sypetri ŸencrabUU Abb. dun. IX.
T immdi h,ums cxqïay^antpvfej^^àti&nSI deüdewjs Deo
m l|j|§ propinquiörj q'lantoahl\tóanisa(5tiónib;usfa<Sus
cuir rem-dtior’. Eccfefiafticis ofHcijs fe rn per quiclevn, vc-
fupta dixiytleuocus cKcitefac : fed tünc eis maximöWis;
I 'mauisrd'lcclibus & corporis v i ri b as de a o r iffi m as in fille -
bac. Akavis i a cl is pcnciugiter dbftens.illuafuiim totius
imundifirjguferfptefidtum/W
Irëdpmptpris,, inenÿrrabitiimentisdeàptiotîeV&qpocidiana
M ill® celebracione fuper omnia peiçolebat. Diur-
no ce ni p o ce fij:conramm^a9no6lurnasqupquèyigilias
obieruabat, 8c ne intcmpefiittèfcatres furgérënc', follici-
B
iliius qui yndic^tus fuemt totus relatiöne pehdebaiii.
Quem ad me non nomine , fed arris ac vh® indicib mä-
nifeftatum accerfens , vtrum aliquid dignum memoria
de corpore Domini vidiflec, fecreto qutefiui. Qui cum
aliqnamdiu velut peregrinatiönc f attonitus hluiflet',
me in virtute obedientiiC.ne iibi oftenfum veibqtn ap-
fconderer percipiente, tandem vniuerfa apefui/^L'ön-
g o ,a it, tempore fupei^huiufroodire anriquus hbftis n-
dem meant'tentando vehementer aggrefius eft,&pene
ab fta.ru (upshift gratra:Deiauuifterrebnc‘uffit. Quam
tentationem mulcum, & (upra quam dicere poflirh mi-
himoleftam cum diucolerarem, & eade ca ufa quantum1
talies,
ipterrogà.
tione.H.
f a ber,
'ftgrina
oïMione,
tus ptQùidcbat. C ^ s fempei|autTgpeipfepræué^fens. .... . .
„ , i . .^ rioais.partcm Jachrymis 'g f oritionibus exige- libet m religione labótera maim me amififle puprem,
■i ' ' i BHÉéjrifi cumóue iam in delperationemlabi mepufiK a.nimïtasco-^
gerëc, adbeatam Deiigertitrieem vltimam fpem contuli,
& vt à tanto malo miferam ahiraammeam eriperet,t6 tis
animinifibusrogare eoepi. Neçdum ab inceptispreci-
bus quindecira exa&ifuerantdië's, & ego antemàius al-
tare maioris Ecclefiæ mihi aftare vidêbar. Super quod
velut vnius an ni puerulus refidëns ,* me,a.d fe accedere
præcipiebar. Cumque illi appropinquaffem » vr paneffl
fanëtum, quem manu pr®tëndebat, orë fufeiperem, ad:
monebar. Qupd vt expleui, adiecit : Accipç, aic,'6 i é ,
& mbrachijs cuisperhuius-Ecclefi® fpàtium defer. Hoc
ego licet eunumulto tiniore aggreftüs, eumin manibus
fufeepi : 8c ab ipfp altari v(que ad extremum choriexi-
tum, multa cum reuerentia portaui. Ab illo dje ida cor,
meum omni qua vexabatur réntatione vacuatùm eft, vt
neC veftigiiim in eo præcetitæ concurbationis remanerety
fidemque falutarisfacramentiinconcufla ftabilitate rétif
hëret. His d fratreillo auditis ÿ vitra de vifione dubitare
non potui: quandofieinomhibuScöncordesytriufqüe
reuelationis relatôres'inueni. Nam quicquid ille ptior
de frarrealtero d Gerardo audierat , hic totdm, vltimus
fuo ipßüs teftimpnio confirmabat. 'Cumque præcedens
nihil de fequentis cogitâtionibus fe itet, ac iubfequens
prioris viûones penitus jgnoraret> alter alterius’reuela-
tionepenitus fidem fecit : quia~& ille hiiius tèntationes
aperuir, &iftc illùm vera vidifreexTuaconfeflioneomni-
buspacefecir.
bat. Qup témppre fteqûçnter in padëm Eçelèfia. voces
cuiufiam cceleilis melodiae fe audiflè & mihi retulit,&
quibufdam alijs qui poftéaid mibi dixerunt , narrauit.
