Hic omnia règit non ut anima mundi, fed ut univerforum do-
i f P!Cft Imperator un‘~ deus a Hai]mpy,Taß dici folet. Nam deus eft
minus. Et propter dominium fuum, dominus
vox relativa & ad fervos refertur : & deitas
■ell dominatio dei, non in corpus proprium, uti fentiunt quibus
„deus eil anima mundi, fed in fervos. Deus fummus eil ens æter-
■num, infinitum, abfolute perfeftum : fed ens utcunque perfeftum
■fine dominio non eil dominus deus. Dicimus enim deus meus,
tdeus veiter, deus Ifraelis, deus deorum, & dominus dominorum:
fed non dicimus æternus meus, æternus veiter, æternus Ifraelis,
«æternus deorum ; non dicimus infinitus meus, vel perfeftus meus.
Hæ appellationes relationem non habent ad fervos. Vox deus paf-
fim b fignificat dominum : fed omnis dominus
.«> pococku! noiier vocem n o n eß deus. Dominatio entis fpiritualis dedsi
deducit a vozo „Arabica ; gg A
du, ( & in cafu obliquo dì,) » conitituit, vera verum, iumma lummuni,
hoÌferfuprSdpés^ocart- fiiL fiöum. Et ex dominatione vera fequitur
tur dii, pfaim. îxjcxiv. 6. >& deum verum effe vivum, intelligentem'dtpoex
reliquis perfeftionibus fummum
as régis phartsh (Exoi. iv. efpe vei funime perfeftum. Æternus «eil & inló.&
vii t.)Eteodemfenfu r . SM g o *r • • j n j
animæ principum mortu- finitus, omnipotens oc ommlciens, id e it, durât
.«rum piimagentibus.voca- a[j aeterno in ætemum, & adeil ab infinito in
bantur dii, led fallo prop- .. . . „ . . . . . .
-rer d e fe aum domimi. infinitum:; omnra regit ; <x omnia cognoicit,
quæ fiunt aut fieri poffunt. Non eil æterni-
*tas & infinitas, fed æternus & infinitus ; non eit duratio & fpati-
um, fed durât & adeil. Durât femper, & adeil ubique, & exif-
tendo femper & ubique, durationem & fpatium conilituit. Cum
unaquæque fpatii particula fit femper, & unumquodque durationis
indivifibile momentum ubique, certe rerum omnium fabricator ac
dominus non erit nunquam, nufquam. Omnis anima fentiens di-
verfis temporibus, &in diverfis fenfuum, & motuum organis eadem
eil perfona indivifibilis. Partes dantur fucceffivæ in duratione, co-
exiilentes in fpatio, neutræ in perfona hominis'feu principio ejus cogitante;
& multo minus in fubilantia cogitante dei. Omnis homo,
quatenus. res fentiens, eli unus & idem homo durante vita fua in
omnibus & fingulis fenfuum organis. Deus eil unus & idem deus
femper & ubique. Omnipræfens eil non per -vìrtutem folam, fed
Ætiaro per fubßantiam; nam virius fine fubilantia fubfiitere non po-
« Ita fentiebant veteres, ut
Pythagoras apud Ciceronem, *
de Natura deorum, lib. r .
Thales-, Anaxagoras, Virgiliut
Geòrgie, lib, iv . v . n o , &
JEncid.-lib. 6. v . 72 1. Phifo
A llegor. lib. r. fub initio.
A'ratus in Phèenom. fub i-
nitio. Ita edam fcriptorcs
facri- ut Paulus in A<ft. x v ii .
2 7 , 28. Johannes in- Evang.
x iv. 2, Mofes in Deut. iv.
39., & x. 14.. David Pfal.
cxx x ix. 7 , 8, 9: Solomon
1 Reg. viii. 27. jo b xxii. 12 ,
13 , 14. Jerémias xxiii. 2 3 ,
24. Fingebant autem ido*
3olatrse folem,lunam, & af-
tra, ahimas hominum 8é a*
lias mundi partes effe partes
dei fummi, & ideo co-
kndas fed falfo.
teil. In ipfo > continentur & moventur uni-
verfa, fed fine mutua paflione. Deus nihil
patitur e x corporum motibus ; illa nullam fentiunt
refiilentiam ex omniprsefentia dei- Deum
fummum neceffario exiliere in confeffo eli.
Et eadem neceffitate femper eil & ubique.
Unde etiam totus eil fui fimilis, totus oculus,
totus auris, totus cerebrum, totus brachium,
totus vis fentiendi, intelligendi, & agendi, fed
more minime humano, more minime corporeo,
more nobis prorfus incognito. Ut cascus
non habet ideam colorum, fic nos. ideam non
habemus modorum, quibus deus fapientiilimus
fentit & intelligit omnia. Corpore -omni &
figura' corporea prorfus deftituitur, ideoque
videri non potefl, -nec audiri, nec tangi, nec fub fpecie rei alica-
jus corporei coli -debet. Ideas babemus attributorum ejus,.. fe«d
quid fit rei alicujus fubilantia minime cognofeimus. Videmus tantum
corporum figuras & colores, aüdimus tantum fonos, tangimus
tantum fuperficies externas, olfacimus odores folos, & guilamus fa.
pores : intimas fubilantias nullo fenfu, nulla aétione reflexa cognofeimus
; & multo minus ideam habemus fubilantise dei. Hunc
cognofeimus folummodo per proprietates ejus & attributa, & per
fapientiffimas & optimas rerum ilruéluras & caufas finales, & admi-
ramur ob perfe-äiones ; veneramur-autem & colimus ob dominium.
Colimus enim ut fervi, & deus fine -dominio, providentia, & caufis
finalibus nihil aliud eil quam fatum & natura. A casca neceffitate
metaphyfica, quae utique eadem eit femper & ubique, nulla oritur
rerum variatio. Tota rerum conditarum pro locis ac temporibus
diverfitas, ab ideis & voluntate entis neceffario exiilentis folummodo
oriri potuit. Dicitur autem deus per allegoriam videre, au-
dire, loqui, ridere, amare, odio habere, cupere, dare, accipere,
gaudere, irafei, pugnare, fabricate, condere, conilruere. Nam fermo
omnis de deo a rebus humani.s per fimilitudinem aliquam defu-
mitur, non perfeftam quidem, fed aliqualem tarnen. Et htec de
deo, de quo utique ex phsenomenis differere, ad philofophiam naturalem
pertinet.
Y y y Haftenus
Libe r
E R T I U a