23
V oca à à ve? à oc
e x vnriis, et quibus varia judicia eran t, sunt consar- A
ci nata. Cujus rei evidentissimum hic exempt um ha-
bes. Ec ce enim, verba illa a quibus h ic , quicunque
s i t , Suidas opus suum o rd itu r , à à , icap’ Apicxocpavsi
£7ci^ifi[xa [/.ex’ xal TcapaxsXeóffew?, esse ex
enarratore Aristophanis depromta, sicut alibi passim
multa e x iis a ffe r t, nemo, u t op in o r, negaverit. At
quae subjunguntur de hoc .eodem ad ve rb io, aliunde
sumta sunt : e t quidem e x quopiam qui non pro uno
ad ve rbio , sed pro duobus habendas hasce duas lite-
ras censuerit. 1 n u n c , et hujusmodi lexicographorum
scripta non adhibita magna cautione lege. Ap. Ile—
sych. quoque exstant quaedam quae faci un t u t suspicer
duas hasce voculas in unum vocabulum conflatas
fuisse. In uno enim ejus loco legimus, A a • <rù<yx7)ua
uSaxoc: in alio habemus, A 2 , <ry£xXia<mxòv STxiipw-
vyjfxa, 7} ùSaxot;. Sed quum <rùaxi)[/.a ùSaxoq s ignificari
non possit illis voculis nisi conjunctim scri-
p t is , suspicari quis possit eum adverbii quoque signification!
scripturam illam dedisse : quae deinde mutata
fuerit a quopiam non animadvertente sequentem
expositionem, aut certe ejus rationem non habente.
Alioqui dicendum es set, quum Hesych. scripsisset,
2 a esse aysxXiaaxixèv ÌTtip{57]t/.a, aliquem temere addi-
disse vi aucroipia ùSaxo?, non animadvertentem huic
significationi aliam scripturam tribui. Sed hoc mihi
parimi fit verisimile. [Addit HSt. in Indice ea quae se-
quuntur ad v erb a : aliam poscere.] A a , Ilesychio <ru-
ux7][acc ùSaxo?, Aquae congeries- Quod aa videri possit
e x iis vocabulis esse quae yXuxycvijxaxixit vocantur sive
TfXcixrffvipLavxixa. Sed ap. Hesych. uno quidem in loco
à-ta scriptum est uti d i x i , v id e lic e t , a a , <ró<rxY](/.a
uSaxo? : at in a lte ro , a a , ayexXiaaxixèv èirupuvvjpa, v)
cróffxv)p.a ùSaxoc. Sed magis rationi consentaneum esset
ut aa scriberetur in adverbii etiam significatione,
quam ut a a , ubi significatur ffiicxv|p.a oSaxo?. Certe
quod attinet ad a a adverbium IxicX^eox; e t irapaxs-
Xeuaeto;, suspicari possit aliquis conjunctim scriptum
fuisse a nonnullis : quod Suid. admoneat xax2 Siat-
peanv scribi d ebere, non xa0’ Ivcociv. Quod et ipse
suspicer potius quam, quum Hesych. scripsisset a a
esse a^exXiaaxixòv licKpwvvjpa, aliquem temere addi-
disse, vi dijffxvifxa ùSaxo?, non animadvertentem hanc
signifìcationem scripturam aliam poscere. [Photius in
Le xico : A 2 • <7uffxvj|xa SSaxoi;. S ic Cod. B. In D. legitur
a , à , teste Hermanno. « 'A a , sic Ed itio Leidensis.
Male. Ven eta, Fioren tina , e t Hagenoensis r e c tu s , a
a ayExXiaaxixùv £7ci^wvv)[xa. Tum protinus , quod infra
delendum,-subjunge separatim. yA a ‘ <jù<rn)[/.a ùSaxo?.
