11 q Jotinnis Gerforiù I zo
bonam æquitatem, Hoc itaquCL ex traditionibus ea-
mmdem Legum ultimarum convincitur 3 quarum an-
notationes aliquas pro minus eruditis 6c illitcratis placet
adducere.
Prima annotatio. „ Non debet reprebcnfibilc ju-
,, dicari, li fecundiim varietatem tcmporum Statuta
„ quandoquc variantur humana, prælertimcum ur-
„ gens ncceflitas vel evidcns utilitas id expofcit 3 quo- a
5, niam ipfe Deus ex his quæ in vetcri Teltamento
„ ftatucrat ,nonnulla mutavit in novo. „ Hæc Inno-
centius tertius in Concilio generali, 6c habentur m
Décrétait : Non debet, de confanguimtate & ajfinitate in an-
Principia Juris Divini <& naturahs.
Secunda annotatio. „ Quoniam nulla Juris fanblio,
„ quantumcunque perpenfo digefta confilio ad hu-
M manic naturas varietatem 6c machinationes ejus in-
55 opinabiles fufficit, ncc ad decilionem lucidam
3, fuae nodofai ambiguitatis attingit, eo prefertim
,5 quod nihil adeo certum clarumque llatuitur , quin
3, ex caulis emergentibus, quibus Jura jam pried i<5ta
5, mederi non poffiint, in dubium revocetur, 6cc. 3,
Ha:c Joan. 22. in Procemio Clements.
Tertia annotatio. ,, Non polliint crimes cafus feu
, „ Juris Arficuli, Legibus comprehcndi 3 fed cum ali-
5, quo cafu fententia Legum manifefta eft, isquiju-
5, rifdi£tioni praseft, ad limilia procedere atque Jus
35 ita dicere debet. „ Hare habentur in 1. mnfoffmt.
ff. de Leqib US. '
Quarta annotatio. „ Certum eft quod is commit-
35 tit in Legem qui Lcgis verba completions 5 con-
5, tra Legis nititurvoluntatem: hoc habetur in Re-
5, gula Juris. Certum. in 6. Contrafacit5 qui idfacit
,, quod Le x prohibet. In fraudem Legis facit, qui
5, falvis verbis Lcgis fententiam ejus circumvcnit. ,,
H a x habentur in 1. contra legem, ff. de legibus.
Quinta annotatio. ,, Nulla Juris ratio aut asquita-
53 tis benignitas patitur, ut qua: lälubriter pro utili*
33 täte hominum introducuntur , ea nos interpreta-
. 3j tione duriore contra ipforum commoda perduca-
3, mus ad feveritatem. „ Hsec habentur in 1. nulla ff. de
Legibus. Cum quo concordat Regula Juris Canonici in
6. Quod obgratiam aUcujus conceditur, non eft in ejusdijpen-
dtum retorquendum.Item ipfifc Leges cupiunt ut Jure re- Q
gantur. 1 tern ait Scipio N alica: Conful dum fur is ordi-
nem fequitur, id agit ut cum Legibus fuis ‘Rpmanum cor-
ruat fmperium. Ideo Juris ordo ell in cafu , ut fei-
licet Juris ordo non fervetuiv
Confideratio Secunda.
Unit as Ecclefias ad unum certum Chrifti Vicarium
nequit modo procurari commode, fine recurlii ad e-
pickeyam, feu bonam xquitatem , qua: interpreta-
tur litteram Jurium pofitivorum, fecundum intentio-
nem Legillatorum radicatam in Legibus xternis ac
iimnutabilibus divinas Lcgis , per quam Legum con-
ditores jufta decernunt, atque fecundum dittamcn
I ,egis naturalis. Hie autem proCeftus antonomatice
6c fiimme judicandus erit juridicus, fi innitetur L egibus
6c Juribus 6c Canonibus , proprie 6c verb nomine
fic vocandis. Veritas confiderationis legitur
B E D I RE oportet Deo magis , quam hominibus.
- A ll. v. 29. Dedit Deus poteftatem hominibus in
adificationem , non in deftrutttonem Ecclefias. 11 Cor.
IO. Tfihilpojfumuscontra veritatem. Ibid. fr 8 i . P/e-
do Legis atque finis ejus eft dilcaio. Rom. xm. 10.
