& Deumifraelpradtcabunt. Hocaflidile videmus impleri,
! ludsicoDMetcuntutadfideni'j öealij dolore intabefcunt
acqac conuerfo* defpieiunt & abijeiunr.fcd Ifaias confo*
lacurcosdicens. Audite verbum Dominiqui tremitü adfermo-
nes ems.Dixcruntfratres yefiri3quioderant vosy&abiecerunt jtos
propterriutficnmeum-, Glprificetur Deus, &videbitis in Utitia
vtfira: ipfi autefn confundentur. Confolatur iterum Ifaias
relitjpiasifrael quafiplangentcs^ quod Deus dereliquif-
fec eos.Verbajtaque reliqiTiarum Cunt.Dereliquit me Dominus,&
Dominus ohtitus cfi tuet. Cui rcfpondec Dominusditfii*
s
Tefiimonia Prophetarum degloriofö
flatu Ecclefia.
C A P V f X X X I ,
NOràhdum autem proplictas multä prsdixiffc dë
Ecclefisftatu ,quænte primo , neciecundo, nec
tertiotemploj; quod lu dsi fomniant, & expédiant, pof-
. - a. f j g — ; (une congrue coaptari.- Salomon in teçtioRëgiim procecéns.
Sipotefi mater obliuiftifilij vttrifui, & egoobhutfcartut. ! ftamrj templum quod sdificaüeràç'» non efTç. hafeicacu-
Plus aliquid dicahi3 & f i ilia oblitafueritfilij vttrifui; ego tarnen lum Défait enim. Er gone putandum efl,quod venu Deus babircj
nonobumfcar tui. Simile eft illud liais. Voxeorumquiad- tatfuper terrain ? Sienimceelum & cocit c odor um te nonpoffunt
poenitentiamconuerruntur. Abrdhantnefciuitnos, & Ifrael capereDeus\quantomagisdomusDei quantadificaui ?.. Qgpd
ignorauttnos. Tu Domine Pater mfier,Redemptornofter,à fcculo autem templum manufadum hon firDeo dignum habi-
nomentmm.t\xxak dicat : Abraham & Iacob,qui eognouè- i taiculum ; Domihus quàfiindignando per Ilaiàm often-
runcDeum, nonrecognofcunt nosfilios : quiadifplice- , dit,diccns. Qtueftiftadomus,quamadtficaftis mihi.&quisefi
muspeo^i^urrusdereliquijsinfinefàluandislegiturm ! ifielocusquietismeai Omniahacmanus med fecit. qu^fi dicat.
Deuteronon^o. Dixit Moyfesadpopulum ifrael.'Poftquam te j Noninsdificijs ; fed in pilris confcien tijs habito,& con-
tnuenerunt otnntd mala,qua praditta[untnouißimo temporäre J gregationibus fandis. Ille, quiiuxta prophetam conti-
uerteru adDotriinumDeumtuiim,&audlesvocemeiiu,quiaDeus | net ceelum palmo, & terram pugillo, cui ceelum thronus
mfericorsdominusDeustuusefi.Nondimittette,necomninode- cft,&terrafcabellumpedum: loco,non clauditur.,->fe4
Jebtt3ne%obiiuifteturpatti,inquoiurauitpatribusveftw.Etno- habitatin anima iufti, & requiefeitfuper humilëmÀ
| tandumeft, quodexquonondumconuertuntur ad Do«| manfuetum & trëmCntém ad verba eius. Ifaias ad primi-
i.^irtunijnon^mnèiacceptifpnt.ItemIfaias. Confutge,con- ] tiuam eeelefiam de sdifieatoribus eius. Leuafinqmfqcu-
Jurge,induerefortttudirtetua Ston \induere vefiimentisgloru tua I lostuos & vide,omnesißi congregatefitnt vénérant tibi.DcCcen- I (mtMJanj h > non adijcietvltr.ivt pert ran feat per te tnçir- dente enim-SpititufandtocoepitædifieariEcâefjaDçi,EÇ
j cumajus & immun Aus. NonfplumadHierufalemprophe- ficutin Adtibus Apoftolorumlegimus ,erant in Hierufa- « € ï;
j ta oqunur,fèdadIudæosvbie«nquedifperfos» Iercmias lem congregati devniucrfo orbeterrarum,àquibusprius,!
