rüm: Mihiadh&rere Deo bonum eft. f . 2.8. Si loquebatur
igitur per talenta? Quid niuandum li divitias & 0pe$
hereditarias , fi Vas argenteum , li nummos oblatos
in deferto contempferit nullus admiretur.
Sed neque mireturillud quod fcquitur ocbivo : Et
non meminerunt cum biberint amiciüam neque freu emit eitern
Quid itameminerint, cum dicat Pincerna vini hujus
Sponfos Ecclefix Chriftus: Si quis venit ad rne, &mn
oait Patrernfuum & Matrem^d“ uxorcmQrfitios ^ adhuc au-
tem , & animam fitem , non efi me dignus. Luc.
xiv. 26. Complevithoc beatiffimifls Antonins etiam ab
359 mei pretoordm facit honefia, quippe nihil coinquinatum efi,
ubi efi fiipicntia, nihil impurum fordidum, velverecundum.
Hinc tu lacerationem tuam, hinc denudationem per
diemonum rabidos infiiltus non erabuifti, agonifta fords,
Antoni. Pioptciea nominatum eft nomen tuum,
juxta promifllonem boni J e fii, in univerlb murido.
Propterea rursüs dicipotes M artyr, qui tonnen ta per-
peflus es eö crudeliora, quo truculehtior erat tortor
diemo'n, inferens ea. Speüaculum igitur ( prout loquitur
Apoftolus fiiótus es nAngelis; & hominibus 3 1.
Cor. IV. 9. immb 6c dcemonibus 3 nec erabuifti, tan-
quam bene ebrius , licut nec Chriftus nudus crubuerunt
4 , adölercentiäyreiinquensdomumpaternam,&rorprem
cem, nec Hypoiitus propriam nudicatem , neque A velut immemor carnalis amicitiae. Cui propterea con-
N o e in myfterio, nec Apoftoli, vel Martyres eru- venit illud quod fequitur nonb : Sed non pofi multum
vincula, carcerem, 6c ludibria. Liceat hi'c
carmen Eccleliæ fapphicum de Joanne fa&um dicere'
jubilo cordis ad Antonium , qui limul fuit virgo,
Martyr, 6c Vat es.
O nimis felix, meritique cel(i't
Nefciens labem nivei pudoris,
SPretpotens Martyr, eremique editor,
Maxime. Fatum.
Maxime quoad confiderationcs aliquas.
Veniamus ad fextum vini falutaris effedtum quo in-
ebriatus homo'non meminit %egem, neque Magifiratum.
Quæ ratio ? Plane quia facit hominem non timere eos
qui corpus occidunt, 6c poft hæc non habent quid fa-
ciant. Matth.x. 28. Perlpicuum fuit hoc in Antonio,
quia Principibus , 6c Imperatoribus tota mentis li-
bertate refefipfit poft collaudationem quod credefiumunt
gladios. Quidni fic fecerit athleta fortiflimus
Antonius, habens in exemplum Pincernam, 6c Archi-
triclinum vini hujus dicentem: Non venipacem mitte-
re interram, fedgladium. Veni enim feparare hominem adle
er sus patrern fuum, & filiam adversus matrem fuam: &
nurum adversus focrum fuam , & inimici hominis domefi
tici ejus. Matth.x. 34 .3f . 35. MaledicituraPropheta
quigladium fuum prohibuerit afianguine. Jerem.XLVi li. 10.
Hunc gladium fompfit, 6c exereuit Antonius tanquam
potens crapulatus a vino, Pf. l x x v i i . nedum adversus
carnem & fiwguinem, fed adversus poteftates aëreas tenebra-
rum harum, Ephef. vi. 12. adversus etiam paganos Phi-
lofophos, quos mira verborum fubtilitate vincebat.ad-
versüs infuper hsereticos,praefertim Arrianospeftiforos,
dum accerfitus eft ä fua folitudine in Alexandrinam ci-
vitatem magnam, quateniis Fidem beatiftimte Trinitabant
in Chriftum, eosdebere reminifei quoniam fu-B tisquam corde credebat adjuftitiam, ore coram toto
—r-- • populo confitetur ad falutem 3 quod 6c faéfcuni eft.