Dilebtio eft caufa unionis atque pacis. DileEHo non
qu&rit qua fua funt. 1 Cor xm. y. Finis omnis po-
teftatis 6c Hierarchise Ecclefiafticse eft diletlio, pax
6c unio. Finis ifnponit ncceffitatem his qua: ad fi-
riem flint, ideft, fecundum exigentiam finis cetera'
debent- modcrari. Necefiitas non habet Legem. Felix
neceftitas qua ad meliora Compelht, Gregorius Bonus
paftor ponit mi-mum Jitam pro ovibus fuis unicndis 6c fal-
vandis. Joan. X-.II. Inimicihominisdomefticiejus, ideft,
carnalis fcnfiis. Mich. vu. <5. Spiritual is homo omnia
dijudicat. 1. Cor. 11. iy . Medium virtutis accipiendum
d t , ut fapiens judicabit. Vim vi licet repellere. Fas
eft unicuique fe tueri 6c rem fuam defendere contra
g vim injuftam. Qiii fuo jure utitur, nemini facit in-
juriam. Deteriorafunt animarum, quam corporalium
vel rerum exteriorum detrimenta. Depofitnm non
eft reddendum in depofitarii vel Reipublica: detri-
mentum. Salubriiis , panis aut veftis aut gladius abu
fivis flibftrahitur.quam donetur. 'Unicuique man-
davit Deusdeproximo fuo i Eccli. xvii. 12. Diliges, iii-!
quit, proximum tuum Jicut teipfum. Matth. xxn. 51.
Qyod pro charitate inftitutum e ft, contra charitatem
militai-e lion debet. Si pes tuus aut manus 6c ita de
capitefcandahzatte, projiceabs te. Matt, xviii. 8. Out
Eccleftam non audierit , Jit jicut ethnicus eft publicanus.
Ibid. 17. Toleranda funt zizania, ne fimul eradice-»
tur 6c triticum. Ibid. xiti. 29. Communis error facit
jus. Non perjurabis. Ibid. 35. Reddes Altiffimo vota
tua. Pfi xlix. 14. Omne juramentum 6c votumquod
fine detrimento falutis poteft cuftodiri, fervandum eft.
Cujus eft condere vel dobtrinaliter vel judieialiter, e-
jus eft fimiliter interpretari. Intelligentia dibtorum
ex eaufis affumenda eft dicendi, 6c fimiha multa.
Confideratio Tertia.
Unitas Ecclefiæ ad unum certum Chrifti Vicarium,
dum procuratur per epikeyam feu bonam æquitatem ,
non exigit in fic epikeyentibus feu Legum pofitivarum
interpretibus quod habe'ant evidentiam mathematical«
feu demonftrativam5 fed fatiseft fi certitudinem mo-
ralem feu civilem 6c politicam attulerint. Confide-
rat quippe bonus-epikeyes circunftantias omnes par-
ticiilares, quales non potuit Legiflator prævidere ncc
exprimere ; quibus' attentis afpicit finem qui fèquere-
tur, fi rigorem litteralis exprefllonis obfervaret : qui
dum videt ex hac obfervatione læfuram fore inL e-
gibus Divinis, vel æternis, contra intentionem debitam
Lcg'flatorum 3 didlat vel do£tfinaliter vel authoritative
, quod Lex feripta fic vel fic applicanda eft, feu
deferenda, fecundum imaginationem Philofophi deRe-
gulaLesbia, quæ erat plumbea, 6cnonferrea, ideft
___ 0 flexibilis, non immutabilis. Confiât autem quod de
clariffime in Libro experientiæ per prudentes 6c cir- D circunftantiis moralibus non poteft haberi certitudo
cunfpebtos, nec protervos, ncc male affe&atos 3 diim nifi moralis, fecundum Philofophi fententiam in Econfiderant
materiam præfentis fchilinatis cum cir
cUnftantiis omnibus, quales nunquam vifæ funt con-
cumffe in aliquo cafu Legepofitivamemorato. Quid
igitur mirandum, fi non habeatur in eifdem traditionibus
pofitivis modus ad remediandum expreflus,
quêmadmodum multi vigebant morbi prius quam Lethicis.
