1 0 3 9
diftinguuntur, tanquatn contraria ex natura rci, non
poffint idem fubjeóhim primum habere ( licet poffint
cadere in diver las perfonas ejufdem fubjedi}) tarnen fæ-
pe ilia quæ diftinguuntur ex oppofito, tanquam diverfic
fpecies, aut aliquo modo ex oppofito inter le dillinda
font (quamquam non fecundùm idem) etiam pofle cadere
in eandem perlbnam, imo verb nonnunquam in
idem fubjedum. Duo dat excmpla. Primum, Ordo
Sacer, 6c Ordo non Sacer, quodammodo ex oppofito
dividuntur; 6c tarnen in eundem hominem cadunt. Secundum
excmplum. Bonum honellum, 6c bonum defobdit,
f . 4. Nonfine caufiagladiumportât. Quantum ad
hoc, de Lyra fol vit fie. Omriis nnitna, id eft, hominis
ctijuflibet-y vutk laiciy laicii ; & Ecclefiaftici, Êcclefiafticis i
nihilominus, quia per fublimcs Poteftates videntur in-
telligi Principes feculares, Carlerius alias dat expofitio-
nes. Prima, Omnis anima, id eft, omnishomoanimalem
, id eft, civilem vitam ducans : nam hominum,
quidam animalem, id eft , civilem , alii fpiritualem
ducunt vitam i 6c vocantur illi animales, iftiverofpi-
rituales, 6chaneponitPaulus: Spirit ualis homo omnia
dijudicat y & à nemine judicatur, 1. Cor. il. I f . 6c fie,
ledabile, ex oppofito dividuntur ; 6c tarnen in eundem A nulli eft fubjedus, quo ad iftam Poteftatem laïcam
cadunt. Secundo arguitur : Ulæ Poteftates quæ duo
Capita conftituunt, fimul in eodem elfe non poflunt,
quia tune unum corpus haberet duo capita , vel duo
corpora unum 6c idem caput : led illæ duæ Poteftates
funt hujufmodi, ut patet: igitur. Dico quod laïci 6c
Ecclefiaftici funt unum corpus myfticum , quia om-
nes infigniti charadere baptifmali, & qui habent Cha-
ritatem , funt membra illius corporis fana : 6c qui
habent Fidem, 6c non Charitatem, funt membra illius
corporis, lcd non làna : 6c qui carent utroque, font
membra arida : 6c fie dico quod eft unum corpus. Unde
dicit Gerfon ,quod non eft poffibile, de Legc pofita,
quod in folislaïcis remaneat Fides, vcl quod in corpore
myftico Ecclefiæ fint foli laïci, quia tune effet poflîbi-
le , deLegepofita, quod in Ecclefia ceflarent Sacra-
menta omnia, præter Baptifmum ; fed hoc eft falfum.
Tertio, 6capparentiusarguitur: Poteftas foprema la'i-B dionc
ca includit dominationem ; nam Principes Gentium
dominantur terras: fed fpiritualis excludit illam dominationem
coercitivam, authoritate Petri: Vnfeite qui efi
in vobis are gem, non dominantes in Cleris ? I. Pet. v. 2. 3.
Ergo Ecclefiaftica Potcftas excludit illam dominationem
: 6c lie videtur quod ita, ex natura rei Jiftinguan-
tur, ut in eodem convenire non polfint. Dico quod du-
pliciter intelligitur quod Potcftas Ecclefiaftica exclu-
dat dominationem. Uno modo; quod de ratione Po-
teftatis Ecclefiaftica, 8c integritate ejus fit, quod ha-
bens earn, dominetur Dominio coercitivo, quo domi-
natur Princeps laicus: 6c fic dico, quod de ratione ip-
fius, nullam habeat Poteftatem dominandi, 6c fic falfum
eft, neque excludit omnimodam dominationem.
Dat Do&or exemplum. Lex Evangelica dicitur: Lex
perfeEU liber tads, Jacob: 1.'2. f . id eft, non eft de racoercitivam.
Secundaexpofitio, ex intentione textus
6c glofik. Dicitur quod eft ibi diftributio accommoda-
ta, - Omnis anima, hoc eft, omnis homo y id eft, de aliquo
ftatu hominum aliquis homo eft fubjeblusPotefta-
tibus foblimioribus.
