B
S . P etri Venerabilis AbpyCLuh. i J t.
tere (upefeteïfi^drcümferimiH! ömni yéntodo»5fcrin$|&ad
tant. Qupd vosiam plus nipyo expertos elle, null
oçcidui ôrbis anguîumlatet.-quando ad jpiuriam diuini-
tatis ߣcontemptumfacrxlegis,noup& npudChiifticolas
jpaudito (céleie',ih paçtibuis.yeftris populirebaptizati, Eç-;;
Icù fiæ prophanatæ,aj caria rupjflajcrucesruccefe, die ipfo
paillon is dorn j ^c.çpu bliçè carnes comeftç/acerdoterfla-
gëllati, monachtincarceran\§caddncendasvxörés terro-
ribusfunt ac tormentis compulfi. -Et hariim quidem pe-
ftium capita.tam di.uinoauxilipquarn.Ç^tholicorû Prin-!
cipium adiutoriô à vëftris regipnifcius exturbaftis : fed fu*
pei funr,vt iam dixi,mcbra ,lethifëro adhuc, fiçut ipfënu-
per fenfi,veneno irt£e6fcas ad quçcurâdaDeieft miferieor-
dia inuQcaoda,& veftra m e d i ci n al is d i !» ge pria adhi b en d a.
(^ôdfortafllsifieriVpOterrr.lîpoïlalia fapienriæ veftræ çô-
cilia,inquàncum licuerit,au£tb.ritas reîigiôfis,ratio curio-
fis çon dëfuérir. His enim dÜôbusomnistàm diuinarum
quam haipanatùm rèçum qnæftio fo 1 u‘itur, vt iam no homo;
fed beftiadici poffit, quifquisauûoritati vël ratiqpi
fï ngula n ouarum fpi ramenta au rarui m ,ni 1 folidumvelfta-
bile habentefrjVt fidetaVlècundum Iudam Apbfiolum er-
ranria,|)ëreri;orum pafilrhinaniaraptamini.Simorrispe-
riculum & vlrima neceffitasyps vrgeret, ficruehtüsperfë-
cutorign ib lis.gladi j s* 8c to r me n tis,y c o li m,e xcOgif a tis inr
ftaret, fi ipfe, cö'ius èft aduentus in omni virture , figmVöc
prodigijs mendaeibus, qui apreis agger[birs lanbfcoruin
paupertatehi,qui fëculi luxibus frugalitatem.qui tormentis
conftantiam ,qui miraculis fidem, longe alijs terocius
per/ecuturus eft,vrgeret: quidvos? Qmd yosv inquam,
quidyos ruhcadilll? Qui ad IeuiS aüraè fpititurn arundi^
nea'fragilitate roouemirii,quando tantos turbines, anno-
fas ëtiam quercus, 8c elaras in ccelum abietes auellentes,
immoti pateremini?. Quapdo vos pro Chrifto vëftrofa-.
piéntibus Grsecisvpotentibus Roroanisicrpdelibus Perfisj
prodigiofis Antichrifti tcmporibus refifterecis: qui non
multisgentibusiredduobustantumhomuncionibuSjPenonccdir.
