i6$ J-oanms Gerforiii
poflet cojnmodius remediari quam per refignationem.
Et exemplum poni poteft de nauta in maris peficulo.
Q_iod fi nauta Icjat, .qu.od ul'us arris fqar. plusimpedi-
ret quam proder.it, llultilfimus qflec,, fi navigaret,ex
quo licite poteft nounavigare. Simile de Medico'ifor-
porali. Undequioppofitum facit, poteft did a cura
Paftorali fugere, fecundum do&rkiam fancti Thom«
2.2. q. i8 f. a. f . ubi dicit, quod ilte tancjuam mercina-
2.64,
tons, 6c de inftitutione unius in fpiritualibus , quia
nulli ad certas Leges policicas 6c perfonas fic obligan-
tur., quin pro vatietate homioum poftint haberi variæ
Leges line periculo : imô heceflarium ëft , ut trahi
poteft ex chéris Philofophrv. Ethic: & Polit, ut fint
Domini temporales non fubordinati, ficutelfet de fni-
n t M j E t juxta hoc patet periculum 8c perni-
ci'es volenti.um modo dogmarizare, quod poftint elfe
iftigit, ejui commodum P aft orale' 9 vel etiam falutem A duo Papæ 6cc. quia eflèt reddere homines tepidosÔC
négligentes ad remediandum fchifmati, imô ad illud
perpetuo confirmandum, non folurn in duobus, imô
in mille : 6c fic non effet unum ovile 6c unum corpus
, fed confufum unum chaos 6c grex dif-
perfus.
Multa circa hoc poflunt adduci teftimonia Scriptu-
rarum, & Decretalium quæqpro nunc-omitto, quia
etiam apud paucilfimos vena eft in dubium 3 in tantum
quod fi non eflet Catholica veritas, quod debeat eftè
unus Summus Pontifex, taffien confuetudo hominum
à tempore Apoftolorum ad nos perduéta , facit L e gem,
quam non fleet tranlgredi, fine remotione tacha
vel exprefla totius Ëcclefiæ. Et ex iftodeduci-
tur ultra, quod five fit Catholica veritas, five non,
quod debeat efle unus Papa3 tamen eft fchilmaticus
reputandus, qui illam unionem proprio a<5tu vel au-
thoritate frangit, 6c dividit tarn inter membra 6c caput
quàm inter membra inter fe-. Patét, quia fic eft
corporate?», fpiritualt faluti fubditorum praponit, quod fit
in cafu noftro 3 diim prariens corpore , animo 6c pro-
fectu quamdiftantiflimus eft.
Exconclufioncficdeclarata infero, quod fi reten-
tio Papafis aut Epifcppalis ftatus in ahquo.cedat inno-
tabile detjfmentum fibi fubdita? politic j prtefertim in
iis qua: adFidem fpeclant, 6c boefck vel fcirfe debet,
tqnetur ad dimiflionem fe ofterre, vel de fadlo dimit-
tere. Et non addo: nifi aliter remediari pojfit, propter
caulam ftatim di£hm. Et dico quod fiat, quod mo-
do aliquis lcire teneatur, quod cedit in detrimentum,
quinonpriusadh'ECfenebatur fic, quia non erat ex-
pertum de infolficientia aliarum viarum pro remedian-
do, 6c iftud folvit argumehtum illud : quare R e x 6c
Papa non prius hoc obtulerunt.
Sccundo infero, quod fi Papalis dignitatis retentio
in aliquo fcandalizat fubditos, fcandalo peccati mor-
talis, 6c non proveniat ex pura malitia fcandalizatomm,
6c hoc feiat, vel feire teneatur fcandalizans, pec- B in temporaiibus proportionabiliter , quod licet non
cat graViter, 8c melius ejftt ei tit fufpenderetur mola afina-
ria in collo ejtts , Ó4 demergeretur in profundum maris
fecundum diériim Chrifti, fi/.r/'/Exvni.6. Ergo a fortiori
quod totum dimitteret, nifi aliunde gravius immi-
neret periculum, 6c gravius peccaret, quod non vi-
detur efle in cafu noftro.
Sequitur tertio , quod ad fedatipnem prtefentis
fchifm.atis tria principaliter funt confideranda. Pri-
mumefl: an fpeélat ad Fidem, quod fit unum caput
inEcclefiaDei. Secundum : an Icandalizati, 8cqui
non tenent partem veram, faciant hoc ex pura malitia.
Tertium: an verifimilis fit via melior, 6c lanótior
per refignationem aut obligationem ad refignan-
dum.
