voer hoeren cost ende arbeyt, die tot dien wercken gehoeren, uytgeset den Wairdeyn sijn
wedden, die sullen wy hem selven geven van den onsen, ende onse Wairdeyn sal van elken
vijfhondert dubbel nemen eenen dubbel en van elken vijfhondert halve dubbel twee dier
penningen, ende van elken tien marcken wercs van den dubbelen penningen van twee grooten
enen dier penningen, ende van den grooten twee grooten, ende van den haben grooten vier
halve grooten, ende van den vierendele van den grooten achte, ende van den achtendeele
van den grooten sestien, en alle die penningen in eenre busse werpen, om assaye ende proeve
te doen, te weten van den goude opter toetsen na den voirss. naelden als dair toebehoert,
ende van den silver als custumelic ende behoerlic is, ende dair mede sullen hem onse
Muntmeesters voirss. moegen verantwerden en ontfaen voir ons ende voir onse steden, ende
dair mede quit wesen, sonder ander assaye of proeve voir ons of voir onser steden of voir
yemant anders in eenigerwijs te doen, ende wairt sake dat die penningen inder bussen
erger vonden werden dan voirss. is, dat Godt verbiede, dat souden onse Muntmeisters
voirnt ons beteren mit hoeren live (1) , ende wairt sake dat dese penningen voirss. niet
ganchechtich en worden of dat soe vele bulyoens niet jjj munten en quame dairmen dese
penningen voirss. af werkende mocht houden, dairaf en soude onse Muntmeesters voirss.
geenen last van ons of van onsen Steden of van yemant anders hebben, ende dan souden
onse Munt Mrs voirss. moegen trecken om hoir wercke te doen daert hem best genuechde
in onsen of anderen Heeren Landen sonder verbueren of misdoen tegen ons of onsef Heer-
licheyt. Yoert soe sal ons goede betalinge wesen van onsen sleyschat voirss. des onse
Muntmeisters voirss. ons mit onsen brieven sullen moegen bewijsen, ende wy geloven onsen
Muntmeysters voirss. in den voirss. stucken te houden ende te stercken ende te beschermen
als een Yorste sijn munte en Hoech-Heerlicheyt scnldich is te doen tegen eenen yegelycken
die hem dairin hynderen of deren wilden.
Het stuk draagt geene dagteekening, maar onder hetzelve staan de.volgende
regels:
Geryt Geryts soon, Jan Jan Moerkens soon van Huesden, Poirteren, hebben den Tre-
sorier an sijns handt getast, dats mijn Heer te vreden is datse hem goet en getruwe wesen
ende blijven sullen.
Hierop volgt in het zelfde Memoriael onmiddelijk deze Ordonnantie:
Munte.
Johan &c. Doen condt allen luden, dat wy'tot vele tijden vervolcht sijn van onsen
(1) De doodstraf, in het bijzonder die door in eenen ketel met ziedenden olie geworpen te worden, was de
getruwen Steden ende anders onsen goeden Luden gemeynlic, om eenen goeden penninck
te doen slaen ende munten, So hebben wy aengesien den grooten oirbar ende profijt die
onse Steden en Lande voirss. dair in gelegen is , ende hebben mit voirsienicheyt ende voir-
bedachticheyt ons Raets ende by onsen gemeynen Steden geoirdineert ende verdragen te
doen maecken eenen penninc van goude ende van silver, te weten den dubbelen gouden
penninck voir vijf schellingen [d. i. zestig groot] en den enkelen gouden penninck voir
dertich groot, ende den silveren dubbelen penninc voir twee groot, ende den enckelen penninc
voir eenen grooten, en dander silveren gelt dair na, Yoirt hebben wy by onsen Rade
ende Steden voirss. oic geoirdineert ende verdragen, datmen alle ander gelt beyde gout
ende_ silver anders niet nemen noch geven en sal dan hier na volght, te weten, yerst den
Engelsen nobel, wegende vijftalven Engelse voir seven scilling, ses penninck, en al ander
gout, elc sijn gewicht hebben, Item den Ylaemschen nobel voir seven scilling, vier penninck,
Item een Yrancryxe croon voir dese tijt geslagen vier scillingen, twe penningen,
Item een Yrancryxe seilt voir vijf scillinge, Item een Hollants seilt voir drie scillinge,
vier penninc, Item eenen Rijnschen gülden Kuervorst voir dese tijt geslagen drie scillingen,
twee denier, Item eenen Arnhemschen gülden voir dese tijt geslagen xxxi grooten (1),
Item eenen Rienenschen gülden voir dese tijt geslagen xxx grooten, Yoert van den silveren
penningen yerst te weten eenen Ylaemschen botdrager, Ylaemsche plackaers, Jangelaers
en nye Ylaemsche penningen tstuc twee grooten, een quartier, Item een brabants Botdrager,
een ludix grijp, en een Brabants braspenninck tstuck twee grooten, Item een Yleemsch
braspenninc derdalf groot, Item eenen ouden Yleemschen ende een tuyn ducissa (2) stuc
anderhalf groot, Item een Wilhelmus tuyn anderhalf groot, een quartier, Item drie leeu-
wen voir vier grooten, wair om wy mit sonderlinghe eernst ontbieden ende bevelen allen
onsen Ondersaten over al in onsen landen ende Steden, op een boete van drie ponden, dat
sy dit voirss. gelt, gout ende silver, niet hooger en geven noch en nemen dan voirss.
staet, en oic van deser tijt voert niet en copen noch en vercoopen, noch en hueren noch
en verhueren in payment dan by ponden, scillingen en penningen als wy doen slaen ende
voirss. staet. En weert sake dat yemant dat verbrake of dair boven dede, so ontbieden
wy ende bevelen onsen Bailjuwen, Scouten en anderen Amptluden en Dyenres dat sy dien
dat sonder verdrach afnemen ende uytpanden tot onser behoef, en dat toe wy dat aen dien
gewone straf van Muntmeesters, die het. geld vervalschten, welks munting hun toevertrouwd was; zie hierover meer
in onze. Munten der Heeren en Steden van Overijssel.
(1) De uitdrukkmg, die telkens terugkomt, voir desen tijt geslagen, zal hären oorsprong hebben in de gedurige
verandering van gewigt en gehalte bij de onderscheidene muntsoorten, waardoor de naarn niet voldoende was, maar
men ook den tijd in aanmerking nam, wanneer de munt vervaardigd was.
(2) Hieruit blijkt dat de tuinen van Jacoba reeds v<5<5r dezen tijd in Henegouwen geslagen waren.