IV.
'Afd e e l
x iv .
H oofds
t u k .
'Tweevjy-
•vigt.
bedoeld, die haaren naam van ’t Griekfch Paio-
nia heeft ( * ) , in ’t Engelfch Peiony, in ’t
Franfch Pivoine. De Duitfchers noemenze ook
Koningsbloemen en Pinkfter - Roozen; de Vlamingen
Mastbloemen,izegt DoDONé u s . De
Spanjaarden noemenze Rofa del Montet dat is
Bergfoos. Z y groeit in de Bosfchen der Gebergten
van de Zuidelyke deelen van Europa.
Het Kruid is iedereen bekend. Van ouds
heeft men het, zeer belachelyk, in Wyfjes- en
Mannetjes Peonie onderfcheiden : daar deeze
Planten niet zeer veel in ’t L o o f verfchillen.
Beiden hebben zy Bladen die gekwabd zyn ,
doch die van het eerfte o f Wyfjes -Peonie zyn
regelmaatig verdeeld in Eyrond Lancetvormige
, die van het laatfte onregelmaatig in on-
gelyke Kwabben.; Voor ’ t overige is *t Gewas
hyna eveneens , dan dat de Bladen van ’t zogenaamde
Mannetjes Peonie-Kruid donkerer
zyn. In beiden maaken de Bloemen groote
Roozen , niet ten onregte Peonie-Roozen genoemd
, waar van de dubbelde, paarfch van
K leu r , zeer fierlyk ftaan in de Bloemhoven;
terwyl de Enkelde, na het afvallen van de Bloem,
met haare fchoone Zaadhuisjes pronken;
In het L oo f, niet- alleen, verfchillen de ge-
melden, De eerfte heeft Wortels, wélke uit
aan
(*) Beter wordt derhalve , in 't Latyn, Pm la dan Pe»*.
tva gefchteeven,
aan Vezels gehechte Knobbels , byna gelyk die . . FV* '
der Asphodillen , beftaan. De andere o f Man- Fxiv.
netjes Peonie, welke tevens de Steng hoogerHoofd-
h e e ft, en de Takken paarfch gekleurd, met* °
Vinswys verdeelde Bladen, heeft Wortels die
van een dik Hoofd Takkig allengs verdunnen
en niet geknobbeld zyn. Van deeze zyn de
Wortels berugt als een Middel tegen de Vallende
Z iek te , doch op zig z e lf niet genoegzaam.
Z y zyn een weinig Kruiderjg en fa men-
trekkende. Van de Wyfjes-Peonie zyn de Bloemen,
met de zelfde inzigten, *t zy in Kon*
fe r f, o f in Syroop, zeer opgehemeld geweest;
doch het fchynt, veeleer, dat zy eene vérdoo-
vende o f Slaapverwekkende Geur hebben en
het Zaad heeft men Braakverwekkende o f ook
Purgeerende bevonden (*.),
(2) Peonie met een geblader den Kelk en gladde _
neergedrukte Zaadhuisjes. anomoïa.
Van Ongeregelde.
(*) Mihi O dar virulentus videtur , neque placet effinitas
lltlkbori, zege de Heer Ha l le r : Ljnn.eus beveiligt dena-
verwantfehap van de Peonie met het Aconitum en Delphi-
nlum, uit den leelyken Reuk en kwaadaartige hoedanighe-
den , welken de Peonie zou hebben : Fase. Rar. Ups. p. 10.
Dit worde echter gemeenlyk zo niet aangemerkt. Zie zyne
Mat. Med. p. 94.. Porro , Vis Mmuletiea, ei a Galeno tri-
luta, noviter ejl comprobata a mtdernis, ut Riverio ,Fores-
to t Bartholino ScFetnelio: zegt Rütty Mat. Med. p, 375.
( z ) P&onia Calyce Foliofo, Capfulis glabris depresfis.
Poeonia Fru<3:. quinque glabris patentibus. Gmel. Sib. IV. p.
1S4. T. 71. K 3
II, DHL. IX. STUX.