V
A fd e e l .
XXV.
Hoofd
STUK.
Thtl-
Aarie,
Grond*
ibeginzels
der Aaide.
Hier valt , derhalve , deeze zwarte Teel-
Aarde meest in de laagte; doch elders bekleedt-
zy den Grond der hooge Landen. ‘ Tusfchen
de Rivieren Oby en Jenifea, aan de Tom by
Kusnez, in Siberie, vondc G m e l ,i n de Bergen
zelfs bedekt met - eene vette zwarte Aarde,
zeer vrugtbaar in Koorn (t). S c h e d c h .
z e r merkt aan, dat op den top der Switzer-
fche Alpen , daar geen Planten groeijen, een
zuivere zwartachtige Molm gevonden wordt
die zig meer uitzet dan eenige bekende Aarde,
gn niet verglaasbaar is. Hierom, misfchien
ftelt hy met W o o dw a r d en anderen, dat
voor dén Zondvloed de Aardkloot t’eenema'ai
bedekt ware met zülke Molm , en deswegen
zo uicermaate vrugtbaar (k). Z y houden,derhalve
, de Teel - Aarde voor Oirfpronklyk, by
de Scheppicge reeds voortgebragt. De Heer
W a l l e r i u s , niettemin, en anderen, zyn
volftrekt van Gevoelen , dat dezelve uit ver-
gaane Plantgewasfen haare afkomst hebbe, be-
fluitende zulks, voornaamelyk, uit de deelen
waar in menze door een Schejdkundig onderzoek
ontbindt. Ik zal zyn Ed. berigt, dien«'
aangaande, hier inrukken.
„ Warm Water, by Aarde gegooten, wordt
fj eenigszins Melkachtig en minder doorfcbynende;
gefiltreerd en uitgevvaafemd laat het
„ een
(i) FUr. Siier, Tom. I, fr * f. p. xxx.v.
t, een Afchgraauw Poeijer , dat Zoutig van I-■ „ Smaak is " over. Door een fterker Vunfinet Aggg.
Water afgekookt, geeft zy een vloeibaar Hoofd-
” Extrakt, ’ t welke, droog uitgewaasfemd,OTUK.
’ ’ een Lymerig Zoutig of Smeerig mengzel
, wordt» Dit mengzel fchynt niets anders te
” z y n , dan de Lymerige of Gomachtige Stof-
” ‘ f c , door welke de Vezels der Plantgewas-
fen zyn verbonden geweest; aangezien men,
” door Destillatie, de zelfde Produkten byna,
’ ’ daar uit krygt, als uit andere Lymerige en
’ * Gomachtige Stoffen; als ook, aangezien hec
* even fmeltbaar is in Water, als die:zo dat
” men het geenszins als van een Mineraalen
’ ’ pirfprong kan aanmerken* - Ook geeft, door
” Destillatie, de zwarte Aarde eersteen Wa-
” terig V ogt: dan een fcherpen ftinkende Géést, •
’ ’ naar dien van Wynfteen in Reuk en Smaakt
” gelykende: eindelyk een weinig roode Olie*” i
” Men zou het gezegde ook kunnen opmaa- Figuut
ken uit de figuur der Deeltjes, welken, zo zyn
Ed. verhaalt , door ’t Mikroskoop gezien , naar
dunne Rolletjes of Vezeltjes van Plantgewasfen
zweemen , aan welken gewoonlyk eenig zeer
fyn Zand of Stof hangt. De Heer B e r k h e y ,
integendeel, merkt aan , dat haare Deeltjes,
door *c Vergrootglas gezien , van eene onvem
gel.
(&) WooDW. Nat, Hiß. of tbe Earth. Morton Nat, Hiß,
9f Northamptontbire. SCHïUCHJ. OryHigr. Heb, f . 99*
IÜ .D ek l . II. Stux.