H. Steph. in Thes. non nisi -falsa fretus conjectura ,
suspicatur eandem scripturam et nomini et adverbio
Lexicographum nostrum .tribuere volu isse , quasi
scripsisset, A a cyExXiaaxixèv £7rioojvr1(u.a, v) ùSaxo?* Ita
praeivit illi Camertis Lexicon. Sed Suidas negat
istiusmodi ¿7ci^v]f/.a esse Iv f/spo? Xoyou, quia duobus
tonis acutis notari solet. Nam exirXv)$n;, quam Comi-
cus ab Suida productus repraesentat in muliere con-
sternata -ob periculum facis admotae, est quiritatio
quaedam xvj? cyéxXta Tcskovfiuia?. Ceterum quis damnet
e t duos tonos circumflexos, quos Scholia Aristophanis
, Euripidis palam fe ru n t , item venustae
e t accurata^ editiones? Nam duplex 2 2 factum
e x simplici à , q u o d , quia Eustathius eodem modo
scribit 7rv£up.axi^£c0ai atque simplex « , et semper
sive in 0aù[iaxi, sive in oixxip, sive in cyExXiacuLÌo,
utrumque xXvjxixàv vocat : eadem opera nec (fissimi lem
poscit tonum, quia tota vis eadem. Sed priscorum
e t magnorum Grammaticorum convicia de tonis fa-
cessere jubeamus. » Verweius. « Res tanti revera non
est. Infinitis enim exemplis probari posset, e t in
seqq. saepe ind icabitur, Hesychium, ubi varias tri-
bu it vocibus significationes, nullam accentuimi aut
spirituum rationem habere. » Albertius.]
= Guyet. ad Hesych. aa vel a i , <rù<jx7)f/.a ùSaxoc e x -
ponit ita : «aa, a x a , lat. aqua, u t a aitéoq, «nréxo?, lat.
specus », quam. explicationem invertii Arca CPL . :
ysvoixo S’ 2v inox; Tcapèi xè axa ( 8 avipuxfvei xaxà A a -
xtvouq, xè 88wp), a7co6oXvj xou x , w<; xal <j7Cso? xal <rjcs-
xoq. Potius radix esse possit òca. Adi sis Albert, ad Hesych.
1. 1. Sinn er.
V'enio ad locum Euripidis in quo scholiastes icpsxxi-
xòvjulverbium esse scribit : is est in Oreste (v. 269J,
A 2 , xi Syjxa pfiXXex’ ; l^axpii^ex’ aìOspa nxspoì? : hic in-
quani l<pexxixòv-esse tradii enarrator, i. e. cohibentis,
seu reprimen tis; nam icpsxxixàv ab Eiréyw deductum
esse constat, quod Cohibeo significat, ita u t sonet illud
verbale, Cohibendi vim habens, quasi quis d icat Cohi-
bitorium. Magis tarnen for tasse illi Aristophanis loco
quam isti signiiìcatio haec convenire dici possit. Nisi
dicamus hic cohiberi moram : quod alioqui aptius di-
ceretur corripi vel increpan. Sed quanam Latina partícula
posse exprimi hujus adverbii vim putabimus ? Ego
aut particulam Hau, sive A ln i, aut certe nullam esse
quae isti adverbio in hac Significatione respondea t,
existimo. Scio scribi a Donato interjectionem esse
conturbatae mentis, nec constantis sibi :,in isfco Eunuchi
lo co , act. 4 > se. 4- — An tu hunc credidisti
es se, o b sec ro , Ad nos deductum ? ph. namque
alium habui neminem, p y . h a u , Ne comparandus hic
quidem ad illum est. Sed quem usum habere dicenda
B s it hoc loco ista in terje ctio , necnon in aliquot aliis
ejusdem poetae, sicut « t in quibusdam Plautihis, aliis
judicandum relmquo : geminatam ce rte hanc in quo-
dam T erentii loco reperiri d ic o , ubi optime cum à à
cohibendi vim habente seu reprimendi, convenire
aio. Locus is in Adelphis leg itu r , act. 3, sc. 2. — hau
h a u , mi homo, sanusne e s ? :A n hoc proferendum
tibi (An proferendum hoc tibi ) usquam -esse videtur
(videtur usquam) ? Jam vero e t Ahu non absimilem
apud hunc poetam signifìcationem h a b e t , in isto Eunuchi
loco (5, 2, 60), — a h u , tace obsecro. Videtur
certe unum e x altero factum e s se, permutata literae
aspirativag sede : nisi po tius , quoniam altèra illa partícula
Hau multo est usitatior, hanc illius locum occupasse
aliquis existimet. ÍV. Porceli, s. v. xu.J Non
ignoro interim Donatum velie hic esse interjectionem
perturbatae mulieris, ut apud Graecos 106 : sed nihil
vetat nos simul dicere esse Icpexxix^v, seu Icpexxixòv
iitt^vi[Aa, loquendo more Graecorum, in isto loòo:
qui enim dicit T a c e , is certe tÌjv «pwv-Jjv in s is t , seu
G xov Xófov. E t de isto quidem usu adverbii à à , — ad-
•verbiorum etiam dici posset, ea sequendo quae ex
Suida paulo ante a t tu li, — haec disseruisse sit satis.
