3 7 1 J-oamis Ger form
tra fuperbiam illorum quos alloquitur Apoftolus di- ratio Filiorum, quorum funt aliqui folo nomine Chri-
cens : i . Cor. xr. i z . *An Ecclefiam Dei contemnitis ? ftiani, alii re fimul 8c nomine. Mali fubinde perfequun-
contra diflolutiones indecoras fervientium Deo cum tur bonos, fient Jacob ab Efàu multa perpefius eft"
garrulationibus, cum ineptiftimis vanitatibus , 8c in- V ixe ft itaque Jacob in Ecclefia, quern non exerceat
laniis falfis. Deniquenon fine caufa Chriftus ejecifle^ Efaumalitia. Denique Chrifti defponfationem cum alegitur
•J fyCarc. x i . & L u c . x i x. vendentes, 8c emeu
tes de Ternplo,graviter intonans illudPropheticum:
D o m u s m e a , d om u s o rationis v o ca b itu r , v o s a u tem f e c i f -
t is e am fp e lu n c am la tr o n um . Ifai. lxvi. 7. Faciunt 8cnunc,
ó falutifere Chrifte, domum tuam ftabulum porcorum
grunnientium, vel canum latrantium, vel ridicularum
fimiarum, non recogitantes animo quöd exclamave-
rit Jacob poft vifionem feala; myftica;, in qua erant
Angeli afeendentes 8c defeendentes: Q u a m le r r ib t lis
efi lo cu s tfie ? V e n non e ( l h ie e iliu d n i f i d om u s D e i , & p o r ta
coeli. Gen: xxviii. 17. Hie aptilfimè factum convivium
nuptiarum Chrifti 8c Ecclefia: celebratur, 6c fuini-
tur. Hie efficaciores funt,ceteris paribus, orationes,
quam in loco privato, velprofano. Hoc pulchrè poft
dedicationem Templi Salomonis deprecatio fua fiexis
genibus, 6c manibus elevatis, diim laudaret Deum,
'6c populo benediceret dedit intelligi. Similiter in
ornatu vario Templi, in ordine Miniitrorum, in cultu
multiplici ceremoniarum debet accipi, in quibus fin-
gulis tot funt myfteria quot verba, figna, vel opera.
Veniamus ad illud quod ultimo quantum eft: quibus "
nima lingulari figurant nuptice Jacob cum duabus fo-
roribus Lia, 6c Rachel: Lia a&iva;, Rachel contemplative
typum gerit in anima devota, quarum fifiosfi
numerate, 6c ad figuram traducere ftuderemus, re-
cenfendus eflet Libel!us file Richardi pulcherrimus De
duodecim Patriarchs , ad quem remittimus. Addc
quod ad predi&a Jefus totus defideiabilis tribus ani-
mam fan&am appellat nominibus in Canticis, foro-
rem, filiam, fponfam. Sororem, propter conjundio-
nem fui cum humana natura. Fiiiam, propter coniun-
dionemfui curd Ecclefia, qua; Mater clt. Sponliim,
propter conjundionem fui per gratiam aut gloriam ’
cum ipfamet anima fanda. Confidera tandem, 6cin-
venies nuptias omnesiftasfä&as efle in Cana Galile e.
Hinc Ifai'as: lfa.xxxvn. 32. Zelus Domini exercituum
faciet hoc, has videlicet nuptias, 6c hoc in Galilea, que
tranfmigrationem fignificat. Vide quam mirabilis, quam
multiplex tranfmigratioj dum dives fit egenus 5 eter-
nus, temporalis 3 Deus, paflibilisin primo matrimonio.
