wercs, Item sal Jan voirss. noch wercken ende doen wercken penningen diere achte voir
eenen grooten sullen gaen, en sullen houden in alloye twee penningen en ses greynen
coninx sulvers, van snede negen en dertich sCellingen op elke marcke wercx (1), ende
dair of sal hebben te iemedie in alloye drie greyn, en inder snede twee en dertich dier
penningen op elke marcke wercx, ende van elken tien marcken wercx van den quartier
grote voirss. sal Vranck van Bilande, onse Assay ere, die van ons en onsen Steden dair toe
geordineert is, nemen tien dier quartier grooten, ende van elken tien marcken wercx van
den penningen twintich dier penningen, en die inder bussen werpen, ende dair mede sal
him onse Munte Mr voirss. verandwerden mögen ende ontfaen inder proeve ende assay dat
men hier of doen sal voir ons en onsen Steden, sonder datmen eenich ander assay of proeve
dair of doen sal. En wairt dat die busse arger gevonden worde dan voirss. is, dat God
verhoede, dat soude onse Munte*Mr voirss. beteren mit sinen live. Dit sal gedueren tot
onsen en onser Stede voirss. wederseggen, in oirconde &c. gegeven in den Hage op Sinte
Barbre dach in ’t jair x iin c en sesse.
Een in tijdsorde volgend stuk luidt aldus:
Willem, bider genaden Godts &c. Doen condt allen luden, want wy vervolcht ende ge-
beden sijn van onsen getrouwen Steden van Hollandt ende van Zeelandt, eenen cleynen
penning van silver te doen slaen, om dat onse goede lude te bet in höre comanScip ende
cleynen penwairden van malcanderen comen ende sceiden sullen mögen, So sijn wy dair om
mitten selven onsen Steden eendrachtelic overdragen, ende hebben geordineert te doen
wercken' in onser munten tordrecht silveren penningen, dair die vier of doen sullen eenen
goeden grooten ende sijn geheiten Leeukens ende hal/oe leeukens, dair die acht of doen
sullen eenen goeden grooten, ende sullen houden in alloye, ende, inder sneden, gelijck dat
mit onsen Munte-M* die die wercken sal overdragen is, ombieden u dairom en bevelen allen
onsen Bailjuwen, Scouten, [Rechteren, ende Dienaren overal in onsen landen binnen Steden
en dair buten, dat ghy dit openbairliken condiget ende gebiet te gengen over al in onsen
landen, duerende den tijt die wy mit onsen getrouwen Steden voirnt dairaf overdragen sijn,
Voirt ombieden wy u mede en willen dat men van gheenre Comanscippen mitten groetkens,
die wy voir sesse penningen geboden hebben te gaen, meer betaelen en sal mögen, dan dät
vierendeel van der sommen, ten wair of die Ontfanger meer nemen woude, Ende wair
yemandt die jegen desen voirss. punten dede, die soude verbueren drie pond also dicke als
sy dair jegen daden, Ende willen dat onse Rechter dairt onder geschiedt eenen ygelikeh
(1) Dus 468 uit het mark.
dat of nemt tot onser behoef, sonder hem in eenigerwijs des te.virdragen (sic), in oirconde &c.
gegeven in den Hage op Sinte Thomas avont, in ’t jaer ons Heeren dusent vierhondert
en sesse.
Terwijl Hertog Willem zieh op het einde van dit jaar buitenslands bevond,
maakte zijne gemalin eenige verandering in de vroegere Muntordonnantien,
gelijk blijkt uit het volgende stuk :
Margriet van Bourgongien &c. Doen cond allen luden, dat onse lieve Heer en geselle
mit sinen Rade en goeden Steden van Hollandt ende van Zeelant overdragen is eenen tijt
duerende geen gelt te munten, en alrehande payment geset ende gegenget heeft in sinen
lande, geliken die brieven dair of inhouden, Ende want die plackaerde dair of gesent in
eenen punte inhouden wairt, dat dair yet .in te verbeteren wair, dat soudemen mit onsen
Rade en goede Steden verbeteren als redelic wair, So sijn onse goede Steden nu bi ons
geweest, en hebben by onsen Rade mit hören goetduncken sommigen penningen lager
geset dan onse voirss. plackairt inhielt, dats te weten Ludixe gülden voir sestien grooten,
Tuynkens ende Tonssus grooten voir sestalf penningen, tien Vlaemsche placken voir achtien
grooten, Voirt so en sal nyemandt mögen betalen mit leeukens of mit hal/oe leeukens in
een pont groot meer dan drie groot, ten wair datter die ontfanger meer nemen wilde, welke
penningen men over al in onsen landen niet anders nemen en sal den voirgenoemden tijt
duerende, En want onse. lieve Heer en geminde geselle buten sinen Lande van Hollandt
ende van Zeelant is, so gebieden wy van sijnre wegen allen sinen Bailjuwen, Scouten,
Rechteren, en Dieneren overal in onsen landen mit ernsten dat sy en elx van hun in sijn
bedrive dit voirss. payment openbairlicken condigen en gebieden te geven en te nemen als
voirss. stait mit anderen punten en op sulke boeten ende verboernisse als die plackaert bi
onsen lieven Heer en geselle voirtijts duer sinen Lande dair of gesent inhouden en die boeten
ofnemen den genen diese dair an verbueren sal sonder verdrach, in oirconde desen brief &c.
gegeven in den Hage op Sinte Pieters avont ad cathedram anno M CCCC en sesse, se-
cundum stilum curiae.
In het volgende jaar 1407 gaf de Hertog zelf de navolgende Ordonnantie
op de munt uit:
Willem, bider &c. Doen cond allen Luden, want wy en onse goede Lude en ondersaten
gemeenlick beschadicht worden biden Rijnssen gülden vanden vier Kuervorsten die tot
deser tijt toe in onsen lande hebben gegaen voir x x x i i j grooten, die so goet niet en sijn
als onse geswooren Waerdeyn die onse gemeyn Steden dair toe genomen hebben ons en den
selven onsen Steden dat onderwijst heeft, ende oic bi anderen Rijnschen gülden en bi dub