’A A , v el A *A ap. Euripidem quoque alios etiam
usus habere v id e tu r , quam eum quem e x ejus Oreste
(v. 269) a t tu li, convenientem cum eo quem ex A r i-
stophane protuleram. Legimus enim in eadem tra-
goedia haec Electrae verba (v. 14 5) : A. à, [à à Pors.J
cupiYYO? 87cw? icvoèc [(S)? 7tvoià P o r s .] Aetcxou Sovaxoi,
io <p{\u, cpwvEi poi. Legimus ibid., non multis post ver-
sibus (y. 162) : A à (*A, a, Pors.), aSixo? aotxa xifx’ ap’
IXaxEV, etc. Ubi eum accentum his voculis tribuo.
quem apud scholiastem habent : quüm utrobique
non a à , sed a à in textu legatur. Sed quid si in
priore quidem horum locorum eundem habere usum
dicamus, quem in ilio qui primus e x hoc poeta al-
latus fuit? Certe IcpExxixòv quodam modo videri ibi
possit : u t dicamus, Elec tram, quod haec verba tSoù
7CEÌ0opai, altiore quam vellet voce prolata fuissent
ostendere hac interjectione illum elatiorem sonimi
D sibi displice re, eumque èné%eiv. A t vero in posteriore
loco à a sive à a , non aliud esse puto quam Ah ah :
cujus usus multa passim exempla exstant, u t proxime
sequente hujiis sermonis tmematio docebo.
A A , vel A a , saepe est dolentis atque adeo in-
gemiscentis, aut indignantis, seu quiritantis, eodem
modo quo at a t , (jyexXtatmxèv ÈTuicpwv7)pa, inquit Hesych.
et tunc illi convenit e a cujus modo mentionem
feci in terpre tado , videlicet Ah ah : nisi malis Heu
' heu . Haec enim partícula frequentius geminata inve-
nitur quam illa , quae tarnen et ipsa apud Plautum
geminata reperitur a suspirante : in Milite Glorioso
(act. 4 > se. 8 . ) p y . — habe bonum animum. p a . ah ,
a h , Quum v en it in mentem, mores u t mihi mutandi
sient.— Sed quoniam partícula ista Ah multos alios
insuper h ab et u su s , alteram illam interpretationem
adhibere satius esse duco. Hanc porro signifìcationem
habens a à sive & &, apiid trágicos praesertim fre-
quens e s t Eurip. in Rheso (v. 79 9), a S. ’OSívíj pe
xEÍpei. Cui loco addi potèst alter eorum quos supra
25 Oí Oí
| ex ejus Oreste (v. 16 2) attuli : nimirum, posterior ,
~A à,aSixo? aSixa x8x’ àp’ IXaxsv. Ap. lEschylum quoque
I exstat, cum alibi, tum in Prometheo, duobus in locis ,
I fortassis et in plu r ibu s, et quidem praefixum alii adverbio
eundem usum habenti : p. 12 meae editionis,
I (v. ii/ t ) , à &, ea, sa, Tiq àyò), xl<; oSpàc icpotTEicxa p’
i àcpEYY^j (u^ Schol. A, £iripp7Ìpaxa IxttX^ew?, B, Ix-
irXìixxixov. ) S ic p. 3y , initio. ( v . 582 ed. Blomf., *A,
[ a , sa, sa. Xpisixu; aO psxàv xàXaivav oTaxpo? : ubi Schol.
