fideliffima relatione didici ) commemoretur exemplum
quod dum Parifiis in Sermone publico reftitutibnis
pro parte Re gis , feria fecunda poll Pentecoften coram
populofilbma 6c celeberrima utriufque flatus
frequentia retuliflem illud fuis fufpiriis aids 6c fubdi-
tis tacentes approbarunt, 6c non pauci ad pias ufque
lachrymas ( nec mirandum ) compundti funt. Poft-
quàm, fævientibus undique intumefcentibufque pro-
cellis circa navem Ecclefiæ tu myfticus Jonas projec-
tus es in mare, hoc eft in amaritudinem tribulatio-
nis, non defemit te Deus > Ted mirabiliter in ventre
fieri Palatii velut in ventre ceti confervatum edu-
xit adlittus licærtatis, Sc tadta eft tranquillitas major:
tota quippe Obedientia ifta à tumultu filuit. Eo tunc
venit ad verendam tuæ Celfitudinis præfentiam homo
quidam non infimæ fortunæ, qui ultrb confeflus eft
te Patrem Sc- Dominum fuum, immo noftrum omnium,
te Chriftum Domini, nedum impie tangere,
fed creduli inaudïtoque parrieidio intemcere femel
6c iterum voluifle. Expaverunt opinor quiaderant,
qua 'fronte vir tanti facrilegii, vir tarn netarii facino-
ris confcius, nonfolùm hocfacere, fed vel compar
a i præfiimpfiflët : multi cceperunt torvos in eum
oculos fledbere ,• dentibus fremere, vix manus conti-
nere, nifi quod tuam expeebabant Sententiarafi^Sc
qualem expedlabant nil! ut diceres: Tollaturimpius,
exturbetur facrilegus , ligatis minibus 6c pedibus tra-
hatur ad carcerem ut tradatur in mortem. A t verb ]
tu nihil horum dixifti P a t e r C l e m e n t i s s i-
m e , fed mifericordiæ 6c manfuetudinis finum ape-
riens, 6c clefnentiæ virgani extendens , præoccu-
pafti confitentem reum, priufquam verba orationis
compleflet y fereniflimo quoque vultu 6c verbis fuavi-
bus plenam præconcepti hujusflagitiiveniam indul-
liftij vincens in bono malum, 6c cujus efies fpiritus*
cujus infuper Vicarius, fadlo certiffimo palam do-
cens. Hoc egiflè nonne fatis erat ad mifericordiam?
Addita eft aflecuratio, trepidare vetans, jurejuran-
do firmata: nam fit fit cuimultum dimittitur, mul-
tum ingratum fit, fi de dimiftione hæfitaverit. Dixit
namque fpiritus tuus bonus 6c fuavis : Hoc fheiat
mihi Dominus 8c hoc addat, fi ullas unquam adver-
fum te odii vel vindidtæ reliquias apud me fervavero,
immo fi quàm poenam in te: pofteriiis exercére vo-
luero, ilia in capiit meum prior cadat. Neeindul-
gentiam tantummodo ego præfto , fi deinçeps benè
te habucris y fed 6c tibi tuifque fimilibus omnibus be-
nevolentiam polliceor ampliorem. O digniffimamC
Summo Pontifice- vocem ! O refponfum divino viro
convenientiftimum. O factum mifericordiæ fingula-
ris,quod Patrem 6c Paftorem Evangelicum repræfen-
tat. Qui poft perfecutiones Paulum y poft trinam ne-
gationem Petrum y Sc poft portionem hereditatis lu-
xuriofæ confumptam, juniorem Filium plus amavit.
O divinum fiidtum, quod utinam omnes populi om-
nes quaquaverfum nationes audirent, turn pro èxem-
plo 6c imitatione, turn pro arguendo mendacii eos
qui te rigidum 6c aufterum, aut iræ memorem cri-
minari moliuntur. Hæc eft plenè vidtoria Chriftia-
na, injurias 6c iras non in injuriis Sc ira ; fed mifericor.
dia 6c manfuetudine vincere, 6c imitari eum qui e-
tiarri in cruce pofitus dixit : Pater ignofee tills Luc.’ xxm.