Pro iftis pono aliquas propofitiones. Prima. Eft
Catholica verkas quod non fint licite plures Summi
Restores in populo Chriftiano, vel duo capita, vel
fit Catholica veritas, quod debeat efle unus R e x vel
Redbor in Francia, tamen, liante Lege 6c confoe-
tudine, file qui propria authoritate vel aebione vellet
hoc deftruere, diceretur reus læfæ Majeftatis , 6c
fchifmaticus intemporalitate, fi ufus haberet hoc di-
cere. Ergo a fortiori in fpiritualitate fequitur, quod
oppofitum pertinaciter dicentes, aut funt h æretici........
autlaltemlunt fchifmatici. Fol.v. xy6.1. ip.
Dicitur autem peitinaciter quis te;nere aliquid, quan-
do non eft paratus corrigi, vel non quærit cumfollici-
tudine veritatem. Iterum patet quod fchifmaticus cedit
in periculum Fidei ex ifta radice, 6c etiam ex radice
tadba, qua dicitur, quod expedit unum præeiTe propter
unitatem ; 6c non celebrabitur etiam Concilium, quod .
hærelès expellit 8c non fchifmata. Pol. v.° 76. /. 22.
Secundo fequitur , quod incurrunt pcenam Ichif-
maticorum, quæ eft Excommunicatio. Nota Numer.
duoPapze, quod idem eft. Iftud pridie declarabatur Q ^VI- Dathan. hoc tenet exprefle S. Thomas 2.2.
in Aula, unde eftDecretum, quod dicit fententiali- q. 3p. a. 4. Et fi non fufficiat, ficut habetur 23.
quieftione art ƒ. te r , quod dicens Ecclejiam Romanam non habere prindebet
adhiberi pcena fiecularis.
cipal urn fuper ceteras omnes, bareticus eft. Et fi ita eft,
dicens quod Epilcopus illius Eccleliæ Romanæ non
habeat Primatum fuper alios , eftfimiliter hæreticus,
6c inducit hoc ipfe Okam in Dialogo,ad oftendendum,
quod aliquæ finit veritates Catholicæ quæ non funt in
Biblia nec ex ea immediate 6c evidenter deduci pof-
funt, ut funt illæ quæ vénérant ad nos ex relatione
luccefliva Apoftolorum. Et puto quôd nec etiam apud
Græcos hoc vertatur in dubium, quamvis non concédant
tantam Juridi£bionem Papæ ficut nos. Et hoc
mirabiliter conlonat Juri divino, 6c naturali præfiip-
pofito divino, quia ex quo eft unaFides, ad quam
omries obligantur , debet efle fupra populos fic obligatos
unus qui de ilia curam habéat fupremam, ut non
fiant in ilia hærefes. Quoniam fi duo eflent non fubordinati
, non videtur quomodo poflent convenire in
Divinas 6c humane Leges ftatuerunt, ut ab Ecclefi«
unitatedivili, 8cejus pacem perturbances, a-fiecula-
ribus poteftatibus comprimantur.
Sequitur tertio ex veritate propofitionis, quodte-
nentes firmitei* partem Clementis convenienter ha-
bent dicere,quod ifta propofitio: Clemens non eft Papa^
poteft dici fapere hjerelim, quamvis nullo modo cen-
feri debeat hasretica;
Probatur piima pars : quia propofitionem. lapere
ha^refim e f t , efle talem qu^ , quibuldam veris. afi
fumptis, quje negari rationabiliter non pofllmt, 6c,
determinationeFidei, fequitur efle falfa, 6cFideire-
pugnare ut ifta: Symbolum Athanalii eft falfum fic ell
deifta: Clemens non eft Papa ; fecundum eos, quia cum
illo aflumpto: rite & rationabiliter elettus eft, 5c cum
veritate propofitionis, infertur quod eft repugnans
Fidei. Nolo tamen dicere quod dubitans, vel negans
11am, fit h^reticus j quamvis diceret propofitionem
determinando quæftionem Fidei j fed forte unus ali-
quando determinaret unum, alius contrarium, ficut
fit in Univerfitatibus & Dioecefibus non fiibordinatis,D fapientem hærelîm.