Dum in fecundo dimifit Ecclefia fuos errores, fua ido-
a, culturas d eorum, ceremoniasjudeorum. Dum in
& Jocisfacre Scripture figuranturhe nuptie tertio fit anima, de meretrice fponfa Chrifti - fit uxor
Chrifti 6c Ecclefiæ. Animadverte triplex conjugium Regis fummi, que priés erat fcortum vel mundi, vel
quale tradit foror Littera m tribus Patnarchis,in A bra- carnis, veldiaboli.
ham ,in Ifa a c ,& in Jacob. Attende conformiccr my- Studiofitas,hisauditis, gratias aeens veritaeftAI-
ltice 3 quoniam nubit Deus Humamtati in Incarnatiö- legoriam ultra fatigare quomodolibet queftionibus anr
ne : nubit ammæ Cngalan in Fide & devotione : nubit reiponfis ; quæ idcircb finem ioquendi fecit in imnre
KcgjTj.f;.»-..Jjjijjôl. — ,4,A , ---------- : U- catione pàrticipationishabendæ cum hismjpriisChril
fti 8c Ecclefie , nunc 6c inlecula leculorum. Mihi
verb ad meipfum revertenti zelus domus Dei non
deFuit, qui monitionibus fobrietatis obediens confen-
ferat filentio preteriri tunc declarationem duplicis
appofite confiderationis de vino facre Sapientiæ.
Erat enim ulus feemdumfeientiam 3 Rom.x. 2. prop-
tereà fugiebat, 6c multiloquii tedium, 8camorere-
dargutionis. odium preftolans commodiùs locum al-
terum, tempus, 6c aótum. Extimulavit me nihilomi-
nus poftmodum, crebro quidem 6c multiim, fibi vo-
Ecclefie univerfali in perfe&a chari fmatum omni di_
tatione, 6c in elargitione bonorum tarn v i e , quam pa-
trie.Unde licet fit una fponfa,funt tamen f ptuaginta Regina
, & trecento, concubino, , 6c adolefcentularum non ejlnu-
merus. Cant. vi. 7. Figuratur h e c triplex conjun&io
nuptialis in matrimoniis, ut prediximus, triuni Patriar-
charum, Abraham, Ifaac, 8c Jacob. Vis fa re quomo-
do certe conjundtus eft Abraham cum Sara,que fui nominis
interpretatione, fonat idem quod carboj led pu-
to, quod non extindlus carbo fed ignitus 3 ignis verb ,
dum incorporatur carboni,. 1 • r r ■ ■ Cl- fit velut •u nurm n ex am.b obus.’ ^ v .iu jv /u u u i , v-ii- ln u UU1UCI11 CC lu lllt lim «11DI Vn
quoniam carbo fuicipit adhones ignis ,fàétusardens, & cem dari, quæ Û negaretur , petebat omnia f o nti
hradus. Oro, vide fi non fuent tale ahquid in humana C infer;. Indacebat fervum fabulofi Midte » 2 - r . m-------1—\— •‘ - ^ ^ ,q u i Domini
videns ahnmas aures , quia prodere palam timuit
fubmurmuravit, & infodit terræ undèftrunturarun’
dînes exortæ , vitium Midæ fubhbilantes. Suadebat
zelus m prppolito faltçm ità fieri, pronuncians neque
icientiam fibi quæ tempora , perfonas , & loca cir-
cumfpicit, neque compaffionis charitatem deeflê
Reéte quidem, quoniam hïc demïim zelus eftlauda-
bilis qui mala quælibet auferre vult quæ videt in domo
Dei. Sed fi tollere nequit, tolerat & gemit- to-
lerat fecundum fcientiam, gemit per cpmpaiïionem
itft itaque lcienna fine zelo languens, eifet zelus fine
feientia præcipitans, effet utrumque, fi deefièt com-
pafiio, mmis amaricans & inducens non tàm ad
correaionem v itii, quàrn adirritationem odii: zelus
îgitur ad vnn iralcibilem, diferetio ad rationaleoij com- , , , . , - . „ . t H .......- ad concupilcibilem movendas ; tmo mnn»
Z l Z T ' r I4 , i? Um m myften° flonii(r= “ nfcnfu ip e â a n t , ut ordinatus in fc S S
perhibentur v.neæ tngadd. c m cetem miraculis.Dhomo, potens'per zelum, fapiens per di dre onem
Ceterum pro fecundis nuptnS Chnfti cum Eccleûa, benevolus per compallionem, alîecutus in ho, , ’
fubiuneamus fiizuram Mammon,, Tiàar enm R propriata beatiffimæ Trimtatis , quæ fimt poten-'
ti-e vigor, fapientiæ fulgor, benevolentiæ dulcor"
in quibus fundantur apud operationes laudabiles’
modus, fpeqes.&ordo,; item inenfura , numerus
pc pondps, . Rursum uniras, veritas, &b.onitas te-
