J99 Icicntiæ 8c magis quam potential. Cum Chrillus
llam isepius replicaverit Apoilolis , dicens : Ite per
»nudum, predicate Evangelium omni Creator#. Marc.
’Vi. i c. Et iterum : Ecce ego mitto vos , no Lite cogitare
ruomodo aut quid loquamini. Matth. x. ip. Et iterum :
Out docuerit Jic homines, minimus vocabitur, fed qui fedoci
h ie r
foanriis Gerfomi 200
rem militem- aut foldatum, quem reperire potuiflet,
Principem Ecclefia: conitituiffet. Tarnen nequaquam
hoc voluit facere. Imo Petrum dum vocaret 8c An-
dream Fratrem ejus, dixit: V m i t e p e f i m e , fa c i a m vos
p ifea to r e s h o m in u m , Matth. iv. 19. Non enim dixit:
----- , Faciam, vos fieri invafores8c interfe&ores ac fpolia-
Matth. v. 19. tores hominum. Et iterum ei dixit Chriftns : Pafce
teas, Joan.xx. 17. 8cnon dixit: Coerce, corrii-
pe, degrada, interfice, deprasdare, dilacera, difpei-
ge oves meas.
Etiam, fi bonuin reparatorem temporalium habere
voluifl'etj meliorem ruiticum, qui melius IciviiTet
in agris excolendis, in vineis plantandis 3 aut domifi-
catorem, qui melius domos erigere , caftra fundare,
muros facere potuiflet, .forfan elegifiet.
N e c mirum, quod in Papa requiratur, utfitfum-
me literatus : nam fi ad Imperatorem Romanum, ad
infiru6tionem Catholicas Fidei laborantem pertineat,
ut fummatim noverit quid in Catholicis approbet
aut confirmet, 8c piura 3 nec non in htereticis quid
reprobet, puniat, aut exftirpet: nmltb fortius htee
requiruntur in Papa 3 quia Chriitus Eccleliam fuam
fandtam duobus generibus hominum duxit commit-
tendam, gubernandam 8c regendam , fcilicet fimdtis
8c virtuofis , prudentibus 8c literatis quod notatur
per hoc', quod primo Apoflolos qui primi fuerunt
Et iterum : Ean te s dot etc omn es g e n t e s , b a p t isa n te s
tn n om in e P a tr i s & c . Matth. xxviii. ip. Et tàntùm
icmel Chriftus dixit Petro: Q u o d c u n q u e l iv a v e r is & c .
Ibid. xvi. ip. I '
Verum ell tamen, quod poll refurredtionem ei dixit
ter. Bis tantiim, Pafce agnos meos , 8c tertio,
Pafce oves meas. Et fub conditione tamen dixit :
S im o n d i l ig i s m e ? Cui relpondit Petrus : T t f f c i s D o m i ne
, q u o d amen te. Et Chrillus, dixit : S i ergo d ilig is
m e , pafc e o v e s meas. Joan. xx. 16. 17. Cum ergo pro-
batio diledlionis exliibitio fit operis , videtur quod
qui non diligit Chrillum , oves Chrifti pafeere non
valeat. Sed cum diledlio Chriili per opera manifef-
tetur , nelcio quomodo pafeat oves Chriili j aut
quomodo habeat claves Chriili, qui opera facit noto-
ria diaboli, dicente Hieronymo, C a n . 1. z .)
Quod ilii,fcilicet Petro, concefium ell propter adluum
lucem,id ell propter bonam 8c làndlam vitam fuam, qui
toti mundo lucebat. Quia de iplb legitur : In platers
p o n e b .in tu r in f irm i in le 'c h ih s , u t v e n ien te ‘P e tr o fa l t em g poll eum Patres, decoravitlandlitate 8c charitate,diim
um b ra tUiu s um b r a e et q u em q u e t l lo r u m , & lib e r a r e n tu r Spiritum landlum in eos infufflavit,8cdixit A c c tp i t e Spi->
bus fu i s . Adi. v. ic . Scilicet a b I fiwgna, auxilio
D e i, facere ad illosfolüm pertinet, quoslandlte con-
verlationis fplendor illullrat.
