STEPHANI
PRIMO B. EBVRCI I
A V R E L IÆ A D l. IG E R IM PRÆFE-
C T I , POS T E A S A N C TÆ G E N OV È FÆ
Patifijs Abbatis , tandem Tornacenfis Epifcopi,
Epiltolæ ab Anno i b J 9.' vfque ad
Annum 1 19 6.
Studio & indujiria Papirij Majfoni in
lucemedita.
)
nulium-latet fècretum. Nöbis ignorate libetquibus non
licet intrare. Credimus aucem quia nec labôr-eorum fine
mercede, nec cercanjen erit fine viéfoda, nec cxcr-
citium fine fru<5tpA cum inîter alios confolâtionis filifes
habiturifint Sc ipfi coronam pro einere, gaudium pro lu-
jftu , pallium laudis pro Spiritu rnoeroris. Quæfifti de
fratribus quiexierunt ab eis&adCiftercienfcs rranfitum
feeerunt, vtrum obligarione voti quod prius fecerànt
reuerti debeanc ad eo s, an Pontiniàci falubnus demo-
rentur. Si priori propofito non præpofuiflèntvltimum,
nec ego proponerem vc præferrent. Si ftetiflènt in fini-
bus prioris von , ftarem forfitan & ego \ nec ad aliud
animarem. Nunc vero qüia meliorav& viciniora faluti
quæficrunt, Sc de Sylo in Hieïufalemafcendentes.tranf-
tulerunttabernaculumfùum-, qüis audeatin eis liberta-
tem,Spiritus impedire ? Nam reuera vbi Spiritus Domini,
ibi libertas. Spiritum, inquit, nolite txtinguere. Ex-
tinguimt autém quantum in f è e f t , qui eius opéribus
contradicunt. Certè Spiritus (an^üs Columba eft, quia
in fpecie Côlumbæ fupèr Dominum dum baptizaretur
vifus eft defcendiflè. Inter alias Columba: proprietates
quas admittit Ecclefia, & miftieè repræfentât, Colum-
C ^"p XJ T ) "pT A "VT T C A |S || 1 ba meliora grana eligit, non fpernit b ona, quoniam fi
» 3 X JL X I X x x l ^ l X X-L . v - raeliora*non occurrerent, bonis-vtique vefceretur. Bo-
CTÆ GENOVEFÆ
P A R I S I I S A B B A T I S , P O S T E A
T o r n a c è n s i s vE p i s c o p i ,
E P I S T O L A I.
Roberto Vonùnutcenfum Priori pro quibufdam Nouitiis de
Grandimontenfi or dine ad Ciftercien-
nis tamen meliora, melioribus optima præferr. Imitan
tur eam qui ex parte eius funt. Æmulamini & vos me-
iiora charifinata. Beatus enim non tantum qui iudicac
inter diem & noâem , fed qui iudicat inter omnera
diem. Ciftercienfium ordinem quafi lucernam fupra
montera pofiram quis in Ecclefia D e i maximum &
præcipuum cülmen non dicat attingere ? Eüangelium
impléntes , monafticam rëgulam, quam fuperërogauit
Benedicftus pater fidelisSamaritani ftabularius fic obfer-
uant , vt nec vnum ex eo iota prætcrire videantur. Bea-
ta p.aupettas eorum quæ liceteos famé premat & frigo-
r è , non tamen aut mendicarè compellit, aut diuiti-
bus adulari. -Suis à fuorum-manibus vi&um exqui
runt, & vëftitum i non veriji fèqui Paulum, qui cum
I licite poflet de Euangelio viuere , ac fpfritualia femi
nans carnalia metere , maluit tamen manibus operati
ne quod offendiculum daret Euangelio C h r r s t i ,
Honorari Dominum de fua, non de aliéna fubftantia,
& de primitijs frugum, non alterius , fed fuarum dans
pauperibus : quanquam re&ius non fua, fed omnium
dixenm, .quaé vniuerfis fecundum gradus ordinatæca-
ritatis quafi in commune deferuiurit. Nec enim buc-
cellam fuam cômedunt foli , & non comedit cum-eis
pupillus ex ea , inon defpiciunt prætereuncem $ & abf-
que operimento pauperem , led benedicunt eis latera
paupérum, & de velleribus ouium fùarum caléfeciunt
& eorum quidem lateribus pan nos circumdant fient de-
fpicabiles precio f fie inapplicabiles ornaménto. Con-
