D ET IN I T IONES.'
' * ' ' • * r v r . . .
D E F I N I T I O III.
Materta vis infita eft pctentia refiñendi, qua corpus mum-
quodque, quantum in f e eft, per fever at in ftatu fuo vel
quiefcendi vel movendi uniformiter in direBum.
Haec femper proportionalis eft fuo corpori, neque differt quic-
quam ab inertia mafiàe, nifi in modo concipiendi. Per inertiam
materias fit, ut corpus omne de ftatu fuo vel quiefcendi vel movendi
difficulter deturbetur. Unde etiam vis infita nomine fignifican-
tiflimo vis inertiae dici poflit. Exercet vero corpus hanc vim fo-
Iummodo in mutatione ftatus fui per vim aliam in fe impreffam
fafta ; eftque exercitium illud fub diverfo refpeftu & refiftentia &
impetus : Refiftentia, quatenus corpus ad confervandum ftatum fu-
um reluftatur vi impreil'ae ; impetus, quatenus corpus idem, vi refi-
ftentis obftaculi difficulter cedendo, conatur ftatum obftaculi illius
mutare. Vulgus refiftentiam quiefcentibus & impetum moventibus
tribuit : fed motus & quies, uti vulgo concipiuntur, refpeclu folo
diftinguuntur ab invicem ; neque femper vere quiéfcunt, quse vulgo
tanquam quiefcentia fpeftantur.
D E F I N I T I O IV .
V is imprejfa eft aBio in corpus exercita, ad mutandum ejm
Batum vel quiefcendi vel movendi uniformiter in direclum.
Confiftìt haec vis in aétione fola, neque poft aftionem permanet
in corpore. Perfeverat enim corpus in ftatu omni novo per folam
vim inertiae. Eft autem vis imprefla diverfarum originum, ut ex
ióìu, ex preffione, ex vi centripeta.
Vù
D e prN i tì -
D E F I N I T I O V .
V is centripeta efi, qua corpora verfus punBum a h q u od ta n quam
ad centrum, undique trahuntur, impelluntur, vel utcun1a
ue tendunt.
Hujus generis eft gravitas, qua corpora tendunt ad centrum ter-
rae ; vis magnetica, qua ferrum petit magnetem ; & vis illa, quae-
cunque fit, qua planetae perpetuo retrahuntur a motibus retìili-
neis, & in lineis curvis revolvi coguntur. Lapis, in funda circum-
aétus, a circumagente manu abire conatur ; & conatu fuo fundam
diftendit, eoque fortius quo celerius revolvitur ; &, quamprimum
dimittitur, avolat. Vim conatui illi contrariam, qua funda lapidem
in manum perpetuo retrahit & in orbe retinet, quoniam in manum
• ceu orbis centrum dirigitur, centripetam appello. Et par eft ratio
corporum omnium, quae in gyrum aguntur. Conantur ea omnia a
centris orbium recedere ; & nifi adfit vis aliqua conatui ifti contraria,
qua cohibeantur & in orbibus retineantur, quamque ideo centripetam
appello, abibunt in reétis lineis uniformi cum motu. Pro-
jetìile, fi vi gravitatis deftitueretur, non deflefteretur in terram, fed
in linea refta abiret in coelos ; idque uniformi cum motu, fi modo
aeris refiftentia tolleretur. Per gravitatem fuam retrahitur a curfu
reftilineo & in terram perpetuo fleéìitur, idque magis vel minus
pro gravitate fua & velocitate motus. Quo minor fuerit ejus gravitas
pro quantitate materiae, vel major velocitas quacum projicitur, eo minus
deviabit a curfu reétilineo & longius perget. Si globus plum-
beus, data cum velocitate fecundum lineam horkontalem a monds
alicujus vertice vi pulveris tormentarii projeftus, pergeret in linea
curva ad diftantiam duorum milliarium, priufquam in terram deciderei
: hic dupla cum velocitate quali duplo longius pergeret, &
decupla cum velocitate quali decuplo longius : fi modo aeris refiftentia
tolleretur. Et augendo velocitatem augeri poflet pro lubitu
diftantia in quam projiceretur, & minui curvatura linea; quam de-
fcriberet, ita ut tandem caderet ad diftantiam graduum decem vel
triginta vel nonaginta ; vel etiam ut terram totam circuirei vel de-
B z nique