42 VERBREIDING. KARAKTER IN VERSCHILLENDE LANDEN.
De verspreiding over enkele gedeelten der aarde is als volgt:
Europeesch R u s la n d ......................................................... 2 830 000
Griekenland, Servie, Montenegro, Rumenie . . . . 40 000
Aziatisch Rusland:
Kaukasus 2 900 000
C e n tra a l-A z ie .................................................................... 4 700 000
Siberie . ............................. 58000
Niet-Russisch Centraal-Azie .................................... 2 650 000
Turksche Rijk in E u r o p a ............................................... 3 850 000
„ „ ,, Azie . . . . . . . . . . . 1 2 750 000
Perzie, Afghanistan, Beludschistan............................... 12300 000
Onafhankelijk Arabie......................................................... 3 690 000
C h in a ................................................................................... 20 000 000
Voor-Indie . . .- ......................................... . . 57 200 000
Achter-Indie. ..................................... . : . . . . 650 000
Oost-Indische A rc h ip e l.................................................... 30100 000
A frik a .................................... 90 000 000
Totaal . . . . 243722000
Tegenwoordig neemt de Islam alleen in Tatarije en Afrika toe; overal elders wordt
hij meer en meer door de Europeesche bescbaving heperkt en verkrijgt hij elementen,
die hem noodwendig ten val voeren. In tegenstelling met het Jodendom en Christendom
is de Islam niet buiten de oude wereld gegaan. Hij heeft zieh ook daar
hoofdzakelijk tot de heete gewesten of landen met zuidelijk klimaat beperkt. Wij
zullen thans die toestanden van den Islam in onderscheidene landen kortelijk de
revue doen passeeren. .
* *
De Muzelmannen in Indie zijn in vele sekten verdeeld. De aanzienlijksten zijn
orthodox, maar de meerderheid, die van Perzischen oorsprong is, is Sjiietisch.
Talrijk zijn de Soefis en de Alulahija’s, d. i. degenen, die aan de menschwording der
godheid in Ali gelooven. In vergelijking met de Türken zijn de Indische Muzelmannen
niet stipt, wat betreft het nakomen hunner godsdienstplichten; zij hehben
zelfs enkele gebruiken der Hindu’s aangenomen, maar houden zieh overigens van
dezen afgezonderd, daar zij de lager staande Hindu’s verachten. Bovenal wonen de
Mohammedanen hier in steden en havenplaatsen, zelden in aanzienlijk getal in het
binnenland.
Voor de Engelsche overheersching zijn de Mohammedanen steeds gevaarlijker dan
de Hindu’s. Hun godsdienst brengt mede, dat zij heerschen en niet beheerscht
worden, en daarom is de Britsche heerschappij hun een druk. Daarenboven bekleeden
zij niet meer zooals vroeger aan het hof en het leger de eerste posten.
* * *
De bewoners van Afghanistan zijn belijders van den Islam, die hier echter met
veel bijgeloof vermengd is en in vele gebruiken er van afwijkt.
In Perzie is sedert een drietal eeuwen het gematigd Sji'isme de staatsgodsdienst
(zie pag. 40). In vele hoofdzal^en komt dit met den orthodoxen vorm van het
Islamisme overeen, hoewel de Perzen eenige overleveringen, die van de drie eerste
Khalifen afkomstig zijn, verwerpen, en andere, welke door de orthodoxen verworpen
worden, als authentiek aannemen. Het groote, karakteristieke verschil omtrent de
opvolging van den Profeet bespraken wij reeds.
De Sjiieten hebben derhalve andere heiligen dan de orthodoxen, en die der laatsten
staan bij de eersten in kwaden reuk. Allerlei beschuldigingen worden door de
Sjiieten tegen de vier imams der orthodoxen ingebracht. In vele opzichten verschillen
ook de gebruiken der Sjiieten van die der orthodoxen. De pelgrimstocht naar Arabie
is onder hen niet gewoon en kan het ook niet zijn, want te Medina zijn zij verplicht,
DE PERZISCHE MUZELMANNEN. GEBRUIKEN DER SJIIETEN. 43
eerbied te toonen voor Abu Bekr en Omar, die daar in de moskee begraven liggen.
Zij mögen dit wel doen, want hun leer Staat hun toe, ingeval van gevaar hun geloof
te verbergen en zelfs tijdelijk een geloofsbekentenis af te leggen, die de hunne niet
is, maar hun trots komt hiertegen pp.