queritur ifîfa natura quæ modico folet elfe contenta,
quod tegumentà eorum ei non fufficiant in hyeme , &
•officiant in æftate. Oftium eorum viatori patet*, nec
fbris remanet peregrinus. In fudore vultus fui vefeun-
tur pane fuo, nec eos lafciuire & rixari faciunt otium &
alienus cibus. Tanta in cibo parfimoflia , vt duobus
tantum pulmentis vtantur, quæ aüt aget ex legumini-
bus , aut ex oLeribus hôrtus affert. Ipfis tanto rarius
vtuntur, qüantô'frequentius apiid eos audiri foletqoàm
videri : terram difrumpunt voluntarij, & vjolenti di-
ripiunt coelum. Si numeres quot ab eis bénéficia pro-
fluant in populum , plura conferunt vniuerfitati ,
quoniam vniuerfiiàs ipfis. Parua funt hæC, & quæ
terrenos vel aHiciant'veLoccupent appetitus. In eis ntc
fecunditati Liæ Rachel inüidet, nec Rachel pùlchri-
tudinem Lia minuit, (è,d-.munit.r Non murmurât Marcha
I l e C T o Deo & hominibus Roberto
Pon^tiniacenfi Monacbo généré fimul
& conuerfatione illuftri, Stephanus de
Sanéta Genouefa confôlari pufillani-
mes, &vnanimes in domo Domini co-
hortari. Comendabilem, Roberte,fol-
licitudinem get is, Sc affedione fraterna
nouitiorum tuorumytnouam moues quæftionem. Mallem
quæfifles ab alio qui & peritior effet ad difcutiendum,
& promptiorad foluendum. Mihi fateor imperitia filen-
tium imperat, & ab audaci propofito manpm réuocat
, Grandimontenfium grande nomen. Si quæftionituæ de
! confciéntia mea tefpondeam, offcndentur: fieosoffen-
j dero, in communem opinionem peccaui. Hominibus
! placent, & férui Chrifti funt » Boni homines appellantur.
j Nam bonitatis illorum tcftis eft & exclufa cupiditas,& in-
t clufa paupertas.Porroambitio quçfere omnesimpugnar,
; & pluresexpngnat, ram remotaéft ab eis, quam longe eft
*'ab höminibus, qui nunquara fefè^depruros Ciftercium
certi funt. Cumque terram dcdetit Deusfilijs hominum,
ipfi funiculum fiium &fprtem in coeleftibus exrenderunr,
viros Euangelicos exprinrant*nec folliriti funt quid raan-
ducenf&bib’ant, aut quidinduant, quoniam à pâtre fuo
qui in coelis eftpaicuntur cum volucribus,& eum lilijs ve-
ftiuntur. Orationeseoru nec-balantesgregesimpediunt,
npc mugientia turbanç atmenta , nec vninerios familiæ
ftrepitùs interrumpunt. Fugerunt lècujum, bead fi eos fe-
culum îiod fequatur. Et quoniam radixpinnium roalo-
rum cn pi diras inter eos^drUity-recêffit ambitio , litigandi
materia fublata eft j folitudp claudit,pàupertas premit,
humilitàs ligat i qui difciplinâm cum morum ordina-
ta correptione apprehendunt profedlo neeiralcetur eis
D om in u s rtéc peribunt de via iufta. Viderintipfi quid
jintrâ|dômefticoS parie tes agant; & teftimonia fecrero-
rjum iatus operum fuorum inuicem accùfantiiim aut de-
fendentium'éi publicent, cui omne cor pâtet , & qucm
de filentio Mariæ, & inuicem difta Maria defèdehs
ad pedes Domini Mattham folàm miniftrare non relin-
qùit. Inter eos iuge'gaudiUm » communis txultatio,v-
bi nihil extra difciplinâm : nihil contra; ^Mit^antur hb-
mines, déletftantur Angeli,fugitint partes aduerfæ, quoniam
fanefta ilia cottgregatio terribilis eft vt càftrorü aèiej
ordinata. Illicneebobus pr,æfertüfraratrum
deôrfum pendetDominus , necidiotadocet clericum,
neclaicus imperat facerdoti.Ibi maiorcs minoribus,pru-
dentiores præfiintindoâis, qui &Aritæ fanétitate præmi-
nent, &intelligentiafcripturarum. Inarchaillanon eft
virga fine tabulis teftamenti, quia qui poteftatem habet
