vator zizania, id eft, malum hominem, ab agro, id eft,
Ecclefia eradicari, id eft, excommunicari. Ergo ex tali
parabola apparet, quod non eft collata Poteftas ex-
communicandi Judici Eccleliaftico pro tali peccato
quod nullomodöcognolcijpoteft. Item, probatur, De
poenitent. difl. I . Cogitationis poenam nullus patiatttr,foppte
ab homine, fed ab illo qui cognovit coy da. B i e v i t e i
dicunt communiter Dodores , quod Summus Pontifex,
non habet Poteftatem fuper adus interiores,
fed foliim exteriores.
Sed tenentes oppofitum addiicuntaliquasrationes. A
Prima, argumentum G l o f i» in Clementina, de H&-
reticis: quia fecundiim illam Gloflam, excommuni-
cantur Juquifitores F idei, quando omittunt inquirers
j ergo. Item Pnecepto Pap» ScEcclefite, homo
tenetur femel in Anno confiteri (fed Pr»ceptodivi-
no, femel in vita) ergo habet Jurifdidionem fupra
peccata feci eta. Simiiiter. in Clementina , Multo-*
rum, excommunicantur pro negligentia. Dico quod
ilia negligentia eft aliquid exterius, Sc ficutopusex-
terius probari poteft, ita St ipia omiflio exterior po-
teft probari. Quantum ad lecundum, dicitDuran-
dus, in 4. quod verum eft quöd tenemur confiteri fe-
melin Anno, Pracepto humano, Sc non divino j ergo
habet Jurifdidionem l'upra fecreta cordium. Di-
ltinguo : per fe negatur , per accidens conceditur.
Kam fumere Sacramentüm Euchariiii» eft opus exterius
, Sc fuper tale opus exterius , habet Ecclefia
Jurifdidionemper fe: Sc-quia non poteftaliquisdig-
ne ltd Sacramentüm fufeipere, niii priuscontritus
& confeflus fuerit fecreta cordisj fic per accidens *
Ecclefia prsecepit peccata confiteri, in quantum confiteri
eft unum necefi'arium ad opus exterius quod
per (epracipit Ecclefia, aliasnullomodopofletpr»-
cipere illam Conteflionem interiorem.
Secunda'Propofitio. Judex Ecclefiafticus, utSu-
premus Pontifex, habet Poteftatem infligendi poenam
pro exteriori peccato manifefto, quamvis pec-
cator fit fecretus. Aliqui tarnen dicunt oppofitum,-
ut Gotbfredus, in Quodhbetis. Probatur ifta fecunda
Propofitio, & habetur, 1. <7«. 1. de quodam qui edidit
libellum diffamatorium, qui eratignotus. Dicit G regorius:
nifi talis cdnfeflusfuerit,ipfum privamusper-
ceptione Corporis Sc Sanguinis, Sc fi liirnat, a corpore
Ecclefi» lit diwifus > ergo quamvis peccator fit
occultus, Sc peccatum publicum, poteftfeririSen- q
tentiä excommunicationis, fi peccatum fit publicum,
Sc juridice probat urn, in Can. Quidam maligmfpiritus
c. q.-i. Sc illud eft unum Argumentum: qupdfi fe-
cularis Judex non poteft exercer.e fuam Jurifdidio-
nem coercitivam in aliquem peccatorem , quia fecretus
eft, Ecclefiafticus debet fuam exercere indium.
Tertia Propofitio difficilis Sc problematica eft inter
Dodores : nempe fi utrumque fit ignotum (id
eft, peccator & peccatum) an talis poflit feriri Senten-
tiä excommunicationis: dicunt multi quod non. Prime
, habetur ex Jure divino parabola zizaniorum.
Secundö, de procelfu Evangelico. [Matth, xvm. ubi
docetur monendum prius efle fratrem. J Tertib, quia
excommunicare eft adus Jurifdidionis j Sctriarequi-
runtur antequam aliquis poflit excommunicari.Primo,
Jurifdidio ex parte ferientis. Secundö , convidio. 1
Tertip, pax falva. Ergo Sententia lata nulla eilet
in illo cafu. Primum habetur exprefle in cap%Extua
fratemitatis Utens, defimonia, ubiconftat fecretosfi-
moniacos in tantum culpabiles , quod fi eorum ex-
cefl'us eilet Ecclefia: manifeftus, venirent Sententia
excommunicationis feriendi. Ergo per oppofitum,
quod eft fortiflimum Argumentum injure, fiexcef-
fus non fit manifeftus, nonfuntferiendi cenfuia Ec-
clefiafticaj ergo ubi nec peccatum eft publicum, nec
peccator cognitus, non poteft aliquis excommunica-
ri. 31. dtft. Can. Tua nos.
Alii dicunt oppofitum, ex Can. Si Sacerdos, 1. q. 1.