Eapropter qu o ni am v e ri ta t is d i Ici pu lis A p o - j trode Bruis5&Heinricoeiuspfeudo-Apo(îolotamfacile
ftoliça voce præcipitur,vtparai ifmtrtdderérationemomnipo-1 ceÏÏlftis? Quorum nulla vosrapientiaconuicjt,nullà po-
fctntïdeeaqu<iiinnobkeft,Jptê:fide>viïum ■ tentiafubegic,'nulla rormema termerunr,nulla velmagimaximeaudoritare,
cuipfæcipuefidesinnitîtùr;haereticis I catormentadeceperunt. Scdfa<5tieftiSveiut columbafedu-
calumnijs refpondere.àe il nemo re fp on de rit * ia&e nt vel dufta non babenscog, ôçvelut bosdu&üs ad vidimam, qui
æftiment erronei homiqes,non confilip^.fed reiponâendivj iam iamqueimmolandusbruto pedore admôrtem jrel-
iOopiaCatholicos iîluilfe. Et quidem do&isiam&erii- j utad pafcuàpinguia currit. VërumquiazelusdomusDei,
ditisin,fi4 e Chriftiananoilristcmporibus,magisconrem- j & ram leuii£r delertus dChriftianis Chriftus me pauki-
ptui habènda, quam reiponfipne digna, hïrefîs nefanda lura digredi, & aliquantum extra metas cûrrum agereco-
videretùr,nifi & publipa pericula & ahimatum damna,"& egit : ad propofitüm ftylus recurrat, & quod diu parturi-
pertinax erroris ipitus iam per viginti annos perieueran-', u it, nunètanderti pariat. Vosigitur, vos, quos füpta n'o-
dainon diffiipulandam,(edin,erepandamicpnuincendam minauiVmagiftrietrorum, & cæci duces cæcorum, fæces
acdereftandâadmonerenr. Inéitat magisad hæc, & vclutXbærefura,rcliquiækhifmaticorum : vosego, inquam,(èr
adiedis doriô ftimulis acrius inltigat fama nùper relata j ■ du&orum iedudores conuenio, &vt dclatibulisveftris
quod fcilicet anguislobricusdëregionib. vfeftriselaplus: ad publicum noftrurti prodearis inuito. Non habet, vt
immo^vpbispTOiëquentibùsexpulfus, adNarboneniem vulgodicitur,Yeritasangulos,neclumenfubmodioyuk
Prouinciam îë/è cpntulerit j & qupd apud vos in de&rtis i latere,necea quæÇatiïplica dicitur ,.amac fieri fingularis,
& villulis cùm timoré fibilàbat, nunc in roagnis Gonuen- quia quæ per totùm mundum Chrifti prçcepro diffufa eft,
tibus & populofis Vrbibus audader prædicat. Putabam mundi partibus contenta noti eft. Venite à maritimis Se-
Alpes gelidas,& perpetuis niuibus op'ertosfcopulos inco- ptimaniæ ad vocem vos vocantis Ecclefiæ, & fi quiet» vt
lis vellris barbariem inuexifle, de difiîmilem terris omni- ipfi dicitis,proea,vel,vt nos cfedimus,contra earn afterxis,
bus terramdiffimilém cætçrisdmnibus pofjulum Creauif- edicire. Agam & ego econtra , non vt alijs rapientior, fed
[Tbren. I. f l
D
• Luc. i.
ITfaL «.%
Efhef. 4.
fe: itaqueagpéftibus Scindodis hominum.moribüs,pêre-
grinum dogma facilius irrepfiflè.v Sed hanc opinionem
meam yltiroarapidi Rhodani:ljctora>& circumiacens T o-
loiæplanities, ip^que vrbs vicinis populpiîcr expurgat,
quæ aduetfiis felium dogma tanro cautipr eftè debuicy
quantoaffiduitate fréquentantium populorum, &expe-
rientia multiplicimn dodrinarüm dodior ëflè potùit. Su-
feepit enira, quod non imprôperans,fed condolens, non
bonis,detrahens,iêd<malosà malis fuis extrahere pupiens
dico>rufcepit,inquamvnopliséxiè,ignobilisexerroreci-
üitas, contra Chriftum.Antichrifti præambulos, & oblita
diuiniladis,quoimbuta,quoenutrira, quö itfcröbur virile
