Troreucrcrftia-eiiifidem monafterij caitrs rdonachus fuc1-
ràt;ç»m hon'eftefipeliri fcdmus.DataLktCEâni. Ule qui-
dem morbo Romano aliquanrdm fatigarus Ire moiicur.
•Notiparcit idem irroi'bas Scmihi ,& plufijuamperdimi-
•dium annum,igne vixtolerando adurfiNon euafiflém vt
■ciedo (ociornuïcafum,«ifi&franum oratro,&'mcditinç
cura a quodamfiipiércClerico,mu!co rnihiftudioinipen-
(Àjiuuiilct.Ettali'tündeinOeopropitioÿàeperipfius'grariâ
maxim us iflereligionisi o w | | fui genèirs pemmo turba-
rionis Sz fihifinastis morbo mira cèlemateconualutt,atqj
ad priftiHam &; for ta ffis ex parte meliorcm religionrs, fa-
ms vel rerum ftatum peruenit. Digreflus videoràpropo-
fico.Sed quia remvt mihi videtur nonreticeirdam, &pro
fumromm cautela peiutilem, à fubfeqUentium memo rid
periretimcbam.occalîoneDafniniMatthsiinuéta,cuius
maxime præ cçteris ftudio-canturn malûm fopitum eft.di-
cendafilcdo prçcerirc timui.Redcatergbftylus ad ipfum,
■Sc qua: derp(orcftar>t,vccn;perat, exequatur.
QupmodoinEpifcopum Aîbauettfern ajfiwiptusfit^yxptàm
fanât in eo ftfebabuerit.
€ A P V T XIV.
CÀnta iam didatradius ad vrbem.èa fiediffinita,Tediu
re cum foeïjs ad propria feftinabat . 1 Sed quinefei*-
entern vocaucratDeus ,rèdimmimpediuit,&quiafuper
paucafid-elis fu e rà r, eù nvfup er muîra, vtexpermmdilpé'-
■orempromoaic. iKiungitei cum honore nominandus
paHonorius,maioHs honoris St oneris paftoralem Cu-
: eum 1 ahorifiiofociumadhibens,in Epifiop'üAl-
| caûlîaeô- ^®nttmtwafecïat.PrQucôhiif«i*oadfublirnêPontificalis
tra chri- ©L'dinisgradum,&luperEccldiæcandelabrum,adliicé-
; iti nauicul duni omnibus qukndomo Demant magnifiée exakac9,
iâ, hoc eft.-njhil de monàcho quorundam more dimifit , fid freut de
Tm^'cck raa§n oMartino legitur,eadé incorde einshumilitas, ea-
tiaiaiur- l'demin veftimeins vilitas înanfir-. Nihil de offices,nihil
gen ci bus decaaitibus,nihildeprolixa Cluniacenfi pfalmodia,qua-
lamditä9 jiumlibetcuramm prærexm reliquk. Seruabatinpalàtio
dus Ma« ^Q^’cum claukri,& mundo expoficûs,firmo ôdongovfu,
* îHtVriu!1 iv c*irt“inacolc^gi°nispropofitoya ficularm vanitatibus
numéros [ f i quafifipro finniflîmoficernebat.Cohibebat (cintra fi
Monart^j Utinquam niagis negoçiofus quam cum fol Us crat. PrasfetiorûClu
1 rebat cHdbisopetibusfuisomHibufqj&n'â:isftudijsjratri-
Prioresad ^cailc^*Dcpilkvra fuum quoridianuni vfu,m,aquo neerei j
vibem tl ^ k'^'haris cura,nec multiplex occupatio, necipfacôtinua
. âus.&ra-;poft funimum Pùncificem, omnium Ecclefiarumfibiim- j
; dem per Jpoficalbllicitudojèüfecraherepocefant.Gbnquerebatur i
Dci gra«a .xude iapius Papa, Si alijsad curiam raane ex more conue- :
Ma-thæi j mentib'uSjipfiad ho ram tertiam vix occurred, quod plus
ßimio eilet monachu^Velutimproperabat.Nec hoctan-
maiRomæ, fedetiam vbiq; terrarum ftudiosèferuabat.
