IV. overblyvend Gewas, dat een Struik o f Stam
A fdeel, k , e e g van drie of vier Ellen hoogte, aldaar bloei-
H oofd- jende en Vrugtdraagende. Die Struik was dik en
s t u k . groen , van onderen ruuw, van boven dikwils
getakt en eetbaare Spruiten uitgeevende. Hy
g was omringd met breede, roodachtig groene o f
donker roode uitgehoekte rimpelige Bladen, met
een blaauwachtigen Waasfem als bedaauwd. De
Haauwen waren een Handbreed lang met ronde
rosfe Zaadjes, ’t Gewas kon de Winterkoude
uitftaan: het jonge Loof werdt ’s Voorjaars gegeten
o f ingelegd. Ray meende dat het de ge-
meene , niet fluitende Roode Kool van B a u-
h i n u s , waar van M o r i s o n de befchryving
ten deele ontleend heeft, zoude zyn.
Een aanmerkelyke verbaftering heeft, door
’ t zaaijen, in de Kool plaats. Uit de gemeens
Witte en Roode, ongeflootene, komen, in een
wel gemeste Grond, de Witteen RoodeSluit-
o f Kabuis - Kooien, wier Zaad , wederom, in
een fchraale Grond niet dan ongeflootene Kool
uitlevert. „ Dus heb ik z e , aan de kant van een
„ Bofch, tien Ellen hoog zien opfchieten (zegt
„ M o r i s o n ). Het Zaad van Krul-Kool uit
, Italië , in de Tuinen by Londen gezaaid ,
, bragt Spruitkool voort , doch uit derzelver
„ Zaad kwam niet dan gemeene gladde Kool.
, Dus gaat het ook met Zaad van de Bloem-
l , k o o l, in Engeland geteeld, waar van zeker
„ Hovenier, teBramford, defchadelykeOnder-
5, vinding hadt. Hebbende, naamelyk, aan de
„ War-
5S Warmoeziers by Londen een menigte van zulk !V.
j , Zaad verkogt, kreegen die daar uit niet dan A*fvf.L*
„ Kooien zonder Bloem, en bragten het voor Hoofd-
„ den Regter, die gedagten Hovenier, deswe-STUK*
„ gen , verwees , om de gemaakte Onkolten
, , aan de Warmoeziers te vergoeden. Met de
„ Savoilche Kool, uitItaliaanfchZaad geteeld,
„ is het even ’t zelfde.” . Men kan die verbastering
niet toefchryven aan vermenging van het
Stuifmeel, maar aan den Landaart.
Dit Gewas is , ’t zy in Spruiten, Blad en
Bloem, gezooden en gedoofd ; ’ t zy tot Zuurkool
ingelegd, gelyk de ge woone manier der Duit-
fcheren is , van veel nuttigheid in de Huishouding.
De Spruiten, o f wel de Spruit - Kool z e l f ,
benoemt men onder de Hoffelyke Luiden met
den Italiaanfchen naam Broccoli. Men acht het
een gezond Voedzel te zyn, dewyl het een ver-
zagtende eigenichap heeft en den Afgang niet
alleen, maar ook de Waterloozing bevordert,
kunnende zelfs niet fchaaden, alwordtzy raaüw
gegeten. Hier uit blykt, dat fommigen de Kool
verkeerdelyk voor zwaar om te verteeren hebben
uitgemaakt. Evenwel, dewyl z y ligt tot
RottiBg overflaat, kan zy in Galachtige Geitellen
, in heete Ziekten , en daar Verftoppingen
in ’t Gedarmte plaats hebben , zeer nadeeiig
zyn. Ook maakt het veel verfchil, welke Spys
o f Drank men daar b y , of daar op , gebmike.
Het Afkookzel, inzonderheid van Roode K o ol,
,met Honig, Suiker of Zoethouts • Drop, is zeer
Z z dien*'