proûeda eft,aquasfurtiuas dulciores,6c panemi abléondi-'
tum fuauiorem iudicanir. Non eflrecordataj uxta Propiieta,
dicrtim adolefcentu fu s , nec.tantorum teftium Ghrifti in Ce
fufis cruoribus fidei Chriftianæ teftificantibus acquieuit,
i fed fedaéft quafî tnulier faftidip aügénsprecïürn, quæ fù-
për virum fuum inducit alienos. Et, 6 oües Chrifti % hæc-
"cioe devobis meruit Paftor veftèr, quipofuit anima (uam
pro vobis? Hæçcinë devobis merUjr,quîrelîdis nonagin-
tanpuem ouibus in deiêrto,venit quærefe & iàluu m weef
re queidperifecat ?' Iftà de vobis fànguinefuo Uicrarus éft,
vrdimiflbbpno Paftore, lupis ràpacirér vos difllpantibus
adhæreatis rSed quid ego vos oues nominp, nifi forte vr
illosf deqüibusdicitur; Siçut. oües in infernopûfiti.font, mors
depafeetm ï Nam fi vere fimpliciras & obedietitia ouium
Chrifti in vpbis për(eueÉaiïet,d lupis refdgeretisjad Paftore
m co n fu gere t is, im plère r ur i n vobis vox ip fius Paftoris
dicentis ; Ouesme&voammeamaudiunt, &egoDominusagno-
ftô'eaSj&feqUuntur me,& ego vïtamaiêrhado eis,&n5peribuni in
aternum, & non rapieteasqutfquam de manu mea. Qui & de
lupis vel mercenarijsait; Alienumautém non jequuntur , fed
f\tÿ une, ab eo^rieque audiuntvocem alienorum. Et o miferi quiconque
eftis homines, qui omhi veritäte:& giauitarfeva-
catuaci « vanirate & leuiraté omnera- paleam & Kipulam
forte vt effrenatior.paratus pro modulo meo veritati quae
innotuerit ceftere,falfitati obuiare. f ‘ '
frima Propojttio nouorum Hmticorum.
Mittens, inquiunr, Chriftus difcipulosfhosad pr^-
dicandum, ait in Euangelio: Iteiriorbem vnitterfum,
predicate Euangelium omnicreature. Qaicrediderit&baptizatus
fuerit,faluus erit.Quiveronon crediderit.cdndemnabitur.. ExHis
Domini verbis aperte monftratur nullum, nifi crediderit,
& baptizatui? fuerit ,hoc eft, nifi Chriftiahath fidem ha-
buerit,& baptifmum perceperit, pofle faluari. Nam non
alterum horum, fed Vtrutnque pariter faluat. Vftde infantes,
licefa vobis baptizehfhr,quia tamencredere obftan
state non pofTunr,nequaquam faluantur. Ociofum igitlir
& Vanum eft, quando eo tempore homines 'aqua petfun-
ditis, quo carnem quidem eqrum a foedibus humano pro
more abluere, fed animam dpeccaiis mihime mundare
poteftis. Nos vero tempus congrmim fidei expedamuS,?
6c hominem ppftquam Deiim (lium agobfeere, & ineum
credere paratus eft,no, vf nobis impohiris, rebaptizarnus',
fedbaptizamus, quianunquam baptizatus dicendus eft,
qui baptifmo,quo peccatalauantur; lotus non eft.
Rejponjio contra id, quod dicunt bamici,paruulostton
poffe baptizutri.
ET ^ o d fi1^!’Ijomi nes, i n fi p i en ti b u s& i n d o dtisn u g c
tandem qhod-i ntellige re ha ftenus n on p ortieranr cx-
pone.nres, iranedefipuere prsterirafecula, vt tbtmillibus
pariiulorum per mill i & eo am plius an n osillu form m - ba- ;
ptifma rribuerent, & a fi^hrifti temporibus.yfq; a"d vos, no
v£ros eiChriftiancs, fedphanrafticbs crearent? Siccine
escatus eftorbis rerrarum.tantaquerhucufque ealiginein-
u o i u tUs,y t ad aperieii dbso cu 1 os fu os, & a | ram,d iu rtifn a
r E
fm f c i
I' F
hfia. &
Prou. j .
G
Marc. i6.
H
j-I
1
Contra tJ et robrttfianos H.er et i cos, EpficU.