In plaats van naar Arabie bedevaarten te doen, begeven de Perzen zieh liever
naar de graven hunner eigen heiligen, die van Ali en zijn beide zonen Hasan en
Hosain. Weh liggen die graven op Turksch gebied, maar de Perzen beschouwen
dit geestelijk als het hunne. Het voorrecht, dicht bij deze heiligen begraven te
worden, wordt door aanzienlijken tegen buitensporige prijzen gekocht; zelfs de heilige
aarde koopen de pelgrims gaarne, want zij bezit wonderdadige 'eigenschapppen. Ook
in hun eigen land hebben de Perzen een plaats, waarheen zij in groote menigte
bedevaarten doen: het is het graf van den Imam Riza te Mesjhid in Khorasan.
Bovendien hebben de Perzen een groot aantal kleinere heiligen, naar wier graven
zij bedevaarten doen. Ieder dorp heeft de zijnen, evenals in Turkije, en meestal
waren zij imamiadeh, afstammelingen der imäms (in ’t Arabisch sjerif). Vooral
de streken aan de Kaspische Zee zijn rijk aan graven der heiligen; in de bosschen
van Gilän zijn zij zoo menigvuldig, dat de inwoners van Mazenderan in hun dialect
het spreekwoord hebben: „Onder elken hunner groote boomen bezitten die van
Gilän het graf van een heilige.” In de heilige steden te wonen is een groot voorrecht,
want men is daar vrij van belasting en krijgsdienst.
De Sjiieten verschillen van de orthodoxen in vele godsdienstige gebruiken. Zij
verrichten hun wasschingen anders, houden hun handen anders, als zij bidden, en
hebben, behalve de feesten, door orthodoxen gevierd, ook nog andere, waaronder
het Moharremfeest (aldus genoemd, omdat het gedurende de tien eerste dagen van de
maand Moharrem, de eerste des jaars, gevierd wordt) het voornaamste en het merk-
waardigste is. Wij zullen dat nader beschrijven, als wij over de Perzen handelen.
Het groote Turksche Rijk, met zijn bonte staalkaart van allerlei volken, is tegenwoordig
de hoofdzetel van het orthodoxe Islamisme, waarvan de Sultan het hoofd
is. Nergens is de eeredienst zoo luisterrijk. Talloos zijn de moskeeen in de onderscheidene
provincien. (Damaskus alleen heeft er meer dan 300 (?) op + 135,000
Muzelmannen). De moskee van Omar te Jeruzalem is na den tempel te Mekka de
heiligste; de niet-Muzelman mag geen van beide betreden. Wel ziet men hen ook
niet gaarne bij de overige, doch de toegang is hun niet verboden. De moskee van
Omar staat op 'de plaats, waar oudtijds de tempel van Salomo stond; zij bestaat uit
onderscheidene gebouwen uit verschillende tijden, wel niet in denzelfden stijl gebouwd,
maar toch tot een harmonisch geheel vereenigd.
De wijze, waarop de godsdienst bediend wordt in het Turksch gebied, hebben
wij reeds beschreven (Zie pag. 36). De tien eerste dagen der maand Moharram —
bij de Sjiieten van het groote treurfeest jf- worden door de orthodoxen als bijzonder
gezegend beschouwd. Gedurende dien tijd worden, evenals bij de Joden op de eerste
dagen des jaars, de meeste aalmoezen gegeven, en de vrouwen, althans de Egyptische,
gelooven, dat op dien tijd de Dzjinn eenige menschen des nachts bezoeken. De tiende
dag van Moharram is heilig, want op dien dag hebben Adam en Eva, nadat zij uit
het Paradijs verdreven waren, elkander voor het eerst weer ontmoet; op dien dag
is Noach uit de ark gestapt en op dien dag is Hosain als martelaar gesneuveld.
Vele Muzelmannen vasten op dien dag, die bovenal te Kairo met veel plechtigheid
gevierd wordt, terwijl voornamelijk de vrouwen uit den burgerstand naar de
moskee snellen.
De uiterlijke plichten van den godsdienst worden in het Turksche gebied wel het
stiptst in acht genomen; de vijf dagelijksche gebeden worden tamelijk regelmatig
verricht. Daardoor zijn de Türken een bij uitstek biddend volk, al moet men hierin
nog niet veel dieperen godsdienst zoeken.
In Egypte heerscht bovenal de orthodoxe Sunnietische richting van den Islam, en
wel het meest verbreid is er de sekte der Schaffeieten, wier grondvester in Kairo
stierf. Dat in Egypte de vrije vereenigingen tot uitoefening van den godsdienst, nl. de
„Derwisjen” talrijk zijn, hebben wij reeds aangewezen (zie pag. 36). De biddende
en zwervende Derwisjen zijn er eigenlijk vertrapte bedelaars, die het bijgeloof en de
onwetendheid des volks exploiteeren. Ook vindt men hier vele bedevaartsplaatsen,