347 I duos; fed per fedecim Mngiftros, ad hoc judicialiter
deputatos.
U A R T A P A R S
qj
S1
CONC L U S I O N IS
P R I N C I P A L I S .
' U p e r e s t declarandaquartapars, 6cultima, di-
^ ccns, quod ha; Affertiones novem funt per hoc fa-A
crum Concilium, vel per Sedem Apoftolicam dene-
cefiitate falutis reproband«, 6c hoc vere , vel interpretative.
Redditur h«c pars perfpicua, tamexprio-
ribus reprobationibus, quam ex probationibus partis-
praxedentis, videlicet ex Jure divino, ex Jure natu-
rali, 6c humano. Non enimminus, immo ampliiis,
Concilium GeneVale obligatur vigilanter intendere
ad extirpationem errorum, 6c emendationem erran-
tium, quam Prxlati inferiores, vel etiam ipli fxculares
Principes : qui qualiter obligantur, notum eft ex prio-
ribus, 6c fcientibus Legem loquor, Rom.vn. i . Deinde,
patet eadem pars ex verbis hujus lacri Concilii poll- •
tis in condemnationem hujus Affertionis: Quilibet ty-
rannus &c. ubi lie dicitur..
1 ,, Prxcipuafollicitudine volens lacrofan&a Synodus
„ ad extirpationem errorum in diverlis mundi partibus
,, inValefcentium procedere ficut tenetur, 6c ad hoc
„coile&a eft: nuper ac«cpit 6cc.„Denique fumitur prore
6cc. 6c Matth, xviii. id . 17. de tollendis fcanuahs 6c
membris nocentibus in corpore myltico j ac de ilia
L e g e } Die Ecclefia j quod f i Ecclefiam non audierit ,fit tibi
ficut Ethnicus & publicanus : debet etiam ibi loqui
lie ut audiatur : 6c 1. Petr. 111. iy . Daran femper
ad fatisfaüionem omni pofeenti &c. Obfecro, peto, 6c
obteftor, per Matrem omnium bene viventium, chari-
tatem per illam, line qua Deo nemo placere poteft, ne-
que falvari, Fidem Icilicet Catholicam: per beatam
denique felicitatis fpem : nolitefieri (licut monet Apo-
ftoliis, Ephef. V. i j .) imprudent es, fed intelligentes, qua fit
voluntas Dei. Conftat autem, quantum eft ad prxlens
dicere, talis intelligentia in quatuor confidcrationibus.
in quibus mox finis erit/Proteftor nihilominiis lolemni-
ter , 6c fuppofito quod mihi non prxjudicet modeftia
mea quam hadteniis tenui coram Dominis Commilla-
riis, 6c hie nolendo quicquam dicere, 6c relpondere
circa materiam harutn novem Aflertionum 3 printer id
quod ad reprobationem earum Theologicam Ipedtat,
6c ad apertionem Theologicam , pnedicando quod
altera pars fimiliter fe habeat, aut fi contigerit quod
fiat delcenfus.ad perlbnalia qualiacunque tangentia
vel Chriftianilfimum Regem Franciie, cujus Legatione
fungor 3 vel lacram TheologixFacultatem, aut illam,
cujus pars eft, UniverfitacemParifienfem, aut perlb-
nam meam, in fäma, do6trina,vel aliter; detur 6c pateat
i hujus
inter Prælatos etiam ejufdem Regni,pluribus definien-
tibus unam, aliis murmurantibus , 6c virtualité^ reproban
tibusj dicendo, quod de opinione Fidem face-
re volunt ; quod Sententiæ Pariliis latæ, per Regem,
6c Uniyerfitatem approbatæ, ac per Regnum accept«,
hint iniquæ,ut pridiè dicebatur in publico. Révéra bene
dixit Apoftolus de hærefi, quod ipfaficut cancer ferpit,z.
itaTim.ii.iy.quoniam ex una jam centum exortæ finit,
quod fanguis fanguinem tangit.Ozxeiv. 2 Scandalum aliud
eftinter Dodlores6c fcholafticos aliquos, ficut patet,
quamvis non exprefsè reprobant Sententias iftas, fed
profectô feducuntfe, diffamant fe, nec juramentum
Scandalum aliud eft,6c fuit multiplex,6c
,,tas fimiliter, 6c juftitia (dicente Auguftino) quamdam
„ lucem fuam, quæ velut orbiculariter le diffundit, 6c
„termmaturad umbram : à qua luce dum quisrefugit,
,,excæcatur,6c magis ac magis in tenebrofa demergitur.
Intelligamus igitur qua fit voluntas Dei lub confiderationibus
paucilfimis. Intelligere convenir, quód ha-
reticus efi (ficut dicit Auguftinus in lib. de utilitate ere-
dendi cap, I. 6c habetur q. 3.) qui alicujus temporalis
commodi, & maxime gloria principatufque fui gratia
, f alfas, ac novas opiniones , vel gignit, vel Jequitur.