eep em. Conaertiminifilij teuer tentes, diett Dominus, quia per Apoftolos fùfceptum eft verbum Dei. Ifaias in perfo- tf**-6'-
ego viryefier ajfimamvM. viiumdeauitate, & duos decognatio- . naEcelefïæ. Gaudens gaudebo in Domino, & exultabit anima
'l \ . ^ tl tr0i UC‘P-n VV inSwfl' àjddovobispaftoresiuxta cor men in Deo meo. Oma induit me veftimentofalutis, & indumencundedit
MM mm
me ; qui
irnatam nionüib
i . a ci i "* ■ i I --------- -------— •'-•Ö..... ~jfuum,&ficutbortusfernenfuumgéfmindtifiç
j mqufî. pdtoreslegeinaliter docerént , quam véceresdo- nus Deusgerminabitiufiitiam&laudem coram vniUerfis gcnti-
cmlienc.Idem de e.odem. Egocongregabo reliquiasgregismei bus.ltem Ifaias. Etvocabunturinea fortesiuftitiaplantatio Do- V** fi
äi‘mmbmiinit adil »MeicaroU!,nfi4trmmouUe,&conuir- m ü i4ighrifiunlum,&ilißc4hmtiirie[m*[uuürum,&m- I
tAWintdrurafuAy&crcfccntçsmultïplicabuntur,& fujcitAbo fiaurabuntciHitatesdefertM&dißipatjs ingenerationem. Hæc I
juttreosp^om.&pnfantmpanivirbiDti. Konfirmidabunt' asdifiCatioe^dcfideChrifti.I&iasdcEcdefiaDei. Vint. »
rltrn&tunpaUtbunt» In Ofee raanifefte diftingaiuùr. i Uänifttliäo mioincornudci.idcü, in regno mifecicordiæ
quas tri usreprobauerit Déüs, & cuius reliquiasüJaiatu- : Dei. Cornuenim vbique fere in facro eiôquio Egniftcat
rus lit. Au,epimidcm Propheta* Etconcepit adhuc &peperit rcgnUm, aut virtutem j vt in Pfalmo, Ininucosnofiros ventt-
piam,& dtxitci. Voca nomen eius àbfquemifericordta, quia non ; labimus cornu.Et exaltauit cornu Chrifii fui. Èt multain hune
adtUm vitra miferert domui ifrael} fedobliuioneobliuïfcarèo- modum. Ifaias de acdifîcatione Ecclefî« loquens, eam
rum,crdoiimlada miferchor dießDominuSi Sane decem tri- ' præferenyemplo j perfîmilitudinem metallorum & la-
bus vtquehodie Perfarumregibusferuiunt , nullo vn -| pidum, Âicliores efTe oftenditpaftoresEccIefiæ /q u am
qüamtemporefoluendaefteorumcaptiuitas.Dômuiau-! magiftrarus&dodtoresremplisprdfequiturdicens.Eta-
tem Iuda njifeuçprdiam pollipeturj & dicit quod faluà- dificabuntfilij peregrinomm muréstuosf&reseseorum ininifira-
i ¥ ° 7 ; in i0'11'110 DC° ^U°* Item ^aias<ie CO(l em- buntnbiAnmdignatibne^hîmeapercußiti,&inrecoi}(iliatio-
faKn? °t manum fuamad poßiÿjal.
jt.
