foannïs Gerfomï 5 6 4 .
5 ^ 3
ad honeftos, & idoneos Confédérés. Ac ibidem n<
tetur, quôd hic expcdiret ut in Conciliis Proviri-
cialibus effet major 'autoritas collata à Papa circà
ordinem cafuum refcrvatorum, 6c Irrcgularitatis, ut
falübriîis providerctur.
T) O r r 6 fi talis Vifitatio de qua loquimur non fiat
per Parochias ; videntur tamen ifta diligenter eflè
interrôganda fingillatim à quolibet Curaro, &
rio ejus fecundùm lbitum fuum , & hoc dun:
ad ■ Sy-iibdum Epifcôpi, & aliorum, 6c hoc vel publiée,
vel iid • partem', vulgari lingua-, vel Latina,
proue fexpedientiùs y veHmliùs efl’e videbitur ad lau-
dem fcicntium, ôcnefeientium verecundiam, ac doc-
trinam. ‘ '
Item quôd fier et talis examinatio de omnibus quæ
ad> regimen Gurarum, prmfquam eis lirteræ conce-
derentun
item Domini Prælati, 6c alii habentes Jurifdiôtio-
nes'j notera nt hiccre Ipeciales inftriiôtiones prô inqui-
fitione facienda fu per. abufibuS’ qui dicuntur fieri
in Curiis. fuis, ut feiant, 6c provideant j tanquam
incipientes reformationem à feipfis , 6c à domo fuà.
Item notetur hic de juramentis; Officiariorum re-
quirendis, 6c fervandis, ficut ordinatum eft, eoquod
cognitum eft quôd multa fanétè jurent-, fed ferè
nihil obfervant.
Item de juramento exaèto ab illis qui quæftio-
nantur, vel per impofitiones à mercationibus, quorum
tamen juramento non ftatur, cùm finis omnis con-
troverfia fit juramentum fecundùm Apoftolum. Hebr.vi.
i<5. Nam per ifta grandis laqueus ad perjuria etiam
publica, 6c folemnia procuratur.
Item de Teftamentis expediendis fine tali fumptu,
6c protaftu, in p ne judicium grave animarum, quæ
torquentur in Purgatorio.
Item de Excommunicationibus tarn frequenter,
6c leviter fulminatïs à Jure, 6c judice.
Item fi abfolutus judicialiter ab Excommunicatio-
ne confiteatur iterùm facramentaliter , quia fie o-
portèt fieri, ut fuper his fiat declaratio per hoc fa-
crumConcilium, juxtà Inftitutiones olim , 6c novi-
ter per VcnerabileraUniverfitatem Parifienfem com-
pofitas. Et licët Sententia Excommunicationis non
lig a tj-u t excommunicatus vitetur , nifi fit judicialiter
pronunciatus effe talis. Similiter quôd Irregulap6r
Canones , 6c hoc per Religicifos , ficut per
alios.
Item idem fi fint Privilegiati, quia hie eft laqueus
formidabilis pro Pradatis , 8c pro talibus ordinatis
propter fufpenfionem 6c aliaspoenas Juris, vel propter
defedtum Prselati in intentione, quia praidicuht
publice quod intendunt tales ordinare, ut Subdia-
conus fiat in decimo o&avo. Diaconus in vigefimo.
ScVica- a Sacerdos in vigefimo quinto Anno , nedum propter
m venit feientiam, fed etiam propter mores.
Item quod non promoveantur fine certo 6c fta-
bili TituloBeneficii, vel patrimonii, fine fraude.
Item feiant competenter loquiLatinum , 6c intel-
ligere. Et provideatur quod non fint Sacerdotes
in fcandalum. Et hie proficeret poiiere modum tot
Miflis, quas habere volunt indomibusfuiscommuni-
ter homines parvi ftatus. .
Item denuncietur recipientibus fiicros Ordines,
quod faciant votum caftitatis folemne, ne putent fe
liberos ad fornicandum , ficut fatui quidam putant.
Item contra prsedones, 6c vexatores terrarum Ec-
clefiae videretur procedendum per viam publica.*, 6c
pi-e PraJdicationis.ad Dominos, infinuandogravamina
particulariter, 6c oftendendo periculafuarum ani-
marum, nifi provideretur, 6c non dando onera, de-
nunciando Curatis, aut luis VIcariis, quia nec au-
p dent, nec pofliint exequi.
