dicit de Gandavo, & Thomas, deilloqui eft dam-
natus ut pereat lame, quod tenetur comedere fi ha-
beat panem, quia illud eft medium licitum ad fer-
vandam vitam fuam. Unde de Gandavo ponit differential!)
inter iftos quatuor termines , necejfitas9
fas , jets, & licitum. Unde non folum in tali cafu
ell jus, fas, aut licitum, fed neceflitatis eft fugere:
& ifta opinio videtur probabilior.
1 I O 3
aufugere. Et hoc fat is fuadet Sandtus T n ornas, in loco
præallegato , de condemnato ut fame pereat,
qui poteft comedere fi miniftretur ei cibus , quia
nullus poteft condemnari ut leipium interficiat : imo
dicit de Gandavo, fi poflet violenter à euftode car-
ceris, vel quovis alio, panem fubtrahere, licite poteft,
quia in tali ca fu , cum fit in extrema necefïïtate,
omnia funt ei communia. Diceret aliquis , 8c eft
apparentia major quæ poflk haberi pro parte oppo- A
fita : Si Sortes eilet condemnatus ad perditionem .A rg um en ta Cgliibus Vrobatur fu n fd i& io -
bonorum , poft rllarn condemnationem non poteft P r in c ip um T airnrum d e p e n d e d À
illis bonis u ti9 neque .retinere, imö committeretfur- nem TOlCOiUm aeg en aei
turn, quia nonfunt amplitis ejusj fiimiliter, fi Sortes
juilo Judicio condemnetur in fervitutem alieujus,
non poteft poft Sententiam latam aufugere ab eo ,
imo tenetui* patere ei cujus eft 1er vus 3 imo fi fugiatj
tenetur de damno Domino fuo, & eum recompen-
fare de injuria firdba' : ergo , à fimili, fi Sortes fit juftè
damnatus ad mortem , corpus ejus & vita non videtur
ampliiis efte ipfius, fed Reipublicæ 3 ergo fi fu-
g ia t, injuriam facit Communitati, cuivita ejus ad-
ju d k a ra e ft, 8c per conlèquens ipfe peccat. Et ifta
elt major apparentia quæ haberi poteft pro oppo-
fito , 8c hoe afiiimunt ahi Dodbores, tenentes oppofi*
tam partem.
Quantum ad ho e, optime refpondet de Gandav
o , dicens, qtaöd duplictter contingit habere Dominium
in aliqua re. Vno modo, quantum adfubftanti
am rei i alio modo , quantum ad exercttium operations
m aliquamm circa illam rem. Primo modo, ille habet
Dominium, qui fubftantiam rei alienare poteft :
fecundo modo qui locavit equum, vel domum,
habet Dominium, ifto fecundo modo, Hocfuppo-
fito, dicit ulterius , quod Nullus poteft habere Dominium
in corpore ale erin s , quantum ad fubftantiam, prater
antmam informantem tale corpus: u t, fit Sortes,
quantumcumque fervus, damnatus ad mortem, nullus
habet Dominium, quantum ad fubftantiam corporis
ejus 6c vitam , præter animam ipfius, quæ id
habet à Deo 3 quia, quantum ad fubftantiam, fem-
per remanet corpus animx. Ergo anima_ tenetur
Summo ‘Pontißce.
"p R o ifta opinione poteft fic argui. Habita funt
tria didba. Primum, quod Papa habet Potefta-
tem committendi Jurifdidbionem laicam & temporalem.
Secundum, quod tenetur illam committe-
re, quia alias negligeret onus fibi commiffum. Ter-
tium, quod quilibet qui afliimit Jurifdidbionem illam,
fine commifiione Papse, eft arguendus de ambitio-
ne, quia affumit honorem non vocatus , 8c intrat
non per oftium.