j. djnidum refiduutnpopulifui, quod relinquétur ab Affyrijs & ab
AEgypto, & aPhetros, & ab AEthiopia, & ab Alam, & d
Sennaar, cs" ab Ematb, drabinfuiu maris * & leuabitfignum in
nat tones & congregahit-profugos ifrael, & differfos lu da aolltget
I * quatuor plagis terra&auferetur feelus Ejfraim & boftes luda
peribunt. Ezechiel de eodem. Saluàbogregem meum, & non
trit vitra in rapinam,&iùdtcabo interpecus érpecus, 'érfufiita-
bopaftorem vnum qüipifiet eà feruum meum pauid : ipfe pafcet
ea. Ego autem Dominus era eis in JDèum: & fer nus meus Dauid
princepsin medio terra. Hiéronÿmus. Hkeftquiin Euahgelio
dteit defe.Egofiimpafior bonus,nat usâeftirpemutd.Dauidemm
mortuUs er at,quanddPropbeta hoc diccbuu gfalmifta. Gd«m-
ientur a’d vejperam, &fatnempatienturvtcanes : & circuibunt
çiuitatem. ludæienim conuerfi in vefpérâmmundi j ver-
| bumqueDeiefutienccs : làtrabunt contra perfidos » &
circuibilntciuiratem.id eft.Ecclçfîam, vt eam.muniant &
defendant. Item Ifaias de eodem. H«te dicit Dominus. •Quo-
modofiihueniaturgranuminbotro, & dicatur nedifiipétâud
quoniam benediâioeft:fiefiteiampropterferuosmeos-, vtnondij-
perdàm tot um. Credimùsenim, quod & de alijs tribubus,
quamdeludamultifaluandifuht. Paulusenim Apofto'
lus dicit.NunqutdrepulitDominuspopulum fuumiabfit.aam d,
femine Abrabalfraehta fum de tribu Beniamin.
i P #
Reg i; 7/ai.ôo.
non claudenturvt auferatur a te fortitude gentium, & regesea-
rymadducantur. Gens emm:& regnum, quod non feruterit tihi,
peribiu Hæcô IuÆee-templp & eiuitati tuæ conuenire
nonpoffunt. Sed videmus hodic reges terræ,&ipfosCæ-
lare*iugo Chrifti collai fubmittere*publicis expenfisædi-
ficare Eeclefias, promulgare leges aduerfus hæreticos,&
perfeqiiutores Ecdefîæ. Nullus à fifie repellitur,nuiluf-
que qui credere velit à finu matris Ecclefiæ prohibetur.
Item Ifaias. JPro ateaffèram aurum : &profwrro offeramargen- Ifaido.
tum : &pro lignis as : é ’pro lapidibus fefrum. Etponam vtfita- I
tionem tuantpacent; typfapq/hos tuos tufiitiam. Occupabitfalus l
murostuos,ér portas tuas laudatio. Item Ifaias ad Ecclefiam ifiû-fo.
per Apofioloscongregatam. Eccein manibus mets defcripfi
te : mun tui coram oculîi fneis femper. Veneruntflruftores tui de-
firuenteste,&dtfiipames dteexibunt. Septuaginta aliamlitc-
ram p on tint, hanc fcilicet, cito adificaberis, d quibus defiruSba
fueras. Ob culpam Iudæorum deftruàa eft, & à ludatis
Apoftolisreædificata eft.Item Ifaias ad Ecclefiani de gen- 7> ,;54-
tibusnede veterisidololatri* erroribus erubefeat, quia V
Dominuseiusrçdemit eum.Npli,in^rntfiimere,quia nocon-
ƒunder is :non enim tepudebit,quia confu/iones adolefcentia tua ob-
liuifceru, & opprobrium non recordaberis, quia dominabiturtui,
quifecitte. Dominas exercituum nomen iüi & redemptor ttius
SJfrael.Deus omnis terra vocabitur. Et quia primitiua ecçlefia
multis
Ifai. 6p .