B,<pEu, <psu,<péì», <psu.)Sed h ic & a scriptum est, illic autem
à a, quae scripturae diversitas e x veteri exemplari profecía
est : quo minus mirari eam apud ceteros debe-
mus. [Eurípides in Oreste v. 1614 : 2 , pyiSapioi;
8p'á<7Y)? xàSe. Idem in Medea v. i o 56 ed. Beck. : 2.
í Mí) S7¡xa,Jupé, p^i <r¿ y’ èpYaari xáSs. Idem in Andr.
v. 1077 : ’A ,jx * xi SpàffEt?, co YepaU, 7céa“yj«;. Bacch.
i v. 586 : A , &• x2ya xà IìsvOstoi; pÉXaQpa Aiaxivà^Exai
TTEtnipaffiv. Ibid. v. 596 .' ’A , 2 • mJp ou XeÓsceic;. Cycl.
Í v. 562 : ’A , à • x{ SpáffEi?; Herc. Fur. v,. io 5 i : A , 2 ■
| oiapoXeìxs. Au ctor Rhesi, v. 687 : *A a (A , à)‘ cpiXov av—
: 8pa p'J) ^OÉvv]?. Semel tantum positum legitur Ale.
;• v. 529: A , p-J) 7cpoxXa’ axoixiv. Hel.^v. 4 5 2 : A , p-i) (<rò)
TrpocÉXa j(£Ìpa. Herc. F. v. 6 29 : A ,o Ì8 ’ oùx acpiaaiv,
¿XX’ avàirxovxai tcetcXiov. Rhes. v. 226 : vA7toXXov , 2 Sia
xscpaXà, pcfXfi xo^p7)? (pro^2 Sia Mss. tres,' w Sfa.)
[ Sophocles OEd. T . 1 14 7 : A , p^| xóXa^s, icpéaSu. T e r
| iteratum reperitur in Cycl. 157 : yopeííaai icapaxaXeì"
p’ 6 Bàxyio«;. A , à , 2. Imo quinquies in Ale. v. 28 :
in Monkii editione quater tantum ^repetitur. Vide
Beckii Indicem Verborum in Eurip. A , 2, acclamatio
lamentantis, Jud. 1 1 , 35 : Kal Iysvexo àq elSsv aòx^v
I aùxò?, SiÉ^ri^e f à ipaxia.aùxou,. xal eTtcsv, ^A, 2, Ovy¿-
: X7)p pou, xapay^ Ixápa^áq ps. Jud^6,22 : K a l eIìce TeSeÓiv,
A , a , xuptE pou, xuptE, 8x1 slSov xàv uyyeXov xupiou
TCpOffWTtOV irpò? 7CpO<JO)7rOV • xal sTìcev auxw xúpio?, EìprvV)
a a a 2G
I «roi, p^ (poêoü, où p^] àicoGavriç. Eustathius ad II. A
I p. 855, 16 : ’Ev Sèjrw 2 SeiXe 8 Icxiv 10 SsiXais, xXïjxixù'.
I £7nppyjpa Eoxi^xo à , vj paXXov xpoocpiovvixixov • SiaipÉpsi
I 8s xrjç 81a xou à 7cpoucp(ovii(7sii)ç, 8ri xoùxo pèv <]^uy^ç ¿7ra-
I Ooïïç' xo Se 2 , TraOoç xapaywSEç SrjXoî «kuyixùv â ç soxiv
I EupEtv 7roXXa)«où, oTov ^ ayExXiaapèv, yj SveiSoç , ^ aya-
I vaxx7]iiiv, (àç IvxaïïGa, ^ sXzov, wç xaxioxÉpw Iv xw, A
I SeiXè, où psyxoiye 7tax)]p, xal Sià yàp xù xaioiov Se-
■ SiWuxai vuv ^ xoiaùxy) icpooprjoiç. A , a , a , acclamatio
I lamentantis, Aqu. Jos. 7, 7 : A , 2 , a, xùpis. Ezech. 4 ,
I 14; A , 2 , a , xùpiE, xùpiE. Al. Jer. 14 , i 3. Vide Biel.
I Thes. philolog. A à , ¿2 , idem, Aqu. Joel. 1, 14. Sym.
I Psalm. 39, 2 1 ; 69, 4.]