34. See. Sic Beatiflimus Martinas cum urgeretur ut
Briccium fibi contumelioflim abjiceret : Si,inquit, Chrifi
tus fudam, cJfyCartinus cur non Briccium tolerabit. Sileant
nunc hiftoriæ Gentiiium,quæ fuorum quondamPrinci-
pum manfuetudinem ampliflimis verbis extulerunt, ut
Seneca N eronem in duobus voluminibus. Cicero Ju-
lium Gæiàrem in Orationibus. Suetonius Odlavianum
„ Auguftum in hiftoriis, 6c alii abbs', comparantes eos
vel afylo Romuli, vel civitatibus refugii, vel tem- j
plo mifericordiæ, qualedeferibit StatiusThebaidos.
Si quidem incomparabilis eft illorum laus ad ttiam
gloriam, licut-umbra ad fêrenam lucem, fumus obf-
ctirus ad pu rum ignem , palea- voîatilis ad folidum
granum, immo ficut vitiumad virtutem. Ipfaeuim
talium manfiiecudo non pro divino honore Sc autoritäre
quam fpernebant, 6c tu colis uni cam y .fed inanem
jaOtantiam quam tu calcas , anhelabat. Collau-
dabunt- alii cruentas bellorum victorias, 6c ambitiofos
ex bis triumphos mirabuntur. Plus apud me valeat
^ aflertio Sapientis, quod melior efi fapiens viroforti & qui
dominatur animo ßto , expugnatore urbium. Prov. xvi.
3.2.. Quam fententiam aliis, verbis Lyricus- explicat.
Latins régnés fragilem domando fpiritum , quam f i Ly-
diam remotisgradtbus jungasuterque Tenus ferviat uni.
Quambrorem agnofcce Pa ter B eatissime , cum
quanta confcientiæ fecuritate , cum quali ferenitate
cordis fas habet dicere religiofiffima- devotio tua,
dum crebrö vel orat vel M iflàm célébrât : Tater
Armut e mihi débita me a, ßcut & ego dimitto debit oribus
me is. E t nirfiis cum Propheta : Domine T) eus meus
fi-feci iftud, f i efi iniquitas in manibus meis, 8cc. Plal.
vu. 4. Ita Pater B eatïsstme imitarisChriftum qui
cum malediceretur non maledicebat, qui tentatus elt
per omnia ut mifericors fieret, quern videmus propter
paflioiiem gloria 6c honore coronatum. Tantum-
moao non eripiat tibi bl-anda profperitas miiericor-
diamillam, illam patientiam penè divinam, quam fæ-
viens adverfitas 6c fervavit- 6c reddidit clariorem. Da
veniam fi fcrupulofiör fim in'h.ac parte: nam fit aliquan-
do fuadente pacis inimico , nunc per fè , nunc per
adulatores-qui funt arma fua 6c iagittæ, ut homo qui
calamitate prefliis æquanimiter omnia nedum tolera-
verat , fed indulferat y poftmodùm fuccedentibus prof-
peris repetit omnia à debitoribus fuis cum rigore 6c
feenore , ut appareat indulgentiam priorem non ex
virtute, fed vindicandi impolfibilitate, natam, nec
dimififle ex corde fed in tempus more fimiaram dif-
tulifle. Non cadat in hanc exprobrationem vera6c
perfecta diledtionis tuæ manfuetudo, neque fallat earn
îïmulacrum fictum juftitiæ : quafi non meliiis lit vi-
ciflè mala per indulgentiam quàm feveritatem ; quad
rurfus non fit præclariflima juftitia induHiffe ftipph-
cibus , fiibditis peperciflè. Sic mifericordiam 6c gra-
tiam invenias in confpectu tremendi judicii D e i, qui
fub Bullis patentibus promifit mifericordiam milê-
ricordibus, qui femel dimifla non repetit, qui juflît
non efle memorem injuriæ civium fuorum. Sic in
oratione tua confitens Domino exaudiaris , 6c non
audias-horrend um illud improperium Domini irafeen-
tis 5 1Serve nequam nonne omne debit um dim fi-tibi, Sec.