Qiiamvis enim docuerit, quod Monachus extra cellamj
aut folitudinem eft licut piicis extra aquam : evi-
cit tamen eum zelus Fidei, 6c obedientia Prælatis
Eccleliæ débita , ut iret Alexandriam , in qua ci-
vitate diim premeretur à turbis certatim irruenti-
bus , ut virum fama nominis celeberrimum apud
eos ip li, vel vifu cernerent, vel manu tangerent, ti-
mentibus 6c compatientibus nonnullis ne moleftè
ferret, fertur refpondille : tJMihi quidem ajfiteto turbis
infultibufque damonum , nihil affert hie populofits ho-
min urn con cur fits molefiiet , vel turbationis. Ecce
quomodo contempfit hie onager folitarius multitu-
dinem civitatis. Quippe tu fois, ô Atiagogia , quoniam
inter hæc omnia tota facilitate fervabat Antoper
fe Dominum habent terribiiem, qui aufert fpiri-
turn Princtpum, terribiiem apud omines Reges terra. PL
l x x v . 13. Veriim quid loquimur de Regibus, hominibus
, 6c Magiftratibus, cum non extimuerit
Antonius ilium , qui efi Rex fuper omnes filios fit-
perbia , Job. x l i . 2y. 6c cui non eft poteftas fi-
milis fuper terram , qui fa£tus eft ut nullum time-
ret 3 d^monis enim certamina nedum non expavit,
fed infultaus provocavit. Tradit Littera, Antonium
dum adolefoens impugnaretur a fpiritu for-
nicationis , rogafle Deum ut videret impugnato-
rem fuum, qui in fpecie pueri teterrimi pedibus
fuis advolutus eft quad blandiens , 6c fupplicans,
quem Antonius mox irrilit, 6c confpuit dicens : Ab-
lit deinceps , ut unquam te timuerim foediflime, atque
iliffime. Malta font hujufmodi, quæ ftrenuitatem Cnius monitionem Eccleliæ falutarem : Surfium corda
oftendunt Antonii, Aver sits Principes tenebrarum harum.
Eph.vi.i 2. nec minus folertiam dilcretionis contra foas
inftdias. Agebat id quod alios docuit facere, 6c quod
Chriftus tentatus egit 3 adducebat teftimonia Scrip-
turarum ad omnem aftionem foam. Hoc autem non
faciunt, qui vel nefciunt vel defpiciunt Scripturas fa-
cras , aut qui eas deteriori perverlitate corru’mpunt.
ExemploEvæ quæ de Præcepto Dei firmilîima Fide
tenendo dubitans ait: ne forte moriamur, Gen. ni. 3.
Audivimus de magnanimitate.
Sequitur in effeétu feptimo de magnifîcentia 5
Et omnia per talenta facit loqui : Reétè prorsùs eve-
nit hoc in Antonio, cujus mens ebria vino nup-
tiali Eccleliæ nihil pufillum, nihil vile, nihil exi-
guum cogitare dignata eft 5 fed omnia de coelefti-
bus,quia deforsùm erat,loquebatur, inftarApoftolo-
rum, qui vino hoc haufto repente loquebantur magnalia
refponlio populorum eft : Habemus ad Dominum
qui habent in patinis , vel ad forum. Plané licut
evenit aliquibus, ut in vafta folitudine turbulentifli-
mam habent cordis inquietudinem, ac multiplicita-
tem 3 lie ex adverfo contulerat Antonio tranquillifij-
mam cordis folitudinem, in mediis etiam populorum
circumftrepentium occurfibus,,ipfa jugis exercitatio
contemplationis Anagogiæ, coopérante gratia D e i,
limplificante, 6c ftabiliente mentem cordis fui. Eade-
mùm ver a pax efi, quam (hrifiusEcclefiafiliisliquit. Isfon
turbetur cor vefirum, neque formidet. Joan. xiv. 27. ait
Guido Carthufienfis. Sequitur poftremo vini nup-
tialis 6c Theologici mirandus nimis, 6c apud carna-
les incomprehenfibilis effectus, licèt de corporali vino
quotidie fit expertus. Et cum a vino emerferim,
& fiurrexerint, non meminerunt qua gejjerunt. Ira pro-
feétb eft , quoniam Apoftolicum exemplum fecuti
Dei. Act. 11.11. Sunt hæc, precor, magnalia, minuta D quantumeunque biberint fobriam ebrietatem fpi.