Necmirum. Iilorum entra.eft audic&coeleftià, quorum
aures de di gpan t ur audireWcrre n a. Tanto enim magis
fenlus humam^ quæ fugrafe flint pqrcipiunc, Quanto mi-'
nus ,h i^ uæ infra funti' d e d i ci .fi u nt. Tali Gerardus cer-
tamine cettaas,,tali ^itae'fuæ cùrfei mdefeftus infiftens,
tandempalmam vitftoçibns debitam', braulum perfeuè-
rantèr cuçrent|biis ptotniflum àtlëptus,beato in eodèm
loco fine qùienic.t^ui à vita pue fen ci fubtra6fc9,vitæ feiam
æciCTnæ.pamçipem, non mvjlco poll mortem fiiam elapfo
te'mporé,aperce monftrauit: & vetamefle Apoftolifen-
rentiam qùa dicit., Q ue enim feminauerit homo ^haec &
metëtjin fcipfo comprobauit. Nam quia,vtfæpeïamdi-
xi,totâm fpem fuam iheqrporis & fanguinis Chrifti facra-
menco, cum bonæ confcientiæteftimonio collôeauerat,
ôftenium eft per cum iam defuhétum aliud de fæpeno-
minando fäcVa m e nt o n i i rac u 1 u m , quo &ifpeseiusnon
** §)uomo- i i rr itafui ftepr éb ar e t ur, & fides audientium firraaretur * .
dojjdem \ Nondum pole obitum ipfius dimidius fluxerat annus,
Mona- I citmTratri jeuidàm, quem quia adhucfiipereft,nöminare
‘ofntum ! nolo, vifio memoranda apparuit. Videbat,& ecced«-
I cmdnm j monparuî & nigprrimi Æchippis fpecie afliimpta, le<Sto
eiusaftabar.QuipörtentuofaAeforniitate tenorem cön-
fpicienci in centans, matui umfor mam peraurium foraminaemirtebac.,
ignfahïlingüam de baratro putidi oris eie-
cla’m i i nim mé n lü tri' pr o r end e b a c, qua tbtum corpus fra-
trisilUus lingendo, fecarneseiusproïfus.confumptuium
efie dicebaf;, Tternens iüè adiafpeëium dxmonis,nila-
liud qua m mortem iath iamquè abfumendus praeftolaba-
tur. “Gumquë tntoierabili horreudre vifionis terrore tur-
batus nihil vlttare me dij fehabiturum fp eraree, ecce Gerardus
conftanci animo 6-: fplendido, vtfraterillc afiëre-
bac,Yultuci aftitit, & /Ethiopem ilium manibus com-
prehenfum ad terramelifit, ac guttur nefandum vinlitcrj
pëde compreifitfQui dumfortiter captiuumhoftbm pre-
ïperetjille velutex vipl enta c o mpr e 0i o ne, nec notninan-
dum capütad inftarmag'nicacabiinflans, lingua flammi-
gera^quafiaratfö, terram p^bfcinderer,circumpofita‘com-
burebat. Cuius fpëélacüli horrore iam pene extra fe fa-
«fturn, prsdiclum^ fratrem Gerardiis allóquirur. Vis, iri-
qui t, adiEmonehocliberari ? Ad quod cum frater Veile fe
^omhibus modiS|efpondiflet, adiecit i|le. Si,inquit,vis
b e rarf, perge'ad' A b ba t e m^«?i v t qu e n d a m fratrém cui, fa-
De bis qua in Cluniaco, & circa conti- | -
gerïnt. u f'
■ C A P- V T i x ; •
TLlis quae ad reueren'riam diuinoram fecramentorum,
J. & ad con/elîionisveræ finçeritatem percinent præliba-
tis, ad reliqua quantum ad mprum ædîficatidnem fpc-
clat,non minus vtilia, adiuuante nos Dominb tranfea-
mus. IriptimisL-yerö vifionibus fiue reuelationibus de»
ftinâôruni, quäfa diuérfis cognofeere potui vt pötero ex*
plicabo.Hæcenimnoffrismaximètemporibusïfrequen-
terproneniredicuntur. Nam & defnnëlomm effigies v.i-
appa'rere, eifque periæpe multa vera atqüé prdoatâ
brile oliicium eft ad fe accecfat, eicx mea parte dicito: nunciare, a quam plurimis & fidedignisvirisaffirmantur.
