VAN HET ONTSTAAN DER GOUDEN EN VERANDERDE ZILVEREN
MINT ONDER FLORIS V, TOT AAN DE VERSCHIJNING
DER EERSTE KOPEREN MUNT ONDER JAN
VAN DEIJEREN.
liltW liS i BIT HEX M I S VAN HESEeOBWEX.
JAN II, 1300—1304.
J a n van Avesnes., Graaf van Henegouwen, was neef en voogd van den over-
ledenen Jan I. Hij was de zoon van Jan van Henegouwen en Adelheid of
Aleid van Holland, dochter van Bloris IV , en zuster van den Roomsch-Koning
Willem.
Het geslacht der Avesnes was een der aanzienlijkste van Henegouwen, welk
landschap zelf geheel onafhankelijk was, en dus met leenroerig van eenig Keizer
of ander Vorst.
De misnoegde en ook de verbannen Adel, ongaarne eenen vreemdeling in
Holland ziende regeren, betoogde aan .den Duitschen Keizer dat Holland, bij
gebrek van dadelijke opvolging in het geslacht van den vorigen Graaf, aan het
Rijk vervallen was.
Albert I , de 31e Duitsche Keizer, kwam dan met een leger naar Holland,
om Jan I I te verjagen, maar tusschenkomende vredemakefs bewerkten, dat de
Henegouwer het Graafschap in leen zoude bezitten van den Keizer.
Guy van Dampierre, Graaf van Viaanderen, maakte inmiddels aanspraak op
Zeeland, daartoe aangezet door Heer Jan van Renesse en andere gebannen Edelen.
De Graaf zond zijnen zoon van den zelfden naam met een leger naar Zeeland.
Men vocht eenigen tijd hevig zoo te water als te land. Bindelijk werd de
Vlaming geslagen en zelfs gevangen genomen , terwijl al de verlorene eilanden
en sterkten wederom bemagtigd werden en de vrede tot stand kwam.
Jan II stierf te Valenpyn of Valenciennes op den 22 Augustus 1304;' kort
daarna overleed ook zijne gemalin. Beide zijn te Valenpyn begraVen. Deze
stad' was toen des Graven hofplaats, en veel aanzienlijker dan de Hollandsche
steden. Mons of Bergen was de eerste hoofdstad van Henegouwen ; Valenciennes
de tweede.
De zoons van Jan II waren: Jan , Graaf van Oostervänt, die in 1302 gesneu-
veld is, Willem., aan wien hij het opperbewind zijner landen naliet, en Jan van
Beaumont en Belois , wien hij tot Heer van verscheidene Steden en Heerlijkhe-
.den in Holland en Zeeland maakte,.die hem, na ’svaders dood, door Willem,
Graaf geworden, in leen gelaten werden.
Over het Henegouwsche wapen, in betrekking tot die van Holland, Zeeland
en Briesland, zie men a l k e m a d e in zijne Munten der Graven van Holland,
bl. 70. Die Schrijver, en anderen na hem, meenden, dat er van Jan I I geene
eigenlijk Hollandsche munten scheuen te bestaan, en dat het*waarschijnlijk is,
dat het Henegouwsche geld, ook gedurende zijne regering, in Holland in om-
wandeling was. L e l e w e l was de eerste, die op den titel der Planches Numis-
rnatiques van den Atlas zijner Nwmimatique du mögen. age ons eene Hollandsche
munt van Jan I I , en wel de door ons op PI. IV onder N° 2 medegedeelde, heeft
leeren kennen. Sedert zijn er nog drie andere door ons òntdekt geworden;
Wij gaan over tot de beschrijving van elk derzelve (1).
N 1 is een Tournoois of Toursche groot, hoedanige wij ook bij de Graven
Floris V en Jan I hebben aangetroffen, en hoedanige ook Jan I I voor Hene-
(1) Al deze munten waren volkomen onbekend aan v a n h o u w e l in q h e n en v a n a l k e m a d e
en ook nog in onze dagen meende men, dat er geene Hollandsche munten onder de Graven
van het Henegouwsche Huis geslagen waren.. Het eerst vestigde l e l e w e l (zie boven)
m zijnen Atlas van de Numismatique du moyen age onze aandacht op eene dergeliike
munt, door die te laten afbeeiden. — Overigens is het bekend, dat Jan I I Dordrecht met
het Stapelregt heeft beschonken, aangezien de burgers dier stad hem diensten hadden be-
wezen. Zie onder anderen k o k ’s Vaderlandsch Woordenboeh, bl. 545—547. Hii was in
1299 ook te Dordrecht als Graaf gehuldigd.