A a , inquit Hesychius, ItcI xoïï psyaXou • eoxi Sè xal
K yxexXiaoxtxèv Eici<piovï)pa. Quibus addit, <tuvxe0Èv Sè yé-
I ^w.Ta bJbi quid significare voluerit illis verbis,
I etcI xoïï psyiiXou, non satis liquet. Sed nihil similius
I vero mihi in mentem v en it , quam ut his verbis de -
I claretur 2 2 dici cum exclamatione de re quapiam
t : ipiæ vide licet, nam et hoc subaudiendum
I men t, repente contigerit, aut certe oculis nostris
I repente se obtulerit. Hoc autem modo vocabulum
I ETTicpwvTipa,_ quod sequitur, hue quoque pertinero
| censebitur : perinde ac si dixisset, ETCi^wvyjpa s-rcl xoïï
peyaXou. F ateor interim multa fuisse alia verba quibus
Hesychius aptius e t apertius exprimere hæc potuis-
I set : quod facit ut hoc meum commentum parum
I mihimetipsi p lac e a t, vixque ilia verba non suspecta
mihi esse possint. Quod subjungit, esse etiam ays-
I ^. aTtx.°v ^Kpwvyjpa, e x multis quos attuli lo c is , sa-
, ls mamfestum est. A t vero quod tertio loco de his
voeuhs annotatur, refellitu r, quod ad scripturam at-
I ium He sychii, tum Latinorum comicorum te-
s îmomo, u t in proxime sequente tmematio manife-
! stum faciam. . ..
! Fortasse fluxit glossa Hesychii a Symmacho Àqui-
i ^ ’1Pturæ interpre tibu s, vel ab Origene. Ca-
B H B n i m ü h M M Ë m m
I voc «/ e, Ye>^ Sùppayoç ¿ à , aà, aùxîj auyypyicf^pErv,,
T(0ç .XoucrTl éëpaïxv) ipwvri i ecxi Sè <jYExXiaffxix8v. Et
>*‘P e; , ln vfragm- 1 . 1, pi 7 5 i , C, ad eundem locum :
22* p0^ m f pa'l’x^v <p(i)v^)v xeGeixev^ ot XèyovxEç a2,
ibi M • ?.(0Vf ' IXe^ i« ^ ix 21 xiov ^Sy) v£vix7]p£vo)v. Est
t I B o m S P M cfr. Montfauc. Hexapl.
»•p., 0 2 3 , D . H a s e .
t h e s . l in o . CRÆC. TOM. I , f a s c . r.
A & autem longe alium vel potius contrarium usum
habet; est enim ridentis adverbium : nisi quis adver-
bia vocare malit, ut non conjunctam vim duæ istae
voculæ habere censeantur, sed unaquæquc seorsum
suam. Eodem certe modo 2 2 , vel 2 2 , sequendo alteram
sc ripturam, pro duobus adverbiis a nonnullis
h ab eri, dictum an tea fuit. Testatur autem Eustathius,
et quidem e x aliorum observatione, 2 2 esse
ridentis : testantur idem e t Latini Comici, Plautus
atque Terentius, apud quos frequenter voculis istis
Ha ha h e , risum indicari videmus. Unum ex i lio ,
alterum ex hoc exemplum proferro satis habebo.
Apud Plautum igitur in Pseudoio (act. 4, sc. 1) legimus,
Ut ego te hodie accipiam lep id e , ubi effeceris
hoc opus. s. Ha ha he. p. Lepido v ic tu , v in o , unguen-
tis. In le ren t ii autem loco quem afferam, hoc ipsum
d icitu r, videlicet voculas istas esse ridentis. Is est in
Eunucho, act. 3 , se. 2. Quid tibi ego multa dicam ?
domini similis (simia) es. o. Ha ha he. t . Quid rides ?
c . Istud quod dixti modo. (Idem Ileaut. 5, 1 , i 3 : Chr.