Item quteratur exccutio Conftitutionis quam Papa
fecerat proTheologis, immo verius pro Ecclefiis,
ut Ic.licet in qualibet Ecclefia Cathedrali 6c Colle-
giata notabili fit unaPnebenda affedta inperpetuum
pro uno Theologo qui legere , docere, 6c prtedica-
re fit aftriblus. Similiter providendum diet Ab-
batiis, 6c Monafteriis , quod .non carerent viris do-
centibus eos, etiam a puero, meditari in Lege Domini
die ac riodte: quia cum tali ignoivntia, quid de
divinis intelligerent, aut faperent?
Item reformetur honeftas in divino Officio, 8c Ser-
vitio ,ftxmtra ludos fatuorum contumeliofos D eo ,
6c Ecclefise, 6c per Excommunicationem, 6c priva-
tionem diftributionum, vel incarcerationem.
Item contra garrulationes indecoras in choro tempore
Servitii, 6c fiant novae Conftitutiones, aut jam
editie cbnferventur.
Item deberet fieri fpccialis inquifitio, ut Vifitatio'
pro Mendicantibus tarn in fabto Sermonum, 6c Con-
■ itas non incurratur pro Excommunicatione, mfi fit ^ fclfionum, quàm aliorum , 6c fpecialiter quôd évitent
declarata per Judicem , 6c ità de fimilibüs , quæ
multos tollerem laqueos animarum , 6c indè melior
ordo Hierarchiæ civilis fervaretur.
Item dePromotoribus, qui dùm faciunt exaôtio-
nes injuftiifimas , nihil folvunt de expenfis, nec pu-
niuntur ; fed reportant falaria fua ab innocentibus
abfolutis, diffamatis, 6c vexatis.
Item de applicatione pecuniarum pro emendis ta-
xatorum in pios ufus , 6c publicos 5 quia aliter eft
fcandalum contra Prælatos 111 populis.
Item ad evitandum notam , vel fpeciem fimoniæ
in omnibus , ubi dantur pecuniæ ad miniftrandum
fpirituaiia, ficut font Ordines, Sepulturæ, Baptif-
mus, Mifl'æ, 6cc. expediens videretur , 6c confor-
miter ad Jura, aut quod nihil reciperetür, aut cum
moderatione majori, aut quôd priùs darentur fpin-
tualiaquàm aliquod exigeretur, vel reciperetür temporale,
fed poftmodùm quærerentur confueta, quæ
fi renuerentur contumaciter folvi, fieret tune honef-
tiùs aôtio contra taies.
Item hoc effet interpretandum, fi Jura olimtradi-
ta contra dantes aliquid in omni re fpiritali , 6c in
introitu Religionis fint in fua feveritate fervanda*,
ficut apparet quod non j alioquin ferè totus Eccle-
fiafticorum coetus in damnationis ftatueffet: fiatigi-
tur declaratio.
Item in miniftratione Ordinum fiat diligen-
tior inquifitio , 6c obfervatio- ætatum inftitutarum
confortia feminarum in camerulis , 6c detvaétiones
in Sermonibus, 6c fabulas inutiles, 6c afl'ertiones te-
merarias, definiendo aliquid generaliter eflè pecca-
tum mortale , vel non eflè. Et quæratur qualiter
in præmiffis lè ingerunt, 8c fi contra Decretalem 5
Omnis tttrsujejue fexus.
Item quæratur-, de quibus peccatis remittunt ad
Poenitentiarios , quia dicitur quôd aliqui abfolvunt
ab omnibus.
Item fi miniftrant Sacramenta OTatrà prohibitio-
nes Juris, fi prædicant contra Prælatos, 6c Sepulturas,
6c Décimas, fi admittunt .èxcommtfnicatos à Judici-
busad fua confortia in divino Officio , feu.Servitio
6c ceteros, ficut fèrtuf ab aliquibus eflè.
Item pro Prioratibus defolatis, ubi non funt nifi
unus, vel duo Religiofi', fæpe in fcandalum fui, 6c
aliorum, effet providendum ; quia dum redeunt ad
clauftra, turbant alios, nec pronciunt.
Item de obfervatione Benediètinæ, pro Monachîs
Dnigris , 6c aliis: videatur ilia 6c quæ neceflària funt,
6c declarentur.
Item videatur de modo conferendi benè 6c libéré
Bénéficia, kicafu reduélionis Beneficiorumad Ordi-
narios, 6c de reliquis confequentibus.
Item providendum eft in exceflibus Vifitantium
plus fæpè ad quæftum, 6c pompam, 6c deftruétio-
nem, quàm ædificationem, 6c ordinetur cejta taxa
moderata.