quod fchplaftice. vel etiam authoritative una propofitio
reprobatur ut fa l fa in Fide, quæ alibi lecurè præ-
dicatur, ficut eft de ilia : In Chrifto fuerunt duet anima,
fenfttiva fcilicet & intelleBiva, quæ Parifiis communi-
ter tenetur, 6c in Anglia eft Articulus condemnatus 5
ut intellexi. Et juxta hoc patet lata diflimilitudo, 6c
de tempore Legis gratiæ 6c ante illam, quia eft uni-
veriâlis, aliænon. Item de inftitutione unius Impera-
Secunda pars patet: quia ad veritatem ejus requi-
ritur veritas propofitionis non Catholic«. Ergo to-
ta controverfia erit non Catholica. Poteft exemplum
poni in materia de adoratione confecrat« Hofti«
quia nonteneor credere quod ille vel file fitbaptiza-
tus,velSacerdos,aut quod dixerit verba: tamen,illis
pr«fuppofitis, rationabiliter infertur cum veritate Fidei
5 quod ifta eft Corpus Chrifti. Unde quamvis ali-
quando
265 &e junfdiB'ime Spmtuall. 2 66
quando plures caufæ dubitandi fint in uno quam in pro fedando illud, 6c fcandala fubditorum removen-
alio, ut modo durante fchifinate, non tamen e ll peri- do. Et dico fecundum animi præparationem, fic fci-
culum idolatrandi adorando Hoftiam, fecundum mo- licet, quod non appareat via verifimilis fecundii m hu -
dum , fecundum quem communiter adoratur 3 quia manum modum terminandi fchilina, nifi per hunemo-
conditio femper implicita inducitur, ut, dicit Olkoth dum: hoc facere tenentur, 6c fe faäuros ofterre Pain
iv. Et intelligo, quando homo non tenetur credere
de aliquo quod à fchifmatico non habente autorita-
tem confecrandi, hollia co alecrari attentetur. Hie videtur
vacillate propofitio una Magiftri noftri 6cc. de
adoratione Holliæ.
Juxta hoc facile eftvidere, quomodo. jn ifta materia
Concilium poteft errare, 6c quomodo non : quia
fi proponeretur ifta propofitio, ttAn deberet eJJ'eunus Papa
9 Concilium circa illam errare non poflet : fi autem
proponeretur ifta, an Clemens fit Papa , cum includat
unum quod eft Facbi, 6c etiam in illis quæ Fa<5bi funt
errare polfit, ficut in moralibus, in fcibilibus ut bene
deducit Okam, non oportet dicere quin errare poflit,
etiam quoad judicandum de jure fuo forcé, licet in
hoc non eflet periculum Fidei vel morum, ut infra dici
poterit.
Secunda propofitio juxta fecundam confideratio-
nem. Verilimile eft quod magna pars tenentium partem
falfam 6c fcandalizatorum, non ex pura malitia
fcandalizantur, 6cquod non eft ibi fcandalum Phari-
iæorum , de quo dicit Chriftus quod contemnendum
e ft, fed pufillorum. Patet, quia inmultis illudfcan-
dalum nonprovenit nifi vel ex ignoràntiaJuris, quod
non tenetur feire, velFadbi ; ficut patet de maximis
Clericis antequam haberent notitiam vel Bénéficia.
Item quia faebum Cardinalium fuit foandaiofum. Pro-
batio.- Quia fuit fadblun vel di£bum minus reebum
præbens alteri occafionem ruinæ : 8c qui benè volet
profundare illud punebum, videbit quomodo Cardinales
fuper omnes qui in mundo font, tenentur remediate
fchifmati 6cc. Et multa fimilia. Unde non
eft fimiledeifto fchifinate 6c alii.^ quia illud/eft totum
mirabiliter , propter faéba Cardinalium tribus
Menfibus poll eleébionem qualemcunqueprimam.
Ex propofitione fequitur , quod fcandalizans tales
fimplices , debet viis fibi poflibilibus tollere illud quod
-iftos fcandalizat, fob poena peccati mortalis, ficut non
eflët fi foret fcandalum Pharifæorum ex puramalitia,
quia fiiceret quod fæpè eflet contemnendum. E t per
hoc folvitur una ratio , quæ poteft adduci : quod fi
Papa nunc renuntiaret,femper fierent imprefliones 8cc.
non concludit : quia fi fierent ex malitia, 6c hoc apparent,
non dimittendus eflet ftatus propter tales, laltem
de neceflitate falutis, nifi aliud contradiceret.
Sequitur fccundô, quod magis flint fchifmatici, qui
unionem impediunt, quàm qui partem falfam tenent,
6c hoc utinpluribus, 6c loquendo de pertinacibus.
Dico autem omnem impedire , qui non adjuvat ut debet,
quia ait Chriftus : ejui non colligit mecum difpergit,
Luc. x i*2 3. vel qui laborantes nititur impedire : ut
qui impediret prædicatores ut tales, ficut. eflèt de illo
qui vellet impedire prædicationem Catholicæ verita-
tis 8cc. Ita fi ponantur duo quorum unus benè credit,
tamen non laborat ad unionem ut debet : alius è-con-
tra 3 primus magis tenet 6c fovet fchifma, quàm
fecundus : quia flat quod id faceret fccundus ex igno-
rantia non imputabili ad peccatum mortale,, primus j
non.