Ad fecundum Argumentum Marfilii, 6c authorita-
tem, 1. Petriy in. dupliciter exponit Carlerius: nam di-
cebant Bohemi, quod fi Princeps ncgligeret punire
Clericos , quod populus poterat fine peccato cos in-
terimere. Prima expofitio Carlerii eft, quod D . Petrus
loquitur laicis, cum dicit Subditi eßote omni creatura,
8c primo loquitur fervis, ut fint fubditi Dominis, 6c fi-
lii parentibus ; quia ftatim fubjunxit de filiis, fervis,
6cuxoribus. Secundo, dicit Glofla communis: Sub-»
did eflote per humilitatem, proptenDeum ( 6c eft con-
filium) non fubjebtionc Juridica , fed humili fubje-
Ad tertiam authoritatem fortiflimam de Paulo, qui
declinavit Judicium Sacerdotum , videtur quod erat
fubjeébus Cæfari, Juridica fubjeétione. Primo, iftud
verbum Pauli, quo me oportet judicari, fic primo
exponitur ; hoc eft, à quo judicabof, quia fuit con*
demnatus à Cælàre, non quod habuiffet Poteftatem ju-
dicandi, fed quod eum judicabit. Secundo, appella-
vit Paulus Cælàrem, non quod eilet Superior ejus ; fed
quia erat Superior Judicibus volentibus condemnare
Paulum , quia habebat Poteftatem decernendi quod
male judicabant Paulum, 6c ut declararet eorum Judicium
nullum, 6c fic folvuntur authoritates quasad-
ducit Marfilius. Aliæ autem funt authoritates, fcili-
cet : Non haberes poteftatem adversitm me ullam , nifi
dbi datum effet defiiper, Joann, xix. 1 1. quod intelligitur
de Poteftate permilfiva : nam Pilatus judicavit Chritione
Legis Evangelicæ, quod aliquis fit fervus ; quia C ftum de feóto, non de Jure, ficque relinquitur opinio
nullum fecit fervum. Similiter Poteftas Ecclefiaftica, de
ratione fua, nullum fecit dominantem , 8c eft egre-
gium verbum Occam, 8cbonafimilitudodefervo.
Patet ex dibtis, quomodb Suprema Hierarcha fpiritualis
, non habet plenam Poteftatem in temporalibus
, 6c quomodb ex opinione Carlerii, perfonas Ecclc-
fiafticas, quantum ad perfonas foas, font exemptas a
Poteftate laïcacoërcitiva. Polfuntadduci aliae rationes
• ad hoc probandum de Conftantino, cui Epifoopi, alius
alium accufantes, libellos obtulerant. Dixit autem
Conftantinus, qui erat fopremus Hierarcha in tempo-
ralibus: Vos ab homine judicari non poteftis. Ergo ipfe
qui erat verus Imperator, afïëruit fe nullam habcrePo-
teftatem foper ipfos Epifcopos: ex quo verifimile eft,
quod Ecclefiaftici, quantum ad perfonas foas, funtä
laicali Jurifdiftione exempti. Item , quando Jofeph
reddidit terram fubje&am Pharaoni, terra Sacerdo-
Carlerii probabilior quam altera ; imo altera videtur
condemnata in Concilio Bafileenfi, Cap.x. in quo often-
diturquasnamPoteftas data fit Petro , per ifta verba:
Quodcumque ligaverisfuferierramy &c. Matth, xvi. 19.
Anviexcommunicationis Paf a foffit
deßituere Reges.
D O<5tor, in n.cap. fute 1. Quasftionis, adducit rationes
aliquorum , quibus nititur probare Papain
habere Poteftatem plenariam, tarn in fpiritualibus, quam
intemporalibus; ad quasrefpondeturinvn.capite ejufdem
quasftionis : Prima ratio, ex cap.xvi.Matthasi,
ubi Chriftus illam plenitudinem Poteftatis promifit Petro
, per ilia verba: Quodcumque ligaveris y 8cc. Ergo
promifit Poteftatem unumquemque ligandi, nullum
turn man fit libera, 6c fic valde apparenter probat Car- p) excipiendo : 6c circa hoc argumentum, movebuntur
lerius fuam opinionem.
Solutio objeBionum Marfilii de
Padua.
M Odo autem veniunt folvendas rationes Marfilii.
Prima , erat authoritas Pauli, adRom.xm. 1.
Omnis anima Voteftadbus fublimioribusfiüc.. ubi per fobli-
mes Poteftates intelligit Imperatores 6c Reges, quia
quatuor bonæ Quæftiones.
Et pro intclle&u notandum primo, quod contingit
hominem dupliciter folvi, uno, modo ab aliquo Prae-
cepto quo prius obligabatur, 6c illud vocatur difpenfe-
tio. Jam difficultas eft an per ifta verba: Quodcumqu*
ligaveris, 8cc. promiferit Petro Poteftatem untim-
quemque à quocumque Præcepto folvendi ? Similiter
contingit hominem ligari multipliciter : ligari autem ,
eft ad novum quid obligari, ut fi voveam pauperta-
tem, ligor de novo, id eft, ad novum quid obligor.