Item
c6 5 Samo de defiderïo & fuga Eplfcopatus.
item videatur de modo habendi; certam contribu- quit, äeßderat &c. 1 l'im . 1 1 1 .1 .
tionem prp tota Provincia ad defendendum, 6c pro-
fequendum ea qux erunt o rd in a ta6 c quod ipfa vi-
riliter, ^C prudenter exequantur ufque ad aliud P10-
vinciale Concilium, 6c de triennio ad triennium fieri
debet ex poena appofita, vel ordinetur alia, confer-
vetUr, 6c declaretur: .fimiliter qui debent comparere,
6c qualiter..
5 6 6
Et quoniam in-
tentionis oculus , vel illuftrat , vel offufeat totum
operationis corpus , dans , ut did folet, operationi
nomen , refolvemus defiderium Epifcopatus ad va-
rios fines , ut quolibet feorsiim liquidius appareat,
quis bonus, aut quis illicitus, dicimereatur.
1. Qui Epifcopatum defider'at, 8c vocari ad eum prop-
a ter eminentiam ftatus , tanquàm propter finem prin-
Item , fi expédiât très, vel quatuor Provincias quan- cipaliter intentum , peccat peccato elationis , fudoque
fimul convenire,
Item, fi ordinentur conformiter ad Decretalem aliqui,
qui habent inquirere reformanda pro qualibet
Dioecefi, 8c referre avifamenta provifionum decentium
in fequenti Concilio.
Item, fiat in qualibet Dioecefi monitio fimilis illi
quam Epifcopus fecit Parifienfis contra loquentes fub
fpecie joci contraFidem, 6c Sacramenta, ut fcilicet
audientes denuncient taies Epifcopo loci, vel Officia-
l i , vel fuo Curato infra oèto dies, aut quamprimô
commode poteft fieri. Et hîc effent graviter prolii-
bendæ cantilenæ erroneæ, 6c lubricæ, 6c contra honorera
matrimonialis Sacramenti compofitæ, fed prudenter
fecundùm locorum, 6ctemporum, 6cmorum
qualitates. Hæc, inquam , plus in modum cujufdam
memorialis, quàm do&rinæ fubtilis notata fint : det
autem in exequendis Spiritus fui roburDeus, qui eft
benediétus in læcula. Amen.
J O A N N I S G E R S O N I I
Dotions & Cancellarii ‘Parijîenjîs,
S E R M O
D E
DES I DERI O & FUGA
E P I S C O P A T U S .
De novo Editus ex MS. Cod. Viétor. 463.
ET afeendens in montem vocavit ad fit quos voluit
ipfe, & Venerunt ad eum , & fecit ut ejfent duo de-
cim cum illo. Marc. 1 1 1 . 1 3.14.
Tenuit jam nos per aliquot leótiones præfens parti-
cula textus j fub paucis enim verbis multam hoc loco
fententiarum varietatem inclufit Evangelifta
nofter Marcus , five litteralem intellectum quis
fequatur , five in myllico, vel morali magis adhæ
reat. Attendite quia de afèenfù Chrifti in montem, 8Ç
de vocatione eorum ad fe , quos voluit ipfe, 6c de ad-
Ventu obedientiali vocatorum, denique de numero eorum
determinate fit hîc fermo. Et afeendens , inquit
, 8cc. Marc. 1 1 1 . 13.14. Noviflime tandem, ut
interim omittamus reliqua , movebàtur ifta quæftio
perbiæ , 6c vanitatis ex confequentibus. Hanc veri-
tatem includit autoritas Auguftini pro ratione qua-
dam induèta Lf^.xix. de Civ. Dei. Locus fuperior, fine
quo populus regi non potefi , etfi adminiftretur , ut decet-f
tamen indecenter appétitur , appetitum intellige filten-
tem fe in loco fuperiori, velutinfineprincipali.
z. Qui Epifcopatum defiderat , 8c vocari ad cum
propter fufficientiam temporalium , ut funt vi&us 6c
veftitus obtinendam , tanquàm propter finem princi-
paliter intentum, peccat peccato avaritiæ, vel acediæ
vel fimoniæ 6cita non licet. Hanc veritatem inten-
debat Auguftinus, cùm ait in Lib. De Opere Monacbo-
rum, fummatè quia verba nonhabeo , Quarere debet
viElum , ut evangeliz.es , non evangeliz.are, ut vivas
rationem tangit idem Auguftinus: Effet itaqueperverl
fus ordo, f i principalius& perfeftius or dinar etur ad minus
perfeStum , vel accefforium , velut ad finem in quo
B fifieretur y quoniam finis, ut fie 7 habet rationem majoris
& perfeEli. i%.
