55*
ï.
A fd e e l .
X XU L
H oofd-
STUK.
iSteenlUey.
Bi ges*
fi-happen
4 « Kley.
D ? K i h ï j e h o r
Boom (lammen, die men in Kley vindt, gelyk
voorheen gemeld is , vindt men daar in een
menigte Mineraate Stoffen. 13y Moldaw, in
het Bannaat van Ternes war, houdt zy Asbest,
hy Hallftadt, in Opper - Ooftenryk , gemeen
Zout, by Altzedlitz in Bohemen, als ook in
eene Myn by Schemnits in Hongaiie, Schirl;
in de EJzas Bergpek of Joodenlym:. by Crem-
nits in Hongarie , by Toplits in Boheme,, en
op andere plaatfen meer, Zwavelkies. By Haf-
perzell in het Stift Pasfau, breekt Waterlood,
jn de Windfchacht hy Schemnits, als ook in
de Krainfe, Tweebrugfe en Paltzifche Groe*
ven, Cinaber; by Kisbanya in Sevenbergea
en in de Morgenlïer, by Freyberg in Saxen,
Loodglans ; by Kleingabel Tffenram, eQ jjy
Koni? in Hongarie, als ook in Karinthie en by
Ahlen in Zwaben blaauwachtige Glaskop; by
Saska iq het Bannaat van Temeswar gedeegen
Koper ; by Joachimsthall in Boheme Zwart-
gulden ; by Kreisdorf in Beijeren eh in Win*
difchleiten by Schemnits in Neder-Hongarie
vermomd Zilver; by Herezigan en in Sigmund-
ftollen, niet ver van Salatnam, in Sevenber*
gen , vermomd Goud daar in.
Deeze Stoffe is meestendeels week eH taay;
fomtyds wat verhard , en dan noemt menze
Sieenkley, Steenleem of ook Kley-Steen. Altyd
bevat zy YzerdeeleD en wordt derhalve, door
*t branden in een open Vuur, naar de meer of
minder overvloed derzelven , hoog er <?f bleek
t
f O t • A & S D £ ui 553
ker rood. Zy verfmelt ook taamelyk ligt tot I. ^
een groenachtig Glas, en geeft aan ’t Konings“ * ^ ® * 1*
water, zo wel ais aan den zuiveren Geest vangoorn-*
Zout, haare Kleur over. Meestendeels bevat8™**
zy ook Vitriool-Zuur en is zelden geheel vry StmVey-
van Kalkaarde en Zand. Wanneer zy die beiden
in aanmerkelyke veelheid bevat, en der-
halve met Zuuren opbruifchc, fmeltende ook
ligter in ’ t Vuur; dan noemt menze Mergel,
en wanneer zy van dezelven in *t geheel niet,
maar een grooter overvloed van de Lymerige
deelen bevat , Leem (Lutum) Pot-Aarde of
{Limus') Slyk.
Ten opzigt van de verfchillende Kleuren , Kiem.
moet men opmerken, dat de Kley, op fommi-
ge plaatfen van Boheme, zo wit voorkomt,
dat menze in plaats van Kalk gebruikt tot het
yvitten van de Huismuuren, Z y valt ook wit
in Werrneland, Smaland en andere deden van
tweeden , en in Duitfchland, aan den Rhyn.
Ik bezit zodanige uit Guh ée , van Java en
Ceilon. Qraauw, of Aschgraauw, gelyk zy in
onze Provinciën gemeen i s , valt de Kley in
verfcheide deelen van Duitfchland eD inSwee-
den. Dergelyke heb ik , die afkomftig is van
de Bergen op Sumatra in Oostiodie, aldaar
Tanna Haloe genaamd , als Ook uit Engeland
en van elders, Blaauwachtige of blaauwachtig
graauwe , is by ons wel de gemeenfte, en valt
ook diep in de Grond , in het Tweebrugfe en
elders in Duitfchland ; aan de Oevers van de
M m s Oost-
111» Dm,. II, Stuk.