Splendor autem fandlas converlationis non ell in
Dignitatibus, potentiis, 8c honoribus. \ quia multos
potentes, multos divites videmus male converlari 8c
pelfimos efie : nam tales Dignitates communicantur
bonis 8c malis. Sed Ibliim fplendor fan6t£e converlationis
confillit in virtutibus 8cinmoribuslandlis, di-
cente Chrillo Apoilolis : V o s e ft i s l u x m u n d i , & f t c
lu c e a t l u x v e f t r a co ram h om in ib u s , u t v id e a n t opera v e d r a
b o n a , e jrg io r if ic en tp a tr em v e f t r um q u i in c tx lis e ft. Matth.
v. 14. j.6. Glofia ergo Decreti, quee aliteribi expo-
nit, ell mendola, falla 8c hteretica.
Sicut ergo adPapam pertinet pnecipere, corrige-
r e , Sacramenta minillrare, ita primo 8c principaliüs
ad eum pertinet, przedicare verbum D e i , ut alter
fandlusGregorius, populo exponere , Fidem Chriili
defenlare, htereticos impugnare, 8c ad omne bonum
opus intendere.
Sed quomodo clave potentix poterit ille ligare, 8c
folvere , qui nunquam lludio faerte Theologian vet
Icientiic divinte voluit intendere , nec unquam novit
pra:dicare verbum Dei : quomodo inter lepram 8c
lepram hie poterit difeernere ? Certè nequaquam.
Ergo oportet, ut primo clave feientian vigeat,8c poll
clave potential floreat.
Quod etiam patet êx alio> Non enim Chrillus
elegit potentem in armis , ut eflet Papa in Ecclefia
ad hoc ut defenderet temporalia] :3 quia Chrillus
non inte;idebat facere Eccleliam temporalem , fed
perpetuam 8c Ipiritualem. Non fecitPapam bonum
reparatorem, agricolam, aut bonorum temporalium
derenforem : quia Regnum ejus non erat de hoc mundo
5 ut fuperius tadfcum ell 3 nec venerat ad lanan-
dum languores corporum, fed animarum 3 non venerat
reparare callra materialia aut lapidea, fed templa
D e i, quteipfe ad fuam imaginem lormaverat, fpiri-
tualia 8c in sternum duratura , ipfo dicente : A d
h o c en im f i tm n a tu s , . & a d h o c v e n i in m u n d um , u t t e - J)
f t im o n ium p e rh ib eam v e r i t a t i , Joan. xvm. 37. Et, IS^on
v e n i v o ca r e ju f to s f e d p e c c a to r c s a d p o e n iten tiam , Matth.
ix. 13. E t , »0» f u m miftu s n i f i a d o v e s , q u a p e r ie r u n t t
d om u s I frd e l. Ibid. XV. 2.4.
Nam fi defendere armis Eccleliam lan£tam, quam
ipfe fundavit, voluiflet, nequaquam Petrum pilcato-
rem in Principem Apollolorum elegifiet, led fortiov
fa n S lum , q u o rum r em ife r itis & c . Joan. xx. 2.3.
Sed quia Apolloh non debebant fibi ipfis vivere, fed
totum mundum ad Fidem Chriili rèducere, quod facere
non poterant fola devotione 8c fancliate , cum
ipfi deberent pro Jullitia agonizare 8c ufque ad mortem
Hare pro veritate : Ideo in die Pentecollesfa S lu s
e ft repente do ccelo fo n u s f e d i t q u e fu p e r J in g u lo s A p o fto lo -
r um S p ir it us -fa n S lu s , & ap p a ru e ru n t i l l i s d ifp e r t ita l in g
u a , e?* lo q u e b a n tu r v a r i i s U n g u is , p r o u t S p ir itu s fa n S lu s
d a b a t e lo qm il li s : A 61.11.1. 3.4. E t tunc fuerunt illuminât!