Exempli gratia: Tyrannus perfequetur Rem-'
publicam cautelis dolofis ficut lupus rapax 3 nihilo-
minus ipfe teget fe veftimentis ovium, quse funt tarn
verba quam fiidta appparenter fancliffima, in quibus
eft frequenter equivocatio vel hypocrifis. A g o , inquiet,
iftapro Republica, agoprofalutepopuli, pro
ges punc conditæ latæ elîent, quibus non erat ex- quibus paratus film etiam mori3 nec dicentibus opprefsè
provifum: & cum Leges hujufmodi fiictas funt,
conftat quod non poterunt infinitati cafuum poffibi-
lium providere: funt autem ipfius Juris divini 6c naturalis
Regulse tales immobiles 6c xtkmse, ut exempli
gratia.
pofitum tjuomodb libet fides detur. Ita mentietur
tyrannus, 6c multos ex fimplicibusfcducet. Prudentes
vero 6c judices quorum ell epikeya u t i , legent
in operibusfuis oppofitum, fecundiim artem Chrifti,
Ex operibus eorum cognofcetis eos. Matt. vu. i<5 . Vult
die
î z i Comnomtonümpro Convocatwne Concilii Pifam. 11%
dicere confideratio, quod prudentibus ipfis credendum
e i t , etiam fi nefeiverint rationes évidentes 6c inca-
lumniabiles adducere 3 alioquin periret confeftim omnis
politia. Denique aptæ finit hoc loco parabolic*
narrationes de lupo 6c ove, quam lupus diverfis frau-
dibus, nunc oftendendo fiinilitudinem 6c amicitiam,
iiunc, fàlfam imponendo calumniam querebat fallere,
lit voraret. Propter quod monuir Chriftus : Attendue
k falfts 'Prophetis, Ibid. f . I f .
Confideratio Qtiartài
Uniras Ecclefiæ ad unum certum Chrifti Vicarium,
hune per Concilium Pifanum, Domino concedente,
procuranda, debet folidius inniti fententiis 6cdelibe-
rationibus hujufmodi Concilii 6c fapientum in eo ven-
turorum , etiam fi non offerant rationes êvidentes3
quàm allegationibus vel affertionibus , vel exeufatio-
nibus , aut juftificationibus , vel contendentium de
Papatu , vel fautorum fuorum. Deducitur faciliter
confideratio ex hoc, quod medium virtutis accipiendum
eft , lit .fapiens judicabit, 6c ut fpiritualis qui
omnia dijudicat dicet, non ut carnalis homo, qui non ]
fiipit quæ Dei flin t, fibi fingit : quis enim dubitave-
rit, quando plures caufæ concurrere habeant pro omnibus
de Concilio, ut eis fides detur qui laborant âd
unionem dandam, quâm pro aliis contendentibus ad
fuam Præfidentiam talem qualem occupandam. Amor
quippe nimius 6c carnalis ad feipfum 6c ad fiios, nonne
fallere folet, 6c in errores impios traducere, etiami-
ufque ad imitationem Luciferi 3 ut adorarivelint ficut
dii, neque reputent fê fubditos efle cuiquam , ficut
f i l ü Belial f in e jugo, Judic.xix. 22. nec fibi polie dici,
cur ita facis? Qui nec Deum riment, nec hominem
reverentur 3 curn tarnen humiliores efle debeant, 6c ad
ferviendum prompteres ex prælationis munere, quanto
fe obligations efle confpiciunt in reddenda ratio-
11e. Poftremo tarnen hoc lummoperè cavenduin eft
Judicibus, ne ufus epikeyæ paffim 6c abfque mani-
fella ratione fiat , transmutando Legém lcriptam :
alioquin tolleretur protinùs à Legibus fua Habilitas 3
quibus nutantibus totam Reipublicæ difeiplinam in-
nitentem eiscollabi, 6c ex confequenti Rem publicam
corruere vel conturbari necefle eft. Inde contigit^
apud Romanos ifta feveritas, etiam in nece propno-
rum fihorum, ne labefacerent optimam Reipublicæ
difeiplinam *
Sequuntür iri MS. Cod. quatuor alite coflfiderà-
tiones excerptte ex Sermone habito Tarafcone
Anno 1403. fuprà. Et poft ifias confidera-
tiones, in eodem MS. habetur Jèquens Oftufcu-
lum, quod efl veluti Commonitorium inform
me ad revocanda in memoriam qutedam Capita
, ad defendendam convocationem Concilii
Pifani. Sic autem incipit ab abrupto;
Debenh
Prodit nunc pfimuiïi ex MS. Cod. Vi6tôr. 465. ^
D E bè n t Ecclefiæ fuccurrete. Malis ejus tàm
evidentibus celeriùs occurrere. Poflent autem
ad præmifla, ratiortes 6c autoritates tara divini
quàm humani Juris adjici : verum aflèrtivè ifta
fufficiunt 6c in fiindamento prædidto poflent fiiper-
ædificari aliquæ aliæ propofîtiones magis particulà-
riter. refpicientes Concilium nunc in civitate Pif ma
convocatum, quas dimitt0 3 quia ita clarè fequuntur
ex præmiffis 3 ut eas non fit neceflarium benè intel-
ligentibus ampliùs deelarare.
m
ÇDivinam ab Evangelio.