Vrebamrlspeæftiuis diebus acriore Italie! Tolis ardore,
quodmatatinasin his(acrisftudijsoccupans horass» ex-
tiahiabPcclcfiacircalextam quandoque horam vixpo-
terat.Ec quia non folùm fitnplex religiofa mnoccntia,fed
& prudens erat lingulari lapientia, mittebatur fiepe i raa-
giiiro,ad diûedas partes orbis terrarum, & Vices Apofto-
licas in parcem ab eo vocacus roUicicudinis prudenter ad*
miniftrabat. Neciuxca modum gratis à Deofibi collars,
inferior in hae parce erarDauid,dequo fcripturafacra loquitur,
quod ad ImperiuiURegis ingrediensdcegrediens,
in tocoillo regno fidelis exciterit, cumille inillo Iudaico,
hicin longe fublimiore Chriftians rei pub lies regno, routas
animi Sc corporis vires eorifumendo»fidelis fucrit»
efr.nouirerad Priöratus S. Mar rin i riira a dm i n ift rali d aixi'
&intcr estCrancgotia, debita mohafterij ipfi a flatribus
proponcbantur.Rc'qtfirens die creditoreS/quofda ex iplls
Iudasos ejle cognouir.Scanmq-, ad fratresiftalibi refereit-
tes eonuerfiis, Ec vnde,inquit,hoc vobis, qüod Chri (Viani
& Mohachi, a Iudieis & impijs muruas a'cciper6 pecü-
nias voliiiftis?Qus.n.conuehtioChrifti ad Böliäfaut qulj
focictas luci ad'tcnebras? vel fideli cüinfidele?Ite,ait, in?,
&huiusimprobädsfocietatisvinculü,pecunias ilks fol-
uentes, feftinärcr dirumpite,& Iüdsis vlreriusinratiohe
dati &accepti,munii veldepoliti,vel cuiuflibet eomercij,
xommüniCare nolire vel cauere. Ad h*ccum illi relpoti-
derentjiTÖ pofle'fe monafterij paupertatecogentc, a mu-
tuandis ludsorum pecunijs abftinere:abfjt,inquit,abfic,
nee vnquam deinceps fermo ifte de ore Veftro procedat.
Quo enihi vultu, qua confcientia , ad akäre Sal uatoris
Chrifti äecedere, qua fröreadcolloquiü pis matris ipfius
veniretentabo, cumblaiphemishoftibus eiusblandirus
fuero ? Qupmodopeflimisinimicisiplbmmamicüseffe-
iftusjipfis placere val'cbp ? Quom,odoilloore,'qüopecu-
tiiarum vel cuiuflibet rei caufa,eisblanditus fufero, ipföi
inüpcare veldeprecari audebo?yidete igitur ne de his vl-
teriusqu^ftiofiat.Söluitecito quicqiudeisdebetis,&vc*
lut sternalege prsfixa, ab vniuerfis eoruin commercijs
deincepsabftinere.Sicfidei zelodeuotus homo repletus>
&contra£Vus illos inhibuit,& quid amöris inintimis eor»
dis fui, G hrifto D o mi no fuo lerüaret,oftendit.
DeftkiJ?hateRoman&Eccleß&, &quatn viriliter Cätholi-
tanfpartm defenderit.
G A P V T XVI.
■t honorem
Dei&Ec-
^cldiç Cla
ditfinitis
QuodcumadbucPrior effet,pecunias à lud*it
mutuariprobibiät.