Quod fi Sacerdos aliquem cognoverit rèum , etiam
ex Confeflione folùm y quamvis non poflit juridice
probari, tenetur ilium excommunicare, ipfo qui paf-
liis eft damnum petente , quamvis tenetur non nominate
: nam neque peccatum, neque. reus eft no-
tus juridicè, quia talis Sacerdos cognolcens in Confeflione,
feit ut Deus. Ergo poteft aliquis feriri Sententia
excommunicationis, quamvis ador Sc peccatum
lint fecreta. Pro ifta difacilitate fupponitur ,
quod contingit aliquem multjpliciter feriri iftâ poe*
nâ fpirituali, fcilicet excommunicatione : unomodo,
quod excommunicetur Sententia lata à Jure, quando
feilicet facit contra Præceptum Juris , quod datum
eft cum additione poenæ : Sc ifti Canones Senten-
tiæ latæ , non dantur nifi pro peccatis futuris , Sc
nunquam pro præteritis , ita quod ante Canonem
’latum, Si cjutsfoadente, Sec. qui percufliflet Clericum,
non fuiflet excommunicatus. Aliquando contingit
aliquem excommunicari ab homine, Sc hoc fit è contrario
, putà pro peccatis præteritis. E t adhuc ab
homine dupliciter* uno modo, nominatim, hoc eft,
quod nominetur in prolatione Sententiæj alio modo,
non nominatim 5 fed excommunicatione generali.
Quantum ad ifta : cùm quæritur quando peccatum
eft ignotum Sc ador etiam , an poflit excommunicari,
fuppofito quöd peccatum fit exterius ;di-
co primö , quöd poteft ferri Sententia lata à Jure,
ut percutiens Clericum (quamvis hoc probari non
poflit ) non eft dubium quin fit excommunicatus :
led utrùm poflit excommunicari ab homine nominatim
} dico quod non, per Can. Si Sacerdos: 'namfiflt
fecretum, certum eft quod non debet, nec poteft np-
minari. Sed fi feratur Sententia illo modo : Quicum-
que fecit hoc, fit excommunicatus y dicunt plerique quöd
talis non eft excommunicatus, nifi faaum fuerit iu-
rid icè probatum. Eft opinio multorum Doctor urn in
Theologia, Sc utrumque eftprobabile,. vel quöd poteft
, vel quöd non pofell*excommunicari.
Ad authoritates , pfohibuit Chriftus zizania eradicari
antequam cognofcerentur : dicunt qui tenent
oppofitum , quöd prohibuit folùm excommunicari
nominatim : fimiliter ad procefliim quern Chriftus
lervandum dixit, Mattbai. xvm. Eodefn modo dicunt
efle intclligendum caput, Ex tua fraternitatis Uteris.
Deßmonia, quod fi exceflus eilet manifeftus Ecclefiæ,
elfent excommunicandi, verum eft nominatim : Sc
ideö quamvis exceflus non fit manifeftus, veniunt excommunicandi
Sententia general^
Sed tenendo oppofitum, difficultas eft, quomo-
dp debent abfolvi : dicunt quöd in For© conlcien-
tiæ ablblvuntur ab ilia excommunicatione., imö fi non
poflint fe feparare à fidelibus , n-.fi piodendo fuum
crimen, tenentur fe diffamare Sc fcandalizare : led
fi poflint fe feparare line fcandalo, tenentur fe feparare.
C A P. X.
An ex ôrdinatione draina Jfeciet ad Pa~
foam de ojuolibet -peccato ordinariè cog-
no feere.
Onfequenter quæritur, utrùm ex inftitutione
^ Chrifti, Petro regulariter fit concefla Poteftas excommunicandi
pro omni mortali , etiam fuppofito
quöd adfcor , Sc peccatum nota fint. Supponuntur
quæ jam difta funt, quöd duplex eft peccatum , feilicet
feculare Sc fpirituale: fimiliter peccatum fecu-
lare eft duplex, Icilicet erroris, Sc vendicationis. Ifi
tis fuppofitis, fit prima Propofitio.