Ecce quod dicit, 6c nedum alfentiens, quoniam dubius
in Fide infidelis e ft , dum videlicet dubitat in eisquæ
explicita, 6c certa Fide tenetur credere,cuftodiunt. Scandalumaliuaeit, cc run mumpiex, c c — r — > ■ ^ r profiteri, v»»el
Borrendum inter fieculares; fed væ, per quos 5 quia C doc^e jjatione fui ftatus, faentiæ, vel gradusj prop
non per Fidei defenfores, neque per hærefum re-
probatores ( viderint ipfi, qui fecerunt, 6c faciunt opéré
, 6c confilio, unde fcandalum tale venit ) quia pro-
fe&o non datum fu it ,' fed' acceptum. Eft enim pax
mult a diliTcnttbus legem Domini, 6c non efi tills fcandalum.
Pf. cxvm . 1 . Ego fidenter pro me refpondeo, quod
nec tarn potens fifm, quod polfim operari deftruètio-
nem talem totius Communitatis aut Regni -, nec tarn
perverfus, 6c nequam, ut hoc vellem, Deo propitio."
E t ad veritatem perferutandam effet vigilantiùs at-
tendendum quid importent voces tales, ut occurre-
fetur deftmdtionis periculo , fi tale fit ,- 6c unde fit
hæc percuflio. Eft,inquiunt, in deftrudtionem Communitatis
totaliter 6cc. Dicere habet omnis bonus ci-
vis j ecce f i propter me tempefias hac ortaefi, mitt it e me in
mare Joan, i . i i . Sed reprimo.
Ciim hæc ita fe habeant de tantis fcandalis, diim
tereà dixi, me non dubitare. Intelligere convenit, quod
hærefis fola non facit de per fehæreticum, nifi duin
conjungitur depravatio pertinax ipfius voluntatis,jux-
ta illud Auguftini : Err are potero hareticus non ero.
E t hie locum habet proteftatio, ac fubmilfio conditionalis,
quæ pertinaciam e^cludit : Hoc verum eft in
dubiis, fed in certiseillam inquinat potiùs quàm lal-
vat, 6c eft duplex iniquitas, 6cc. patet in hæreticis di-
centibus, fe Fidem Catholicam femper veile profiteri.
Intelligere convenit, quod file cenfendus eft pertinax,
quinondimittiterroremluum, necquærit cauta
follicitudine veritatem,vel quæfitæ, 6c doctæ non obe-
dit : cujus pertinaciæ multa funt ligna, ficut enume-
rat Ockam, prima parte dialogorum lib.4. ponit decern
6c novem ligna, ego redigo ad duodecim> inter quæ
illud eft præcipuum, 6c peftimum -, diim error defen-
ditur verbis,6cfiiótis-, minis, 6c terroribus, cautelis,
ftcrum hoc Generale .Concilium poteft ■ occuvrcre, D & ambagibus. Aliud figiium eft in cis, qui confentiunt
6c opem ferre , fi, diftimulet, fi procraftinet , fi
in perfonarum acceptionem velit habere Fidem
Jefu Chrifti, nonne judicabitur in fe , 6c in
fuis membris reprehenfibile ? Nonne de reatu apud
Deum 6c homines arguetur? Cur ita? Quia unico
Sententiæ definitivæ verbo tantis malis occurrere
poteft, devios ad fe reducere, 6c errantes revocare.
Quod quanti meriti fit, Jacobus oftendit.c. v .ÿ .2.0. Di-
cunt itaque omnes definitive perhibemus reétè quod
-non perhibetis.Faciunt pro hac parte di6ta Scripturæ,
6c Sanftorum, Extra. de Haret. Capit. 11. Qui alios cùm
potefi&c. Z3. q. 4. can. ita plané , lxxi 1 1. difi. can.
error cui non refifiiiur approbatur ; Extra, de homi-
ci. cap. ficut dignum , qui potuit hominem liberaerrantibus,
ficut dicitur ad Rom. 1. quanto ampliùs
qui errores , vel errantes defendere fatagunt malis
modis ? Intelligere poftremb convenit, quod non licet
homines ea nefeire quæ fpeclant ad officium proprium,
ficut oportet Judices cognofcere ea de quibus
judicare habent, ut de homicidiis, furtis, 6c fimilibus.