8c pleni feientia ad defenfionem Fidei.
Et ideb hanc clavem feientiæ, ut dixi, debet habere
Papa cum clave potentiæ de necelïïtate3 utfeiat
omni pofeenti ipfum de Fide rationem reddere , 8c
doceat in Fide virtutem, 8c in virtute abllinentiam,
8c in abllinentia pietatem , timorerri Domini fecun-
dùm Apollolum, 8c prædicet verbum D e i, opportune
8c importune obfecret 8c arguat, âc increpet in omni
patientia 8c do6lrina. Alias verè ft c a cu s ca co d u c a tum
C p r a f ta b i t , am b o in f o v e a m c a d a n t . Luc. vi. 3p.
E t ideb credo , quod ex quo venerunt Prælati
ignorantes, qui non funt nifi quafi purâ entia , fine
virtutibus 8c lcientia , ad regendum Dei Eccleliam :
tunc primo invaluerint hærefes 8c Ichilmata, 8c Dei
Ecclefia in omnibus Ordinationibus fuis 8c Religione
fit 8c fuerit confufa 8c divila. Et ita dixit Ii'aias Pro-
pheta , C. v. 1 3. P r o p te r ed d uEtus e f t c a p t iv u s pop u lu s
m e u s , q u ia non h a b u it f e i e n t ia m , n obiles e ju s in t e r ie r u n t
f a m e , p o p u lu s e ju s f t t i e x a r u it , E t ideb ait Sapiens :
O s p r u d e n t is q u a r i tu r in E c c le f ia , Eccle. XXl.ao. Et in
Daniele leribitur : c.xii. 3. Q u i d o t t i fu e r in t , fu lg e -
b u n t f t c u t fp len d o r f i rm am e n t i , & q u i a d ju f t i t ia m c ru -
d iu n t m u l t o s , q u a f i f t e l la aterna p e rp e tu ita t is .
SUMM A C A P IT A R E F O R M A T IO N IS ,
CONCI LIO CONSTANTIENSI
Sufcifiienda.
T 7X quibus omnibus luce clarius conllat, qua: fu-
peri its diximus , quod fiiturum Concilium omnimode
debeat congregari 8c ordinari per Principes, five
feculares, five Ecclefialticos Prcelatos. E t ante
zo i Sermo In V'mliaDomm.Palmar urn coram Concil. zoz
■ c. t reiacorporatio8creintegratio membrorum in extetnas ire tenebras. Hoc ne fiat, tu Mediatrix,
I ] ' falis Ecclelfie. ■' ’ • - : r • - tu Adyocata 8c exoratrix noftra fuppliciter adeunda
• 'Krfeamdarib * fiat unus Paftor Univerfalis-& in- es, Virgo gloriffima, qua: tui nominisintciprctatio-
ihintus- ab omnibus approbates & certus, vita: ne ,tam illuminata quam tlluminatrix dicejts. Etquo
linHabiiis ’ honeteque converfationis-, modo. quo lumine ? prorsits .iumne. gratia:, quo lie illuminata
A-cs, ut. dicaris in Apocalipli xii. 1. M u l i e r am ic i a fo -
dCpoftea fiat ciufdcm Paftoris fe e poteftatis , -&■ Hoc tu nobis lumen ut int'undas de plcnitudine
qua: nimia eft 5 & multiun diminuit & privavit jura tua , fuppliciter imploramus falutantes & dicentes:
aliomm Pnelatonim y quardam limltatio ■ & -mode- -4m . & c . ■ . . .. • . A m b u la t e d u m lu c em h a b e u s , u t non teneb ra v o s com -
litLlU. # ~ . O TA Qiiartb autem, Jurium antiquorum, ec JJecreto-
rum acConfuetudinum ahtiquarum primitivæ Eccle-
fiæ fiat reformatio 8c innovatio.
Quintb, fiant Statuta' talia 8c Ordinationes^ tarn circa
Papam quàm ejus.Cardinales , ut anlpliiis inpo-
fteriim non valeant fchifmata elle, nec aflurgere.