Prima ratio hujus opinionis e ft : neceflarium eft
B in omni Communitati habere fopremum , a quo cun-
dborum Jurifdidbiones dependeant ■, fed tota Commu-
nitas Chriftianorum, eft Communitas volentium ad
invicem communicare : ergo oportet efle fupremum
in ilia Communicate, & c. Sed nullus alius poteft
■ affignari prseter Papam 3 ergo ab ipfo dependet Ju-
rifdktio omnium aliorum: populus enim, fi eft: bene
ordinatus , uni gubernatori 8c non pluribus debet
elfe fubjedbus, Proverb, x i . 14. Vbi non eft guber-
nator, populus corruet. Loquitur enim in fingulari, &
non in plurali, ciim inquit gubernator , 6c non gu-
bernatores3 ergo videtur innuere, quod uni popu-
lo unus fupremus debet efle gubernator , 6c non plures
: 6c cum totum genus humanum unus populus
f it , qui optima Conftitutione 6c Inftitutione ( vo-
lentiura ad invicem viveae 6c communicare) regi
debcat, necefle eft efle Principem fupremum , aquo
regere ipfum, nutrire, 6c confervare in efle, q u a n - C ceceri dependeant, 6c illi Supremo in omnibus patum
poteft 3 fed quantum ad aliquas operationes
exercendas circa corpus , Judex habet Dominium,
ut putà citare eum , provocate, incarcerare, mortem
inferre, 6tc. 6c fic malefadoris corpus, quantum
ad fubftantiam, Temper remanet animæ ejus3
fed quantum ad aliquas operationes exercendas, Dominium
eft apud Judicem. Proptereà dicit idem de
Gandavo, 6c confequentcr San&us Thomas, quod
fi Sortes fit vinculatus, non licet ei frangere vincula
6c carcerem, quia non habet Dominium fui corporis
, quantum ad h oc, neque rebellare : nam fi
jebellaret, liceret Principi ilium invadere , bellum
enim eft irijuftum ex parte Sortis 3 ergo illicite
rebellât : 6c eft argumentum efficax 3 quia fi rebellât
6c Princeps aggrediatur, bellum eft ju-
ftum ex parte Principis 3 ergo injuftum ex parte al-
terius. Ergo propofitum verum.
Refoluti© igitur iftius materiæeft, quod quam vis
fit Sortes jufte condemnatus 6c non vinculatus, neque
claulus in carcere, neque datus alteri in cuftoreant.
Prsecipua ratio inter ceteras eft ifta: Si non
fit Supremus aliquis a quo ceterorum Juri(d:<5t,o de-
pendeat, poterunt elfe aliquie in aliqua Communi-
tate non fubordinatx Jurildidtiones , quarum qui-
iibet illas exercens erit Supremus 6c nulli alteri fub-
jeéfus y ergo poterunt efle plures Superiores non
habente> Superiorem. Sed hoc, optimo modo re-
gendi obviare videtur 3 quia fi fint plures Superiorem
non habentes , quorum neuter fit alteri lubjé-
6tus 3 vel prteerunt eidem populo, vel diverfis. Si
eidem populo, ergo non poterit populus exhibere
quod eft exhibendum Superiori3 qu:a fi ambofimul
contraria prscipiant, non poterunt fubditi fuis Su-
perioribus parere; ergo necefle erit ut fint alteri in-
obedientes , 6c ad impoftibile obligati, quod eft im-
polfibile: ergo in Communitate beneordinata,non
poflunt efle duo Principes non fubordinati. Si au-
tem illi duo Superiorem non habentes prsefint diverfis
populis3 ergo i l k Communitates non erunt
bene ordinata:. Patet : inter illos populos poflunt
diam,fub poena, ita quod non immineat alicui per* D efle diflenfiones3 cum natura humana fit prona ad
r- ~ " J ---------- . — c. 1 :„r. c.------ diflentiendum, 6c inter diverfos Superiorem non habentes
, leviter poterit oriri difeordia, quæ per Superiorem
fedari non poterit : difeordia autem inter
majores Superiorem non habentes periculola e ft,
fecundtim Ariftotelem, 6. Politic, cap. 9. Ergo fi non
fit aliquis Superiorad utrumque illorum populorum,
6c ad utrumque iftorum qui præfunt iftis duobuspo-
pulis, rales Communitates non funt benè ordinatæ.
Ergo dicit Do&or, oportet confiteri quod fit unus
aliis omnibus Superior, à quo cunétorum Potefta-
tes 6c Jurifdi&iones dependeant, 6c non videtur a-
liusàSumtnoPontifice : ergo fi Jurifdidio omnium
aliofon
x detrimentum ex ejus fuga, licet ipfi fugere.