Sequitur tertio, quod falfilfima 6c ineptiflima eft
opinio illorum, qui dicunt procedendum efle per bel-
la contra partem adverfam, 6c hoc alias deduxi in Ser-
mone *De ±Angelis coram Rege. Imonec forte excommunicatio
ferenda eft in tales, laltem generaliter 3 quia
multi parati font audire Ecclefiam, ideo non font repu-
tandi ficut Ethnici 6c Publicani fecundum doébrinam
Chrifti,de modo fraternæ correptionis, A/^r^.xvm. 17.
Ex iis omnibus videtur fequi fine temera-
ria aflertione , quod in præfenti Ichifinate quilibet
contendens de Papatu, 6c Cardinales , tenentur fecundum
animi præparationem dimittere ftatus foos,
tet ex deduébione primæ 6c principalis propofitionis,
6c tribus ejus radicibus, 6c. ex ifta fecund a , quæ po-
nit, quod non eft fcandalum Phanfieorain, addito
1 ejus primo Corollario, quod fcandalizans peccat. Tunc
modo haberet locum teitia confideratiô de traébando,
an aliæviæ fint verifimiles pro renuntiando fchifmati :
fed antequam ad hoc defcendam volo inllare contra
diéba, 6c primo contra hoc ultimum.
, Sed contra hoc ultimum objicituf primo : quia per
refignationem utriufque vel alterius eorum , nibilo-
minus remaneret error, 6c illi qui err a fient, non pce-
niterent 3 quia non faterentur fe peccalfe : 6c ideo ante
omnia necefle eft, quod fciatur, 6cdeterminetur
cujullibet jus. •
Secundo : quod ftaret per ilium modum, quod
injullus Papa remaneret , ut fi Clemens vellet re-
nuntiare 6c alteri cedere 3 fecundum opinionem meam.
Tertio • quia ofierens fe ad refignandum, reddet
j caufam foam fufpeebam de injuftitia : 6c confinnatur3
* quia nulius debet puniri pro deliébo aliorum qui nolunt
credere veritati.
Item quarto : quia fic diceretur de Chrifto, quod
debuiflet renuntiafle officio fuo, quia fuit petra fcan-
dalijudæis..
Itemquinto: quia fic diceretur de Regibus, utpu-
tà de Rege Franciæ, quôd teneretur dimittere Reg-*
num, antequam toleraret bella fieri pro foftinendo juré
fuo, contra omnem æquitatem, juxta illud, Pugna
pro patria.
Sexto: quid fieretdeordinatis à parte fchifmatica?
an reordinarentur, vel fic dimitterent ? quia ubique videtur
periculum.
Ad rationes illas 3 ad primam dicitur : quôd ilia
eft magis contra facientes, qui volunt ire per bella,
quia per illam non removetur error cordium præce-
dens, aut fequens. Secundo dico, quôd non cil ne*
Iceflè quôd errantes feiafit fe errafle3 quia vel non per-
niciose erraverunt , 6c poflunt propter ignorantiam
exeufari, vel poïTunt fob conditibnepoenitere, fcilicet
in quantum peccaverunt. Tertio dico: quôd forte
magis expedit, quôd non determinetur de Jure par-
tium , quia eflet generate odium partis 6c opprobrium
quæ male tenuit, 6c notatam reddere de fchifinate aut
hæreii, 6c forte veniret rursinn diflèntio, etiam magis
faltem quàm fi de communi aflenfo pax fiat : Natu-
rale ell quôd homo diligat fiimam foam 6c foæ
Gentis.
Ad' fecundam dico primo : quôd forte non effet pe-
riculofom ufque ad llatum falutis, quôd ex ignorantia
Ëcclefiæ vel fubditorum injuftè eleébus ,v vel non
eleôbus, occuparet Papatuni3 quia ita vifum ell de
plurimis qui ufque ad mortem pacificè vixerant in illo
llatu , fine fchifinate. Secundo dicitur , quôd per
novam eleôbionem, 8c concordem Cardinalium utriuf-
que partis , Ëcclefiæ polfit jus dari, cum priùs illud
non haberet, ex quo nulius alius eft Papa, dùm
i alter renuntiaflet, 6c fic fàétum ell de Leone de*
citqp.
Ad tertiam : cum dicitur quôd talker negatur 3
imôpotius oppofitum, ficut patet de mulierc injudi-
cio Salomonis, refpeôtu proprii f ilii, quem dimittere
volebat ne divideretur 3 imô eflèt fomma laus pro
tanto bono etiam jus lùum voluiflè dimittere , fient
durante pace fecit Coeicftinus, qui ob hoc non culpa*
tur fed laudatur uthumilis. Et ad hoc deberent mo-
vere, 6cbrevitas vitæ 6c ftatûs poenofitas. Ad con-
firmationem quæ arguit contra illud quôd non tenetur
6cc. hocellverum in cafu, quando fcandalumeft
folummodô acceptum ex pura malitia fcandalizatorum
, 8c.non quando eft datum, vël quando venit ex
R 3