282
voiidenin eeue dergelijke bitumineuse zandsteensoort, indenabijheid
der kolennesten: n°. 340. —• 14«. Ineen oostelijk gelegen
nevendal dei-.tji Tjolang, namelijk, in de Ledding der tji Tiis,
welke achter liet dorp Soebang lieenstroonat, ontwaart men,
even als in bet vroeger genoemde oord bet geval is, ten deele
ontbloote koppen van fijnkorrelige, kalkboudende zandsteensoorten:
L. n". 1141, 1144; zij komen afwisselend voor
met dünnere lagen loodkleurigen .tbon, die eene hardbeid
bezit als bet rotsgesteente, waar tusscben somtijds eene grofkorrelige
conglomeraat-laag L. n°. 1142, 1143, besloten ligt.
Verscbeidene kolenaderen: L. n°. 342, ter dikte van 1 a 3
duim, loopen aldaar door den zandsteen: n°. 1144, en worden,
benevens fossile bars, insgelijks 'gevonden in vele streken
van dit zoogenaamde Rendeng-gebergte in Koeningan,
alwaar zij menigwerf slecbts eene dikte bebben van eenige
weinige lijnen. —• 15°. Dergelijke kalkboudende, doch aldaar
zeer barde zandsteenlagen omsluiten een nest fossile kolen;
dit ligt in de nabijbeid der tji Seel, digt bij bet dorp Andamoei.
Deze plaats ligt zuidoostwaarts van bet boofddorp Loeragoeng,
aan den noordelijken voet van bet gebergte, aan
welks zuidelijke zijde de vroeger genoemde dalen n". 13 en 14
liggen. Bebalve dünne äderen wordt aldaar eene pikzwarte,
sterk glimmende koolmassa: L. n°. 341, gevonden, welke in
bare ganscbe uitgestrektbeid in langwerpig vierkante stukjes
is gespleten. Ttisscben de afzonderbjke stukjes, kleine teerlingen,
worden lagen van koolzure kalk waargenomen, welke zoo
dun zijn als papier; liier aan moet bet worden toegescbreven,
dat de afzonderbjke stukjes zoo ligtelijk uit elkander vallen,
ten gevolge waarvan de kalkblaadjes als ledige kokertjes, als
Vierkante kastjes, overblijven.
ß. ONDERZOEK NAAR DEN AARD EN DE HOEDANIGHEID
DER OPGENOEMDE KOLEN EN NAAR
HARE BRUIKRAARHEID.
Uit bet voorafgaande zal den lezer zijn gebleken, dat die
kolenvlotten, welke uitboofde bunner bruikbaarbeid in aanmerking
verdienen te komen, nergens eiders dan in de oostelf
»li(«!S
1
Ml'
283
lijke kuststreken van Zuid-ßantam, 111 de nabijbeid der Wijnkoopsbaai,
worden gevonden; de bedoelde streken zijn gelegen
tusscben de tji Ära en de tji Sawarna, derbalve in die
oorden, waar kwartsachtige zandsleenen voorkomen, die niet
kalkboudend zijn, geene zeeconcbylien bevatten. Zij zijn dus
beperkt tot eene smalle bergstreek, die, van bet zuiden naar
bet noorden gerekend, ten boogste eene breedte beeft van 2
minuten en, in de rigting van bet west-noordwesten naar bet
oost-zuidoosten, eene lengte beeft van 14 geograpbiscbe minuten;
debeddingen, welke binnen deze grenzen worden aangetroifen,
bestaan uit fraaije, barde, zwartkleurige, sterk glanzende
fossile kolen, die eene grootere boeveellieid zuivere koolstof
bevatten en derbalve bruikbaarder zijn dan die, welke
worden aangetrofFen in dusdanige streken van Java, waar
zij tusscben weeke, kalkboudende zandsteenen voorkomen, die
opbruisen wanneer zij met zuren worden bebandeld, en welke
fossile overblijfselen bevatten van zeeconcbylien; in dergelijke
gesteenten vormen zij gewoonlijk slecbts dünne äderen of afzonderlijk
liggende, kleine nesten.
In bet eerstgenoemde gebied, namelijk, in dat der kwartsacbtige
zandsteensoorten, waar de kolen barder zijn, eene
grootere boeveelbeid koolstof bevatten dan in de laatstgemelden
en alwaar zij vlotten vormen, zoo als bet geval is in de
nabijbeid der tji Siki, tji Madoer en der tji Sawarna , in die
streken worden of geene Spören van fossile bars in of nabij de
vlotten aangetroifen, of komen zij er slecbts zelden in voor.
In de laatstgemelde kalkboudende zandsteenstreken daarentegen,
waar de kolen weeker, ligter van gewigt zijn, eene
ootcrc boeveelbeid bitunien bevatten, minder glansrijk zijn
en slecbts nesten of dünne äderen vormen, aldaar vindt
men allerwege fossile hars; deze zelfstandigbeid wordt deels
in de kolenmassa zelve, deels in bare nabijbeid in de bitumineuse
tbon- of zandsteenlagen aangetroifen, waarin zij voorkomt
als onregelmatig gevormde knollen, nesten, ter dikte van
1 a 4 duim, of door welke lagen zij als äderen ter dikte van 1 a 6
lijnen beenloopt. Zulks is onder anderen bet geval in de nabijbeid
van ßödjongmanik (a. 1), in de bedding der tjiDjampe
{h. 6), in ßandong (b. 7), in liet tji Kaengan-dal (h. 8), in de
1
I i'ife^''
m
• •