E D I T O R I S
tempore periodico, tum diftantia ejus a centro terrse. Spatium poife-
rius invenitur per experimenta pendulorum, quemadmodum docuit'
Hugenius. Inito itaque calculo, fpatium prius ad fpatium pofierius,
feu vis centripeta lunae in orbita fua revolvends ad vim gravitatis im
fuperficie terrae, erit ut quadratum femidiametri terrae ad orbitar
femidiametri quadratum. Eandem habet rationem, per ea quae fu-
perius oftenduntur, vis centripeta lunae in orbita fua revolventis ad'
vim lunae centripetam prope terrae fuperficiem. Vis itaque centripeta
prope terrse fuperficiem aequalis eil vi gravitatis. Non ergo di-
verfae funtvires, fed una atque eadem: fi enim diverfae eifent, cor-
pora viribus conjunélis duplo celerius in terram cadèrent quam ex
vi fola gravitatis. Conftat igitur vim illam centripetam, qua luna-
perpetuo de tangente vel trahitur vel impellitur & in orbita retine-
tur, ipfam elfe vim gravitatis terreftri's ad lunam ufque pertingentem.
Et rationi quidem confentaneum eil ut ad ingentes diilantias illa fefe
virtus extendat, cum nullam ejus fenfibilem imminutionem, vel in
altiffimis montiUm eacuminibus, obfervare licer. Gravitar itaque
luna in terram: quin & adtione mutua, terra viciffim in lunam aequa*
liter gravitat: id quod abunde quidem confirmatur in- hac philofo-
phia, ubi agitur de maris aeftu & aequinoétiorum praeceffione, ab actione
tum lunae tum folis in terram oriundus. Hinc & illud tandem
edocemur, qua nimirum lege vis gravitatis decrefcat in majoribus a
tellure diftantiis. Nam cum gravitas non diverfa fit a vi centripei
ta- lunari, haec vero fit reciproce proportionalis quadrato diftantiae-;
diminuetur d? gravitas in eadem ratìòne.
Ptogrediamur jam ad planetas reliquos. Quoniam revolutiones
primariorum circa folem & fecundariorum circa jovem & faturnum
funt phaenomena generis ejufdem ac revolutio lunae circa terram-,
quoniam porro demonftratum eil- vires centripétas primariorum dirigi
verfus centrum folis, fecundariorum verfus centra jovis & fattimi,
quemadmodum lunae vis centripeta verfus terrae centrum di-
rigitur ; adhsec, quoniam omnes iliae vires funt reciproce ut quadrata
diftantiarum a centris, quemadmodum vis lunae eft ut quadratum
diftantiae a terra: concludendum erit eandem effe naturam univerfis.
Itaque ut luna gravitat in terram, & terra viciffim in lunam ; fic edam
gravitabunt omnes fecundarii in primarios fuos, & primarii viciffim
P R Æ F A T I O
m fecúndanos; fie & omnes primarii in folem, & fol viciffim in
m m in planetas univerfos gravitat & univerfi in folem. Nam
fe cunda r i i dum primarios fuos comitantur, revolvuntur interea cir-
cum folem una cum primariis. Eodem itaque argumento, utriufque
generis planetæ gravitant in folem, & fol in ipfos. Secundarios vero
planetas in folem gravitare abunde infuper conftat ex inæqualitatibus
lunaribus; quarum accuratiffimam theoriam, admiranda fagacitate
patefaftam , in tertio hujus operis libro expofitam habemus.
Solis virtutem attraélivam quoquoverfum propagan ad ingentes
ufque diftantías, & fefe diffundere ad fingulas circumjefli fpatii partes,
apertiffime colligi poteft ex motu cometarum ; qui ab immenfis in»
tervallis profe¿li feruntur in viciniam folis, & nonnunquam adeo ad
ipfum proxime accedunt ut globum ejus, in periheliis fuis verfantes,
tantum non contingere videantur. Horum theoriam ab aftronomis
antehac fruftra quæfitam, noftro tandem fæculo féliciter inventam &
per obfervationes certiffime demonftratam, præftantiffimo noftro
auftori debemus. Patet igitur cometas in feílionibus conicis umbi-
licos in centro folis habentibus moveri, & radiis ad folem duétis areas
temporibus proportionales deferibere. E x hifee vero phænomenis
manifeftum eft & mathematice comprobatur, vires illas, quibus co-
metæ rednentur in orbitis fuis, refpicere íbtem & effe reciproce ut
quadrata diftantiarum ab ipfius centro. Gravitant itaque cometæ im
folem: atque adeo folis vis attraftiva non tantum ad corpora plane-
tarum in datis diftantiis & in eodem fere plano collocata, fed etiam
■ad cometas in diverfiffimis cælorum regionibus & in diverfiífimis diftantiis
pofitos pertingit. Hæc igitur eft natura corporum gravitan-
tium, ut vires fuas edant ad omnes dittantias in omnia corpora gra-
vitantia. Inde vero fequitur, planetas & cometas univerfos fe mutuo
trahere, & in fe mutuo graves effe : quod etiam confirmatur ex per-
turbatione jovis & faturni, aftronomis non incógnita, & ab aftionibus
horum planetarum in fe invicem oriunda ; quin & ex motu illo len-
tiffimo apfidum, qui fupra memorat-us eft, quique a caufa confimili
proficifcitur.
Eo demum pervenimus ut dicendum fit, & terram & folem & cor
.pora omnia cæleftia, quæ folem comitantur, fe mutuo attrahere. Sinb
z gulorutn
\