ferendo fingula fingulis.appropriatis beatiffimæ Tri
nitati, ex quapmnja efficiënter, per, quam omnh
exemplanter, inqua oiripia finaliter exillunt; ficut
ell omnibus cauiâ eilendi, ratio (dildernendi, & ordo
vivendi. Et fluando zelus. apud me couldium fe fiue-
batur habereiibi locias, fcientiam, atque compalfipuem,
natura, dum unita fuppofito divino, fabta eft ficut igni-
tuscarbo,ardensper charitatem, lucens per honefta-
tem. Facta eft quoque idiomatum communicatio , vir-
tute cujus homo dicitur creafle coelos, 6c Deus por-
tafie dolores noftros. Intende prxtereä quoniam habuit
Abrabam de Sara filium unicum cui nomen Ifaac,
quod interpretatum dicitur rifus, vel gaudium, in
quo tota fpes hereditatis erat repofita. Nos yero
nunquid non ex Matrimonio Dei cum humana natura
rifum fufeepimus, 6c gaudium reparationis noftra;,
fpem hereditatis perpetuk ? Fallor, fi non hoc gaudium
nunciaverit Angelus in die nativitatis fponfi,
dum ait paftoribus: Evangelizß vobisgaudium ma^num
quod. erit omni populo. Luc. ir. io . Sed neque de-
fuerunt enccenia, neque donaria nuptiarum, dum nun-
ciata e ft : Gloria in e x c e lß s t Deo, & in terra pax hominifubjungamus
figuram Matrimonii Ilaac cum Rebecca
cujus nominis interpretatio e ft , muh um accipit. E i qux
fponfa, qu£efo, majus aliquid accipit ä fponfo, quam a
Chriltolufceperit Ecclefia? Potuerant hie dotes, feu
flotationes fuae numerari fupcrnaturales, naturales
fpirituales 6ctemporales, de quibus fuprä notavimus.
Q;iid.? qubdfuerunt ex hoc Matrimonio duo filii va-
riie fortis,8c indolis, Jacob bonus 6c fimplex3. Efau
m.alus, ferox 6c difqolus. De quibus ä Deo dicitur ?u-
cop Ailexi, Epiuauiem odio habm. M älac: 1.2. Per iltos
.verb fratres quid aliud datur intelligi, quam in £c-
clefia qua: eit congregatio Fidefium , diveri’a gene-
272 DeNuptïïs Chrifti & Ecclefia. 374.
nem compafiionem, compaflioneni pra:cipuè quae nihil Attendat paftoralis ibllicitudo, neper impunitatem
per injuiiam, nihil in iram, fcandalum, livorem, odium talium crefcat in Ecclefiaftica Hierarchia deordi-
velrancoremcujufvis perlonse dicere vellet, autferi- natio, horror, atque confufio. Unde fi mendicitas
bere3 fed ad extirpationem errorum, 6c emendationem
errantium 3 morem ei gerere difpofui, feriptis inferens
quæ circa duplicis prædibtæ Confiderationis præ-
taótorum de negligentia vini facræ Scripturæ, falubri
monitionevidentur annotanda.
poft Apoftolos, 6c fanótos Doctores noviter fubintro-
du6ta miniftraret hodiè fola vinum prædicationis per
populos in Ecclefiæ nuptiis 3 in multis itaque nunc
male eft, fateor Ecclefiæ, fed in multis détériora ve-
nirent 3 quemadmodiim fumi .poterit, ex dicendis in
ER a t igitur fecunda Confideratio, quod in nuptiis ^ altera confideratione, patens argumentum.
crefeentis Ecclefiæ 6cc. Fervor itaque devotionisA Ecce verb dum talia meditatio cordis mei fecum
revolveret, confpicei'e vifa eft hinc Mendicitatem Re-
ligioforum, hinc Proprietatem Prælatorum, quarum
utraque prædicabat laudes fuas , altera alterius ftatui
præferre fe contendens. Præoccupavit Mendicitas, 6c
quis dubitaverit, inquit, me præferendam efle Pro-
prietati, vel appropriationi témporalium, quæ volens
efle perfebhi, abii j uxta Confilium Chrifti, 8c vendidi
omnia quæ habui, 6c dedi pauperibus, ut nuda fe-
querer expedite nudum Chriltum. Præcello quidem
in multis, fed quinque prærogativas enumerafle fuffe-
cerit. Mens nonne mihi liberior eft ad contemplatio-
nem, quoniam egena fum : non potens epulari quo-
tidiè lautè, 6c fplendidé, proptereà neque cibo, neque
vino gray or incrapula, 6cebrietate, neque fom-
niculofa jaceo,
Somno, vino que fepulta.
