üando Dominum noltrum fimul eiim vitupéras, qui
dicis eurîi in fchola humiliationis mifericordiam 6c hu-
militatem didicifle, quafi videlicet antea talibus ipfe
eflèt orbatus virtutibus. Sed refponfio in promptu
d l. Primo quia nemo repente fit fiimmus j 6c nullus
ita fandtus d l quin bene fandtificetur adhuc. Præ-
tereà nullus arbitror indignabitur fi ipfiBeato Petro
6c Prophetæ Eliæ, 6c fimilibus ego eum non præ-
pofuero, quos tarnen tribulatos fuiflè ut humiliaren-
tur Celebris èft hiftoria. Petrus ut ex cafu proprio ad-
difeeret inftruere alios in Spiritu lenitatis. Elias
quia de propriis viitutibus confidens innunuerat, 6c
le folum relidtum ex Dei cultoribus arbitrabatur ,
profugus à facie mulieris aufugit.. Quid fi aliquata-
lis infiata cogitatio lùbrepferat apud Dominum nostrum
ex priori virtutum exercitio quafi folus unionem
dare poflet 6c dignus effet Ecclefiæ 5 aut aliqua fimi-
lis vanitatis illufio, quam ambitio, fubtile malum 6c
dominantibus infidiofifiimum fecum afferre lolita ell>
quis feit fi aliquando dixerit in abundantia fua, «0»
movebor in aternum. Pf. x x ix . y. 6c tandem expertus
fit illud quod fequitur ? Avertifti faciem tuant a /»<?,
£r fabius fum conturbatus. Hæc autem averlio ad præ-
fens accipi potdl tribulationis inverfio, ex qua hu-
miliatus reïün*exit fortior , inltar fabulofi Anthei,
prout iperare. convenit, ipfe quoque Ecclefialti-
cæ unioni faciendæ magis idoneus redditus elt tan-
quam vita, unione 6c virtute Sandti Spiritus magis
adimpletus.
3
Tertia Conßderatio.
A Ttenta humiliatione Domini noltri, quæ ex fuis
oblationibus dicitur agnofci. R e x cum fuo Reg no
rationabiliter lùnt reuniti, 6c quafi noviter recrea-
ti in Obedientia ejus. Hæc confideratio quamquam
fequatur ex præcedenti, eam nihilominùs latiori pro-
fecutione deducamus, attendent es inprimis quöd non
fruftra oravit hadtenùs Ecclefia verba nollri thematis:
Emittedcc. 6c illud in Profil. Veni fanfte Spiritus
emitte coelitus lacis tua radium. Emittat itaque Spiritus
fandtus radios fuæ claritatis 6c fui luminis, quod
fignatüm elt fuper nos , luminis fcilicet rationis ad
oltendendum nobis bona. Qui radii licet innumera-
biles fint, duódecim enumerafle fulfecerit, ex tripli-
ci virtute fancti Spiritus profluentes: eltnamque Spiritus
fandtus fpiritus amoris 6c unitatis, 6c Ipiritus (
jullitiæ 6c veritatisi elt fpiritus decoris 6c honeftatis.
Notantur hæc Sap. vii . 12.. ubi ipfe delcribitur mus &
multiplex, ex hac triplici virtute quam adaptarefas elt
ad tria appropriata in divinis, tertiam Patri, fecun-
dam Filio, primam Spiritui fandto. Ergo in confi-
deratione mea quadripertitos radios fupernos 6c deco-
ros enumerare confpicis. Ad quid ? Nimiriim pro
clarificatione Domus Franciæ, quæ elt Jerufalem ilia
quam vidit Joannes novam defeendentem de ccelo.
