In portu Tlymtitht æftus maris ex obfervatione Samuelis Cokprejf
ad pedes plus minus fexdecim altitudine mediocri attollitor, ac tempore
verno & autumnali altitudo æilus in fyzygiis.fuperare poteft altitudinem
ejus in quadraturis pedibus plus feptem vel oólo. Si maxima
harum altitudinum differentia fit pedum novera, enk L 4 -S ad'
L — S ut 204 ad xi4 feu 41 ad 23. Quae- proportio fatis icongruit
cum priore. Ob magnitudinem æilus in portu Brifiolia, obferva-
tionibus Sturmii magis fidendum effe videtur, ideoque donee ¿liquid
certius coniliterit, proportionem 9 ad 7 ufurpabimus.
Cæterum ob aquarum recíprocos motus», æilus maximi aon incident
in ipfas luminarium fyzygias, fed funt tertii a fyzygiis ut-
dieium fuit, feu proxime fequuntur tertium lunæ po ll fyzygias ap-
pulfum ad meridianum loci, vel potius (ut a Sturmio notatur) funt
tertii poll diem novilunii vel plenilunii, feu poft-horam a novilunio
vel plenilunio plus minus duodecimal®, ideoque incidunt in horam
a novilùnio vel plenilunio plus minus quadragefimam tertiam. In*
cidunt vero in hoc portu in horam feptimam circiter -ab appulfu lu*
næ ad meridianum loci ; ideoque proxime fequuntur appulfum lunæ
ad meridianum, ubi luna diílat a fole vel ab ©ppofitione folis gradi-
bus plus minus >oftodecim vel novemdeeim in confequentia. Æftas
& hyems maxime vigent, non in ipfis folilitiis, fed ubi fol diílat a
folílitiis decima circiter parte totius circuitus, feu gradibus plus minus
36 vel 37. Et fimiliter maximus æfius maris oritur ab appulfu
lunæ ad meridianum loci, ubi luna diílat a fole decima circiter parte
motus totius ab æflu ad æftum. Sit diftantia ilk graduum plus minus
184. Et vis folis in hac diftantia- lunæ a fyzygiis & quadraturis,
minor erit ad augendum & ad minuendum motum maris a v i 'lunæ
oriundum, quam in ipfis fyzygiis & quadraturis, in ratione radii ad
finum-complementi diftantiæ hujus duplicatæ feu anguli graduum
37, hoc eil, in ratione 10000000 ad 7.986377. Ideoque in analogia
fuperiore ¡pro S fcribi .debet 0,79863-77 S.
Sed & vis lunæ in quadraturis, ob declinationem lunæ ab æquatore,
diminuì debet. Nam luna in quadraturis, vel potius in gradu
184- poit quadraturas, in declinatione graduum plus minus 22. 13''
verfatur. Et luminaris ab æquatore declinanti vis ad mare mov.
endum
vendum diminuitùr in duplicata ratione finus complementi declina- jBSjÉÉt
tionis quamproxime. Et propterea vis lunæ in his quadraturis eli
tantum 0,8770327 L . Eit igitur L-j-o,79863 77S ad 0,8770327 L
0,79863,5-5 ut 9 ad 7.
Præterea diametri orbis, in quo luna fine eccentriçitate movert
deberet, funt ad invicem ut 69 ad 70 ; ideoque diílantia lunæ a
terra in fyzygiis eft ad diftantiam ejus in quadraturis ut 69 ad 7-0,
cæteris paribus». Et diftantiæ ejus in gradu 18-, a iyzygiis, ubi æftus
maximus generatur, & in gradu i8t a quadraturis, ubi æftus minimus
generatur, funt ad mediocrem ejus diftantiam ut 69,098747 &
69,89.7345 ad 694. Vires autem, lunæ ad mare movendum funt in
triplicata ratione diftaatiarum inverfe, ideoque vires in maxima &
minima harum diftantiarum funt ad vim in mediocri diftantia ut
0,98313427 & 1,017722 ad i. Unde fit i,oi772xL -',-0,7986377 S
ad o,9830427.x 0,8170327 L — 0,7986355 S ut 9 ad 7. Et S ad L ut
i ad 4,4817, Itaque cum vis foils fit ad vim gravitatis ut 1 ad
12868200, vis lunæ erit ad vim gravitatis ut 1 ad 2871400.
Corol. x. Cum aqua vi folis. agitata afeendat ad altitudinem pedis
unius & undecim digitorum cum tricefima parte digiti, eadem vi
lunæ afeendet ad altitudinem oélo pedum & digitorum 7-À, & vi
utraque fad altitudinem pedum decent cum femiffe, & ubi luna eft
in perigaeo ad altitudinem pedum duadeeim cum femiffe & ultra,
præfertim ubi æftus vends fpirantibus adjuvatur. Tanta autem vis
ad omnes maris motus excitandos abunde fufficit, & quantitati motuum
probe refpondet. -Nam in maribus quæ ab oriente in occiden-
tem late patent, uri in mari Tarifico, & maris Atlantici & Æthiofïci
partibus extra trópicos, aq.ua attolli folet ad altitudinem pedum fex»
novem, duodecim vel quindecim. In mari autem Tarifico, quod
profundius eft & latius patet, æftus dicuntur effe majores quam in
Atlantico Se Mthiopco. Etenim ut plenus fit æftus, latitude maris
ab oriente in occidentem non minor effe debet quam graduum no-
naginta. In mari Mthiopico. afeenfus aquæ intra trópicos minor eft
quam in zonis temperatis., propter angulliam maris inter Africam &
auftralem partem America. In medio mari aqua nequit afcendere,
nifi ad littus utrumque & orientale & occidentale fimul defcendat ;
O 0 o 2 cum