a quo follicitc inquirat, vtrum aliquando deveritare cor- j Talium autetri rerum narrationcm nbqingratam fore le-
poris & languinis Dominidubitauerir, &quideiad tol- gentibus exiflimo, prxeipue illis qui .hnurxvita;amore
|ieudatn,ea|m?m dubicationera oftenfumfuerit, & qua 1 i - 1' prsefentem faftidiunt, &adillamre<5lafideac pijs operi-
cer fades cius ilia renelatione confirmata fir. Quaepoft- j bus perueniri^ contendunr. 'Horum'namque%iulta eft
quam cognouei:k?litteris.mandare ftudeat, quohiam fi» j recreatio'j&in praefeh’tibus thlfeajs.inquibusquotidiein-
[cuffratri illi prbfuit hocvidifte , ita multis pr.pdeyr'audi- vgemifcunt » maxima confelatio , quando de patrta a qua
uille. Pla cet enim Deo cbnueriacio fratrisiilius, nec pad [ inhac peregrinatione e xulant, & ad quam inhianrerfil-
hi’hluit huiulmoditentationelabpresillius deperire. H®'c ; fp i r an tja l iq uidq U o de or u m fid e iff ae fpem magisaci:ma-
fi ^bbari tedidlurum promiferis, qbndnuo ab hoc dae-'j gise^eiret, audiurir. Audiui de tali bus mu ft a a ntultis,
mohe libetaberff. Quo rurfum fpondente , Gerardus ] in quorum narratione Hullum tempo’ris otdinemferuo
flætatuS:
/laemone infugalp cpmpuKb, fratrem ab eius infeftatior
de eripuic. Qu^à fomnio;tonfurgens,pbftquam ad fe re-
dijt, càndemfe verè mortem euafiffe téftatus t eft. Pau-
ci poft hoc tranfieranc dies ,*^frater cui hop oftenfum
.fuerac ad'me veniens, çun6lâ qt^e fupra retuu'barrauit.
At ego nullam, adhjic fidem fomnio præbeus, de fratris
quia nec-ïllum ex nàrramium verbis aperte cGfligfereTo-
tüi, nec Ci potuifiêraferuarè curaui. Qua:nam que vtili-
tas’cft in huiufmbdi re npftè, quid priusquidue pofterius
géftum fit , dum verè cdnftét quod fue/it ?^ Ï(4 uitp ehim
rnagisgefta temporum qttdm tempora geftoru inquiren*
dafëèit . Vidttur w o mihi congruü, vt de proximo in.ciï)
è Miràcùlis ^Lib'ër J.
pacabilc^
^/nnpli-
cabile*; '
• thili-J™
B
yj
t alias,
qualité^;
■Stephanus
■ [quondam
\Ml>bd( s.
' l-Ægirfÿ
I ]cuiidntf*:-r
i' frMripqfï
I moritifêT1
Warm*
■mnc.
piêiuesàd remqtiorapergamus, Sc idcirco ea qu®in Glu •
niacenfi Monaftfriqv.el circacontigifieaudiuimus ,pri-
mo admed iu m d e du ca mus. E ft aurem Cluni a eçnfe M 6r
nafteriiim,religione,difciplina,feuericate,fratrumnumc-
ro.fitaté,omnique MonafticiOrdinisobteruatione, toto
péne qrbe noti(fimum,nngulare aç.jCpmmune peçcato-
rumrefugium : per quod-,multa inféris^a m illata, &
regnis Coeleftibus quamplurima lucra col la ta funt. Ibi
ihnumeræ hominum multitudines, graues iùunfti farçi-
nasab humeris fuis abiicientes, fuaui Ghriftiiugocolla
fubmifetünt. Ibi omnium prôfeffiomïm, dignitatum &
ordjnum perfonæ faftum luxumque fecularem, in humi-
lemôt pauperem Monachorum vitam commütauerunt.
Ibiip far uni Ëcclefîarum venerabiles patres, eciarh Eccle-
fia fticorum n ego ciprurn o neia fugien t es,t u t i us quie tiuf-
queviuere , magifque fubèlfe quam præefle elegerunr.