Ad Judiccm, Ecclefiafticum , ut eft Papa , Epifi
copus, Officialis, Sec. fpeölat ordinariè cognofcere
de quocumquc mortali, etiam oppoficionis Sc erroris
inTcbus fécuUu ibus, ex ordinati'one divin» : & in fermé ab omnibus Doftoribu». Patct : non fpefiat ad
tis in
ifta pr
quor Qv. »»«a — — ---- c -- - - _ . - i c
tale, nifi quia contra Legem D e i, ut patetexdeft-
nitione peccati data ab Auguftino, Peccatum, eft dictum
ifta propofidone cbincidunt otones D oftores, & lo- Summum Pont.gcem de tah peccato pumre mhde-
num?dePmortalibus femper. P a t« ; nullum eftmor- lempurumord.nanc: patct
J.i_ T • ptrpm l V i . nr r a r e r e x d é f i- emm mtht de us qUt foYts font judicare. id _ c it, d e m h
, factum , vet concupiturn contra Legem Dei: fed
lie eft, quöd ad Judicem Ecclefiafticum, quia E’c-
clefiafticus eft, fecundum hancconfideratiohem, de
omni quod eft contra Legem D e i, fpedtatordinariè
judicare, an fit contra- Legem D e i, vel non: txore
enim ejus Legem requiram. Ergo ad Judicefti Ecclefiafticum
ordinariè fpeclat cognofcere de omni peccato
erroris, vel oppofitionis in rebus leculai ibus, ut
fi quis diceret furtum non efle peccatum, imö fi cum
pertinacia diceret, talis eflet h»reticus: fed notum
eil quöd. fpeölat ad Judicem Ecclefiafticum de tali-
bus - cognö feere.
Secunda Propofitio. Regulariter ad Judicem E cclefiafticum
non fpeélat ordinariè cognofcere de ven-
dicatione rerum (ecularitim, puta cujus fint , aut cujus
non fint. Patet: nam quöd ifta res fitiftius, Sc
illa ijlius , hoe eft ex JureCivili, ex can. Quo fore,
fupra aliegato. Ergo hoe debet judican fecundum
Leges Civiles: fed ad Ecclefiafticum ^ ut Ecdefia-
fticus eft, non fpeSlat cognitio Juris Civilis, m Can.
Quo fore,& Cap .Novit.rDe fodicus.'Ifon tntendimusjudi-
care de Feudo, cujus adipfom fpettat Judicium,id eft,ad Reigern
vel Imp er at or em : in criminibus, non m pojfefftonibus
Veßra Poteftas eft : Sc illud apparenter deducitur ex
1CU1 pui UUJ Ul UIUOI IV . ------- - ~7'- _
enim mihi de us qui foYis font judicare? id eft, de inn-
delibus, hoc eft, nullam habeo Poteftatem coercitivam
fuper eos. Hoc dato de peccato puri inlide-
lis, quod fit notum , & quod ipfe concedat fe lea-
liter alienum detinerc, adhuc tamen ad Pontificem,
ut Pohtifex eft, non fpebtat ilium de tali peccato 01 -
dinarie p uni re, quod major pars DoSlorum concedit,
& hoc iatis Paulus innuit, qui poftquam idololatras,
ebrios, maledicos, repaces prstmilit, llatim fubjun-
A Quid enim mihi de Us qui forts font judicare ? Pahortiiit.
in cap. Novit. De fodiciis, tenet oppofitum,
videlicet quod Summus Pontifcx in peccatis qu;e funt
contra Legem datura: , poteft iiifideles excommunicare
, Sc coercere ccnliira Ecclefiaftica: fed communis
Sententia Do6torum tenet oppofitum.
Ex ifto dido fequuntuv aliqua corollaria. Primum,
infidelis non tenetur vitare excommunitatum fide-
lem: ratio eftj quia Summus Pondtex non.poteft obligate
ilium ad vitandum, quia nullam habet Jurif-
didlionem in iplurn. Secundo, fequitur qubdfidelii
excommunicatus non tenecur vitare infidelem: nam.
in excommunicatione funt duo 5 excommunicatus e-
nim tenetur vitare fratres luos Ghrillianos Sc ilk
ipfum : Sc ultra tenetur aSacramentisabftinere.Ter-
tium quod fequitur eft, qubd vitare excommunica-
tum , quantum ad illa vettra e t : CC lltu d a p p a r en te r a e a u e n u r e x mam u qu--a--:- -f7u.n t■ mere civ ilia, non v„i-
Sa cALite ris. Nam Summus Pontifex non habet detur■ .effedejurediv.no,u td .c t OccammD,alogo,
nudötem aüthoritatem quam habuit Chriftus fecutv B fed foliim de Jure pofittvo ; tamen vtdentur alrqu*
j.\i. j—___feViindnm hum a ill- authoritates oppolitUm ionaie.
'Ulriim vitare excommumcatum, quo ad
cnAlta, jit Praceptum divinum.