Sed eft difficultas, utrum teneatur fugere in tali
cafu, vel folum fit confilium : dicit de Gandavo ,
quod latis elici poteft, quod tenetur fugere, imofi
non fugiat, eft homicida fui: nihilominus dicit Joannes
de Gerfonio, in Tradlatu quern fecit Deefucar-
nium, quod poteft licite expectare mortem pro fuis
demeritis , 6c fatisfacere pro peccatis. Videtur ta-
men mihi, quod fi fit ei licitum fugere, quod pro
tunc etiam tenetur fugere3quia,Jure naturali, tenetur
fervare vitam corporis, 6c quia patet ei medium
licitum ad illam fervandam 3 ergo tenetur: 6c hoc
aliorum dependeat a Summo Pontifice 3 tunc nec libus: ideo cafualiter orta quasftione de pofleffione
Imperator, nec alius Princeps debetJurifdidlionem aliqua, Ecclefiaftici pofluntfeintromittere, nonta-
teropotalem exercere, nifi fibi a Summo Pontifice men regulariter, fed in duobus tantum cafibusprius
committatur. Et hxc eft fumma hujus opinionis, tactis. Quantum ad primum, Extravag: in cap. Li-
fcilicet quod omnis Jurifdiftionis authoritas depen- cet, De foro competen. quod vacante Imperio, poteft
deat a Summo Pontifice. Papa fe intromittere de riegotiis temporalibus. Quan-
C A P. I I.
Alia eft opinio, quod nec Papa, nec Roma-
na Ecclefta, &c.
Jurifdiclio Civilis, nec aïïu, nec regulariter
fgot eft comp et ere Tontifici, aut Ec-
clejioe Romance.
Vlfiim eft de JurifdidHone Principum fecufa-
rium, ad quos fpeélat maleficos 6c in corpore
6c in bonis punire 3 6c ilia prima eft Jurifdi-
ârio quæ'vocatur coërcïtiva, 6c authoritas publica
maleficos damnandi contrahitur à populo; 6c in
primo capite fûerunt allegatæ opiniones, unà quod ,
nullus Princeps temporalis poteft juftè a&um Jurif- J
diétionis exercere , nifi ex commifiione Papæ -6c
Romanæ Ecclefiæ. Nunc in ifto fecundo capite
ponitur fecunda opinio, quæ dividitur in ti es mo-
dos dicendi partiales 3 6c univerfaliter ifta opinio dic
it, qiiod Principes feculares, abfque commifiione
Papæ'6c Romanæ Ecclefiæ, poflunt Jurifdi&iones
feculares licite exercere, ita quod %fec Papa, nec
Ecclefta, babent, ex inftitutione Chnfti, quod debeant illas
furifdiiïiones illis Principibus fecularibus committere.
Marfilius ’de Padua, circa hanc materiam ponit
tria didta. Primum ,• quod Papa nullam habet, Po-
teftatem coërcitivam, five coadfivam, ex inftitutione
Chr ifti,- 6c quod nullus habet Poteftatem ex-
communicandi, nifi ex beneplacito populi, aut Principis
3 6t nititur hoc deducereex authpritate Pauli,
qui. exeommunicavit fornicatorem, cpnvpçato populo.
Secundo dicit, quöd Papa non eft exemptus
ab habente Poteftatem ^coacliyam, imo ipfe fubje- (
dlus eft Principi feculari habenti Poteftatem çoaéti-
dtivam. Tertium didttim, quod fi delinquat, vel in
fpiritualibus , vel in temporaiibus, à Principe venit
coërcêndus : fed ifta opinio, quantum ad multa,
eft damnata 6c fcandalofa j qiiod patet per ufum con-
trarium3 nam excommunicarepoteft Pap a,:6cquo-
tidie fecit , fine confenfu populi 3 ergo, 6cc. ,
Secundus modus dicendi eft,quod Papa,quantum ad
fpiritualia, habet Poteftatem. co^dliyam per Çenfu-
ras fpirituales, putà per Excommunicatipnem, ut
in peccatis contra Sacramenta, 6c contra Evangelium
3 fed in temporalibus, nec habet regulariter,
riec cafualiter Roteftaterucoadtivarn, ex inftitutione
Chrifti, fed fi habeat , hoc-eft à Principe, vel populo.
Tertius modus dicendi .eft, Papa habet Poteftatem
coadtivam per Cenfuras fpirituales.. in fpirituali-1
•bus, j fed in temnoralibus non habet illam regulariter y
fed folum cafualiter. ■ '"Et .videtur d iff icu lt és, varier
täte textuum , an videlitet. Papa, .ex .inftitutione
Chrifti^. in caufiâ purèlaïcis, habèat Poteftatem dii-
>cernefidi y ;judicandi,> &.€Qgendi. i
Opinio. Juriftarum, quantum ad hoc.,, eft quod
Summusi Pontifex non habet regulariter , fed cafuali-
-ter : regulariter, hoc e f t , non débet- exercere - ilia
quæ font Poteftatis puræ laica^ ideP ,dieunt ilium
-illam habere in habitu, fed non in adtu,. quia_ ca-
fualiter poteft 6c debet v,. putà in du.pbus/; cafibus.