. 200 */
eft,iridicauit. Sedquia
1 nro<ftcm i 11 uftrahdamf, pbftrbt Paris's, Martyres; Pöhtifi- didir.vosdetrahëre,firàmëq
ces,& vniuerfatiim Ecdefiarüm Pr!ndpes,yostamdiu:exL
fidlaci rumprüm monftronô fatileilleh fü.iii pràBfcrlrlé-
petftarit, & ad lorrige h d ivmlbn guni error erp fuu mv P.e-.
bf Ojin^xihre cum quiddinVos tbtiim dim'mrh$£anoliebi
tium.deBruis8c Heinricumeiusalleclam | veliuApofto-
ableëi fte affirme h t,aUj qu id àhn e i ipfo vos rûfcë jf iîîç cbd-
los nouiffimbs elegerit ï Irahe Vf^ue ad nouos ftcidire-
çëndafitibulpare Vds'de In eertishpld ; fçd rtef^iàéiçijtôi Q
paratbres mundus perijr; & apudfi 11os lucjs &c veritatis p.-
Cänönem;qtiiab%clefiäfufcipitür^vps^ debefe
mniain tenebris & falfitate geftafunt-vt cum pene Ornhes
tert is auadrifcafib ùs probóï
noftrsstatisvelmemorigininfantiabaptizatiimX&Chri
ftianönomebafrumpferiht,accphgrub temjipreih diueyi
Probatio totius noui Teflametiti eic ÉuÀngeliS. - I
fisgradibus Ecclefi*prslati fint, nullus Epiicopor.umE-
pifeopus,nullus Prefoyter,nullus Diaepnus,iiullus Cleri-
SI eni m.quodpmhes affirrhän r* Euahgeli u hi étiahl täfi- 1
cus, nullus Monachus,nullus,yt|iclpquar» èxtainnüme-
rabili numerofalteiji Chriftianus fueric? Nam qui Chufh
bapi:ifmatcbaprizdrtifsn.onfuii;, - p o ... . | ,
Chriftirniüsnönfuit,hecdëcJetö>,necdepopulo,.he<;de niamtorustexciisccblcltisöiaculi,qiipDeusaluper fp,aut1
EcclefiaefTeppruit. Quodfiicaeft,qpamaablurdita^fè- per alios hominibus locutuseft ,'in Vct'eri& noub Tcl'fa-
quatur manifeftum eft. Cum enfip tQta Gallia, Hrfpania.j ipenro confiftit, veniat prirhh admedium hdiiiim Telia-
Germapia,Italia, aevniuerfa Europa, a trcccnt is yel quin- J pientum,non quia prius eft,fed quiadignmseft. Quod id-
geneis fereahhis ntillu nifi in infantia baptizaiu habueiit; eirco Teftamentuni dicitur ;.quiaficut vetus vitiili moi re
nullum Chriftianumhabuit. Si nullum Chiillianum ha- S: langui he dedicatdm-'eftiïtanbuümmUfté:&.afpeHi<>->
1 biiit,neeEcclefiam liabuit. SiEcclefiam non habuic,nec nefanguinisIefiiChiifticohfeciatumeft. Eiiispnncipinm
Chriftum habuit. Si Chriftum n6 Habnit,certniq etlquia fanctum e f t S c v o ^ v f
perijt. Pei'iereigitui'Patres rioftri,quiarn infantianon po- ; faq|acon(phahsprobar,ihtegramfidem,^debitairi reue-'
rrum fu,(cipitis;; necellario i ytdiCtunréft, Streliquaö-I.
..■mhia falcipietis;Necénim poceiftisEuafigclió credëre, 6ë (
i.ftehi^quaäaemEuangblitftri^lbrpi^dtioftarer' Èf^qi
__PprihiniuS & IlOS. renf.iatti «»ViViiKprïcv Fa mm aiSni^ tr/lc vinSimiJ
qui viuimus,qui refidliifumoS,nifi poftGfii;illi,ç|ia Hem
rici baptifmatebaptizemur. Detrahenturdf f'upMnis cçe-
lorum vfq-, adima inferporu innumérabilesSandi ,.,quos
in infàntiabaptizacos, & vitâ fan6kitàte,& rnuimus telb-
moqio, & diuinicas miraculis corn mendarat. ^mcien t u f j
colkgæ dsmoniim,qui ërant focij Ahgelorum,6c quiiapr
pro pijsiaboribusæternam perceperant.yitam,in mortein,j
fubitoruçnt perpëtuam. Diés féfti ifoftti Conue.rtenturjn
lu(ftum,fabbatainppprobrium,horibresin nihilfi. QüîS
iftaferarrquis audi.ar?quis nôàutaures obturer,aut in tiouo.
