nec requiem quam (perauicin fratreifrafernus. afle(Shis inuenit.
Circüeo,(atago,fplIicitór,angorshac» illacq; diftra-
£tus:rum de.ptdprijs, turn de alieriisnegocijs,q6fine ma-
gnis animi moribuscurioius. Labörat'(èhiof,quiefcit iu-
nior;&nec a(Fe<ftu,iiec ®tati deferens, vmb’ra labo^antis,
ab ®ftn (è abfeondit laboris. Sed'Deo gratias, repdrtat de
1 aboribus proprijs nobilem labforans triumphum: nec al- ,
reninuidésgloriams folusquam meruiti vië},ori»óbrrnet
palmarn.Dormientiitaq;fratri,necprofratre,necprofra-
tribusafomnodiucinoeuigilare vole.nti, indico: tanram-
rsmqj diuturnam fratrum guerrami meo,meo,inqua, ftii •
dib*mea cura, mea inquietudine, pr»iïia & adiutriCe Dei
gratia co^fopitam: Eracliumq; & EuftaChiuin'germ andsf
(acramentisinuiokbilibus in perpetuum fcedSf amici-
'tiamqjiuratos. H»c indicando & velute-xprpbrado maii-
dauit, vt de pace fratrum meis ad pr»fens labotib. prouii
fa, roecumgaudeatis : & deliiceps dé requie veftroftudio
nobis comparata,nosvobi(cumgaudcréfaciftis.Vttamé
ferio aliquid loquar,|per filium meumchariflimumGuil-T
elmum mihi remandate, quo temporeCluniacü, vel cir*
ca.venire,& nobifcumloqui poflitis.
È P I S t ö L A V.
fSummoPontifici&noftroJpecialiPdhiÜominoPaplinnO-
centio,Fritter Petrus humtlis Clun.Abbot, obedten- .
tiameumamore. /
■Enerabilis fraterhofterddmrius Natalis,Résbaceh-
m Abbas,a paternitate veftra n uperre.diens,Clu nia-
cum yenic.Quia nobis, vt decebat, honorificofufceptus,
poft duos aut trés dies-inopinatam nobis volurtratem |jia
ptiuscoram paucis,dein coram cün(ftis fratribus noftrisa-
peruit:vellefefcilicetPaftoralf(tilieitudinedepofita,ftO-
bifeum quietius Deo feruire. Sednoslicct de taci virino-
bifeum cohabirationeyaldÊgiüifi, ytiliffimam eius pru-
dentiam ,acreligionc:CIuniacen(iECclefi»efle (ciremus:
monuimus tamen,vr Ecclefiam, ad quamvsocatusfuerar,
%on de(èréret,ne fortè'm nl tipi i ck bo n a,qu ^&ip(è^ttöué-
rampereumindömoillafata?&Tnultiplic4ta,eiüSabfen-
tiadepetirent. Cumq; hoc&fqlus & cum(ocijsf»pemo-
niuflèm, (»pp replicaflèm: animum tam e o ei us a pyöp o fi-
t» quietis defiderio reuQcare rionpotui. Etquiafpe & a-
more «terriorum, ad tranleuntiaoculum mentis, nec ipfa
occafione ecclefiaftic® admihiftrationiséurtl.vllo modp
vejle refle&ere prorfus cognouiipto cum fra.tribus rioftris
pièratisveftr»feruis&filijs,vtiambon»yoluntatieiuspa|
te.rnabenignitateadquiefcatis^eitifqj fpirituale ac beatu
ocium,nec a (uis monachis, nped quibuslibet alijsinquié-
tarivlteriuspermittatis.Sèdheefapiénriaveftraaliquem,
vtilitatem perfon® ad eius inquietudinem pr»tendente
audiatjquoniam licet veftr® Resb^enfi Ecclefi»^ ficut i-
pfe ndnigaoratis,valdevtilisfueri£,Cluniacebfi;tamen,
qu®fam,iliarius veftra eft, nop inu tilis efle, poterit. Quia
ergo non alibi , quam in finu'vcftro, hoc eft ih Cluniaco
requielcere maluit: prouideatei, vtdtxi ,':pietas• paterna
quierem, quamiuftoordinepoft Marth® mefeturhabe-
re laborero.