screuender monten eeneü silveren penning ende die voorsz. penning'die sal siin van aloye
ende van ghewichta alsoe ghoet ende alsoe swaer op ende neder als men’ nu ter tijd jn ons
neuen monte van Ylaenderen werct (1). ende alsoe veler beter als wi min sleyscats nemen
dan onse neue van Ylaenderen voorsz. (2) ende by sal maken balue grote, vierlinghe,
halue vierlinghe op dat selue aloye ende wi sullen hebben van sleyscat van elcker gewroch*
ter troyscher marc ghelts eenen groten onser monte voorsz. Ende als alle deze voorsz.
penninghe van goude ende van siluere al vp sullen siin bereet ende ghemaect jn onser
voorsz. monten, soe en sal noch en mach onse voorsz. montmeester niet uutgheuen noch
liuerantie daer of doen die voorsz. penninghe en siin teerste gheweghen ende gheassaieert
bi onsen waerdeyn ende bi twee van onsen scepenen vaft Dordrecht die wire toe setten sullen;
ende- es dan dat ghelt alsoe goet van aloye ende van ghewichte als voorsZi-es*, soe sal
onse montmeyster sinen wille ende siin oerbaer mitten voorscreuen ghelde doen; denet oec
onsen waerdeyn ende onsen scepenen dat het ghelt te licht' es of te crane, meer dan voorsz.
es, soe sal men bi him weder te vier doen ende smeltent. Yoort soe sullen wi nemen al dit
voorsz. ghelt op onse tollen ende van onsen renten eenen ouden gouden; seilt (8) voir xviij
groten, dat ander gout na sire waerde ende xxiiij ende eenen haluen voorscreuen groten
voer xviij grote als voorsz. js, ende wi sullen bieden of doen bieden alle onse laut door al
dit voorsz. ghelt te nemen voir alsoe Vele als' voorsz. es. Ende voerd di wile dat onse
voorsz. monte staet, soe en sullen wi niet ghehengheu jn onsen lande daer wijtweten dat
wisselaers of coeplude van onsen lande voorsz. haer gout of haer siluer of bulyoen (4) erghent
voeren sullen of vercopen dan jn onser voorsz. monten. Ende waer oeck dat sake dat het
ghout of het siluer jn der voorsz. terminen soe seer verduerde of dat onse penninghe worden
wederworpen soe dat onse voorsz. montmeester him niet bebouden en mochte, soe mach
hi die monte toe sluten ende werck laten staen tote dier tijd dat het beter worde ende hy
werken mochte tote siinre baten ende profijt, ende dan mach onse voorsz. montmeester mit
sinen ghoude ende siluer doen al siin bate ende profijt varende ende kerende, kopende ende
vercopende waer hy wil in onsen lande ende daer buten. Yoort ghelouen (5) wi onsen
vorsz. montmeester dat niemant jn onsen lande wisselen en sal moghen dan in openbaren
(1) D. i. de groot, het fundament van de alom heroemde Vlaamsche munt.
(2) Indien men daarmede in de Hollandsche Mont had voortgegaan, namelijk *om het geld van beter allooi dan
het Vlaamsche te maken, zonde het spoedig. hoven dit laatste gewild geworden zijn.
(3) Die oude goude schilelen, waarvan reeds in een stak van Fivelgo des jaars 1306 (dat echter van later datum
kan geweest zpn) gespxoken wordt, komen in Frankrijk voor onder de regering van Füips van Valois (1327—1350).
Ze werden toen escu genoemd.
(4) D. i. Muntmateriaal. Het was in de Middeleeuwen dikwerf zeer moeijelijk om zieh het noodige goud en
zilver, ten einde daaruit geld te slaan, te verschaffen.
(5) D. i. belooven.
wisselen ende mit onsen oerlaue (1). Ende wi nemen ende hebben ghenomen onsen voorsz.
montmeester ende sinen ghesinde (2) ende al haer goet in onsen vasten gheleyde, houden (2*)
ende bescermenesse , varende .ende kerende in al onsen landen. Ende worde oeck onsen voorsz.
montmeester ghesinde ofte haer goet enich ghoet ghenomen binnen onsen voorsz. lande
mit ghewelt ofte soe wie dat ghenomen waer van onsen montmeester of sinen ghesinde dat
onse montmeester bewisen mochte mit wittachtigher waerheyt,, dat gheloven wi hem weder
te gheuen of doen gheuen; ende worde onsen voorsz. montmeester of sinen ghesinde haer
goet ghenomen buten onsen lande of gheroeft, daer willen wi toe helpen ende wisen na
onser macht dat onsen montmeester of sinen ghesinde vefbeteringhe ghescie. Ende wille
dat onse voorsz. montmeester ende siin ghesinde ende haer ghoet die wilen dat si in onser
monten .siin alle priuilegien ende vrihede ghebruken die onse poorters pleghen te gebruken
ende sculdich siin te hebben. Yoort soe ghelouen wi onsen voorsz. montmeester te liuereren
husinghe ende al dat onser mAlten toebehoren mach sonder van colen ende van monte
ijsers (3). Ende wi sullen onsen montmeester voorsz. setten eenen waerdyen (4) op onsen
cost ende wi süllen him louen van den onsen. Ende wi willen alle die ghene die tot onser
monten comen sullen mit ghoude, mit siluer of mit bulyoen ofte om ghelt soe wie dat si siin
dat si ende al hoer goet es jn onser hoeden ende in onse vaste gheleyde alle onse lant dore
ende willen datse niemant en arresteere hun of hoer goet binnen onsen lande, het en wäre
dat säke dat si gheloeft hadden jn vryen steden voer scepenen. Yoort soe willen wi dat
onse voorsz. montmeester ende waerdeyn rechten söe wat dat jn onser monten ghesciet van hären
ghesinde sonder van dootslaghe, van vrouwen te vercraften ende van dieften. Ende wi willen
dat onze. voorsz. montmeester ende al siin ghesinde oirlof hebbe ende gheuen him oerlof
wapen te draghen alle onse lant dore in vryen steden ende daer buten den voorsz. termiin.
Ende waere oec dat sake dat onse voorsz. montmeester offce yemant van sinen weghen ons
ofte yemant van onsen weghen ghelt leende of fineerde bouen onsen rechte dat wi van onsen
monten souden hebben, soe willen wi dat hy sonder enighe calengieringhe moghe werken of
doen werken jn onsen voorsz. monten tote der tijd dat hy wel betaelt si van ons ofte van
onsen weghen ende al verghouden. Yoert waer dat sake dat onse voorsz. montmeester niet
' (1) De openbare geldwisselaars, vöoral toen zoo noodig, omdat er nimmer , naar het schijnt, nationaal geld in
voldoende hoeveelheid voorhanden was, moesten waarschijnlijk eenige retributie aan den Graaf betalen en stonden
onder toezigt.
(2) D. i. Huisgezin. (2*) Houden, het zelfde als hoeden beneden.
(3) D. i. Stempels, die de oudste Muntmeesters onder de Franken, Goudsmeden zijnde, zelve vervaardigden, maar
die later door afzonderlijke stempelsnijders werden gemaakt, die gewoonlijk ook de vorstelijke zegels sneden, in
welke wij doorgaans eene zeer groote kunstvaardigheid bewonderen.
(4) De Waardijn moest, gelijk de naam reeds aanduidt, de waarde van het door den Montmeester vervaardigde
geld toaarderen, d. i. toezien of het zpne wettig bepaalde waarde had. Het woord louen, dat volgt, is: letalen.