Convertamus ergo oculos noltræ ratiocinationis ad
trinam hanc virtutem, 6c intuebimur quatuor ratio-
num radios profluere ab amore 6c unitate , totidem
à jultitia 6c veritate, 6c totidem à décoré 6c honeila-
te , propter quos illuminati fumus videre renovatio-T
nem 6c :recreationem quamdam fuper nos 6c in nobis, *
quam quæfivimus 6c oravimus : Emitte Spiritumtuum
& creabantur, 6cc. Primus radius perfpicaçis rationis
ollendit unitatem mutuam hujus Obedientiæ to-,
tius inter fe, quæ alioquin divifa maneret. Hoc autem
erat necelfiirium primum tendendo cum aliis ad
univerlàlem unionem : nam quo pacfco concordalfe-
mus alios nobifeum 6c nos cum eis fi in perpétua dif-
cordia verlati fuiflemus ? Conveniet nulli qui fecum
dijfidet ipfe. Pro hac re induci polfent hiltoriæ comme- '
moratæ à Valerio Maximo Lib. i v. Cap. 7. De his qui
ut prodelTent Reipublicæ, privatas inimicitias 6c dif-
cordias depofuerunt: fiicitetiam quóddifcordiainhis
quæ funt ad Religionem dilfolvit è facili concord iani
in civili politia, ad temporalitatem. Qiiiadgitur hoc
Regnum cum aliis hujus Obedientiæ confoederatum
elt temporaliter, ipfum non oportuit ab aliis in fpi-
ritualibus dilïïdere. Alteram unionem manifeitat fe-
cundus radius, quæ elt unio regnicolarum Franciæ
inter fe , quàm parvipendere non convenit, cum di-
* cat Julius Cæfar : Örbem univerfum non pojfe refifiere
1 totius gallia confenfai. Hanc unionem elfe firmiorem
vident qui attendu nt. Tertia uniras ab altero radio
proditur.' Et hæc elt inter Dominos hujus Regni
adinvicem, quorum divifio quàm pellifera elfet nemo
nefeit, tarn pro fe quàm pro fubditis. Pro quo
prodeft leminifci Regis illius de quo videtur memi-
nilîe Macrobius in Saturnalibus. Hic Rexhabens fi-
lium fibi odiofum , ex hac dilfenfione fentiens fubdi-
tos proniores ad rebellionem 6c feditionem concitan-
dam, convocata condone retulit fe in gratiam cum
filio rediilïè. Itaque très Domini Ducesnolfai fi cum
Rege 6c mutuo uhiti permanent, funt funiculus triplex
qui difficile rumpitur. Nec ignorare decet illud Sa-
lullii : (oncordia parva res crefcunt, difeordia maxima
dilabuntur. Per quartum radium unio fpecialis inter
Ecclefialticos ollenditur, utputa Studiorum cum Stu-
diis, Univerfitatum cum Uniuerlïtatibus, Ecclefia-
rum cum Ecclefiis. Sciunt experti qualis jam dilfen-
tio plufquam civilis irrumpebat velut inter Guelfes 6c
Gibelinos, aliis dicentibus ego fum Benedidti, aliis
ego fum fubllradtionis. Et ( quod deteriùs erat ) jam
errores 6c hærefes caput extollebant, quas fi excref-
cere permiflùm fuiflèt, robur æternum ipfi fehifma-
ti çontuliffent». Quinetiam Itatus infélix Ecclefiæ
m quos anfradtus inextricabiles incidiflèt, fi Dominum
noltrum ante reconciliationem mutuam fui cum
Cardinalibus decedere ex hac vita cöntigifiet ? V ident
qui vident an Propheticus fermo verificatus e ffet,
percutiam Paflorem & djjpergentur ovesgregis , 6cc.
Matth, xxvi. 31. Nunc verb am plus, 6c fi forte non
penitiis clarificata funt omnia, deductaque elt ad ef-
fedtum noltra oratio : Emitte, 6cc. - volvamus intui-
tum ad alios quatuor radios defeendentes à jultitia 6c
veritate. Primus radius fugat inobedientiam , quæ
quàm tetra 6c nequam ell, Dathan 6c Abiron ablorpti
docuerunt. . Si ergo Dominus nolter ponat fe in'de-
bito fuo in fadto unionis Ecclefiæ 6c Papalis officii,
animadvertite periculum, fi non obllante fubltradtio-
ne præterita 6c caufis ejus, nova reflitutio nunc non
? effet fubfecuta. Qiialiter autem ponat fe in debito
fuo, ego ad Regem refero 6c ejus Confilium , qui
fuas oblationes habuerunt, examinaverunt, accepta*
verunt. Ab altero radio dilfipatur caliginola opinio
quorumdam dicentium nos ideo fubllraxilfe priùs, ut
ad Obedientiam partis alterius migralîè poll émus ho-
nelliùs. Aliam non minus tenebrofam.ællimationem
deltruit tertius radius <^ui Dominum noltrum finge-
bat nunquam fuilfe rite eledtum. Et has aflertiones
temerarias invalefcere, honor Regis 6cRegni, jultitia
quoque 6c veritas tolerare diutius non debebant.
Porro radius quartus fecit evanefeere obcurilfimam
nubem, immo profundilfimam abylfum collullravit,
dum quorumdam erat alfeitio 6c vocibus 6c fcriptis,
j quod luis culpis Dominus nolter perdiderat jus in Pa-
patu , neque ei unquam falva confcientia Obedientiæ
no vitas poterat exhiberi. Quarta verb tenebro-
fitas caliginofa inundalfet abyfio fi in eam demergi
cöntigifiet, cogitare llupor elt. Benedidtus Deus
qui nos pertran lire, fecit abylfum hanc intolerabilem,
6c duxit innovationem alteram, de quapollulavimus
dicentes, Emitte Spiritum tuum, 6cc. Poltremoocu-
lis noltræ confiderationis objiciuntur quatuor radii ho-
norabiles 6c fereni, emicantes à decore 6c honellate.