numifmata fapientiæ terrenæ ? Non 3 fed talenta «'•*" ------ ----------- —«^----
magna, per quæ loqui facit Sapientia quæ defor-
sîim eft, efferens in immenfam cordis altitudinem :
fit hoc, Anagogia, de Antonio, cui tanta fuit bona
generoli cordis elatio, quod non dignabatur adhærere,
vel nubere fua'vis irafeibilis potenti alicui, nili fum-
mo : neque foa vis rationalis nubere fapienti alicui, nili
fommo : neque fua vis concupifoibilis nubere alicui
bono, nili fommo, dicens ex fententia : Deus cordis
met &pars mea, Deus in aternum. PI. lxxii. 26. Et itcntus
, quantumeunque profecerint in virtutibus
ftrenuis atque magnilicis , ipli* ad anteriora fc ex-
tendunt ea quas .pofteriora font oblivifoentes , dc-
putant pr^cedentia opera nullius meriti, velmomen-
t i , propterea non obftentant ilia 3 fed cum Jeremia tanquam
pannum menfiruata Ifaia;. l x i v . 6. verecundiiis ab-
foondunt aboculis fponli, cujus h x c eftjuffio. Cum fece-
ritis omnia qua pracepta funt vobis, die it e s fervi inut liesfit-
mus.Luc.xvii. 1 o.Et tu Deus^quiftime,quis omniaqua;
juirafuntj'immo velpauca fefecilfe poterit gloriari?
Quis
■ i i :rtus efle ? Quidni proptereafiliiliomi- tiis pnsfenshodiernis, laetitiam viniboni convivis it
petrafti, nequefolisipfis, fed univcrlisEcclefiarfpo
lie filiis myilcrium condonaili. Quid de te dicemus i
quam, nonpc iicut prtc ceteris humilior, & gratia; vino
plenibr inventa es? fic apud te vilior in oculis tuis ex-
Quis potent certus
num qualiacumque fecerint Ëccleliæ, vino potati, li-
benter oblivifcantur, nec meminerint quæ geflerunt.
Et hoc eft in præfenti vita perfeétionis Evangelicæ
culmen fommum, iftud verè, 6c line fiótione ex intimo
mentis fenfo cognofcere, nedum proferre folo ore. A-
nimadverte, 6c
Senfibus bac imis(resefi non parva) repone, '
quemadmodiim Paulus poft egregia tot certamina,
poft introduftionem ejus infuperna fluentavinivitæ,
ubi ebriatus, quid de veftimentó corporis fui faóbum
effet, neficioy inquit, Deus ficit3 i. Cor. xir. 2. oblitus
fuerat tunicam corporis fui in taberna coeli, procla-
mabat non ex Hôtione, vel mendacio 3 abfit, minimus
fium Apoftolorum qui non fium dignus vocari Apoftolus. 1
Cor. xv. p. Et iterùm: venit Deus fialvosfacerepecca-
tores, quorum primus ego fium. 1. T im. 1 .1 y. Primus pec-
catorum tu es, ô Paule ? Et ubi facrilegi, homicidæ, ad-
ulteri, idololatræ,perfidi,ubi facinoribus 6c flagitiis omnibus
oppletiffimi? Stat Ièntentia3 primus fum peccato-
rum? Quocircà meditandum eft,quoniam oftentare
conabatur Paulo limiliter 6c Antonio llultus præfomp-
tionis fpiritus laudes, ipforum mérita, gratias^ 6C præco -
nia. Refpondeat unufquilque libiipli : Quid babes quod
non accepifti , f i autem accepifti ? quid gloriaris quafi non
acceperis ? 1 Cor. 1 v. 7. T u nonne de mafia, peccatrice
eadem cum ceter' ' m
natione cum
vales, præceteris? T ib i graTiammultiplicemcontu-
lit Deus ? Efto: neque enim ingratum eflè oblivifoendo,
vel negando, te convenit. Sed ejfe tantodebes humilior
ex munere, quant à te obligatiorem ejfe confpicis in redden-
da ratione. Gregor. A t yero non es fient ceteri homi-
num raptoreSyadulteriy]ç.yim.s bis in fiabbato, Luc.xvm.
