paulatim decrefcentem & fpatio menfium fexdecim evanefcentem
obfervavit. Menfe Novemèri, ubi primum apparuit, venerem luce
fua aquabat. Menfe TOecembri nonnihil dimìnuta jovem. acquare
videbatur. Anno 1573, menfe Januar io minor erat jove & major
Sirio, cui in fine Februarii & Martii initio evafit aqualis. Menfe
Aprili & Maio ltellìs fecunda magnitudinis, Junio, Jttlio & Auguflo
ilellis tertia magnitudinis, Septembri, Ottobri & Novembri ilellis
quarta, SDecembri & anni 1774, menfe Januario ilellis quinta, &
menfe Februario ftellis fexta magnitudinis aqualis videbatur, &
menfe Maitio ex oculis^evanuit. Color illi ab initio clarus, albicans
ac fplendidus, pollea flavus, & anni 1773 menfe Marito rutilans inftar
martis aut ilella aldebaran; Maio autem albitudinem fublividam induxit,
qualem in làturno cernimus, quem colorem ufque in finem fervavit,
femper tamen obfcurior faéla. Talis edam fuit ilella in dextro pede
ferpentarii, quam Kepler't difcipuli anno 1604, die 30 Septembris
il. vet. apparere coepiffe obfervarunt, & luce fua ftellam jovis fu-
peraiTe, cum noéle pracedente minime apparuilTèt. Ab eo vero
tempore paulatim decrevit, & fpatio meniìum quindecim vel fexdecim
ex oculis evanuit. Tali etiam ideila nova fupra modum
fplendente Hipparchus ad fixas obfervandas & in catalogum refe-
rendas excitatus fuiffe dicitur. Sed fìxa, qua per vices apparent
& evanefcunt, quaque paulatim crefcunt, & luce fua fixas tertia
magnitudinis vix unquam fuperant, videntur effe generis alterius,
& revolvendo partem lucidam & partem obfcuram per vices offendere.
Vapores autem, qui ex fole & ilellis fixis & caudis cometa-
rum oriuntur, incidere poffunt per gravitatem fuam in atmofpharas
planetarum & ibi condenfari & converti in aquam & fpiritus hu-
midos, & fubinde per lentum calorem in fales, & fulphura, & tin-
éluras, & limum, & lutum, & argillam, & arenam, & lapides, &
coralla, & fubflantias alias terreflres paulatim migrare.
S C H O L I U M G E N E R A L E .
Hypothefìs vorticum multis premitur difficultatibus. Ut pianeta
unufquifque radio ad folem duélo areas defcribat tempori proportionales,
tempora periodica partium vorticis deberent effe in duplicata
ratione diftantiarum a fole. Ut periodica planetarum tempora
fint in proportione fefquiplicata diftantiarum a fole, tempora
periódica partium vorticis deberent effe in fefquiplicata diílantia-
rum proportione. Ut vortices minores circum faturnutn, jovem &
alios planetas gyrati conferventur & tranqutUe natent m vórtice fo-
lis, témpora periodica partium vorticis folaris deberent effe aequalia.
Revolutiones folis & planetarum circum axes fuos, quae cum mo-
tibus vorticum congruere deberent, ab omnibus hifce proportiont-
bus difcrepant. Motus cometarum funt fumme regulares, &ea!detn
leges cum planetarum motibus obfervant, & per vortices explican
nequeunt. Feruntur cometse motibus valde eccentricis in omnes
coelorum partes, quod fieri non poteft, nifi vortices tollantur.
Proiedilia, in aere noítro, folam aeris refiílentiam fentiunt. Sub-
lato aere, üt fit in vacuo Boyliano, refiftentia ceffar, fiquidem pluma
tenuis & aurum folidum sequali cum velocitate in hoc vacuo ca-
dunt. Et par eft ratio fpatiorum coeleílium, quae funt fupra atmo-
fphseram terrse. Corpora omnia in iílis ípatiis liberrime moveri de-
bent; & propterea planetae & cometae in orbibus fpecie & pofitione
datis fecundum leges fupra expofitas perpetuo revolví. Perfe-
verabunt quidem in orbibus fuis per leges gravitatis, fed regulärem
orbium fitum primitus acquirere per leges hafce minime po.
Líber
T é r t i u
tuerunt. ' _
Pianette fex principales revolvuntur circum folem in circulis iolt
concentricis, eadem motus direétione, in eodem plano quamproxi-
me. Lunae decem revolvuntur circum terram, jovem & faturnum
in circulis concentricis, eadem motus direélione, in planis orbium
planetarum quamproxime. Et hi omnes motus regulares originem
non habent ex caufis mechanicis; fiquidem cometae in orbibus valde
eccentricis, & in omnes coelorum partes libere feruntur. Quo motus
genere cometae per orbes planetarum celerrime & facillime tran-
feunt, & in apheliis fuis ubi tardiores funt & diutius morantur;
quam longiflime diílant ab invicem, ut fe mutuo quam minime tra-
hant. Elegantiífima haecce folis, planetarum & cometarum com-
-pages non nifi confilio & dominio entis intelligentis & potentis oriri
potuit. Et fiftellae fixse fint centra fimilium fyílematum, haec omnia
fimili confilio conltrufta fuberunt Vnius dominio: praefertim
cum lux fixarum fit ejufdem naturae ac lux folis, & fyftemata omnia
lucem in ómnia Invicem immittant. Et ne fixarum fyftemata per
gravitatem fuam in fe mutuo cadant, hic eadem immenfam ab invi-
.cem diftantiam pofuerit. Hic