■452 SIBERIÈRS. BALLINGEN EN DEPORTATIE.
De nakomelingen van deze vrije landverhuizers, die zieh gedeeltelijk met de
inboorlingen vermengden, vormen de Siberièrs of Siberiaken, de gezeten bevolking
van Siberie. ;
* $ *
Naast de vrije emigranten ,is er een vrij talrijke Europeesche bevolking in Siberie
gevestigd, voortgekomen uit de ballingen, welke in .Rusland tot verbanning naar
Siberie veroordeeld werden.
De geschiedenis der deportatie naar Siberie gaat samen met die der verovering van
het land. De eerste gedeporteerden kwamen hier aan spoedig na de vestiging van het
Russisch gezag. Eerst sederi de 17e eeuw evenwel kreeg de deportatie meer omvang.
De deportatie met veroordeeling tot dwangarbeid in de goudmijnen, salines, hoog-
ovens, enz., ving eerst op aanzienlijke sebaal aan na het eind der 18e eeuw. In bet
jaar 1807 bedroeg het cijfer van de onder deze omstandigheden gedeporteerden
2300 personen. Gedurende de volgende 75 jaren, van 1.807—1881, werden volgens
berekening van Jadrintzef 642,000 personen naar Siberie gezonden, onder welken er
100,000 waren, die vrijwillig eenig familielid, meestal den echtgenoot of den vader,
volgden. Het aantal vrouwen bedroeg 15 pCt. van alle gedeporteerden van 1823—1879 Ih
Het gezamenlijk aantal gedeporteerden in Siberie wordt op 200,000 berekend.
Doch door den natuurlijken aanwas is het aantal bewoners van Siberie, hieruit
voortgekomen, veel vergroot, zoodat het op dit oogenblik op meer dan 1 millioen
geschat wordt.
De verbanning naar Siberie kan plaats hebben op verschiffende gronden en hieruit
blijkt ook, dat er groot verschil in gehalte der gedeporteerden moet bestaan. De
deportatie kon en kan misdadigers betreffen, en in dit geval beeft men meestal met
bet uitschot der menschheid te doen. In 1653 werd bevolen, dat voor roovers en
dieven de doodstraf in deportatie naar Siberie kon veranderd worden. De gevallen,
welke tot veroordeeling tot deportatie aanleiding kunnen geven, werden in deze
eeuw nog vermeerderd.
George Kennan, de Àmerikaan, die een jaar in Siberie reisde, onderscheidt de
ballingen in vier groote klassen, ni.:
1. Kàtorzhniki of veroordeelden tot dwangarbeid.
2. Poselévtsi of strafkolonisten.
3. Siini of menschen, die enkel worden verbannen.
4. Dobrovólni' of vrouwen en kinderen, die vrij willig, naar Siberie gaan met hun
verbannen echtgenooten of ouders.
Personen, die tot de beide eerstgenoemde klassen behooren en altijd voor misdadigers
worden gehouden, hebben alle burgerrechten verloren en moeten levenslang
in Siberie blijven. Personen, die tot de derde klasse behooren en niet noodzakelijk
misdadigers zijn, behouden enkele burgerrechten, en mögen naar Europeesch Rusland
terugkeeren, als de duur hunner ballingschap voorbij is. Veroordeelde misdadigers
en strafkolonisten gaan naar hun strafplaatsen met beenketenen van vijf pond en
met half geschoren hoofden, terwijl eenvoudige ballingen geen boeien dragen.
Ballingen der derde klasse zijn :
a. Zwervers, d. i. personen zonder paspoorten, die hun identiteit niet kunnen
of willen bewijzen.
b. Personen, die door het vonnis eener rechtbank verbannen zijn.
c. Personen, verbannen door de dorpsgemeenten, waartoe zij behooren.
d. Personen, verbannen op bevel van den Minister van Binnenlandsche Zaken.
In 1885 was het aantal veroordeelden uit verschillende klassen als de stati stiek
op de volgende pagina aangeeft.
1) G. Kennan zegt, dat van 1823—1887 in ’tg eh e e l 772,979 ballingen over de grens van Siberie
gegaan zyn, welk cijfer volgens zijn mededeeling aan de officieele statistiek ontleend zou wezen.
KLASSEN VAN BALLINGEN : DORPEN IN SIBERIE, 453
1. D wangarbeiders
2. Strafkolonisten.
( a .
3. Ballingen b .....................
■ C . • \ d .......................