Prinjusif - quando-deeft Princeps fecubris.. .Secun,-
"dus j fi-'Princeps fecohipismoxi; poflit,- yel<negligat. il-
- lam exercere. In tàlibus cafibus poteft;,. imp, - tenetur
Papa-adminiflà'are juftkiain; in uebustçtnppra-
. Appendix ad Tom. II.
ruin ad fecundum, in cap. £* tenore, eodem titulo:
nam fi Imperator non vult caufam terminare, Papa
debet, ex inftitutione Chrifti, illam termipare.
Proptereä, ex inftitutione Chrifti, habet JurifdidHo-
ncm laicam in habitu, fed non in adtu. Datur fi-
mile 3 fi Duces fubjedti R e g i, nollent JurifdidHo-
nem adminiftrare, tunc debet Rex illam adminiftral
re, 6c illam habet in habitu: fimiliter dicendum eft
de Summo Pontifice.
Dodbor arguit pr'o ifta opinione, 6c non arguit
particulariter pro aliquo iflorum trium modorum,
led univerfaliter pro tota opinione. Ille non habet
fuam Jurifdidtionem ab illo cujus eft Dominus,
quia nunquam Dominus habet Jui ifdidlionem ä fer-
V03 fed Imperator eft Dominus Papa: in temporalibus,
nam habetur Textus 11. q. Can. Sacetdoti-
busy ubi Papa vocat Imperatorem Dominum fuum>
ergo eft Dominus ejus. Secundo, ad'rcm , argui-
’ tur ratione, quod Papa fit fubjedtus Imperatori, in'
qua fund ant fe Dodtores, quae videtur eis perempto-
ria : Quaelibet res tranfit cum onere fuo , nifi Riper
hoc habeatur fpeciale privilegium : fed pnedia
quae tranfierunt de novo in Dominium Papa:, putä
per collationem Principum ,.ut Conftantini, .6c R e gis
Francia:, putä in Avinione, ilia erant Imperatori
6c Principibus fubjedta 3 ergo tranfierunt cum
tali onere, nifi fuper hoc habeatur fpeciale privilegium.
Ergo Papa quantum ad ilia,eft Imperato-*
ri 6c Regibusfubditus. Unde didtum e ft, quod Prin-
cipes non folum habent Poteftatem in res, fed e-
ciam in perfonas, quia pofliint incarcerare 6c occi-
dei;e. Dico tarnen quod , quantum ad iftam Poteftatem
qua: refpicit perfonas, eft apparentia quod
Papa fit!exemptus, ita quod Imperator non poteft'
incarcerare, nec occidere eum, quamvis'commife-
rft crimen tali pcena 'di'gnum: fed quantum adipfäs
.res, quod Jure divino fit exemptus, nulla eft ap-
’parentia. Ergo dicit Dodbor: ad minus habetur
quod ratione prasdiorum qua: tranfierunt cum one-
re fuo in Dominium’ Papa: (8c qua: antequam tran-
firent erant fubjedba Principi .quantum ad Jurif-
didbionem , ration'e illorum nabens-Dominium) effi-
c.it.ur fubjedbus alteri. habenti Jurifdidbionem fuper
i 1 Ik. Deforo competen. cap. ultimo. Patet hoc: per-
fona dupliciter emcitur fubjedba 3 uno modo, ratione
criminis 3 alio modq, ratione pofleffionis.
Refblutio eft, quantiun ad primum madum dicen-
dj Marfilii de Padua: Erroneumeft quod Papa non
habeat Poteftatem coadtivam in nullis rebus. Item
uter’que duorum fecundorum modorum eft probabi-
Jis,videlicet quod Papa in rebus pure civilibus nullam
Jurifdidbionem, nec regulariter nec cafualiter habeat,
Jure divino, 8c ex inftitutione divina’3 vel quod ha-
1 beat; non regulariter ‘ Fed.cafualiter, putä in duobus
cafibus t.antiim fupra numeratis, fcilicet fi nullus fit
Judex temporilis, & ii non poteft exercere, vel ne-
gligat ,' prbbabile eft quod cäfüäliter, in illis' düö-
bus cafipushabeat Jurifdidbioneni adminiflrandi in
temporalibus.
d A P U T I I I .
H is opinionibus breviter & c .
Papain Jpiritmlibks, non in temporalibm,
- e& Superior PnnCipififj. pßiporum.
J Am njtitur folvefe Unani fafio^Tem bpinionis prk-
ced’entis , & iefolutjö^DddtÄfs1. eft , qiiod' Pa'pa
..... , l - * ■ «p p p