Matth. xviii. 3 z . Sic prætereà cum David confequa-
ris federn Regni in miiericordia, 6cmititate poffideas
terrain, 6c delecteris in multitudi ne pacis fupeream.
Tandem propter mititatem doceat te Dominus vias
fuas, ut abfque offendiculisad impatientiæ lapidem di-
rigat pedes tuos in viam pacisj quam à te pacem petimus.
P ater Beatissime , didentes : Benedic bereditati tua.
Noli quin humana virtus quælibet hanc pacem præbere
non fulficiens fit 6c infirma, nifi major agat Deus, ut
apud Virgiliunreft} pr.efcrtim in tarn delperato ôcradi--
Cato fchilmate,quod eft quafi cancer ægrefeens meden-
d o , 6c ingreflibilis Dedali labyrinth us, 6c caput hi-
dræ fabulofæ fua refeiflione foecundius-, ita-uf periifle
videatur confilium à fapientibus, 6c dicere couveniat
cum Jofaphat Rege : Gum ignoramus quidaverc debea-
mus, hoc folum habemus refidui ut oculos nofir os ad te di-
rigamus. 2. Parai, xx. i z . Scimus nihilominùs te poft
Deum, cujus Vicarius es, decere: feimusad teHie-
rarchicum fupremum fupremam fpeclarc benèdiétio-
nem hujufmodi hereditatis Ecclefiafticæ, ut fiat pax
in diebus noftris, 6c tu maxime inter montes fufei-
pias pacem populo: Quod fi perficis, benedidtus e-
ris in omnes generationes , 6c mémoriam æternam
his qui poft te futuri funt relinques. Sin autem non
perfecens, inclioavéris tarnen 6c elaboraveris bona 6c.
antiqua fide, diligenti ftudio, pia 6c humili volun-
tate , per te 6c tuos (qui quippe funt omnes) non
perdetur merces tua, non gloria, res ipfa condem-
Sermo habitus Alafiilïoe coram Papa Bene dich.
nab it mendacii eos qiii vel ignorantia vel livore cri- pro mea olim defenfione , certamen e;
I 50
erat ufque ad
mortem, 6c modo nihil aliud agi vel quæri videtur
à multis quam ut corruam, 6c miferabili labefactione
deficiam, 6c hoftibus meis ludibrium film. Ecce
verfa funt omnia fere in contrarium prions meæ in-
ftitutionis , difeiplinæ 6c decoris ornamenta , dum
pro corona humilitatis pulvis feedus vanitatis, 6c pro
tis oculos in lumine Fidei ^irTlublipiitate Spei, in la- A croceis fpiritualitatis ftercora fola temporalitatis amtitudine
Çharitatis, eum illo qui ait : cogitavi dies
tiquos, Pfal.LXXV 1. 6 .6cc. Videas inquam acute, quam
nihil fit omne illud quod mundus affert glorias., ju-
cunditatis, potentiæ, quàm vana, quàm lubrica 6c
vento fomnioque fimillima y immo quàm anxia 6c a-
maritudinibxis refperfa triftiffima fint omnia. Ecce
omnes morimur, 6c quafi aquæ fiuentes dilabimur
fuperterram, hodie R e x , eras Papa moritur. Eh eu
fugaces pofihuma labuntur anni , deflet Horatius , Et
Tragicus, Properat curfu vita citato, volucrique die rota
prAC ip it is volvitur anni. Et Nafb : volat irreparabile
tempus, dr nihil efi annis velocius. Et eft omnium hor-
ribiiiffimum quod dicitur, quia in punttoad infernadej-
cendunt, Job. XXI. 13. Semite malediSli in ignem ater-
num. Matth. xxv. 41. Ceterùm quid quæio ufquam
eft tam altum aut pretiofum, pro quo vel adipifeen-
do y el retinendo generofus animus 6c divinorum confcius,
fe perdere 6c alios turbare dignum ducat. Vi-
derat hoc ex alto qui tam fàpienter exclamavit. Vâ-
nitas vanitatum dr omnia vanitas. Eccle. 1 .2 . Quam
fententiam fi faperent, immo ut faperent, deberent
omnes in poteftatibus conftituti, fecundùm Chryfofto-
mi confilium, feriptum habere in januis fuis, in penetra-
libus, in ffontibus, 6c maxime in cordibus fuis. Am-
pliùs fi filii hujus feculi tam avida follicitudine curant
peritura, adeb ut cum eisperire non formident,
obfiirdefcentes ad illam increpationem Propheticam.