Gais.
i.loan,).
multis perfequutionum preffuris oppriménda erat , ‘eam
confolatur Ifaias,& ait.Paupercula tempeftaie conuulfa abfy
vlla confoldtione. Ecceégofiernam per ordinem lapides tuos, &
fundaooteinfappbiris, & ponam iajpidemprbpugnacula tua, &
portastuasinlapidésfculptos, & omnes terminos tuos in lapides
defiderabiles, vniüerfosfilios tuos doctosdDomino, & niultitudt- .
nempactsfilijstuis,& iniufiitia tuafmdaberii. Atténde ô lù -
dæe quamaperte propbeta te à litterali fènfu rembuet.
Cum enim prius dtxerir,qubd priusfundaretur ciuitas in
Sapphiris, ftatim exponens, de quibus lapidibusintelli-
gàt,fcilicet de virtutibus dicit, quod ftlij eius dopeantutÿ
non ab h6mine,fcd àDeo, &in iüftitia çiuitasillafuride-
tùn Idem adprimitiuàm ëcçlfeflam. Surge illuminare Hiefu-
falem-.qüiâ venitlumentuum : &glbtïà Domini fuperte or ta éfi.
Quia eccetenebraoperiént terram &, caligo populos ^ fuper te au-
tem orieturDominus : & gloria eius in te videbitur. Etambula-
bUntgénies in lutnine tuo\®es inJplendore or tus tui. Ëcclefîa
qùæ ih fynagoga çecideràt,tunc ortâ éft : quâdô,qui éàm
ædificàuit,natv eft in.illa ciuitate, de qüagloriofà dicta fuÿt,
& ipfefundauit eam altifiimus.
Manifefta auttoritàtes, quodfcriptura ad litter am
ttonpojfutlt intelligi. •
C À P V T X X X II.
ÏNteromniadona&bona,quæh’abemusà Deo,gratior
8c acceptior ei fides eft,quæ dileétioncm operatin'. Ipfe
adeo dilexit n os, 'vtànima fuam daret pro nobisîn mortem.
Mutuaergo dileétiô, fiiiè caritâs inter honiinem 8c.
Deum prse candis vîrtdtibüs fummam & præcipüam ol>-
tinet dignitatem. Tradat autem Salômon in canticisfuis
de hacintimaçàritatcinter Dëu8c hpmi'nem,:intèr Chri-
ftum & Ecclefiam. VîVde «^ jibrufh illùm pfopter ëmi-
nentiam càritatis appellaui.t|C.antica Can'ticbrum. Cùm
ergoChriftianusin verbïs,quibus vtituc fponfus àd Q)ôn-
fam,Chriftus adEcclefiàm, velipfàè'diudffoadeùm ,dè
medulla fpiritualis intelligentiæ fuauilïîmos gratis fru-
dus,& quafdam delitias fàndi amotis eliciat ; dicat mi tu
IuÜæus, qui fehfumftq'ùiturlittéràftijh jquidhicihtelli^
gat,cum ad littcràm njEhîl nifi lenoGïntààmàtorui'hîatqué
verba & fenfus extràôMinari^-voluptati's inùeniàt. Et vt
ad manum tibi ôChriftianè vkba libri illius occurrànt,
qüædâip deip fià dedûçb in medium y qûlb usf ùdiêùm à-
pçrtifïime temëritàtis àrgùàs, qui in talibus ftùdeb, àtquè
cum eo littcralem aut pqtius meretricalëmi|fcr'ùa'siritel-
ledùm. Ôfçületurmeofçulo or is fui, quia meliorà fuht vberdtud
vindfragrdntia vhguentis 'optimis, introdiixït me kex incelldrid