1 1 . cum reliquis operibus bonis. Efto: fed li taies eflënt
hominum ceteri licut tu 3 li gratias recepiflènt à Deo
licut tu, ipli plus in Dei laudes , plus in gratiaram
aôHones fervefeererit quàm tu, neque inaniter 6c Luci-
feranomoregloriarentur ut tu, denique nolialtum fiape-
re,fied time. R0m.11.20. Nunquid fois hodiè qualis mox
lis futurus ? Petrus negavit Chriftum quando latro con-
feffus eft 3 væ tibi pauper homuncio, qui nefeis an amo-
re, vel odio dignus lis. Eccle. ix .i. Qui rursùs tua, quan-
tumcunquè bona videantur, opera, qua diftriétione ju-
dicentur abillo, in cujus confpeôlu non juftilicabitur
omnis vivens, Pficxui.i. quali prætereàfine terminentitifti,
proclamans toto humilitatis fpiritu cum Apofto-
lo : 1. Tim. 1. I f . Venit Deus falvos facere peccatores
A quarum prima ego fum. Exiftimatiô qualis lit dliorum
nondifiinio. Ego autem iftud fobriè, 6c ablque contrac-
tione exiftimo credi poffe,non quod pia MaterJefu pec-
cato fuerit unquàm obnoxia,vel aéfuali, de quo non du-
bitatur 3 vel onginali, licut pie crédite»- ; lcd peccaffet
certè, li non veniflët Deus falvos facere peccatores ;
cujus falvationis ipfa particeps prima fuit, prioritaire'
non temporis, fed dignitatis, 6c excellentiæ, in modo
falutandi. Itaque dimifla funt ei peccata multa
non dico jam contrada , vel acta per earn, fed eft
dimiflio quædam paccati, ne contrahatur, vel aga-
tur3 quomodo loquitur divinus Dionylius de purga*
done Angelorum 3 quam prætereà dicit unusDoOor
Anglicanus, quem profundum Schola nominat,‘ quod
plures fiunt à Deo nobis gratiæ privativæ , feu né-
gativæ, propter quas ei tenemuf ad gratiarum aétio-
iies, quàm politivæ 3 quoniam non eft peccàtum,
iion eft periculum in quod ruere non pofièt homo',
. . * li non dfet gratia Dei præfervans , præveniens 6c proceteris
? T u nunquid non in eadem dam- ghibens. N ec obftat his , quæ] diximus, illud Chri-
ceteris P^Qiiid igitur extollere te vis, aut fti: Cui plus dimittitur 9 plus diligit 3 Luc. vu. 47.
probat ea potiùs 6c folidat. Quid? quod anima quanto
biberit amplius de vino fapientiæ, lifeitè, Ôci'obriè
fecerit, tanto perfpicacior eftin videndo, 6c delica-
tior, atque vivacior in fentiendo turpitudinem, 6c
punéturam peccatorum3 Adeo fané quod aliéna peccata
fentit, dolet 6c defiet plus quàm habentes ilia.
Hoc in Ambrolio fuit nôtiflimum 3 hoc quoti-
dianô docent exemplo viri jufti. Omittamus peccatores,
omittamuspuroshomines. Nonne tu, bone
Jefu, qui peccàtum non fecifti, defies noftra facinora
magis quàm vulnera tud,cum clamor e valido, & lachrymis
éxauditus es pro tua reverentia ? Hebr.v.7. Quid igitur
putandum eft fieri, dum talis aliquis fanctus pecca-
tum aliquod videtur fibi : crede mihi, quod non eft
dolor licut dolor fous, pudor licut fous , 6c fætor,
6c horror licut fous 3 hincdefpicit fe, abominaturfe,
excandefoit adversiimfo, faétufque intolerabilis, 6c
qdiofifiimus f ib i, flagellât fe rugiens à gémi tu cordis
*q foi. Non ita peccatores tur, ignoras. Attendas denique,quod hæc infonlibilitasp foi. Non ita peccatores ffooeelleerriiDbuuos,, 6cvc flagitiis uomm--
^'Ia proveniat non ex defeâru peccati, fed quia totus in ^ nibus plenifiimi, quoram fenfus fpiritalis vel obftu-
eccatis obtoi puifti ftupidus, languens, cæcus 6cmar- puit, vel obtoi-puit, vel penitùs emarcuit. Vis tacidus.