Sexto, provideatur Monalleriis 8c Ecclefiis, ac Be-
neficiis Curatis : Ut nullatenus dentu'r in Gommen-
dam aliquibus Gardinalibus , feu aliquibus Prælatis 3
nifi adeo èflënt pauperes , ut in eifdem perlbnaliter
refiderent j ficut Curati Reólores., •
Septimo , deftruantur abufiones -, imo violentiæ,
manitëftæ rapinæ 8c extorfiones Cameræ Apollolicæ,
8c ejus peftifcræ Conllitutionés, Cenfuræ 8c Excom-
münicationés ac privationes.
0 6 lavo , revocentur Commendæ, incorporationes
& unioiiéS'Ecclefiarum, ceteraque’ tempore fchifma- B
tis feâ a , contra Deum & confcientiam , & Mona-
.fteriorum erecHones in Ecclelias Parochiales, ac ra-
pacitàs duorum feu tvium Bcneficiorum incompatibi-
lium, fub prætextu Difpenfationùm. E t provideatur
Univerfitatibus Studiorum , ne de facili in eis pro.
moveantur Doûores & Magiftri. E t omnibus aliis
talis diligentia adhibeatur, ut Deus glorificetur, Ecclefia
Univerfalis fanfta paeificetur, & totusmundus
ac Chriftianitas falvetur, ad honorem & laudem ejus,
qui cum Pâtre & Spiritu fan£lo régnât & vivit bene-
diébus. in feculoram fecula. - Amen.
S E R M O
] O A N N I S G E R S O N Î I
Dotforis & Cancclkrii Parißenß ;
F a fh is in loco Seffionis Concilii Generalis ç
C O N S T ANT IEKS ! S
Tofi novum recefjum Tap a Joanms X X I I I .
eodem Concilio. Anno Domini 1415.
Vigilid Dominicain Ramis fdmarum.
Ad Codd. MSS. V ic to r ia 137. 8c Colbert, pp.
AM B V L A IE dum lucem habetis,ut non tenebra vos
comprehendant. Jubet hoc Chrillus P Atres O r-
todoxi , P a t r e s nön in tabulis æreis, ut olim
apud Romanos3 fed in Libro vitte C onscr i pti. Jubet,
inquam, Chrillus originalirer. joan.xu. 3f. 8c recitative
in Evangelio Sabbati prælêntis. Vos obedien- p
tes audite, ambulate non paflibuscorporis, fedgref-
fibus mentis : ambulate de virtute in virtutem, dum
lucem habetis 5 8c qualem lucem ? Refpondeat lux
vera cujus hoc eft verbum. Qui fequitur me, non
ambulat intenebris , fed habebit lumen vita ^ Joan. Vin.
iz . Ad fis inyoeatus Domine Jefu præclarifiime folju-
llitiæ 3 disjice terræ nebulas 8c pondera molis,atque
tuo fplendore mica : abfque te enim præcipiti merfii
profundo mens h ab e t, 8c propria luee reliela tendit
.p r eh en d a n t. Lux ilia ell, jam dixi 8c repeto 3 lux ilia ell
Patres Celeberrimi, £>«■#ƒ, q u ig lo r ific a tu r ; in C o n c i-
lio S a n ä o r um , dicente Pfalmilla : Pf. lxxxviii. 8.
M a v n u s d r t e r r ib ilis fu p e r om n es q u i in c i r c u i iu e ju s f u n t ,
cujus hanc tenemus iniallibilem promilfionem : Matt.
