'Afd e e l . XIX.
Hoofd
sru*.
De Baden
kefchree*
ven.
Bron zuivert men in dertig o f veertig Jaaren
eens. Men merkt aan , dat deeze Overkor.
ftmgen van verfchillenden aart zyn; behooren-
de tot den Tuftfeen der Baden, waar van ik
in ’c vervolg zal fpreeken.
De Plaats deezer Bronnen , Karlsbad genaamd,
is een klein Vlek, ongevaar v y f. en-
twmtig Üuren gaans van Praag ten Westen
De heete Baden werden aldaar, nu ruim v S
Eeuwen geleeden , door Keizer K a r e l den
I V . , toen op de Jagt zynde , ontdekt; waar
van zy den naam hebben. Het Vlek i s , wegens
dezelven, tot geryf der Brongasten, die
het Water in de Zomer komen gebruiken ,
aangelegd. Twee Bronnen zyn ’ er, de eene
heeter en kragtiger dan de andere, geevende
een Watergulp ui t , van zes Voeten hoogte.
Deeze is omringd met een vierkant van Muur^
werk, door het welke drie Houten Pypen Ioo-
pen, die het in een Bak brengen, waar uit
het afgeleid wordt in een menigte van kleiner
Bakken , tot de Badhuizen behoorende, die
aan de Rivier gebouwd zyn, ten dien fte der
Patiënten. Het Water is zo heet aan de
Bron, dat men ’er de Hand niet in kan houee.
n. GIas £ edaaf’ , heeft het eene
Melkachtig biaauwe Kleur, als een Opaal, en
een witachtig Schuim , dikker in de Baden
byna als een Ouwel , en Zoutig van Smaak.
Men kan dit er afneemen, en dan gebruiken
de Inwooners hetzelve tot fchoonmaaken, zo I*
van de Tanden als van Zilver. „ -^IX.
Doctor S p r i k g s f e l d heeft in epn Ver- Hoofd-
handeling over de Karlsbad - Wateren , door stuk.
hem in 5t jaar 1749 aan ’t licht gegeven , uit Dewaaatrl
Proefneemingen aangetoond, dat deeze Wate-reu.
ren altoos iets Loogzoutigs bevatten. Uit
ieder Pint kreeg h y , behalve het onzydige
Purgeer - Z ou t, drie Greinen Alkali, en tien
Greinen van eene Kalkachtige Aarde. Hierom
bruifchen zy ook op met allerley flag van
Zuuren. En zy komen met het van Kalk gemaakte
Kalkwater grootelyks overeen. Zelfs
heeft men bevonden, dat zy een aanmerkelyke
uitwerking hebben op Menfchen Blaasfteenen ,
daar in gelegd , die ’er vry fchielyk murw in
worden en ontbinden: zo dat meDze , met een
goed gevolg , tegen ’t Graveel en dergelyke
Ongemakken gebruiken laat. Galfteenen, on-
dertusfchen, op welken het Kalkwater ook niet
werkt , worden ’er niet door aangedaan, ja
zelfs met eene Kalkachtige Korst overtoogen.
*t Aanmerkelykfte i s , dat deeze Wateren in ’t
geheel niet walgelyk zyn, kunnende Maanden
lang na malkander gedronken worden, zonder
dat het den Patiënt verveelt, en dus, door de
langduurigheid , ook itrekken tot Geneezing
van den Steen (y).
Te
(y) Pbil. Tran/atl. Vol. XLIX. P.a.for 17;$. p, S5j.
r 5