Sum infuper aptior ad prædicationem, quoniam
: c
qui Principes, 6c alios dotantes Ecclefiam movit, unde
, quæfo, genitus fuit, fi non ex præconcepto calore
vini fpiritùalis facræ Scripturæ , vehentis ad æter-
na mentes fuas, terrenorum amore calcato? Nunc
autem, fi viderint pincernas vini hujus, Prælatos, 6c
Dobtores labi funditiis in inferiora terræ, neque ul-
lam de fpiritualibus follicitudinem gerere, quid ni répétant
quæ dederunt, caufa ceflànte conferendi, aut
quod à nova faltem donatione tepefcant ? Ecce jam
vidimus plurimos in facris etiam Litteris eruditos, qui
vitiis Prælatorum irritati, zelantes domum Dei non le-
cundùm fcientiam, nequaquam timuemqt fuggerere
Principibus, 6c populis, ufque ad perpeflionem mortis,
quod fas erat eis toUere temporaliaClericorum habitua-
liter delinquentium: rurSus quod bona eorum non erant
nifi puræ eleemofynæ : quod infuper non erant tradita
nifi fub conditione bene vivendi, 6c utendi 3 qua de- ]
ficiente, peribat titulus juris, neque quicquam reli-
quumClerico tali fupererat. Adde quod non defue-
runt, neque défunt fæculares cupidis auribus , 6c
aflenfu talia recipientes : nihil autem facilius , quam
perfuadere volentibus fpolia Clericorum, dum vel a-
varitia, vel odium, vel invidia vel zelus indiferetus trahit
eos. OpponuntaliiPrælatis, 6cClericis pauperta-
tem Ecclefiæ primitivæ in Apoftolis 6c Difcipulis : au-
thenticant ècoelo mifl'am vocem,dùm à Conftantino
dotata eft Ecclefia magis divino , juxtà Prophetiam
Danielis de regno Chrilti, quàm humano conftituto :
/Jodie venevum ejfufum efi in Ecclefiam Dei. Qiiæ omnia,
quid aliud quàm fpoliandam efle loquuntur Ecclefiam?
Verumquid antiqua? Quid fola lebfcione cognitacom-
memoramus ? Prædicatum eft folemniter apertiffimis
verbis, quod mendicitas erat fblum, vel præcipuum
medium prædicationjs verbi Dei : quiafpina, divitiarum
fujfocant verbum. Matth. xm. 22. Luc. vm. 7. Et Paulo
ante, dum quæreret ipfe Prædicans, qui funt Prædidoceo
nedum verbis ftudiofiflimè hauftis ex intimo
fonte facræ Scripturæ, 6cartificiofiflimècompofitis,
in allegationibus, in rhythmis, in ratiocinationibus,
mifeendo fæculares Autores , Poëtas , 6c Rhetores.