Dejiciebatur, 6c objiciebatur apud Beatifiimos
Paulum, 6c Antonium, 6c fimilesquibiberantebriam
fobrietatem vini fapientiæ, fpiritus arrogantiæ fob in-
crepatione tali 3 ne lurgentes, 6c emergentes ab ebrie-
tate fpirituali, memihifient per arrogantiam quæ gef-
fiffent, qui juxta quod prædiximus, eft effeétus preci-
puusvini Theologici. Sic oblitus fuerat devotifiîmus
Bernardus, qui lënex in fervitio D e i, dum ægrotaret a-
liquando gemebat ad Dominum 3 „ Vapulem fane qua-
55 tenus miferearis afflicto, qui non reperis in me bo-
55 num , quod rémunérés. Tempus meum perdidi,
5, quiaperditè vixi, pro pro quid agam non habeo,
3, nili quod cor contritum & humiliatum Deus non defpi-
cJesWPi-L-tP- ,, Refert Littera de Agathone Patre
lancto , qui proximus fuit Antonio 3 „ Hie veniens
,, ad extrema vitæ , ftetitimmotis ad ccelum oculis
j, pertriduum: interrrogantibus eum Difcipulisfuis,
le vinum cognolcere 3 lege nili legeris quid Dominus in
Apocalypli mandat Angelo Laodocias, qui neque eali-
dus erat, nec frigidus, led tepidus: D ids quia dives fum
& locupletatus & nullius egeo. Apoc. m. 17. Ecce virum
landtum in oculis fuis, virum memorem operumfuo-
rum: fed quid fequitur intellige: Et nefeis , quid tu es '
mifer, & miferabilis, & pauper, & cacus 5 & nudus. Ibid.
Accipite narrationem in tanta materiie feveritate jo-
cundam. Erat mulier inclufa cui fublerviebat per fenef.
tramquiedam ancilla. Conveniebant alii multi, pars
ex curiofitate, pars ex devotione, pars ex miferatione.
Audierat fortafiis ha;c inclula, quod fuftusinprincipio
accufittor eftfui, Prov.xvm.17 .Erat ei mos,demiflis oculis,
rauca, 6c exili voce,cum fingultibus,fufpiriis,6c plan-
gore fe peccatricemaccufare,fe indignam videre lumen
cceli prx multitudine iniquitatum fuarum, fc propterea
reclufam efle: audiebat ancilla frequentius hosfer-
later ubi es? refpondit: ad tribunal Judicisfto. Et
mones. Contigit tandem aliquando venire quofdam
> tu tunes Pater ? In veritate F ratres, timeo. Et non ^ ad locum ilium, quibus petentibus quid Domina Ilia
• COllndis in rtrtPviKnc i-nio nnXJ C.«» _r \ ___ •» i. .. . i i i c .■ > •
confidis in operibus tuis quod funt fecundum Deum ?
*» .nC,eP m 5 inquit , lludui quantum valui ferva-
” n • an^ata homo fum, 6c alia font J udicia
j» Uei, alia hominum : propterea non confido quouf-
A ^Uf venero ante eum.,,Ecce quemadmodum landtus
^gathonnon meminerat, quae geflerat. Ceterum quid
e e dicemus, 6 Maria, pia Mater Jelii, qua; nuphæc
bona mulier reclufa laceret. Refpondit ancilla 3
fuftinete paufifper, quoniam puto, quiefoit. Inter
loquendum, ut fit, quæfierunt ab ancilla, quid ei
de Domina fua videretur? Quid vultis dicam vobis?
Hæc eft peflima peccatrix, pefllma omnium, quas
terra fuftinet. Subaudiens hunc fermonem reclufa,
exiliit de repente furens, 6c infaniens 3 mentiris, vi-
Z 3 - lifli