€ À P V f xv»
ET qûià fidelitaw's vel fidei eius extôllendçcaUfade Iudaico
regno merïtiolaóta efV, quod mere exciderar ad
hoe probandum pcrtinens,referatur. Hocenimin ipfisôc
de iplisIudsisprobaricótigir.Acceirerat,vt fapradidtum
TTAncfuafnerga Chriftum 8t eiiis Eccléfiam fidem,
L J . maxime illo rempote probauit, quando fchifmati-
cüs furor,contra vniuscölumbs, hoc eft eiufdemEccle-
fiîè vnitatem akare prophanum ereXit. Diiiila erat, immo
difeifla,RomanapriuSjdehinccota Latina Ecclefia.&pri-
rfio ex magna fui parte,vi ôêpecuniaintrufum Leonishliü
(equebatur.Reftiricille ciira quibufdam foeijsfortiter, &
quod nonplantauerat pater cosleftk, eradicare totis viri-
buscontendebat. Ea decaUfacum Poiitifice fu o, immo
cärtt communi Papalnnocentiö.vrbe expulfus, multäq-,
iuftitfscau(àperpeiruseft.IndeperTiberimmareingreF-
fus,âdGalliasvenit. Vbiprimumabëôdfem Domino Papa
In noce ntio, Cluniacenfi nouà& niaioreeöfecrata Ec-
ciefia.aé gemino Goncilio.alio Glaromonti j alio Remis
celebraco.rotam (excepta patte Aquitanis) Galliam, Hi-
fpaniam ; Angliam, Germania, fibi, immo Chrifto, ftudio
p rsci pue Mat rhsi Papaiamdi&usvniuit. In quibus parti
bus diuMatchsuscurnipfo conamoracus, per Alpes ad
ItaliamPilas vfq;, vbi &prius aliqüamdiu manferâc, cum
eodem regrelTuseft. OccupabatadhucSedem Apoftolf-1
cam Leonis filius Petrus,& Lconini catuli contra parrem
Catholicamfsuiebant. Permittcbathoe Chriftus, & qui
Andchriltum,SchifmacicoriKnomnium caputdn templo
Dei federepermifiurus eft,& luos exulare, & federn Petri
à non fuis occupa« finebat. Eaproprer manfit reliquo vi-
cs fus remporePifis cum Innöcentio PapaMatchçus,nec
ei vrbem vel fidem propriäreuifere facultas data eft. Quo
coro tempore, in nulloxetrocedens, fimpèrfeipfo melior
virrutum profedtu fiebat, Sc facris fimper ftudijsöccupa-
tus, quanto fini propinquior , tanto virtutibusexercita-
tiorapparebat.
beßneipßnsmiris infignibtogloriofr.
C A P V t XVIL '
DE quo eius finâàliquafiibdcré.qûiâiàrn'réifiries vel
proceflus admöner,difiBerre vitra nô debeo.Po fient
quidé ad hue plura de lpfo digna memoria literis tradi, fed
qütà hoe occupatio prohibctjillud fairem,in quo fuis vel
noftris diebus parem non habuit, tacendum non eft.
.^OTÎ ^g.ao.r,° e^u?dem » fui sill is noftrifijue diebus bons
vies mulcorumbonorum finem optimum fiicceffifle,fed prouetnurumeffet,àdiecirpucr, Percipie's',inqnit,huius
quantum ad auresmeasperuenircpotuit,nullias iamdi- ‘ kbri le<5Vione, omnium linguarum notitiam-. Qui poft-
Cto tempore tranfitum mirisinfignibus fie concigic cla- I quam legi.t, interrogatus à puero , Hebrarcâ lingua ,
ruiffe. MiflusfueratBenediftus vira Domino Papa pro I Hebraice refpondi« Scifcitatus 6c Græca refpon-
pace refor m^n da Mediolanum, Sc maximam poftRo- dit eadem. Et puer. Sieur, inquic, in his duabus re
mam Icalisvrbem,vnkatiEcclefi£e,à quaper Anfilmum J peritum probafti , fie vniuerfarum diuerfirarem lingua-
fchifmaticum defecerar , reddere feftinabat. Dédit cito rum te noueris affecutum. Dixit hoc,&ftatimeiregale
Deus optimum fucçeflum eius labari,& multos Liguris paiàcium , mirabili pulcherrimaque ftrudVura infigne,
populos ,à paceCacholica auerlbs,, marri Eccleliæ mira monilrauit, & vr ingredereturprscepit. Cumque ilfe fi
celeritate reftituic. Confummatodehinc,vt olim Marti- quiaimparatuseflèt,ingtedinon pofle refpondiflet.adie-
nus, Ecelefiafticspacisnegotio,nutumftatiminfead^ qc puer. Vadè,inquit,&vt ingiedipoflis,cito te parare
uertit vocantis.&fluxuventrisinterioribusdiflbluiisjvi- feffma. CefliciHeinpartem.&vniüerfistamfacerdorali-
itibus corporis paularim deftituebacur. Pàfiusanteluerat bus quam pqntificalibusindumcntis fi cito componens
; huiufmodi incommoditatem Gluniaciperannü;&graai ScornanSjadpuerum ftapim reuerfuseft. Cum quo& a-
diflènteria liquefadus , mul tis fratrum pro eo fufis D eo lips inn umerabiles Angelici decoris pueros inueniens,
precibus>vix mortem cuafirat. Correpcuseftkaque,vt ad defignatum palatiumacceffic.&omnibuslæta aefub-
dixi, eodem morbo.,&tamlaboreinnerisquàmardore iintivocecancantibus,Alleluia,Benedicamus Patrem St
Solisf namrempus cuncsftiuuminftabat) eo inualefiem
-Filium eumSando (piritu ,'inillud ingreflus eft.