Primus liquidem honor, ell humiles fufeipere atque
rotegere : quis ergo humilem Dominum fuum non
enignè traclaverit? Si dura refponfio ejufdem Domini
dilplicuitufque ad recclfum ab eo , mollis è contra
tra refponfio nonne multo lèviùs placere debuit ad
regrelfum, ficut 6c verè placuit quod tarn fubita tan-
quam per omnes rellitutio palam dédit intelligi ? Ad-
duci poterat hoc loco didtum Virgihiaffcriptum R o manis.
Tarcere fubjettis, & debellare fuperbos,
6c quædam alia quæ propter feientes omittimus. Præ-
terea honor 6c virtus non infima, fubjicere fe ratio-
n i, ita ut variatis rebus, dum ratio fuadet judicia '
immutari, homo non inveniatur cervicolus, innitens
(nolitque reverti) propriæ fententiæ: nam 6c Spiritus
làndtus fuafibilis elt : quos implet fuafibiles effe-
cit. E t nihil intolerabilius elt in Republica furore
eorum qui habent zelum non fecundùm feientiam,
qui quod femel conceperint in anima, immutabiliter
exequi conantur. Quales ab Arillotele vocantur im-
manfivi in opinionibus, tales ab alio quodamexper-
to Eremita lcribuntur elle fibi ipfis 6c aliis diaoofi,
nec indigere diabolo alio tentante. ,Denique male-
didtus furor talium, quia pertinax -, 6c æmulatio,
quia dura : cum è diverfo làpientis fit mutare confilium
, circunltantiis immutatis, immo non mutatur
confilium , fed perficitur j quia finem attingit velo-
ciùs, quemadmodiim Chriltus non venit Legem fol-
vere, fed adimplere, cum tarnen multa in aliam fbr-
mam mutaverit. Hinc Terentius : nnnquam ita quif
que bene fubdutla ratione advitam fu it, quin res, atas,
ufus, Jemper illiquid apportet novi, aliquid moveat s ut
ilia qua te feire credas, nefeias, & qua tibi putaris prima,
in experiendo répudiés. Hac Regem 6c Regnum
obliinatione carere perfpicuum facit noya hæc relti-
'tutio. Ceterum collucere tertium radium ab hone-
Itate video, in quo collucere fas elt quod puro animo
6c abfque odii cujufcumque nubecula R e x cum
fuo Regno fubltradtionem eflecerat: nam fi ex odio vel
alia intentione perverla contra Dominum noltrum fub-
llradtio emerfiffet, nihil erat nifi eædem caufænunc
manaient 6c in eadem fubllradtione flare compellerent.
Quartus radius ad extremum dilucidè perlpicueque
demonllrat quàm forti virilique zelo res cum fuis ad
unionem in Ecclefia habendam hadteniis procelferint,
quin ipfi etiam ufque ad cedendum jullitiæ fuæ eam-
dem quæfiverunt unionem. Et jam nihil in eis Hat ni-
hilque in Domino nollro, quo minus habeatur 5 immo
cedente altero moituo,, vel ejebto, pax ell in januis nifi
ab aliis obliinatione violenta depellatur : quod fi fece-
rint, ipfi viderint de le , nos animas noltras liberaveri-
mus. Quin etiam initia magna jabta funt pro Ipe refbr-
mationis in Ecclefia tamUnivelali quam particulari in
Gallia ex provifionibus 6c promiflionibus d-ifti Domini
nollri nunc obtentis. Præceffit ergo medicina
quædam fortis 6c velut' corrofiva in ipfa fubltradtio-
ne. Nunc fuavior adhibenda erat in novarellitutio-
n e , ut diceremùs ex lèntentia verbum Prophetæ præ-
milfum, quafi jam exauditi ex parte : Emitte Spiritum
tuum & creabantur 6cc.
Concordantiam præmiflorum realem 6c hiltoricam
habemus Eßber vin. 16. dpfublimatione' Mardochæi
6c confufione Aman. Nova'lux (inquit textus) ori-
ri vifa efi , honor & tripudium 6cc. Notetur totiis
progrefîus hiltoriæ à profunde fpeculantibus.