Filii hominum ufquequo gravi corde, 6cc. Pf. IV. 3. Fi-
hos igitur lucis, immo te Patrem hujufmodi filiorum,
quantam apponere decet curam, quot labores, quaf-
vis vigilias, ubi de rebus æternis agitur, ubi verum
6c uniçè expavefeendum pro animabus , traâatur
damnationis periculum. Non eft ifta lis de paupere
Re gn o, utapud Statium ponitur, neque de lanacaplexantur,
6c erigitur fuper me fapientia animalis 6c
terrena 6c diabolica , repudiate eâ quæ defursiim eft
pacificâ 6c quietâ. Si his tecum Ecclefia plandtibus,
loqueretur Pa ter B eate : novi miferationem animi
t u i , quæ ab utero egrefîà eft tecum, continere non
pofles quin erumperent lachrymæ aboculis tuis, quin
ad fuccurrendum inflammarctur totus zelus tuus jam
fiiccenfus, 6c diceret ex intimo coi dis fufpirio. îDomine
fuper hac defolatione ante te omne defidcrium meum,
& gemttus meus a te non efi abfeonditus. Pfal. XXXVI
i o . Sticcurre, fer opem y ut quid natus fum videre mala
gentis meæ ? Rapidos redfcor comprime fluctus, 6c
quo coelum regis immenfum, firma ftabiles foedere
g terras, 6c difperfioneslfraëlcongrega. Sed quid ego?
Quorsùm rapior? Quid Minervam (ut dicitur) im-
pudens doceo ? Præmeditata funt namque apud tuam
confiderationem affidue 6c acriter talia iâlutis monita:
nihilominùs patereP a t e r B e a t e patereobfecro,
commone facere te 6c orare pro parte devotiflimæ fi-
liæ tuæ , ut facias quod fads. Nam equum etiam
fponte velocem calcar adjuvat.’ F a c , ut calcata feculi
pompa Sc iniquis adulationibus ejus, ut nullis re-
trahentibus uncis vitiofarum paffionum, non ira, non
odio , non fp e , non gaudio fallacibus ( melioribus
namque hofpitibusdignaeft Sanctity sT ua ) abjedta
rursùs adulatorum pelle, omnia ad gratiam, nihil ad
veritatem loquentium 6c claudentium januam veritati,
ac fcrupulos varios ( ut foli diligere videantur) ingeren-
tium, de quorum uno dixit Comicus: HicprofeEïo ex
fiultts tnfanos facit. Et qui funt ftulti? Utique vanè
gloriofi prudentes in oculis fuis, prudentiæ fuæ in-
nitentes. His inquam procul pulfis, tu totus cum
pacificis qui non oderunt pacem, cogites ea quæ ad
pacem funt Jerufalem , totus invigiles implere id
prina , ut Satyricus ait: de vita 6c morte perpetuisç quod pro Matre Ecclefia petit àte filia utriuiqueveres
verfatur, agitatur 6c quseritur; Quod fi Pallo-
ralis Prjefidentiie deledet aliquem honor volatilis 6c
nomen inane, terreat eum diftriélum Judicis examen
in reddenda de ovium falute 6c numero ratione: ag-
nofeat quoniam pofitus eft non.indeftru6lionem,fed
asdificationem y non ad otium fed laborem, 6 cut per
eum, juxta verbum maximi Regis Artaxerxis feclu-
fo ab ufu potentite, fubditi optata cunótis mortalibus
pace perfruantur y quoniam hie eft finis omnis poten-
tatüs tam fecularis quam fpiritualis. ■ Sed ad te convertor
Pa t e r Sancte. Finge precorin ipfafublimi-
tate meditationis tuse fponfam Ecclefiam talibus u-
tentem querulis plangoribus. Eheu quis confolabi-
tur anxiam ! E t quis defolatas, quis plaga crudeli
percuffte medebitur ? Inter has anguftias quae me cir-
cumvallarunt undique, qualedabitureffugium ? Quis
lut altera columba N o ë , ferens ramum paciteræ
l.ivæ per nos humiles nuncios clamitans pia follicitudine
: Benedic bereditati tua ut nobis contingat illud
Prophetæ. Dominus berfedicet populo fuo in pace. Pfal.