fua.Indicd mibiquemdiUgit anima med , vbipàfcas ,vbi cubes ih
rnerïdie î arnica meapülchrdfuntgêna tua, fiicuttuïitlrisjcoüurh
tuum fiait moniliaMuremilas aur cas faciemus tibi vermioulatds
argento. ŸdfctcÛus myrrhd dilettus meus mïbt inter vbèrd qyek
comûordbilüï.Eiçe tupulcbra es arnica mtd, eçcétü pulchrd,‘ocU-
li tiiicoluriibarum.Ecce tùpulcher es dileftemi, éraecorus. Leàus
itbfiè'rfloridits & ligna domorum ccdrina , &:UqHedrid nofir 'a cy-
prefiina.Egofloscampi&liliuinconualliutn.SicutlUium interJpi~
dds,fie arnica med inérfilids. Sic ut hidlus inter ligHdfiluarum :fit
dilettus meus interfilios.Sub Vinbrà illius, qif èiridefiàèraueràm fe-,
di,&fruttus eius dulcisgutturï meo.FUlcitémeftoribüs, fiipdte nie
main,quia amorelangueà.Enipfefiatpojlp.anetemnofirunirefpi^
tiens pêrfenefiras3proJpiciehsper cyicollos. Eli dilettitsmetis loquitur
mihi.Surge,properd arnica med,vent coluniba ràea in fordmi-
Hibùspetrd,&in eduernis màcerïa oftende mihifaciem tuant, fouet
Vox tua in àuribus mets. Vox enim tud dulcis, &’faciès tua decora.
Inlettulo.nieo qudjiuiper nottem, quem diligit anima mea,
ÿuaftui & non muent ilium. NUtn quem%ligit anima mea vidi*
fiisîPauliilùm cumpertranfijfem, intieni quem diligitdnima med,
tettüiilium necdimïttam,dbnec itttroducam eum. in ionium ma<■
trU‘meA,&tncubiculumgenitricismea. Quatypyilçbra es arnica
Mea,quaiHpulchtaési,oculi tui colurnbdrum dbfijjie eo quod in-
trinfecüs latep. .■Cftpilli tui,(içutgrex captarum, quaàfceh&erunt \
démonté Galaqd,dentes tui,ftçutgreçtodfarum, qua a fonder un t :
de lauacyo. Si eut vit ta coccinea labia tud, & eloqtiium tuum dul- s
ce. Sicut turris Dauid collüm tuum, Quovpsrd tua,fidütbinnu-
yi capreagemelli,quipafcunturiAlilijs. Totà'püÿba esdbitfd mea,'
W S
&matüld nonefiin tè. Vulnerdfti cor-meutn for or med Jponfà-3
vulnerdfti cor meum in vno oCùldrüm tuorum, &. jn vno crinecôl-
li tui. Qttdmpùlibrd funt mamma tud , forortnid jponfa , puî-
chrioirà flint vbtrd tiia v'inop&odor vngueiïtbrüm tuorum fuper
omnidaromdta. FdUusHifttlldns labia tud jponfà, meï&ldcfub
lïngùà tud -, '& odor veftimentprum tuorum ficut odor ihüiis. O
li Goltimbarum,vël ficut pifeina in H'èfebon > capilli fi eu t
grex caprarum,deh'tesautem fieu t'grëS tohfarum, 'gens
:ficiirturfcuris,&ficutfràgmeh ta màlipuniçijColltim ficut
turris Dauid. Nàfus ficut turn's in Libano, labia'ficut
vittà ëpccinlîa, vèn ter 8c vbëra ficur ei;àteï hinnulique ca-
‘pràrum,&multafimiriaïn huhcmo'dum. Hicfàltemlit-
tèrarum luarum ërubëfcatïudæus ÿ •& fciàt quodlitterà
QcciditjSpirïrus autem viuificàt.