Secun-
l 0 4 . I
Secundo, contingit hominem ligari, id.‘ ' cft,.....’adcer
tinguendö de quoctimquc peccat0 y fit tibi tanquam
tarn poenäm obligari in Foro interiori, 6c ifta verba;
Quodcumque fohends, & ligaverids , non intelligun-
tur de ligamine peccati, quia Papa non poffetunum
•facere pcccatorem , fed de ligamine ad poenam fol-
vendam, ratione peccatorum'. Al io modo contingit
aliquem ligari ligationeexcommunicationis. ütrum * t x .. -
■ autem Chriftus promiferic Petro haue Poteftatem li- A exire neceflainum eit umcuique hd e ii, pro
Ethnicus & Publicanus. Matth, xvm. 17. id e f t ,
excommunicatus. Jbi autem eft collata Poteftas ex-
communicandi: ergo videtur quod pro quocumque
peccato poffit excommunicare. Secundo, eidem
data eft Poteftas pro regimine fidelium , ad con-
fequutionem felicitatis asternas: fed ä quocumque
pro quacumque re , dicit Dodtor hanc au- confequutione vitas astenrx; gandi pro quacumque ergo Poteftatem habet
thoritatem recipere duas folutiones. Prima, quod
per talia verba , Quodcumque ligaveris, &c. foium
promifit 8c dedit Petro duas Potettates. Prima,eft
Poteftas abfolvendi hominem peccatorem i peccato,
non quod ipfe remittat peccatum, veldet gratiam,
6c gloriam asternam (quia hoc folus Deus operatur.)
Secunda eft , datam Petro authoritatem , poenam
in tali Foro iecreto taxandi, pon quod habeat Poteftatem
coercendi ad pcenam fuftinendam: 6c eft opinio
Marfilii de Padua, quodnec Papas, nec Cleric
cis dedit Poteftatem Coercitivam. Sed dicit Do£tor,
quod plater illas duas Poteftates, adhuc dedit Poteftatem
coercitivam, qua unumquemque fidelem ea
quie funt neccflaria pro confecutiqne felicitatis aster-
nas, cogeret obfervare, vel fiomitteret, punire p
Summus Pontifex , unumquemque peccatorem pro
quocumque mortali excommunicandi, cum excom-
municatio fit medicinalis.
In oppofitum arguitur: quia tunc unus malafector
poflet à duobus, ex æquo, puniri, pro eodem peccato ;
quod eft inconveniens, jg itu r , 6cc. Pro folutione;
primo, fopponitur, quod non lqquimur deveniali,
quia nullus poteft excommunicari pro veniali , imb
nec*cônïgi rraternaliter, nifi/ fit de proximis mortal
i , non enim perditur anima pro veniali: ideoveniale
non eft materia coëcitïonis. Secundo, fiipponitur,
quod mortalium quædam confiftunt m a6tu interiori
, qui ex natura rei eft icognofcibilis hominibus^
ficut eft volitio occidendi, vel odium quod nondum
progrefium eft in opus : 6c illud peccatum , eft in-
fet • ideöque data eft Poteftas coercitiva Petro, unum- ccooggnnooflcciibbiillee bhoommimniibbuuss ;; qquuiiaa lfooiluuss Dü/eeuuss eefitt qquuii min--
oquueemmqauuee ffiiddeelleemm ccooeerrcceennddii aadd ddiivviivvaa 1P nraesccccpptt:a fer- Btuetur cor. Aliud eit peccatum, quod eft progreffivanda,
6c non obfervantes excommunicandi. Und
numquam Papa habuit Poteftatem coercitivam ad
Confilia, fed bene ad Prascepta. Dicit Doftor ( fa l-
vis furibus & liber/ atibus eorum qui non meruerunt) quia
Chriftus numquam dedit authoritatem Petro aliquem
Regem temporalem ä Jurifdidtione fua deponendi.
Ergo in ifta authoritate j Quodcumque ligauens, prö-
mifit Poteftatem abfolvendi facramentaliter, 6c taxandi
pcenam; 6c Poteftatem coercitivam, adobfer-
vationem Mandatorum Dei,6c non ad Confilia.6c non
dedit Poteftatem la'icos fuis proprietatibus 6c domi-
niis privandi, nifi in cafu, li contingeret Principem
fecularem abuti re foa, irf perniciem Chriftiankacis,
vel Fidei ita quod ille abufus eflet in maximo no-
cumento pro confecutione 'felicitatis asternse. • Non
negat quin in tali cafo Papa poffit eum deponere,
6c li alii Dodlores hoenegent, quamvis doceant Paum
ad opus, utfurtum, pereuflioClerici, 6cc.6c
eft multiplex. Primum, quod quamvis fit cognof-
cibile; non poteft tarnen propter defedtum teftium
cognofci juridicë , ut cum Sortes occidit Plato-
nem , .6c ipfi foli erant. Aliud eft peccatum exté-
ïïus, quod poteft juridicë probari ëc cónftare hominibus
juridicë. Peccatum verb quod confiftit in o-
pere extenori primo modo^ eft multiplex : nam eft
aliquod fic fe habens, quod nec poteft probari peccatum
, nec paccans, hoe eft, nec iadtumnec factor;
ut cum aliquis dat alapam alteri, 6c nullum ex illa
reftat veftigium: ergo, nec fadtum, nec reus fedti
probari poteft.' Contra,aliquando 6cfedtum'dcactor
fadti probari poffunt. Supponitur tertio, quod peccatorum,
quoddam eft fpiritnale, quoddam verb temporale.
