E D I T O R T S
ii6mine prater naturameffe affirmabunt, quod ex aliis corporum i f
foctionibus atque adeo ex caufis mechanicis originem non habeat
JJantur certe primari® corporum affeftiones; qu®, quoniam font
primari®, non pendent ab aliis. Viderint igitur annon & h® omnes
fint panter prater naturam, eoque pariter rejiciend® : viderint vero
quaus fit deinde futura philofophia.
Nonnulli font quibus h®c tota phyfica csleffis vel ideo minus
'nn(TevúíqUr° H dogmatibus pugnare & I conciliari
..poffe videatui. His fua licebit,opinione frui ; ex ®quo autem agant
oportet : non ergo denegabunt aliis eandem libertatem quam fibi
concedi poiiulant. Newtonianam itaque philofophiam, gu® nobis
venor habetur, retiñere & amplerii licebit, & caufas fequi per ph®
nomena.comprobaras, potius quam fifias & nondum comprobaras.
A d veram philofophiam pertinet, rerum naturas ex caufis vere exif-
tentibus derivare: eas vero leges qu®rere, quibus voluit fummus
opitex hunc mundi pulcherrimum ordinem itabilire; non eas quibus
potuit, fi ita vifum fuiiTet. Rationi enim confonum eit, ut a plu-
nbus caufis, ab invicem nonnihil divertís, idem poffit effefius pro-
iicilci: h®c. autem vera erit caufa, ex qua vere atque aftu proficif-
citur; reliqu® locum non habent in philofophia vera. In horo.
iogiis automatis idem indicis horarii motus vel ab appenfo pon-
-dere vel ab intus conclufo elatere oriri poteil. Quod fi oblatum
horologium revera fit inílruftum pondere; ridebitur qui finget e-
Iaterem, & ex hypothefi fic pr®propere confióla motum indicis explicare
fufcipieti oportuit enim internara machín® fabricara pe-
nmus perfcrutari, ut ita motus propofiti principium verum explo-
ratum habere poffet. Idem vel non abfimile feretur judicium de
philoiophis ilhs, qui materia quadam fubtiliffima c®los elle repletos
.nane autem in vortices indefinenter agi voluerunt. Nam fi ph®no-
mems vel accuratiffime fatisfacere poffent ex hypothefibus fuis • ve-
íam tamen philofophiam tradidiíTe, & veras caufas motuum c®lefli
nm mvemlTe nbndum dicendi font; nifi vel has revera exiliere, vel
laltem alias non exiitere demonitraverint. Igitur fi oitenfom fuerit
umverforum corporum attraciionem habere verum locum in rerum
natura; quinetiam oitenfom fuerit, qua ratione motus omnes c a lefies
abrade folutionem recipiant; vana fuerit & merito deridenda
objefiio,
P R i E F A T I O
ebjeétio, fi quis dixerit eofdem motus per vortices explicari deberev
etiamfi id fieri pofle vel maxime concefferimus. Non autem conce-
dimus: nequeunt enim ullo paéto phanomena per vortices explicari?
quod ab auóìore noitro abunde quidem & clariffimis rationibus evin-
citur; ut fomnis plus ®quo indulgeant oporteat, qui ineptiifimo fig-
mento refarciendo, novifque porro commentis ornando infelicem
operarci addicunt.
Si corpora planetarum & cometarum circa folem deferantur a vor-
ticibus; oportet corpora delata- & vorticum partes proxime ambi-
entes eadem velocitate eademque curfos determinatione moveri,
eandem habere denfitatem vel eandtetn vim inerti® prò mole materia.
Conitat vero planetas & cometas, dura verfantur in iifdetn
regionibus calorum, velocitatibus variis variaque curfos determina-
rione moveri. Neceflario itaqne fequitur, ut-- fluidi- caleitis partes-
ili®, qua font ad eafdem diilantias a fole, revolvantur eodem tempore
in plagas diverfas curcrdiverfis velocitatibus: etenim alia opus-
erit diretìione & velocitate, ut tranfire poilìnt pianeta ; alia, ut
tranfire poilìnt cometa1. Quod’ cum explicari nequeat; vel faten-
dum erit, univerfa corpora caleflia non deferri a materia vorticis.;.
vel dicendum erit, eorundem motus repetendos effe non ab uno
eodemque vortice; fed a pluribus qui ab invicem diverfi fint, idetn-
que fpatium foli circumjeéium pervadant.
Si plures vortices in eodem fpatio contiheri, & fefe mutuo penetrare
motibufque diverfis revolvi ponantur; quoniam hi motus-
debent effe conformes delatorum corporum motibus, qui font fummo
regulàres, & peraguntur in feftionib’us conicis nunc valde eccetv
tricis, nunc ad circulorum proxime formam accedentibus ; jjure-
quarendum erit, qui’ fieri poffit, ut iidèm integri conferventur necr
ab aftionibus materia occurfantis per tot f®cula quicquam pertutv
bentur. Sane fi motus hi fiéiitii font magis compofiti & difììcilius-
explicantur, quam veri illi motus planetarum & cometarum ; fsuftra
mihi vidèntur in philofophiam recipi : omnis enim caufa debet effe-
effectu foo fimplicior. Conce® fabularum licentia, affirmaverit ali-
quis planetas omnes & cometas circumcingi atmofpharis, adinfìar
telluris noftr® ; qu® quidem hypothefis rationi'" magis confèntaRea*
videbitur quam hypothefis vorticum. Affirmaverit deinde has aemofplm*