Difficultas eft utrirtn vitare excotnmunicatum fit
Prseceptum divinum, vel humanum. Dicit Oct
cam quöd eft foliim humanum; ratio eft, quia .it
edit divinum, nulla indigentia, etiam extrema, pop
fet aliquem cxculare de participando cum excommunicato;
quia propter nullam iudigentiam, etiam
extremam, funt Prxccpta diviha frangenda: Sed
indigentia extrema excuiitt de participando cum ex-
duin humanitatem ; fed Chiftus fe'cundum humanp
tatem non habuit hanc authojitatem dilcernendi de
Feudis, & de rebus fecukribus, 6c de vendicationè
rerum fecularium: nam ipfe quidem negans afeau-
thoritatem illam, refpondit juveni interroganti eum;
ut juberet fratrem fuum dividere heredicatcm, Qjfis
me conßituit divtforem inter v o r ? Luc. I a . 14-
Contra hanc aüthoritatem funt dua: authofitatefc
qua; videntur exprefle ionave oppofitum. Prima ha-
liabetur, xi. q. ‘I. can. thtecumque diQcntiönesorwn-
Mr inter Chrifttmos, nd Euleßnfticet[um deferende,&
nb eis terminandet; Ergo etiam difientiones quae ori-
untur de vendicationibus. Dico iftum Canonem ex-
prefic poni a Palca, Scidco nec approbatur, ncc re-
probatur, imb nullius eftapprobationis. Aliaauthq-
n ta fh a b e tu r ,a^Corinth'vi'f'-du^e/w jH d i c a b im m , eommunicato j ergo illud eft iolurn Jure humano
Ergomagis,quiaClericifunt,c prohibitum. Et hoc argumentum eft multum ap-
ex öfficTo fpeßat de fecukribus judicare. QuantumL parens, jd c o v.tare dlum^guantum a d a y h a
arl I,nr. Occam oDtime folvit: reprehendebatenim
& non’ sacramcnta ; eft folùar de Jure humano J 6c
non.,divino. ' .4 . v
Secundum diftum in quo non eft difficultas, quod
ad Pontificem fpeélat ordinariè judicare unumquem-
que, pro crimine quod eft pure fpirituale, putà pro'
peccatis contra Sacramenta , vel Articulos Fidel
commiflis; patet: ad ipfum Ipeélat nofeere Jus di-
vinum 8c aliis manifeftare; 6c inobedientes aliqua
poenâ punire; igitur, 6cc. ..
Sed tola eft difficultas in hoc ; putà fit Sortes fi-
delis qui peccat mortali peccato quod l'olùm eft fe-
eulare peccatum, utrùm ad Summum Pontificem
ordinariè fpeélet judicare de tali crimine; vel ad
k'icum: Apparentia eft, qubd folùm ad la'jcumj'
ad hoc,optime reprehendebat enim
Paulus fideles qui cönveniébant fefé mutuö coram Ju-
dicibus infidelibus, admonebat enim eos, ut comportèrent
inter fe, antequam adirent Judicium, Sc fi non
poflent, quöd ex confenfu partium aliquos deligc-
rent Arbitros: fiautem non, tandem recurrerentad
ordinarium Judicem, Sc itadebetfacerequilibetbonus
vir. Unde de nos Angelos judicabimus, fupple ju-
dicio approbationis, approbando Beatitudinem bonorum
, Sc damnationem malorum. Quanto magis
Cecularta judicabimus ? Judicio fupplé approbationis y
approbando illud efl'e juftum, autinjullum. Undem
illis duabus Propofitionibus concordat major pars
Doèlorum. ' . «- •
Nam notum éft hoe elle meum quia pro eodem peccato nullus debet puniri diverfis
8c nihilominiis Sortes detinetDpcenis, fed-talis punietur a Judicelaico ; lgiturnou
. - i ■ __j . __ t?_riiianriim at\ I B I elr dirhcnIras'
lam difficultas eft. Nam notum eft hoc elfe meum
8c illud elfe Sortis , Sc nihilominùs Sortes detinet
meum Sc notum eft ipfum peccare, detinendo, me
invito: Sc illud peccatum Sortis eft feculare Scnon
fpirituale^ quia non eft de diredo contra Sacramenta:
unde quæritur modo, utrùm ad Summum Pontificem
, vel Judicem Ecclefiafticum fpe&et ordinariè
taie peccatum punire, vel foium ad Judicem Laicüm.
Quantum ad hoc, funt tria d.da, Primum , non
fpeôtat ad Summum Pontificem quemlibet, de quolibet
tali peccato , etiam quod nolcitur efle peccatum,
ordinarièjudiçare, feu punire: Sc hoc conceding
ÄnnatnAix-ad Tom. II.
•'puciua,— J ------------- J D -------
ab Ecclefiaftico. Quantum ad h oc, eft difficultas
in qua fibi adverfantur. Dobtores. Duraridus, 3.
Ontifi. De farifdtblionc Scclefinfticn, tenet qubd ad
Judicem Ecclefiafticum fpeflat ; ordinarie, de onlni
a&ione humana cognofcere, prxfertim fi confidere-
tur per modum injuria: aut peccati: 6c fic unum-
quemque, pro omni peccato mortali, pcena Ecclefiaftica
punire; 8c loquitur femper de fidelibus: Patet
multis -Argumentis, & keiam duo apparentiora.
Primum eft I cujus eft confiderare finem , ejus eft