geheeten Engel, voor dertich grooten, ende derdendeel, geheeten, engelen, voir
twintich grooten.//
Verder werden de navolgende munten gevalneerd , om in en uit ’s Graven
landen vervoerd te worden:
Den Vranckrycxe croen v o o r xl grooten.
D e n -------------Schilt v o o r ......................................... xlv —
Den Engelschen Nobel v o o r ...................... \xxx
Den Ylaemschen Nobel v o o r ................................Ix x v i i j
Den Hollantschen Schilt soe lest geslegen voor x x x v iij1^ —
Aangezien er in dit stuk nog belangrijke andere zaken voorkomen, laten wij
het hier met kleinere letter volgen:
Willem bider gnaden &c. Doen cont alien, want snlc payment als onse lieve Heer en
Vader saliger gedachten laitste dede munten, soe seer verlopen sijn, ende läge gecomen
is, dair wy onse Baenridsen (sic), Ridderen, Knapen, Steden ende gemeenten dagelix soe
seer by beschadicht worden, dat wya niet langer lijden en willen» Soe hebben wy ons
beraden ende sijn ©yerdxagen in onser munten van Hollandt te doen slaen ende wercken güldenen
penn ingen, geheiten dtibbelclen Engel, die gaen sullen voir sestich grooten, sulker
alsmen van onser wegen dairop wercken ende munten sal, Oic salmen wercken ende munten
halven gulden penningen, geheiten Engel, voir dertich grooten, ende derdendeel gulden
penningen, geheiten cleyn Engel, voir twintich grooten, Item sullen wy doen wercken ende
munten dubbelde sulvere penningen in onser munten van Henegouwen, die gaen sullen
voir twee grooten, ende in onser munten van Hollant Hollantse.grooten ,,halve grooten , quartier
grooten, diemen hey ten sal tuynJcene, ende achtendeel van grooten, diemen hey ten. sal
Hollants, Ende op dat onse goede lude hoir comanscip hinnen lande ende dair buten te
bet hantieren ende doen mögen, soe hebben wy sulc gouden gelt, als hier nae geschreven
staet geset te gaen in onsen lande op sulke waerde als hier nae volget, ende, men oyc
uyt onsen lande sonder verbuernisse sal mögen voeren, dat is te weten den Yrancryxen
croen, enz.
(Zie reeds boven.)
Ende gebieden ende bevelen emstelick dat nyemandt copen noch vercoopen en sal, of van
wairde maken dan by ponde, schellingen en penningen ons nuwes payments voirss. En
wairt dat yemant by anderen gelde cofte ofte vercofte of voirwairde makede, die verbuerde
dat gelt.
Verder luidt dit Stuk, wat de bedreigingen betrefi, als vroegere onder Hertog
Aalbrecht uitgevaardigd j daarop volgt:
Oick hebben.wy geboden en gebieden op die sel've boeten ende verbuernisse, dat nyemandt
eenich andere sulveren gelt dan onse dubbelde grooten, nuwe grooten voirss., halve grooten,
quartier grooten, dyemen heyten sal tuynkens ende Hollantsche, en biede noch en
neme noch en geve in eenigerwijs dan onsen munte Mr ende Wisselairs die van onser
wegen wesen sullen, dien dat te vercoopen ende te leveren ende nyemant anders.
Hierop volgt weder het besluit ter aanstelling van 2 Wisselaars te Dordrecht
en 1 in de andere steden, waarna wij lezen:
Ende die sullen hoir wissel wail verborgen en dit vöirsS. payment ghengen ende eenen
vegelijcken doen als bescheydeliken is, dat is. te weten van wisselen van elken dubbelden
Engel ofte nobel eenen haken grooten , en van elken anderen stuck gouts voirss. een quartier
van eenen groote, enz. En waict dat sy dair jegen deden, dat sonden sy beteren by
ons ende by onsen Rade, behoudelic dat die leste sulveren grooten, die onse lieve Heer
ende Yader saliger gedachten dede slaen, gaen sullen in onsen lande tusschen dit en Kers-
avont naestcomende drie voir twee onser grooten, ende dairen tenden soe suüent bulyoen
wesen ende niet meer gaen, Voirt alle scult die voir desen dage gemaeckt is, dair die dage
of geladen sijn,t en dair brieve of sijn van Scepenen, kenninge of voirwairden, hoedanich
die sijn, salmen betalen tnsschen dit ende Kersavont naestcomende, naedat dese onsen brief
gecondicht worde mit sulken payment als nu gaet, of als sy bevoirwairt hebben, daden
sys> niet, after dien tijt sullen sy betalen mit onsen nuwen payment als voirss. is, ten wair
of syt mit beteren payment bevorwairt hadden, ende dair mede souden sy betalen, Voirt
van allen anderen sculden dair die daghe of toecomende sijn, ende voir desen dage gemaeckt
sijn, dair of Bai elc sijnre dage gebruken als hy bevorwairt heeft, en ist dat hy
binnen dien dage of opten selven benoemden dach betaüt, soe mach hy quyt wesen mit
sulken payment als nu gaet of als sijn voirwairde sijn, mar hetailt hy opten benoemden
dach niet, soe sal hy betalen mit onsen nuwen payment voirss. Yoirt wair d.at sake, dat
yemant bulyoen voerde uyt onsen lande dat wair op sijn lijf en op sijn goet, desment inder
waerheyt bevonde, en dien en soude geen poirtrecht baten, mer wy, sullen dat berechten
of dye ghene dyen wyt bevelen sullen mit onser Heerlicheyt. Ende sijn voirt overdragen
ende hebben geset dat alle gelt, gouden of sulveren, wesen sal bulyoen, uytgeset onse nuwe
payment van goude ende van silver voirss. en sulc gouden gelt als wy voir in desen brief
geset hebben. Ende ombieden «nde bevelen allen onsen Bailjuwen, Scouten, Rechteren
ende Dienstluden over alle in onsen lande van Hollandt, van Zeelant, ende van Vrieslandt
35*