corripiendi, habet & feientiam côrrigëndi., Diuina officia
cum tanta folemnitate Sc deuotione célébrant, vt in
eorum concentu voces Angelorum fonareputes pfàlmis
&Hymnis & Captias lpiritualibus,adlaudes Deiinui-
tanthomines, St Angelos imitantur. In ijs qui Çlericus
fuerit tanto liberius dcledatur , quanto remotius eft ab
eolaicorumfabulis interefie. Extra oratorium aut ope-
ri manuum dant opérant , vtfempereosdiabolusinue-
niatoccupatos,autlegendo copcipiunt, aut fan élis rne-
ditationinus coelos penetrant, vt in paradifo audianril-
la arcana verba quæ non licet homini loqui. Regreflià
fratribus tantamorifuoponunt euftodiam, quantumo-
ftiumlabijsfuis, vtcultum iuftitiæfilentiumnearticula-
tis quidem vocibusinterrumpant. Nonbiniautternife-
orfumper angulosclauftri fabulis vacanç, quinecinter
fe fêria fèrere permittuntur. Tenent memoriter quiain
multiloquio non effugerentpeçcatum, Sc quafi naturæ
bellumindiccntes, modicum illudmembrum quod ma^-
gna exaltat, non modica difeiplina coërcen t.Attedc quif-
quis es bonæ indolis adolefcens, qui cum Ifaac in holo-
cauftum Dômino fùpervnum montium offerri defide-
ras, quia tam fan&o & coelis proximo monte ifto , mon-
tem noninuemes grandiorem. Verè mons ifte,mons coa-
gulatus, mons pinguis : coagulatusin viuculopa£is,pin-
.... , : - s . . .■ 4M __
omiferäm,reditum faciamîNoli mihi'crcdere, fed fando
Patri Gregorio crede, non te fallet ille Dodore.gregius,
quificut fallere noluit,fallinon potuit. Qujfquisfnquic
bonummaiüsfubirepropofuit, bonumminus illicitum
fibi fecit. Nemo enim mittens manum fuam ad âratrum,
&c. Qui enim fortiori ftudiointendit, redius refpicerc
conuincitur, fi relidis bonisamplioribus ad minima re-
torquetur. Hæcille fuccefforPétri., columna Ecclefiæ,
inftrumentum Spiritus fandi.Ec tu dubitas vbi tantus vi-
gilator mQiiet,confulit,docet? Audi quid etiam dicat idé
pater fandus fuperEzechielem. Sqnt nonnulli qui bona
quænouerunt, qperantur, atque hæçopérantes meliora
Jeliberant : fed retradantes meliora quæ deliberaueran t
immutant. Erquidem bona agunt quæ cæperant, fed à
melioribus quæ deliberauerant fuccumbunt. Hi nimi-
rum ante humanaiudiciaftarevidenturin opéré, fed ante
omnipotentisDei oculos cecideruntin çleliberatione.
Si adhucdubitas,adhuc times, argue t e , &ftatuecontrà
facicm tuam.Manifeftà funt hæc,& minus expofitore in*
digent,quàmexecutore. Cæpifticumpennatisanimalibusyolarefublimius,&
antefaciemtqamambukre.Noli
reuerti, noli afpicere retro. Ilia enim fànda animalia non
reuertebanturcumincederent, fèd vnümqubdq-, eorum
ante faciem fuam gradiebatur. Et certè oculata éran tante,&
retro,fedretrovt quæ tranfîerantdefpicerent; ante
vt a.4 ea quæ nondüm attigerantperuenirenoSimilis erat
eis pennatus,æque vt ipfà, quivfque.ad tertium coelum
volauerat, Paulus. Vnde inquit, Qua retrb funt ob h tus in ea
„ . . , ___ I .. . qua fiant ante, extendens, fequor adpalmàmfupern&voeationis.
guisperinfufionem gratiæ coeleftis. Quis grandis mons j Ecce oculatum habcs Paulum ante & retro : fed ante vt
grandior ifto monte i Nubes pénétrât, coelos attingit, proficiat,retro ne deficiat. PoëtagentileminftruenSVia-
longé inferius montes alios & colles rclinquic , de rore ' torem,ait;
coeli Sc de pinguedinc terræ plenam fufcipiens benedi-: Ne quot tranfierisfid quot tibi quarefujjterfint,___Milia.