yhsrefiàrchascütoto, quédamnarelaboranc,m.undo|
ihfurgat ? ISed vënite,yenite»ihquam,ad mevos,çum qui-
bus mihi fermoeft, venitç&refipifcjceâtantoprodigio,
magifq;eligite ab EccIefia Dei difeere vera , quarti për er-
rotisfpiritum docerefalfa.; Difcite paruulis npftris nulla-
tenus fidem , quaMuentur, deefle, quia non poffunc dici
filij infidèles j. pro quibus interuenitrnatris Ecclefi«E fides. j
Sédfcio qqia ho c <dêri dexis , & ali e nà h de âl| u m pofïë I al-
uari, cum multa inter rufticos & imperitordm.gï egëS Çub -
fannatione negatis. Ad quam yeftram brutam. & iro-
piam hæiefim refellendam , innurhera mihi doâofum
Ecclefiafticorüm teftimonia fuffragantur, fed veftra au-
^oritas&fapientia tanta eft.vtéôs coram produ cere npn
præfumâ,maxime cum d i di ceriro ,Hil ar iu m ,A m bro fi um,
Auguftinum^ieronÿmum.LeonerbiGrègormmj&ççteros
iudicio maieftatis veftrs effè dampatos. Çumqj Latinos
çmhes 6c d cathedra Do(ftorum,& à regnp coeioruex-
clufcritis, ne fei o fi Giæeis yel alteriuS li n guæ Kominibus
peperceritis. Qupdfîfôrte vel illi fobrietace veftri ex:arhi-
nis perémptoriàm ftnrentiàm euadere potuerùnt, mihi
quid ? Quantum ad præfèns negocium fpe<ftat4aut parum
aut nihil prodeft, cum honip.tantum Lannus, peregrin®
linguæ,quam igft'oro,teftimonijs, quibus vos autconuer-
tere ppffim aut conuincere,vtinbnvaleam/yidérint pa-
tholiçi huius pperis ledores,quid prb folo iftojquod nu ne
commemorauiCapitulb.mèreamini j qui Ecclefiam Dei
àrrnis fuis fpoliare, 6c inter hpftes inermem côftitiierede-
cre ui flis,i m mo quan t um ad vpS) iam telisÔC gladijihofti-
libusexpofuiftis. Sed quoniam non inuehendi,fèd difpti-
tandi ad præfens contra veftros etrores officium fufçepi ;
repumendus eft fermo,6C vobifeum aubfbritàre pâriter ôc
rationeagendum. Vnde quiâlàtiétis Ecclefiæ Doiftoribus
fidem præbere dedignamini,âdptirifîîmumriuulbrun
mnium rontem mihi eft reuertendurfi ; & de Eüangeli'
ApqftpliciSjfeu Propheticis.diâis, teftimonia, fffarne? Vel
illa fufçipitiSjfunt proferenda. Videndum eft; ytrü hi,qj
nosip fuadiuiija 6c ftabili dignitaré ih'anentc;ad Euati^ë-
Ijcos 6c Apoftblicos librosrèfmjb tranfèât|epfqué e i ipfo
Euangelio Euangelicos vt dixi 6c äüthehci^öl' cöptober. l
Horum primusliber AdudiiïAjioftoJorum eft;iquem,|
vere tQtqm,Euàhgëlicum,
au doriratisefîè ,cum m:ultaVndiqubcohfonenfc,hihcin
piimisÔcmaxime oftenditnr,.quod non alinin quemli.bec,
fed ipfum Euangeliftamfcri ptore m habüiffe prpbatur.Na
îlaëcæteris ftudiofior huina^iitaris Chiifti relator Lùcas
: um tco n fèrip fit .F a c e tu Kh ööip f ë injpfiuSlibti exdrdioj
:um fcribeiïs Thebphiloy ad qaem .^Euângëliittn anrè