Ibi contra ipirituales neqùirias îndefelfum ludlamen Sc
implacabile t quotidiànas vi(ftpriarum palmas^Chrilii
milicibuspiæftat.Huius loci habicatoribus continua con-
certatione carnem fpintuifubijcientibuVverèfepundum
Apoftolum Clmjius viuere eft, & mori lùcrum. Hinc eftula
Ipiritualiuni viitutum nardo , implera eft cota rafun.di\
domus ex odore yngUenti,dum religionis Monafticæ('feE- ;
uor, qui illo tempore pene reftiguerat, iilorum virorum,
exemplo ftudipque recaluit. Gallia, Germania,tranfina- :
rina quoq; Britanniahocreftatuf, Hilpania, Italia,totâqj
Europafatétur, plenaMonafteriisabeisaut nouicer fun- j
da tis, aut ab an ci quo fenio reparatis. Ibi m on achoru m..
collegia in morem eoeleftium agminum per or^.ines fuos
Depaffiftèntia, cum aliis fanôlarum virtutum exercitijs, ;
diuinis laudibus die nocteque itainfiftunt, vt déeis quo- |
queà Propheta diëlum pofiitintelligi :Beati quihabitant in
domo tua Domine, in fecula feculorum ïaudabunt te* Scd quid
àliquas mundi partes enumero , cum de noltio vlcimo
Occidente yfque ad ipiumOiicntem famahxc peruene-
nt, nec aliquem Chriftiani oi bis angulum latuerii i Hæc
namque eft vineajhifuntp^miteSjquiverævici Chrifto
inhæientes, & à Pâtre agricpla purgati, fecundum Euan-
gelicam fententiam multura frmftum affetunt. De haC
vineàin Pfalmis legitur : Extenditpalmitesfiïosvfifaaimare,-
ér vfçjjad Jlumen propagines eius. Quod IrcCcde ludxbrum
Sÿnagogaex Ægypto translata,& maxime de prxfenti Ec.- i
clefia diclum fit ; nihil tarnen obft^t^yt& uehac Clunia- j
cenfi Ecclefia, quæ illius vniueriàlis non infenus nietii-
brum eft, intelhgatur. Eibièret hicdiutiùs immorari, fed j
quoniatn ad propofitum opus hoc non peitinet, Sc tanta )
materies breui atq; ad alia feftinanti non ppteft explicari J
fermone ; neceftèeft, vt iftisad pi®fens intermiflis, ad ea 1
quæde mortuorum reuelationibus funt exequenda, vt
promifimus,accedamus.
De Stephani t » qui Blancus dicebatur, apparitione
mirabili.
c a p ;v T yx>'
a Yod veto f in primis diâurus (uni, ab illis mihi
perfonis relatum eft,quorum teftimonio non minus
quàm mihi ipfi credere compellebar. Vira enim velcon-
uerfatio eorum hoc exigebat, vc non magis prôprijSoculis
quam corum relationi, abfque dubitatione àliqua,fidem
accommqdarem. Hi'érgo mihi hoc rctulerunt, fuifie
apud Cluniacum quendam frattem, qui BetnardusSaui1
nëllus dicebatur. De quorcferebant,quodlicetaliquan-
do in qui b ufdam leuiter fe haberet, coireptus tarnen, y t
tegularis difeiplinae moris eft, multaque tam verborum
quam verbetum opprobria paftus, patientiffimè toléra-
bat,feque mitem poft flagella vulcu^& operkflacritate ;
exhibebat. Is n o â e quadam dum fratres in Ecclefia no-
(Slurnàs Deo laudes deçantarenC de choro vbi cum alijs
pfàllebac egreffus, dprmitorium p«tijc. Cuius gradus
dqmconftenderet, repienteStepf|â,numquivulgo:Blan-
cusvocabatur,plim Monafterii^^iftiÆgidij Abbafem, j
qui ante pautos dies de Vf(aexcellerat, Pbuium habiiic.