dioném.Hicdifciplinisregularibuscolligacus,impofitis Et in anteriora extendens fequere ad palmam fupcrntè
tibi lignis Dominica: Crucis, fandi feruoris ac chantatis ; vôcationis, inftrüet te Dominus in via hac qua gradieris:
ardentisigne fuccéfo, quid de hoftiafuaDominus fadu- ; & ptofedofirmabit fupcrte oculos fuoS. Sedvotum.in*-
rus fit cum filentio patienter expeda. Quid übi eu rumo- ■ quies,feci, votum voui Deo lacob. Nunquid non com*-
rib us,qui aut de negotijs principum, aut de promiffioni-’ pellorredderç vota mea , quædiftinxeruntlabiamea?&
bus clericorum , au t de vanis opinionibus vulgi dicun- i hoc præcipuè me terret, quia terribilis eft qui aüfert Spi-
tut?quid dbi eu m otiofis verbis, de quibus rationem red- 1 ritum principum. Votum voui : fi non reddidero quod
Jditurifunt homines in dieiudicij? Et hæc fiin aliquibus voui, timeone ille qüiaufcrcSpiritum principum , aufe-
clauftris frequentantur ru videris. ViriilliEuangelici & | rat &.SpiritUm meum. Sed quid vouifti ? aut animam
Angeliçi non funt filij mortis nectenebrarum, quoniam 1 tuam vouifti aut aliud: fi aliud, commutatiouemrecipic
ficlucetlux eorum coram hominibus , vtvidentes opera j votum tùumifi argentum, fiaurum, fi veftem, fi quodli-
eorum glorificent patrem fuum qui in cçlis eft. Spedacu- j bet vouifti fimile , commu tare maximè potes, fi vel mc-
lumfunt & Angelis & hominibus , vt ex eorum manife- lius,vel maius folüas quod Vouifti.Solaanima,fi eam vo-
fta conuerfatione Sc Angeli congcatulationis gaudium, I ueris,cpmmutationem non recipit,Quam enim commu-
& homines fumant imitationis excmplum. In iilo fandp tationem dabit homo prd anima fua ? Refponde fi potes,
collcgio.de fermento Phanfæorum vel fimulatio vel dif- & cùm no patuens5dicàs nullam: animam,inquis,meam
fimulatio nihil penitusmtermifçet. Neç enim aut fimu- voui,&in lococerto, fubMagiftro certo, fubformavi-
lare quæ non funt, aut quæ funt diflîmulare volunr. Sei* uendi, certisinfticutionibus ordinata, ftabilitàtfem ïoei,
entes quod fimulatores Sc callidiprouocac iudicium Dei. j obedientiam Prçlati,communionem viuendi propter fa*
Intratquilibet quaslibeteorumofficinas, &fingulorum 1 lutemanimæmea:voui. Cômmutarenonlicetihonred* 1 *&-
officiacertisdiftindafinibus açtreéfcare manibus, oculis 1 derenonlicet.Attendepuertimorate, & noli timerè vbi
curiofis infpicere, æftimarc aaimo , lingua dijudicate o- 1 non eft timor. Votum quod commutationem nonreci*
pus eft. Nec enim déclinant humanum iudicium,qui fb- pit , quafi fubftantiale eft & principale, vouereanimam
lum timentdiuinum. Veritas angulosnon habet,fed an-j fuamDeo.Cçtera,fi eut eftlocus,Piçlacus, habitus,ffrma
guli fordes habent.Memento quifquises,qui iugum Do- viuendi, tanquam acçcflbriafunt, fedab hominibus vo-
minipropofüifti porcateab adolefceotia tua , quodali* uentibusapponuntur , non quiahîcfàluajtipon polfita*
quando de quibufdam quos noueras tu , & fociustuus nima quæ Vouetur,fèd quia per hoeexpéditior fit ad fallt*
lcripfiftis & dixiftis : Si quis quod ædificauerit deftruere temvia. Quid fi locus deftruatur,fi ab his qui inhabitant
intenditpfæuaricatorem fe conftituit. Efto fimilis nego* velpenitusdefèratur,yeltransferatur, nunquid non ali*
tiatori quærenti bonas Margaritas , bonam inuenifti bifàluaripotes?fiPrælatusmoriatur, .firecedat,finolit
Margaritam , cui fîmilem non habeiltvelregum diade* præeflè,quidfadturuses? peribis,quia non prçeft cuifub*
mata,vel moniliareginarum. Vendidiftiomniaquæha- èfTe debüeras ? Si habitus immutetur, Sc inftitutionesa-
b lieras, Sc emifti eam: quoniam primé parentes,pacriam, liam form am receperint:fi priores non obferüaueris, eris
reditusEcclefiafticos, diuitias Sc delicias,lubric^adole- reus voti quod feceras?, Vides quoniam hæc omnia accef*
feentiæ motus , voluptatem pariter Sc vol untatem reli- | foria funt,& com mutationem recipere poffunt, fola voti
quifti carnalem. Secundo ab ijs quæ propofueras ad me- ! fubftantia,feil.anima, commutationem non recipit, hic
*....... ii---. nonhâbetloçumdifpenfàtio,quià^oninuenitürrecom*-
penfatio. Eleemofyna, ieiunium,vigiliæ, peregrinàtio,
magna bona funtinterfilioshominüm. Si quis horum a*
liquid vouent cpmmendabile , fèd commutabile votum
fecit: pro iciunio Eleemofy nam ,pro peregrinatione Con*
uerfionem , pro vigilijs ieiuniurti aut ledtionem foluere
T t tibi
liora tranfitüm faciens cofummatis viribus explebis teni1
poramulta. VidincMargaritam quam tanti emiftipor*
ci? conculcandam exponas. Nemo mittens manum fuam
adaratrum&afpiciensretroaptuseritregnoDei; Nun*
quidinquiesjhoceftretro afpicere, fi ad bonü quod pro-
pofueram proprer aliud forfitä maius bonuminterim
Biblioth. Vet.Pat.T0m.i2.. Pars 2.