Poltquam in prima parte Sermonis, locuti fumus
de humilitate quæ elt difpofitio certiflima 6c necclîà-
ria ad vitam Spiritus fandti obtinendam vel in una fin-
gulari perfona , vel in tota Ecclefia 3 6c hac occa-
fione delcendimus ad innovationem gaudiolàm, quam
hæc humilitatis virtus à Domino noltro progediens in
membra derivavit : dicamus fub compendio pro fe-
cunda parte, quemadmodiim hæc vita Spiritus Sanc-
ti confervatur à mutua membrorum colligatione 6c
débita unitate , nec longe abeundem elt. Hancve-
ritatem fenfus edocet. Dividantur membra corporis
veri à le vel à capite, mortem inde fequi quis nef-
ciat? Nec ôb aliud abhorret natura vacuum, nec re-
filtit m miis fuæ divifione quam morti, fecundùm dedudtionem
Boetii. Nonlecus debet intelligi in corpore
myltico. Sine cujus ampliori deductione tres
alfumo brevilfimas confiderationes rei quam agimus
accommodas.
Prima Conßderatio.
Expedit ut indulgentia 6c venia utrinque conceda-
tur luper ante adta j alioquin cum natura humana
avida fit honoris 6c impatiens fuas ingloriationis , fi
unus alteri objedtaret cum exprobratione, tu tenuilli
talem opinionem, immo tu talem; palam elt adver-
tere quod unitas lervativa diflolveretur ex läcili , 6c
ex conlequenti vita fpiritualis cujus iplä eil fervativa
non llaret. Ergo recedant vetera , nova lint omnia
, 6c cogitemus malorum elfe iram polt inimicitias
meminilfe: penlemus infuper fieri polfe ut in diver-
fis lententiis 6c opinionibus charitatis unitas remaneat,
dummodöredlafitintentio ä paflionibus aliena. Pa-
tuit in Paulo, in Barnaba, immo in ipfis länctisAn-
gelis fecundüm opinionem probabilem fuper Danie-
lem. Denique , non attendamus qui aut quaiiter
ceciderimus: fed qua ratione emergamus, unionem-
que ab omnibus delideratam 6c quaslitam confequa-
mur: quas unitas, quanto Itudio profequi debeat of-
tendefe debent, tum ratio , tum exempla Patmm
noltrorum immo 6c hittorise gentilium, qualis eil illa
quod Semiramis Babylonica pedtens crines, dum ledi-
tionem audiviflet elfe in civitate fua , exivit ut erat
B laxis capillis pro dimidio, nec eos compofuit, donee
leditio pariter in pace compofita fedaretur.
Secunda Conßderatio.
Si veram quasrimus ad invicem pacem 6c amicitiam,
nosut cum Spiritu fandto uniti fimus necelfe eil. Illa
elt non lolum Theologica , fed Philofophica conli-
deratio quas dicit amicitiam non nifi inter bonos eile
pofle} quoniam non efi pax impiis dicit Dominus.
Tertia Conßderatio.
A pace quam Spiritus ländtus in nos veniens afflare
6c influere paratus e il, cetera, pax omnis 6c unitas
derivatur. Hase confiderati9 fequitur ex prasceden-
t i : fed animos quorumdam minus inllrudtorum movere
poflent quasdam dubitationeisadhancrem, jux-
ta tres hujus celebritatis partes. Prima quasltio.
Spiritus fandtus cum fit ubique per potentiam, efien-
tiam 6c prasfentiam j quo intelledtu dicitur quando-
Q qu e ablens ab anima, quandoque ipfi prasfens 6c earn
vivificans? Refpondetur, quod hoc dicitur propter
effedtus novx cognitionis 6c amoris. Exemplum fa-
lifiliare ad h oc, adducitui- de homine , qui dicitur
redire ad fe dum fui recordatur 6cc. Secunda quxf-
tio. Vitalisprasfentia Spiritusfandtiin nobis, quibus
fignis agnofeetur 6c fi certitudo inde polfit haberi ?
Refpondetur quod certitudo moralis bene habetur,
non fimplex 6c ablolutaj nifi per revelationein. Tria
funt figna fecundüm myllerium hodiernum. Timor
Dei ex fono. Libens fermo.de eo. Et operatio effi-
cax per ignem fignificata. Tertia quellio. Spiritus
fandtus quare dicitur plus vivificare animain 6c unii-e
quam Pater vel Filius? Refpondetur, quod ipfe elt
nexus Patris ,6c F ilii, procedit per modum voluntatis
6cc. A lix quicltiones Hint de procelfione Spiritus.
ländti ä Patre 6c Filio 6c de errore atque fchifinate
j-v Grxcorum., Item 6c de effedtibus Spiritus landti 6c
U fignis hod ierna celebritate ollenfis fuper Apoltolos
in linguis variis, in fono vehementi, cognitioneopinis
veritatis, in conllantia mnabili, in hoc quqa ab
aliis ipfi reputabantur infani, 6c quee erat caußt j 6c
ita de fimilibus multis quae alium locum reqpü'unt 6t
tempus prolixius:quce omnia dimittentes poßulemus in
fine unde exordium cepimus Emitte Spiritu# tuum. 6cc..