Seie'ndiim ig^turqüodfitutpàulus Àpbftolus deanti-
quis^icFtiim'Vktx\bn$'3omnï'aïiifiguVaiontingebant ei$. Vnde
étiàmaduseoram,Verba &itih'erabconfola‘tiqnes,& flà-
gellà/cerëmoniiE, &%crïficià, miracula etiaihqusfie-
bant 3 omnium qu'oque Pàtfiarchârum & Prophetàrum
nominàhodienbftrsVtilïtàti obfequûntur. Nihilpmi-
nùs etiam titulos Pfalmbrum EfdiàsPtojplieta,noS àd fpi-
ritùalem intëlligèntiam'trahëntës fandbSpiritureue-
lantëficPfalmisappofuit, vtfrëquënfer, quamuisali-
quandoïn titùlbfàngatur hi'ftôtià-, #on hiftoria tamén,
fed hiftoriæ figmficatib'trâdèt’ùr ÿ^uodin'Pïaimis quam
plùrimis tuàëxpferietur ihfipediô.
Tefiimonia deàdHentu Anti-
chrifii.
C A P V T X X X I II .
ILlud àutem ad cumulum îudaics damnàtionis acce-
ditvqùod qui in falutem fuam nbluëruntàccipëreChri-
ftum v jn fu s mortis difcrïmen recipient Àntichriftüm.
Sic enim eis Dominùs in Euangclio prôphetaùit , di-
'cens. Ego veni in nomine F at ris met, & ‘nonfufiépifli me ifialtus
veneritin nomine fuo 3 ilium recipïJtis. infinüàhsÀn tichri^
ftum. De àduentü Àntichrifti vëro 3 in quo lud^i Mef-
ïiàm expedantiZacharias prophétât &'dicit. Et dixit Dominas
ad me. Adhuc [unie tibi va fa pafiorisfiulti,quideciè egofuf-
ïitabo pafiorem in terra,quideMitta non vifitäbit : dijperfum non
qUXret,&contritu,m nonfanabit, & iâ quoi fiat, non ehutriet, &
carnesptnguium comedet,& vngulds eorüm aifibluet. O paflor &
idolumdereliriquensgregem, glqdius fuper brachium eius.
nielePropheta&Euangelïov& epiftôlà Paüliàd Tliëflà“-
lonicenfes Àntichriftus abominatio defolationis, §c Tef-
fûrùsih itémplo Domini prophetatur, & èxhibitiiriis vt
Deüm. Pfalmifta tamde eius potentiai 'qüàm de ipfiùis
perditioneprsdixit. Cadetcumdominatus fueritpauperum,
eo qudâuppàfuerit mdgnificdrefishomofuperierrdm. Et Daniel
de eodem.Indicium fedebit, vtauferaturpotentia, & contera
tur&dijpereat.
Teftimo'nia Prophetarüm de hoüifiimo Chrifii ad-
hientmngeneràlïrefurriettione.
b an. 7.
Theff,
m
C A P V T ' X X X IV.
E noùiffimbiChrifti aduentii, & çommuni homi1-
hum rélürredibhè vétùs & noùum Teftamentum
hlbltà ‘ véritatis tëftîmqnïà ihtrodiicunt. ÿndeybeatus
lob. Scio qüodkedentptor meusviuit,&innoutßimo die deterrafurretturus
fum. ergo Virtutem réfuriëdio-
Tiis àbnègat'i verba viri fidelis, fed adhuc tarnen gen tilis.
enfbëfcat, 8c petïfet, quartiterribilipöBnafitcéelitusie-
riëridus, fi adhuc non credit fliam , qüi refurredionem
Dorhihi lefü fpëràbât adhuc ëfTefilturam. Ci^dendum
ergo eft, quod nbh in aëreo corpore, yèl àltèrius naturs
fàbftântîarefurgêthomb , hpnënim éfïet vëra refurre-
d io hifi vera refüfgëret cato.# Quam beatus lob afTerit j
'ni cens. Etrûrfum circuindabor pelle mea, & in carne mea vide-
bô Deitfit SotuatoYem meum. Pröbatur iterum refurredio, |
■iî eut