• Naturalem à principiis na-
I turæ.
No ta, efle Legem quæ f Canonicam à Pontificibus
régulât Eeciefiam. ' \ 6c Eeclefia , perSpirituna
I eis large datum..
! Civilem a Legibus pro vita
C eivili 6c politica.
Diflîciiltuant aliqui Concilium.
Primo : quia folus Papa poteft convocare Concilium
17. Dift. Et quod ifta duo Collegia faciunt unum
fine autoritate.
Secundo : quia quilibet fpoliatus debet reftitui Z i
pi. caufil 3. q. i.c . 1 .
Tertio : quia ab accufatione videntur inimici re-
pellendi 2; caufa 3. q. y. 6c fimiliter excommuni-
eati;
Qnarto: quia ôporteret clarè probare hærefimvel
fchifma , 6c quod quilibet defierit efle Papa, 2.caufâ
2 3. q. 1. 6c in fine de fchifmaticis.;
Quiftto : quia ifti non finit fchifmatici , ex quo
non lèparant le à membris fuis , caufa 23. q. y. c.
Non vos 6c per definitionem Tho.
Sexto : Benediélus nifi alius non ejiciatur, non te-
netur cedère. caufa 7. q. 1. quia periculofum, nec pofi
funt cogi, ut dixit Epillola Angelicana.
Septimb : fchifma non poteft dici evafifle in hære-
fim, nec fufficiunt criminanotoriaimmb, glo.d.40.
e. Si Papa. Hoc dicere, reprobatur 6c profertur glo.
quæ dicit quod oportet Papam erranïem contra Articulas
Fidei.
Oétavb : quomodo procedeiiduin per accufationem,
vel inquifitionem vel denunciationem.
Nono : fi habeant fequaces quid fiet ?
Decimo : quid fi allegant i. d. 93* obedientiam
autem inferiores ördines inferioribus débent c. 1.
Il; 1.
Undecimo : quid'juftificabit oblatiönes fuas , 6e
injuftificabit fubftraftiones 6c neutralitates libertatuiri
Guriæ Romanæ.
Duodecimo : quilibet d icet, inimici nofiri funt ju j
dices.
Vidéatur Tra&àtus propofiti .Wairnènfis 6c très
confiderationes fuæ.
Item Traètatus Magiftri Henrici. deHaflîa.
N otetur quod Ecelelîa poteft novam Legem condc-
rè 6c abrogane pro tempore 6c neceffitate jam fa<5tas.
Notetur faétum Scipionis. Allegavi 6c fundavi pri-
dem in Sermone Circumcifionis Tarafcone: #
Item Littera neutralitatis in Latino juftificat totum
proceflum.
Videtur primo declinandaômnis eontroverfia, quod
èrit poffibile.
Etiam Cedere deberent 6cc, Erga contendentes qui
nihil mali egiflent.
Secundo : recurreridum ad Epikeiam 6c finem Legis
, qui eft Pax 3 alioquin eflèt brutalitas 6c lethalis
error;
Terticr : fupponendum duod Eeclefia poteft fibi
Legem condere 6c interpretari 3 quia propter earn datas
fùnt;
I Quarto : non videtur pröcedendum adExcommu-
nicationem aliorum, nifi vidéatur finis poffibilis3 lèd
^er admonitionës.
Quinto : dentur fêcuritates quantum erit poffibile.
Sexto : qualiter reffitutio eft contra Deum 6c im-
poffibilis 6c ridicula.
Septimb : qualiter ex voto 6c fèandalo tenentur ce-
deres juftificatur neutralitas.
Oètavb : vidéatur quod nihil êx odio aètum eftj
fed pro amore Chrifti 6cEcclefiæ, cui maxime quilibet
obligatur 6cc.
Nono: fiat ftatim poft eledbionem reformatio generalis
Ecclefiæ, notentur avifâta.
H 3 Deck