Similiter, oportet Prælatos 6c Doótores feire, nedum
implicite, fed etiam explicite veritatem noftræ Legis,
tarn in fpeculativis, quàm imaginabilibus, quæ necef-
lariæ funt» 6c Utiles ad docendum, & arguendum, ad
corripiendumad erudiendum in juftitia, ficut dicit A-
poftolus , 2. Tim. in . 16 .17. ut perfeElusfit homo Dei 9
ad opus bonum infiruUus. Nihil autem magis feire
convenit in populo Chriftiano, 6c in omni Republica,
quàm
iu kn quod fervanda flint pada M juramenta ad
Deum 6c proximum j 6c quomodo non inrerenda lit
injuria5proximo, præfertim inrefibi charilfima, quæ
eft vita corporalis, 6c fpiritualis, fcilicet animæ * neque
occidatur à non vero Judice fuo j neque impediatur
per lubitam mortem æterna falus fua. Quod denique
nonufurpet, cui non eft concefla fibi poteftatem, neque
velit effe Judex, teftis, 6c pars, 6c fibi jus dicere,
quod nefas eft, 6c ita de fimilibus Præceptis morali-
bus 6cc. Hoc attendentes nolite fieri imprudentes, fed
intelligentes, qua (it voluntas Dei, Ephef v. 17. 6c ficut
corde creditis ad juftitiam, fie potens 6c conftans veftra
350
pleantur hydriæ cordium aquâ lachrymolæ compunc-
tionis. Fiat hoc intercçdente te , ô lacer eremi cultor
Antoni, gloriolïïme fili MatrisEcclefiæ, acuniverfa
terra nominatilfimè, cujus hodiè folemnitas celebratur.
Fiat 6c hoc inlînuante, ôcpetente te beatilfima 6c mi-
fericordiflima Mater Jefu, Mater falutis, quam ideo
falutamus depromentes fuaviftimum illud Gabrielis E-
pithalamium, dum in palatio virginalis uteri tui nupfit
humanitati Divinitas : *slvegratia plena Dominus tecum.
Tfuptia fabhe funt in Cana GaliUa , & er at »JMlatcr
Jefu ibi, Joan, i f i . Si dicam quod fentio, Patres Apo-
■ au uiutwBi ________________ ftolici, Patres Deo amabiles, 6c lpe&abiles Domini,
confelfio ad falutem : quatenùs quiprobati funt, ^ tanta myfteriomm præfentis Evangelii majeftate, tanta
__... i- . n : .... .. ............./Ii/’p nd/Iicnemnmdo rnunmm pnmumn feurfopf itIantfer u nfur lfifruiinrd .i tuÔrC ,D l'6Ccm pitrlIet*mitur
meæ mentis acies invalida, ut quid prim urn dicam,
quid omittam, vixdifcerno? Cadit in me illud N ar-
cilfi philocapti juvenis apud Nafonem, 6c ad fontem
Inopem me copia fecit.
Ecce nuper in ipfo meditationis meæ fecreto, dum
præfentis Evangelii verbis intenderem, apparuit ipfum
velut fonsillimis, 6c nitidus fonsvitæ Verbum Dei in
excelfis, tanquàm prætereà fpeculum quoddam purifi
fimum fine macula fan&ilfimumque 6c tale , quale
dicunt aliquid elfe perfpeétivi, in quo relucent ex unius
corporis ob je£tu quatuor imagines, fpeculo non fracto.
Vila eft nempe mihi refpicienti præfens Evangelium
quadruplex expofitionis làcræ Scripturæ facies,
quafi totidem decoræ virgines, f i f e coeleftis Sapiens
tiæ, quarum nomina, 6c officia quidam metro com prell
endit , dicens:
j Litera gefta docet, quid credas e/fllegoria,
tJfyCoralis quid agas, quo tendas Anagogia.
His itaque quatuor imaginibus inlignitur fons, Se
fpeculum Sapientiæ divinæ > his quatuor faciebus or-
natur in utroque Teftamento facra Scriptura, ficut figurât
Ezechielis vilio in animaiibus 6c rôtis. Hæc nem-
pè duo Teftamenta funt velut fi fit rota in medio rotæ.
Allegoria Fidem j Anagogia Spem 5 Moralitas Charita-
tem; Litera fîmul tria hæc docet, 6c ædificat. Pruden-
tiam Allegoria in Fide,Fortitudinem Anagogia in Spe,
Temperantiam Moralitas in Charitatc, J uftitiam L it-
tera fub appropriatione quadam tradit. Sapientia enira,
cujus funt filiæ, fobrietatem, 6c prudentiam docet, 6c
juftitiam 6c viitutem, id eft fortitudinem, ait Sapiens.
Quæret aliquis, quorsùm ifta, 6c qhid obfcurum hoc
fibi velit exordium refpe&u thematis hujus j Nupti
manifefti fiant, Philip, iv. 7. Et pax Dei qua exuperat
ontnem , H f H c°rda W M l & H H B
vrßras, in Chrift« f'ß< Domino mfiro, qui eftDcusbe-
nediftus in fecula, Amen.