f$6$
Quem cum primo alpeäu non cogoofeens quem libet
alium eile crederet, quó piopofuerai feftinab|t. AtilU
imago defunifti, quxappaiperac, priorin vêrbaprorum-
pejns, Qu6 pergis inquiti Sta, 8c qi|je diólurus film aüdi^
frater verb miratus & indignans i quöd quali contrare-
gulam nódurnis horis 8c loco non tongruepti talia mp-
nachus loqueretur, cius voces nutibus quibus poterar;
comprimebar.Sed‘cümAbbasillédefünótus,qpi nobyc
taceret, fed vt loqueretur, aduenpra't, magis aC.magis in*
ftaret ,compulfus eius imporrunitate ftacer fubftitit, 8c
ejuiseftèt;vei quid|ibi vellet,quxfimt.Et iile.Sum,inquiry
Stephanus di(ftüs(anfti_i£gidjj Abbas, qui in multis &
ante Aboatiam dcpoftmodumdeliqui, pro quibusmo-
do poena; acerbaspatior, ab ill is per ipeirabilemDeimi-
ferieprftiam, fi mihi (iibuentum fuerit , quam .citius e-
ruendus. Oroergbic:vt Dominiim Abbatem, &oinpes
fratres mea fungus legatrone deprecetis, qitatenusapud
omnipotentem Deum promealiberationepreceseftun-
danc, & me quibuspoterunr modis irarifis rhalis eripere.
fatagant. Cumque/rater refpondifletfequidem quod
ipfe f rogabat faiäurum, nullum tarnen fu® relationi
crediturum/is qui loquebatur defunrSbus,-adiecit. Vt ne-
mo de his qure a te referenda (unt in aliquo dubirare pofe
fit i noueris re infra hos o«fto dids dehae vira migraturum.
Quod poftquam eis pixdixeris, (ubfeqjuentis rei effe^us
te vëradixifle demoiiftrabir. Dixithoc,& ftatim ab ocu-
liseiuseuanuit. At verofraterilleädörmitorioad-Eccle-’
fiäm rediens, multumque mortis denunciatione no^jm-
meritP fóllicicatus, noblem in huiufmodi meditaCione
tranfegit: faftomane, priori primitus, deinde venerabi-
li ac fanblo PatriHugoni, ad vltimum.magno aerréuerén-
do fratrum conuentui, qu® ubi iniunbla fuerant, patefe-
cit. Quod poftquam ad omnium aures peruenit,-ficuf
humanorum ingeniorum vfus eft, deeademre fere fern-'
per diuerfa fapere, alij quidem credebant, quamplures
fibla efle affirniabant; vniuerfi tarnen mortislj.lius quam
fiaterdenunciauerat indicium perilludab omni dubitai
tionepurgandi,expe6tabant. Etecce iequenti die relator
vifionis morbo corripitur, fenfimque deficiens ad extrema
peruenit. 'Qjy vlque ad vltimum fpintum ton -
ftanter qu® dixerät affirmans, infra dies (upradirftos bo-
no fine quicuit, ficque morte fua veritacis nuntium fe
fuifie comprobauit. Fratrum ergocongregatio poftobi-
tuin relatoris de vifione certificata, tarn pro Abbacede-
funblo quam pro.eius nuncio mulcimodas inenarrabili
mifericordix Dei fupplicationum hoftias obculerunt ,ßc
facris orationibus, eleemofynarum largition ibus, maxime
autëm (alutaris facrlficij oblationibus pro sterna re-
quie totis viribusinftiterudt.
De fimili apparitione Bernardi f , qui Grojfus
dicebatur.
C A P V T X t r I
BOnfimile huic, immo pene idem de Ôernardp co-
gnomento Qroflb miraçulum, ab- ei(dem qups/u-
pra memoraui relatoribusaccepi, Hie namqu&nobilica-
ce & potentia feculariilluftris,muhitionesquâ(dàrnGlu-
niacenfi Monafterio proximas pofiîdebat, multaque rpa-
la eidem loco atque alijs circumpofitis Eçclëfiis înfefê-
bat. Quitandem mutatefpiritu, malisfuis fincm iihpo-
nére deliberans, ad fupradibtum venerabilem Patrem
Hugohëm venir, atque pro peccacis fùis pratfonis caufe
Romarn fevéllèpcrgere îndicauif. Vnde firedicus pert
mitteretuf, (ceulö fe renuQciatdmm,ac Monachum Clù-
niaci futurum effè (pqpondit. PerrexitiaiqueRomam,
ibique àpud fummorum Apoftolorum aCplmimoFum
martyrum gloriofe corpora, orationibus arque cieèmó-,
fynis yaeäns, fatisfaâione qua poterat præteritæ vit®
crimina expiabato Exablo verdrahtet in vrbe quadrage-
nario dietum numéro, qui pröprie ad agendampoeni-
rentiam indici peccacoribus (olec, Rpmaegreflus eft
adpaf
alias, d t '
Bùrnardi
cognomen. :
Grofst