Spiiïtuale , quod de diredto eft contra L e gem
Evangelicam, 6c contra Sacramenra, ita quod
pam
alii UoCtores nocneucui, quaiuvii 1 a- t - > - — o * ' •
habere foium Poteftatem declarandiipfom Prin-C leclufa Lege Evangelica, non foretpCcatum. Aliud
• - eft temporale, feu lccularq , quod, feclufa quaciimque
revelatione divina 6c Evangelica, ftando in Lege
naturas , adhuc diet peccatunj. Exemplum primi,
.ut funt peccatacommiffa contra Sacramenra. Exemplum
fecundi, ut peccata contraPrasceptapecalogi;
Qiiarto, fupponitur, quod in temporalibus contingit
dupliciter peccare: uno modo$peccato erröils, five opr
pofitionis, hoc e f t , judicando de peccato quod com-
mittitur circa temporalia non effe peccatum, ut judicando
furtum non effe peccatum; fimiliter 6cho-
micidium, 6ce. Alio modo contingit peccare peccato
vendicationis, id eft, fibi vendicando, vel reti-
nendo quod eft alterius/
Ecclefia Poteßatemtantüm habetpuper
aBus exteriores.
IStis fuppofitis , refpondetur ad quxftioflem quS
quxritUr;utrum Petro fuerit collata Poteifas unum-
qucmquc fidelem pro quocumque peccato excotn-
municandi: & fit primaPropofitio. Nec Petro,nee
fuccefim ibus ejus,nec Judicibus EccleliatUcis, eft collata
Poteftas excommunicandi pro peccato interiori j
& hoc tenent omnes Thcqlogi. Patet ex If vanqeiio,&
ex parabola zizaniorum, ub'i prohibiiit zia
zania eradic.ari ex frumento. Pet zizania intelligit malum
hoininem eradicari,id eft, excommunicari, propter
duas caufas. Prima,propter de fe£tum cognitionis;
lecunda propter periculpm inquietatis, feu perturba-'
tionis Rcipubliex ■: riam propter hoc , prohibuitSal-
V V y va-"
cipem effe deponendum. Patet : quia eflet occafio e:
quod tatione tabs Poteftatis Papa efferretur m ma- q
ximam lupej-biam , & ilia plenitudo Poteftatis effet
multiim damnofa fubjedtis ; ideo ilia etiam ellbt no-
civa Papæ & fubjeétis, & fic non eft verifimile quod
Chriftus ci talem contulerit Poteftatem. Dices: fi
neminém excepit , quomodq audes aliquem exci-
pere ? Refpondetur, quod Chriftus verbo St exem-
plo. & Apoftoli docuerunt aliquaexcipienda, Riga
dominantur, t i* am cm non fic , &c. Matth, xxi z f .
■ fimiliter exemplo, quando voluerunt eumfiicereR egem
effugit. . . . . . . .
Et fic patet quomodo contingit multiplicitei hoininem
ligari. Primo, îigàminepeccati, id eft , efle in
mortali : Secundo, ligari, id eft, ad pcenam obligari.
Tertip, ligari ligamine excommumcarioms, quit eft ^
obligatio ad non participandum in Sacramentis IZc-
ciefiæ, Sc cum fidebbus. Quarto , ligari, id eft,
obligari ad aliquamoperationcmfacicndam,vclomittendam.
Similiter., quadrupliciter inteiligi poteft
quomodo Petro data fuerit Poteftas folvendi. Primo,
folvendij id eft, abfolvendià paccatoperSacramen-
tum Poenitentiæ. Secundo, lolvcndi, id eft, a poena
débita peccatis, per Judulgentiarum largmonem.
Tertio,folvendi abexcobrmunicatione. Quarto,lob
yendi, id e ft, dilpenfandi in Pneceptis. ‘
Circa prædidfa movetur drfficultas j utrum Petio
fuerit collata Poteftas unumquemque fidelem , pro
quocumque peccato mortali,ligandi,ligamine excom-
municationis. Apparpt quod lie, quia dittum eft indifferenter,
Si peccaveril in te f rater tant ,&c. non dll-
Appendix ad Tom. II.