Sed exemplo proprio , quod efficaciflîmæ dobtrinæ
genus eft, prædico contemnendas efle fæculi divitias,
pompas, honores, atquedelicias-, fequensChriftum
quipriuscoepitfaccre, poftdocere. Quid tertio quod
elongatior fum ab adulatione,quia non temporale lucrum
, non fàvorem divitum, non applaufum populo-
rum, fedfpiritualem duntaxat animarum falutem ex-
quiro 3 quid enim mihi eft fuper terram ? Quid præte-
reà quarto quod àformidine refiftentiura verbo Dei li-
berata fum, dum ab eis major effici non ambio, fed
refugio, quærens in nuptiis Ecclefiæ locum novifli-
mum,nolens primos recubitus in cenis, nec fàlutationes
inforo,nec vocari ab hominibus Rabbi, neque primas
cathedras in Synagogis : M a t t h . x m .6j . fæviatmundus
___y ___n______ r _________u___________ univerfus adverfùm me : ad quam me poterit fbrtem vicantes?
Refpondit profebto foli Mendicantes, quoniam C liorem dejicere, quàm mendicam ? Quæram panem
pauperes,inquity evangeliz.antur. Matt. xi. f .Taceo quod meum.Conftat denique me liberatam efle ab omnifolli-
dixerat anteà qquuiiddaaim ex Mendicantibus Prælatis : Nos citudine : cur enim de craftino cogitarem? quæ habens
pro nobis Principes habebimus adversus Pralatos :• fuper-
addidit alius , ac etiam multeres: fubintulit alter mi-
naci vultu , nos tale feminabimus femen in uno die, quod
eradicare per Annum hefeietis neque poteritis. Ha:c 8c fi-
milia,-fi niliili penduntur a Pradatisfecularibus, fibi
defenfbres fuos liecularcs Theologos ( vinum facrx Sa-
pientia: miniftrantes in puritate)vel abjiciunt vel ne-
gligunt, vel opprimunt: quid confequentius eft, quam
ut Principes dicant, 6c ltatuant apud femetipfos: fi
mendicitas folum vel prcecipuum medium eft adpra;-
dicationem verbi Dei.? cum nihil magis incumbatEc-
clefia; Pradatis quam hujufmodi pra;dicatio 5 propter
quam Apoftoli dixerunt : 2\fon efi oquum nos re-
linquere verbum Dei & minifir are menfis. A6b. vi. 2.
Et Paulus ’ait: Non mifit me Dominus baptizare, fed e-
vangehzare. 1, Cor. 1. 17. quid eligibilius nobis eft,
quam ut Pradatos reducamus ad mendicitatem, fublaalimenta
undecunque quæfita, 6c quibus tegar, etiam
viliflimis, refarcitifque faccis contenta dego, confide-
rans aves coeli, quo. neqne laborant, neque nent^ neque congregant
in horrea, & 'Tatercoelefiispafeit eas. Matth. v i .
26. ô cL u d .xn . 27.
Proprietas ex adverfb contendebat,. primo juxtà
fententiam Ariftotelis arguentispolitiamSocratis, 6c
Platonis, quôd erat expedientior apud homines, p’ræ-
fiippofito peccato, lècusin ftatugloriæ, fecusinori-
ginalis llatu juftitiæ, ubi fuiflent omnia communia,
ubi nullus appropriando dixiflët 3 hocmeumeft, hoc
eft vero tuum, quoniam unicuique fuiflent omnia fub-
jeóta fub pedibus ejus. Omittatur de fingulis hominibus,
fiat de Prælatis Ecclefiæ tantum fermo, quibus
ego Proprietas multum offero fruótum fpiritûs,
prælertim quintuplicem , in ædificationem lùbdito-
rum. Habent ex me primo fiibfidia temporalium,
tis tot divitiis , 6c dotationibus, in quibus otiofi g lo-D unde mifericordiam exerceant apud fubditos egentes,
riantur, atque fuperbiunt fupra Regum, 6c Principum
poteftatem. Nihilominùs hæc , 6c fimilia cum prædi-
cantur dotationis Ecclefiæ fubverfiva, fitapplaufus.
fignificatur ut excurrat fermo: dum verb profâvore
debito Prælatorum, pro libertatibus eorum, proFidei
( quam tueri prolefli funt ufque ad mortem ) defenfio-
ne prædicatio fit, mox, ofeitant, inquietantur, fub-
murmurant, exfibilant, tumultuantur, finem urgent.
T o m i I I . P a r s I I .
afflibtos, 6c debiles, pupillos, viduas 3 neque fub fpecie
pietatis 6c quæftûs fpolia quærunt ovium, neque lac
emungunt ufque ad fanguinem : quod ut exercere
pofl'et fanbtus Thomas Cantuarienfis , ftuduit ufque
ad mortem pro confervatione reddituum Ecclefiafti-
corahi decertare. Habent ex me Prælati fecundo
decentem, 6c honeftum ftatutn, fulgentem, 6creve-
rendum coram populis 3 qui ficut animales, neque fa-
A a 2 tis