te,ad defedum naturs coepit vrgeri.Reuerfiiseft tandem
Pilas, Si pcraliquotmenfis,viranimofuscum.hacinua-
De vifione altertusfratr is.
letudrncludabatur. Nolebat, liçet ægritudine valde co-
geretur,ledodecumbere,nolebatdelabore folito quic-
C A P V T X IX .
quam intcrmitreçe.i nolebat corpori fuo vel in modico
parcçre. T olerabaceonftanccc Apoftolicæ curislabores,
Dneiieràt p'enültimâ Aduenrus Domini hebdo-
caufis Ecclefiafticis nunquam dccrat : fratrum (e fubtra-
Âniada, Sc frater alius de alio, fandi Michaelis mo-
here vr^ratibiis nefeiebat. Diuina obfiquia,qijibus,vt
fu prad l'êta m. eft, (c rotum àpuero dedicauqrac, urequie-
rusfréquentàbat, His totum morefuofiimpendebat,vt
quantumad ilia, ficægerefl'cnefcirecur,fo(pd*Si alacer
puraretiir. Orationes connus,oçuliaflîdueinlachrymas
nafteiio, quod itidemPifisèfticonfpexit fimiliter in fo-
mftis vcnerabilis, vits Ioannem prius Camaldulenfim
Piiorem.deindcEpifcôpum Oftienfim , vejutad fi venire.
A fcjuo cum qusfifler dicens, quo vadis Dominé ? jillé
i^pondit; Pifis v.enio,vt fetrem meumÀlbanum Epi-
àefluentes, pfilmodia vtpoce Cluniacenfis,,.totum pene feop.um a ffumam,& numero noftrorumadiungam.Scias
dieinôdjfq; ccnipusOccupans, cui cor, cui linguam » cui autem,quododauoKalendarumianuai:ij,adnosventu-
opera-,..cui taodemfi totum deuouiflet,id monfttabant... rusy*^ nobîfium perpetuomànfuruse'ft. Has vifiones,
Illudaiitem,ilkid,inquàm,fingularefuumrefugili,quod imoadmeritumhôminisdeclarandumreuelationes,ea-
omniferè vits fus tempore, inl^tiabilidefide.rio.peipe- rum iinfpedores;lîçtit ante emsobitum videront, fie &
tuauerar, akaris dicolacrifiçium, nulla vis morbi , nnlla ante quibufdam,& infuper illi qui bscmihiretulit,bono
débilitas, vt vel vna die intermitteretur, cogéré poterat. & fide dignó viro^retulerunt.
Pugnabat cum morbo, fingulari deuotione percinaciter, j
&,vt de iam did o fuo Martino legitur.pro modo vel pofi
fefuOjinuidumab oraripne lpintum nonxelaxabat.Pro- |
Quómödo damonesfignO Crucis à fefugàuer 'tt;, & de infatv-
dudum e.lïhoceius (alubre certamen,, abIdibus Iuli-j vl- j
gabilicmadDeumintentione.
que ad Kalen, Decembris : quoroto tempore,arms lap- j
guorè folutps,violenter (pi«tuifiruireçQè'gir', nec alicu- j
C A P V T X X .