I la , h a , h e ! Me. quid risisti? Interjectio irridentis
est in Plaut. Pcen. 3, 5 , 23 : Ha, h a , he ! jam teneo,
quid sit.) Faciunt igitur aperte turn hi lo c i, tum ea
quæ traduntur ab Eustathio, adversus ea quae legun-
tur ap. Hesych., videlicet 2 a cum spiritu tenui, r isum
declarare. Sed omnino mihi persuadeonon penes
eum, sed penes librarium residere culpam : ab ilio
enim scriptum fuisse oaauvùèv Sè yEXwxa Sr,Xoì non
auvxE0èv Se yÉXwxa SrjXoì. Vel hoc modo, <Tuvx£0èv Sè
xal SaauvOèv ysXwxa S71X0Ï. Sed ilio potius quam hoc
modo emendandum esse censuerim, omisso videlicet
participio (JUVXE0ÉV : quoniam ne apud Latinos quideni
Comicos conjunctæ hæ particnlæ leguntur. A c profecto
si quis vocem vel potius sonum ridentis observet, i.
e. sonum quem aliquis ridendo ed it, disjungendas
potius quam conjungendas esse has voculas cognoscet.
Quinetiam aspirate potius quam tenuiter efferri ani-
madvertet : quodetipsum illam meam emendationem
confirmât. Neque enim hoc intelligi volo de iis dictum
, qui aspiratione præ ceteris gaudent : ut certe
C in quadam nostræ etiam Galliæ parte sunt qui Catul-
lianum illum Arrium imitentur, qui Chommoda, non
Commoda, Hinsidias, non Insidias, Hionios fluctus,
non Ionios, diceba t, sed de iis potius qui ab aspirato
n e non abhorrent. Verum his opponet fortasse
quispiam, alio tum modo quam nunc rideri solitimi
fuisse : quod ego prorsus ignotum mihi esse fateor,
nec unde probari possit video. Risum quidem certe
multo miniis quam ploratum fuisse tunc temporis,
vel ex eo colligerem quod plurima plorantium, aut
saltern gementium, seu quiritantium, paucissima r i-
dentium aut alioqui exsultantium adverbia reperian-
tur, nisi magis varias hodieque esse gemebundas voces
quam exsultabundas perpenderem : sive ex eo quod
majus doloris quam gaudii sit ingenium, ut Naso ce-
c in it, Grande doloris ingenium e s t, sive aliunde id
con tinga t. Sed hæc irspl xoïï yéXioxoç si cui icspispyoxEpa
videbuntur, tanquam YeXaaxixwç dieta accipiat. [« D elendum
alterum 2. Cum autem a i t , <ruvxs0èv Sè yÉXwxa
SyjXot, verum d ic it , sed scribendum est per a sp ira to -
D nem 2 , 2. Inde in Comoediis, h a , h a , hæ [vel h e ],
Plaut. Terent. Bene autem<ruvx£0èv, i. e. geminatimi,
ut ego interpre te r; neque enim risum significat, nisi
geminetur, quanquam et SaauvGèv, id est aspiratum,
legi potest. » Tan. Faber in Epist. 2 , 19. laud, ad
Hesych. t. 1, p. 4. « Eustath. ad II. A , p. 8 5 5 = 7 9 6 ,
20 : K a l xsïxai Iv ’E7ciXoy^ A e^eiov appaia, 8x1 2 2 .8a -
o;uv0èv. ysXwxa SviXoì. Recte igitur xè Saauvôèv p ræ fe r t,
e t x^; auvxE0èv potius improbat H. Steph. » Verweius
ib. « AocruvGèv pro auvxE0èv corrigunt etam Bruno et
Is. Voss, e x eodem Eustathii loco. Allucinatur H.
Stephanus, quando lirimióvripiain ItcI xoïï [xsydiXou e seqq.
hue pertinero censet. Sic paullo ante: A xal xò piya.
Conf. infra B a ë a l, ante v. BuëXia. Photius recte in
Lexico : A , a • etcI xoïï |XEy2Xou • e<txi Sè «TYExXiaaxixòv
ava<poivY|jxa, SaouvGsv Sè ysXiaxa SïjXo ï, wç cpyjai AioyE-
viavo'ç. » A lb e r tu s ib.].
A, 2 , 2 , vel ridentis, vel saltern exsultantis adverbium,
sive interjectionem, si loquar more Latin o ,
efficere manifestum est ap. Eur. in Cyclope (v. 1 56) ;