lcrtpfërat,aif:
&docere:yyfquein diem,quapï£iiptehs
Apäßolispcr Spintum fahaum,qiwselcgits([irr>;ptti>ejixuïns pn-1
mi IcrmomSjhoc eft Euangeiijexordiumjtaleeft.Q^óK,/«»;
cjmdem multicbnatifuniordinare:pafrauàtiebi jmifti au i ihiw
bis complet a funt,Jicuttïud<der’! lit nobif.qui jb r,um ;r>fi v;dcrtr,u
\&mmßrifaeruntfirmoriis| vifum efiértpbiajjecuio à fïifàïjitc]
dÜigenterex/ordïmtibifi.ribsreppîïMeTbepplhie^ yti'O&np-
ûaseàrum verhorum,dequtbm erudiiuses,veiritatem/: Hbc vr diI
xi,primffermonis eiuseXordium eft. Finis^etb tahs.qha-
lera eum in fecundo ferm one fe Pfqueindiem^
inquit, quaprecipiettsApäßolis perSpinium fanäuM^iiOs elrgii,
alfumptm èfi^Eduxit, i il q.qi-t,- eowras i riperhanunt ^^éleUa fis
tnanibusfuisbeoedixiteis. ■ ÈtfaâiânefiduinbenecticefetilUsjccef-
fitab w,&ferebatur in coelu»i.&ipfi adarn rites îeuerfi furtt ifitite-
bufalem cumgaudio magrio| &eïdhtfewperw templolâuddiites,&
benedicentes Deum. Ecce 6c ftylusidem vtriulquë-libti quo
fcribic.Ôcperfona eâdetticüivtrumquelibçümfcribit y 6c
eadem materiade qua ytrumque fcR^ty-l^ce .darius de^
monftrant * qualitèr eadem fit perfooa qüæ vtmrhqutc6-
fcribit< Eaüdem verô dixi mafëriatri,quoniam'ficùt Chri-
ftiim in ctëlüm affumptum in fine Euangelij ftiinàrtat: fîc:
de eademaflumptioHë q.tiiomifëfafiinEuàRgeliojin hoc
fuofecuiido.ôc vltimbfermohe përfeôfifîïitie fiipplët; Na
paululü retro rediefis, & à Ghdfti.fefiirséâiopejheipienS.
6cquædixerat,itefat,6cquæno,ndi^etataddic;Sedmirâ
rinon fufficiö; Vhd^dubietâshæçqùib'üsIiBetChriftïanis
animis; 6c Altem medioc£iter dôiâiyipn'afci porüir; ùüm
liber iftëiûéutômhibusëümlegehtibüspatetyliçefftôf
mifletür EüangéliiimV jèiüS fâmeü bmli i a^iarrge I icafi
Nam pofteXpofiéoSin Eüangclioa6b.is,6cyèfba idCu Chri
fti I ÔC cpmplefäeile' I
oftendit,6cihdeäd narrandQsadufÔcft.rmonesÀpoft
licbstrarifît. Qüpd fialiquis ramfttiirüSyautin6dehs,vel i
perrinax eft»- yr verbis eins no.ii dico'^alefhdùriqué y-fëd !
tantisotbisterrârumMagiftrisnoncedunt,fahem.Chri^rihtcgram8crobuftamfi^demâdhibetedetrebtetiOften‘dat,‘l
ftô,P'rophetis,VelApoftplis adquiefcânt. B a c ideo dicb f v t primo dé prima ipfius libi iiërie lo;qiiai\ vbi:vçî quando L
quoniam nec ipfiGihriftb, vel Prophetis,aucÀp'pftoiis, vos I adu.ctus Spiritus fanóli firpci Apoftp j os p i o m i iîus à G hi-i-
ex tdfo crederefamâvulgauit,- ipfiq; maieftati vetetis, ac Lfto împl.ecusfitj.vbi eum in ign'edcfcêudifte, vbi vuiineilà-
'sgratiam noui Teftarnenti,.quæ iam; ab ahtiqiip tptum orbe eft fo.b-1 ^um linguàrurn.- CPntulifle, vhkim/pjennëm
Bibliotb, fêter• Patr/Totii. u . Pars i. m