JOA N N I S GE R SONI I
Doßoris & CancdlariiVanfienfis,
S E R M O
H A B I T U S C O R A M
C O N C I L 1 O
C O N S T A N T I E N S I JD
In Dominica, qua er at
FE S TUM S. ANTONI I .
Collat. ad MS. Cod. Vidor. 137.
M O N I T U M .
Habitus eft die i ’j.Januarii Anno 14.17. poft
Deer eta Sejf. 4. & 5. qua inibi leguntur, dum
agereturde negotio Joannis ‘Parvi circa finem
Concilii, ut docet Appendix hujus Sermonis.
N V P TU A Z fatta funt in Cana Galilaa , & er at . . . . ______ A _ _ . ...
sSWater Jefu ibi. Scriptum eft originaliter. Joan, ~fa£la funt in Cana Galilaa, & er at Mater Jefu ibi, Joan,
n. 1. 6c recitative in Evangelio Dominic« ^ 11.1. Dicam, ut potero, diverfas liquidem nuptias incurrentis,
quod ad honorem gloriofiflimi Patris Antonii,
cujus hodie celebritas agitur, inferius deducetur.
Sed diim nuptiafatta funt iu Cana Galilaa, erat Mater
Jefu ibi. Adfis 6c tu pia Mater Jefu nobifclim in
noc facro Concilii loco , ubi eft myftice Cana Gali-
lseas, ubi allegorice fiunt nupti«. Interpretatur enim
Cana z.elus, 6c Galil«a tranfmigratio. Eft autem h«c
zelus tranfmigrationis, led quö, 6c unde? Nimirum
ex hoc mundo ad ‘Tatrem, ex Cana in JeruJalem qua adi-
ficatur ut civitas, quia peregrinamur a Domino, nec ha-
bemus hic civitatem manentem, fed futuram inquirimus,
qua eft Jerufalem , eJMater noftra. Vides , inquam,
benedidilfimaMater Jefu, quemadmodüm celebratur
lynodaliter in hac myftica Cana G a lil« « , in hocläcro
Concilii loco digniflima nuptiarum Chrifti Jefu Filii
tui 8c Ecclefi« copulatio. Ad quid ita ? Sane quatetuitibus
meæ confiderationis opponebat quadruplex
ifta fpecies expofitionis facræ Scripturæ, quafi tétras
virginalis, fuadens unaauæque virgo, quatenùs de fuis
nuptiis primum, 6c potiifimum haberetur verbum.
Littera corporales nuptias
Allegoria jpirituales & facramentales.
eJMoralitas fenfuales.
■ •«-'Anagogia atemales objeftabat.
Dicebat Littera corporales nuptias honorabiliores
effe, quas Dominus hodiè fignorum exordio, fuaque
præfentia, cumMatre 6c Difcipulis honorans conle-
cravit, quarum fuit prior inftitutio in Paradifo terreftri,
nondum innocentiæ ftatu deperdito, quando prophe-
tavit Parriarcha primus Adam 5 proptered relinquet homo
Patrem fuum, & Matrem fuam & adharebit uxori fua,
& erunt duo in carne una &c. Gen. 11. 14. Per quas
nùs Ecclefia Iponla agni , neque laceretur ampliùs nuptias impletur mundus obediendo primæ julfioni -t
fchifmate, neque deturbetur erroribus, neque déforma-: ^ crefeite, & multiplicamini, & replete ten am, Gen. 1. zS.
ta maneat vitiorum foeditate. Adfis igitur ad has nup- — • • •
tias, ô Maria ! Adfit 6c Filius tuus Jefus cum Difcipulis
fuis San&is omnibus invitatus precibus anobis, quo
yeniente commutetur, obfecramus, apud nos alfidentes
in his nuptiis aqua gravis 6c infipida fapientiæ terrenæ,
animalis, 6c diabolicæ, in vinum optimum fapientiæ là-
lutaris,quod nos ebria quadara fobrietate lætificct, cor-
roboret,8c fit in nobis vinumgerminans virgines,Zach .ix.
27*hoc eft,virginal es,puras,6c intégras Affertionesj ims
igitur tu prædicaturus,quales hodiernæ,6c qualium
•fonarum fuerint nuptiæ ? Et fi Jôannis Evangeliftæ,
per
prout opiriati funt aliqui, qua ratione potuit dici virgo,
fi nubere difpofuit ? Cur ibifuerit Mater Jefu, quæ va-
gari, quæ mifeeri cum lüdentibus non noveraej Cur
îllnc invitati J élus, 6c Dilcipuli, qiiibus fobrietas, 6c
morum gravitas erat amiciifima ?• êc quales Dilci-
pulos cùm nondum prædicaret , habebat ? Nun-
quid virginalis Mariæ fponfus Jofeph interfuit ? 6c fi.
non,