ius fiiafu, ab his diuinis vel limilibuslacris operibus re-
uocari pomic.Tandem prima Aduentus Domini hebdo-, t Ç Vcceflerat iam nox Dominies proximeprscedentis
m ada,o m ni modum iam naturs defedum ferre npn va- : \3 naciuitatem Domini, Sc benedidus vir morbo di utile
ns led o decubuit.Er ciimiam np valde remotum;inox- no fatigatus, quiefcenribuSibcijsinledo decumbebati
tabs vits fusfineminftarelenüfl'et, aduocat fracres fibi Eteccc fubito velue in perturbatam vocem prorumpensi
obfequcntes, voçat&famulos ,&,benigneillos^lloqués ' circümiacentes vocauit. Quibusaftantibus,horribilein
&confqlans,a.diungit. OrO yos,inquic,fracres &hlij,vc malignorumfpirituummcbam fibiapparuifle,fiq; valdç
quia me in proximo receff urum à rebus hùmanis intelli- terruifle, narrauit. Ica; inquit,mihiconfpicui fuerunfcKyf
gOjValédicacis ex parce niea,& affeduofi lalutetis,in pri- j mirum inihi fit,fi voslaterepotuerunc. Qui. figno qjuide
mis Dominum raeum & patrem Cluniaceniem Abba- j crucisàmefado,pauefadi,ftacim difparuerunt,peffimas
tem,Priorem &Subpriorem,Hugonem Camerarium, Sc | tarnen inrollerandi foetorisreliquiasrecedentesrelique-
ArbertumSacriftam, totumqjiimulfratrum noftrorum runt. FeftinanterergoCancellarium DominiPapçaçcer-
Gluniacenfium Conuencum,. Abbacem Vizeliacenfim | fite,&vtadmçvenirefeftinec,rogate,Fadumeft,&Gan-
Albèricum, & Priorem de Charitatc. Specialiter aucem cellarioreligiofoSt (apienciviropoil paululumvenienti,
intimos&prscordialesfiliosmeps, apudlàndùmMar- rurfumquod.videratnarrat. Quilapienrer eumne-time-
tinum déÇampis Deo firuientes, quos ego pro yc melius ret hortatusy & communcm omniumeti.am valdeb.o.no-
potuijinDei feruicio educaui. H sc benedidus vir di- rum deficulo migrancium,hunçe(rerranfimm dicens,fi-
cens,nop (oluin quantum in Deum, fid etiam quantum mulq; rei congruentia adiungçnsjbonum virum benigne
in Domino c.onfortauir,&adexpedandum bonalpe exi-
tum fuum,religiofis ftrmonibus animauit.Vrgebaçur ille
infracrcs & filioshaberecafiedum,oftendic.
De vifione quam vidit de-ipfo Prior Sanäi Zenonis.
C A P V T X V III.
N On mukös vero ante dies 4 Prior monafterij Sandi
Zenonis,quod Pifis conftitucum eft, viderat in fo-
mniseum ÿ de quoagkur, habitu monachal! indumm,
eique puerum venuifcsforms,qui eciam regis hhus dice-
batpr, âdftare. Prsferebat aucem iHem puer manib us li-
brum,aureisliteris feripeum. Quem cum aperuiflet,ve-
nerabili ilium Matchæo ofterens, vc legerer,fuadebac.
Cumque ille relponderet, quid libi lue« de ledione ilia
magismorbigrauedinead extrema.n.ecvciai'ndidumeft,
fufpenfo prorfusin coelum corde, à diuinis offrais vel o-
peribus auoearipoterat.Non nouerat,iuxtaP(âlmurn,os
eius iam loqui operahominum, nec aures eius humana
audire patiebancur.Si quisei firmonèm de rebus cranfi-
torijs afferebac,çum nulïum prorfus re/pÄnfum redderet,
non audifle putabatur.Si vero quis de ^)irimalib. firmo-
nc coram eo proferret,ftatim ill ut con uertebac audirum,
& velu t nihil paciens,paracifiïrne relpodebac. Qupcien.fi
cunq; ad eum Epifcopi, quo tien s monachi, quotient re-
ligiofi clerici, quonens ipfi foci j aeeedebânt,totiens 8c vr
nicuiq; fuum côfiteorDeo,quodin monaç.ham pro mote