xxviii. r i . Sed quomodo 6c quibuS”viisbenedicespopulo
tuo in pace. Si pergat aliquis particulariùs in-
quirere y jubet hic humilis 6cdevota. S. T.filiaquief-
cere, ne fuos Patres, te videlicet 6c Regem Franciæ
Chriftianiffimum, aut Legates ab eodem prævenirc
arrogantiîis videatur. Simul quia publicam 6c Cele-
brem Audientiam fuper hac pacis materia, fi 6c dum
tempus fuerit beneplaciti tui fupplicat, 6c fperat ob-
tinere, exhortatura latius 6c forte particulariùs, ut
benedicas Ecclefiafticæ hereditati tuæ. Et tantum-
dem didtum fit de primo Legationis noftræ Arti-
culo.
mei miferebitur ? Ego ilia fponfa Regis æterni, quam
olim vidit unus ex" filiis ' meis novam defeendentem de C U perest alter 8cpoftremus noftræ Legationis Area?/
«? , quafi fponfam ornatam viro fuo. Appc. x x i . 2. E - D ^ ticulus, cujus ideo longe brevior erit expeditio
quàm priorisj quia licet neceflarius exiftät, eum tarnen
neque tantæ dignitatis neque pans difficultatis
exiftimo : hie fuppheamus, ut benedicas hereditati
tuæ partial!, 6c quodammodö peculiari, fegregando
pluviam voluntariam huic hereditati tuæ. Et quoniam
infirmata eft præ tenuitate 6c multis incommodis, tu
perfice earn, quam tua tuorumque prædeceflbrum
dextera plantavit. Prævenifti nos Pa ter Beatisi me
in Benedidlionibus dulcedinis, heri in ofculo pacis, pri-
dem in odore bonæ famæ manfuetudinis 6c liberalita-
tis tuæ, ut hanc à tc Benedidtionem petere, hanc fpe
certa præfumere auderemus. Denique jam præven-
tos fubfequeris dum -aures T . S. tam benevolas,
D orago
lota in fanguine Agni immaculati, ego tot fudo-
ribus 6c langui nibus Martyrum innumerabilium Habilita,
viohs Confeflorum, liliis Virginum corona-
ta. Ego tanta devotionePrincipum ufque ad invidiam
dotata, ornata, dives fadla. Nunc heu velut milèl-
la.6c ancilla dejicior, premor,defpicior! Ethos enu-
trivi dr exaltavi, ipfi autem Jpreverunt me, Ifaiæ. 1.2.
Sçfafti funt hofies in capite. Thren. 1. f . Pacem infuper,
jucundiflimum in ccelo 6c in terra bonum,
qua me dotaverat fponfus meus nafeens, prædicans,
moriens, refurgens6cregn-ans, converteruntinlchif-
ma perniciofiflimum, quod jam quinque luftris me
per omnes artus mileris modis depafeitur 6c abfumit:
Tomi II. Pars. I.