Mannen. Vrouwen. Totaal.
1440 111 1551
2 526 133 2 659
1646' 73 1719
172 10 182
3 535 216 3 751
300 68 368
Vrijwillige ballingen..................... 2 068
3 468 5 536
11687 4 079 15 766
Uit deze statistiek blijkt, dat de talrijkste klasse van ballingen bestaat uit vrouwen
en kinderen, die vrijwillig hun echtgenooten en ouders volgen.
Een niet onaanzienlijk deel van de gedeporteerden v.ormen de politieke ballingen,
d. i. zij, die wegens het verkondigen van politieke meeningen, welke in Rusland
nadeelig geacht worden, of wegens politieke daden veroordeeld worden tot deportatie.
Deze personen, die meestal uit de hoogst ontwikkelde standen in Rusland voortkomen,
vormen het beste element der gedeporteerden. Evenwel worden dezen onder de
overige gedeporteerden verspreid, zoodat hun aantal niet goed is op te geven.
Als de ter deportatie veroordeelden in Siberie aankomen, worden zij naar den
aard der veroordeeling in twee groepen verdeeld, nl. in misdadigers, die in
gevangenissen worden opgesloten, en ballingen, aan wie bepaalde woonplaatsen
worden aangewezen, en die dan worden vrijgelaten, om, zoo goed en kwaad als
het kan, zelf in hun onderhoud te voorzien. De eerste dezer groepen omvat
alle dwangarbeiders en alle landloopers. De tweede of vrijgelaten groep omvat
alle gedwongen kolonisten, alle gemeentelijlce en de meeste godsdienstige en staatkundige
ballingen. De dwangarbeiders worden veel naar de mijnen vervoerd, om
daar te werken, of in de gevangenissen tot arbeid gedwongen.
Het stelsel der deportatie van gewone misdadigers naar Siberie heeft een zwaren,
druk op de maatsehappelijke toestanden aldaar uitgeoefend, schrijft Kennan. Meer
dan twee derden van alle misdaden, in de kolonie begaan, zijn het werk van
Schurken, die daarheen zijn gevoerd en dan vrijgelaten zijn, en de boeren worden
overal gedemoraliseerd door den gedwongen omgang met dieven, roovers, valsche
munters, enz., uit alle deelen van Rusland. De eerlijke, welvarende bewoners in
Siberie protesteeren tegen de onrechtvaardigheid van een stelsel, dat ieder jaar voor
hun deur een zeven- of tienduizend booswichten en Schurken vrijiaat. Zij protesteeren
niet tegen de dwangarbeiders, omdat dezen in de gevangenissen zijn opgesloten, ook
niet tegen de politieke en godsdienstige ballingen, want die overtreders zijn de beste
burgers. Hun verzet is gericht tegen de ballingen, die de gemeenten wegens siecht
gedrag doen deporteeren, en tegen de gedwongen kolonisten.
4c * 4c
De economische toestanden der bewoners van Siberie schijnen nog niet voordeelig
te zijn. Het land was te lang afgesloten van het geregelde wereldverkeer, om in
economisch opzicht tot voldoende ontwikkeling te komen, en zooals wij reeds zeiden,
wordt doof de deportatie hier een volkselement binnengevoerd, waarvan niet veel te
verwachten valt.
Deze ontwikkelingsgeschiedenis der Siberische toestanden drukt haar Stempel op
het leven der bevolking, dat nog uiterst primitief en eenvoudig is. In een zoo
vruchtbaar en goed bebouwd land, dat zoo bevoorrecht is met natuurlijke rijkdommen
als het zuiden van Siberie, zou men in de dorpen eenig spoor van ondernemingsgeest
en van smaak mögen verwachten. Doch het tegendeel is, het geval. Een West-
Siberisch dorp bestaat uit twee rijen ongeverfde houten huizen van een verdieping,
met puntig toeloopende of piramidale daken, onmiddellijk aan de straat staande,
zonder een plaatsje of hek of iets er voor. Tusschen elk paar huizen is een afgesloten
pleintje, waar men een paar afdakjes, schuurtjes of bergplaatsen voor koren vindt,
en op dit plaatsje is de ingang tot het huis. De deur der plaats is soms versierd
met uitgesneden of geverfd houtwerk, en de vensters der huizen .zijn meestal fraai
beschilderd. Doch op deze uitzonderingen na zien de woningen er allereenvoudigst