3. Qu i EpifccpatHm &c. ut laudetur , & vocétur
ab honnmbus %pbbi, & habeat primas ncstbitrts in ce.
nis , & falutationcs in foro , quemadmodù.m proh dolor
, à tempore Chrifti ufque ad hanc fecem fecu-
lorum multi Pharifaica ambitione puincipaliter inter |
dunt, illicitum e lt ,& a b iplo Magiftro veritatisgravi
inaledidtione damnatum Matth.xxui.s^.
4. Qui Epifcopatum dejiderat, & vocari ad eum propter
ditationem parentum principaliter , vel f'uftenta-
tidnem eorum, vitium eft carnalitatis, & nonnun-
quàm facrilega rapacitas. Hie laudatur Auguftinus
qui affines fuos, & conlinguincos non traftavitmore
vulgi, ditando feilieet eos de bonis Eccleliæ.
f . Qu i Epifcopatum defiderat. 6c vocari ad eum prop-
C ter opus bonum , ut fcilicet proximos, & fubditos,
ædificet, & pafeat pabulo vitæ fciliçet, dedodti inæ
non femper agit laudabiliter, & benè. Probatur
quia circumftantiæ plu res aliæ pofliint deefle , qua-
rum omiffio redderet appetitum iftum vitiofum vel
de prtefumptione, vel indiferetione , vel fcandalo •
nec mirandum , cùm tefte Dionylio, & Ariftotcle”
bonum conftet ex omnibus circumftantiis, uniusvero
.circumftantiæ dcfe&us malum conflituat. Poteft autem
appetens Epifcopatum tanquàm bonum opus, hoc
facere, quiareputat fcdignum, Scfufficientem , ne-
que eft tamen 5 vel quia iu aliorum fcandalum praffi-
deret, aut aliquo alio modo.
p. Qui Epifcopatum defiderat, & vocari ad eum, non
agit de per fe malum in genere', quin ex appofitione
certarum circumftantiarum poffit appetens indè lau-
dari, & roereri. Hæc propofitio contradicit illorum
afperitati, qui abfoluto verbo determinant : Illicitum
litteralis: Utrüm liceat appetere vocationem Ch riftiD eft, Epifcopatum appeterej cum tamen dicat Apofto-
k—- «fl- H ius [.Tim. 1 1 1 .1, Si tjuisEpifcopatum defiderat, benum
opus defiderat; hoc autem qualiter diet verum, fi tale
opus non pollet bene fieri : quod fi poflit benè fieri,
poteft utique benèamari, dum habetur; & defide-
rarF, dum non adelt, cuin in propofito fequatur op-
pofitum. . ,
p. Qui Epifcopatum defiderat7 & vocari ad eum, fi
licitè hoc vult fieri, debet intendere dllectionein Dei
& proximi', & hoc aftualiter, velfak(.■ mhabituaKter,
& virtualiter tanc^uam pro fine principali. Hoc vole-
bat Auguftinus, cum nedum in defiderio Epilcopatusad
ordinem Apoftolicum, hoc eft, ad Epifcopatum.
Et huic dubitationi fàtis annexa eft altera : Ütrùm
vocatus ad Epifcopatum venire per açceptionem
teneatur , quia dicitur hîc: ven/runt ad eum. Rursùs
altera fubjungitur. Ad quid inftitutus eft ultrà Sum-
nium Pontificem Chriftum, vel ejus Vicarium, cer-
tus numerus Prælatorum, quia dicitur: & fecit ut effent
duodecim cum illo. Dicamus, fi placet, aliquas fuper
his breves Propofitiones ad aliqualem elucidatio-
nem hujus materiæ , 6c in primis repetamus aliqua
diéta priùs in proxima fuperipri leèlione pro diflolur
tione rationum, tunc ad utrumlibet notatarum , de fed alio qualicumque , dum ad Deum loquens^diceappetitu
Praslationis, vel fonantiusad Apoftolica ver- b a t: Et finis eorum defidiriorum meorum tues : confor-
ba, de defiderio Epifcopatus: Qui Epifcopatum , in- miter ad Apoftolum i. Cor. x. 31. Omnia in Dei do*
Toms II. Pars IF, ‘ N n 1 yam