XVili.ZO. Id b i d uo v e l t r e s co n g r eg a ti fu e r in t in n om in e
m e o , ib i in m ed io co rum f u m .Sicut vidit Pfalmilla, dum
.cecinit : In C o n c ilio ju f t or um & in con g r eg a tion e , m a g n a
opera D om in i . Pl'.cx. I . Et magna plane, iramb ingentja
jam vidimus.in hoc Concilio jullorum Dei opera, fpon-
taneam 8c vix fperatam ceflionis viam. Porro , cum
propter femetiplam, 8c ut glorifieetur, fecerit omnia
Deus, eujus delitiæ funt elle cùm filiis hominum,
■ipfe quo paólo credendus ell præclariori celebritate
gloriari quam inConcilio jullorum?Nam laus ejus ell in
Ecclefia Sanctorum. Tales vos die convenit, Orto-
doxi e tDeo amabiles P atres a c Domini,ut Concilium
fitis Sandlorum 8c jullorum, quos poiuit Deus
in mundo quafi vera totidem luminaria. V o s , inquit,
e ftis l u x m ü n d ig Matth. v. 14. Si quidem in hoc con-
•ilituti eftis alios purgarq, illuminare atque perficere;
nunc maxime cum faótus Conventus ilte Sacro-lan-
■6fcus, dum adunatus ell coetus , ciim congregata ell
Ecclefia, ut de Machabæis feribitur, quatenus orar
rent 8c peterent miferieordiam .à Deo , 8c ut opitu-
lante eo decerneretur quid facto opus eflèt. Exultât
animus profebbb, levans in cifcumitu oculqs , 8c vidais
omnes illos qui congregati funt tibi, hoc ell ad
utilitatem tuam ô popule Chrilliane, congaudet ad-
mirans fpiritus meus, 8c in hanc erumpit Ecclefialli-
ci cantus, vocem. Cives Apollolorum 8c domeltici
■ Dei ad venerunt hodie portantes Jacem 8c illuminantes
patriam, dare pacem'gentibus 8c liberare popu-
•lum Domini. Qualiter liberare ? exhortando claman-
doques A m b u la t e d um lu c em h a b e t is , u t non teneb ra
■ vos com p r e h en d a n t , tenebræ divifionum Ichifinatum-
.que, tenebræ tot errorum 8c hærefum, tenebræ démuni
horridæ tot vitiorum per Ecclefiaftieum cor-
; pus , vallo quodam turbine miferabiUter exundaii-
tiunî.
A m b u la t e igitui* d u m lu c em h a b e t is , u t non hæ v os
teneb ra com prehendant. Lucem itaque habetis Patres
L um i n o s l s s im i Chrillum, qui verè efl in loco
iito , nolter Emanuel , qui interpretatur nobifeum
Deus, cujus ell hæc certilfima promilîio. E c c e ego
v o b i f tu m fu m om n ib u s dieb u s u fq u e a d con fum m a tio n em
f e c u l i : Matth. xxvill. ZO. D e u s /fie e f i q u i g lo r if ic a tu r
in confilio S a n c to rum , m a g n u s & t e r r ib ilis fu p er omnest
q u i in c i r c um itu e ju s fu n t . Pf. cxxxviii. 8. Et benè in
circumitu tuo Domine res omnes eflèdicuntur 3 quo-
niam tuvelut fphera intelligibilis, cujus centrum ubi-
que efi:, eircumferentia nuiquam 3 tu ubique es, extra
non exclufus, intra non. conclulus, fupra non ela-
tus, infra non pollratus 3 ideo màgnus v a ld è te r r ibilis,
gloriofus 8c fuperexaltatus in fecula.
y Ecce Patres O rti-iodoxi quod ad hoc ipfum ut glo-
ficeturDeus 8c illullretur Ecclefia, mineceleberrima
PanfienfisUmverfiias, cultrix8c amatrix eorumomnium
quæ Chriftianæ Rcligionis pietatem, quæ fa:
nam dodlrinam refpiciunt, ipla ad exemplar Chriitia-
niflimi Regis Francorum Patris fui dignantifliiiii Ler
gationem mittit, quærens primo ea quæ pacis Huit,
denique fecundo quæ Fidei funt, denique tertio quæ
virtutis 8c Ecclefiafticæ funt libertatis i quoniam ad
hæc tria principalker Synoclus hæc lacra tendit. Juflit
N 3 heller