T°3 Joannis Gerfonii
immo faciat turpem , malum, 6c durum vultum, ,6c
expellat cum forisdomum fuam turpitcr. Vahdete,
6c vah de Domino tuo, fugehinc, fuge, in mala ho-
ra veneris. Et quod Regina ftatiui revertatur ad R egem
fiium fponfum, & dicat magnam turpitudinem,
6c injuriam quam fuus inimicus rcquifierit ad faciendum',
& petat ab eo vindidam, 6c de tanto teneat fe
Regina propiiis adRegem, 6c firmiùs inejusamore,
Temper requirendo adjutorium ejus contra tales infidèles
nuncios quos nec videre dignatur.
Secundus flatus potefl efle, quod Regina non refu-
tabit flatim audire talem nuncium qui forte apportât
ei donaria ex parte hoflis Regis , aut aliquas placen-
tias habebitj tamen difplicet eidem Reginæ quod veil
it, 6c prædiligeret quod non fierent fibi tales præ-
fentationcs, feu dona, nec dicerentur tales nunciatio-
nes , 6c nonrecipit eas ex to to , immo conatur tandem
6c nuncium refutare.
Tertius flatus eft, quod Regina libentervidebit ta-
lia xenia , 6c dona , 6c audiet verba nuncii qui earn
follicitat ad inhonefta, 6c ad dimittendum fuum fponfum
Regem, 6c confentire fuo hofti, quamquàm non
vellet afîèntire dido nuncio in hoc quod file ab ipfa
p etit, nec ire de fado ad hoftem Regis j fed tamen
bene placet ei quod talia verba fint fibi dida, 6c tenet
colloquium fuum intra cameram in præfèntia Regis
cum dido nuncio j nec curat ipfa de recurrendo
adRegem, ad petendum adjutorium fuum contra tales
infidèles fuafiones.
Quartus eft, quando Regina per verba confèntit,
6c facit, 6c conatur ad hoc quod faciat voluntatem Regis
Angliæ, 6c recipit dona, 6c bonum facit vultum
nuncio ejus, 6c exhocincipit ex toto dimittere fponfum
fiium Regem Franciæ, 6c dat feipfam hofti ejus.
Quintus flatus eft, quando Regina non eft contenta
folùm concordafîè ad id quod ab ea R e x Angliæ petit,
6c recepiflè fiium nuncium cum bonô vultuj fed etiam
pergit ad ipfum quæfitum fpontè, propter odium quod
jam concepit contra fuum fponfum, 6c malum amorem,
6c ftultum quern habet ad hoftem quæ etiam nititur
fiicere ejus voluntatem, 6c ultronea requirit eum, ficut
garcia effrons, vel effrenis, 6c ftulta femina expofita.
Sextus flatus eft, quando Regina taliter eft fixa, 6c
traduda in talem ftatum, ficut jam dixi, quod per quam-
cumque rem quæ ei dici poffit, aut fieri, ipfa tamen
nonvult indè abftrahi, nec percuffionibus, nec blari-
dimentis fadis fibi à fuo fponfo, nec per duritias quafi-
cumque Rex Angliæ ei faciat in fuo fervitio, nec pro ve-
recundia, nec minis, nec pro quacunque re quæ fibi
poflèt accidere, immo eft obftinata. , C
Inter iftos fex flatus primus eft bonus, 8c virtuofiis,
6claudeplenus, cuftodiensfidemReginæ, ôcfidelita-
tem, 6c amorem ejus, 8c per hoc magis diligit Regem,
6c diligitur ab eo. In fecundo Regina cuftodit fidelita-
tem fiiam erga Dominum fiium j fed in hoc deficit, quod
non pellit foras ita flatim, ita dure, nec ita turpiter præ-
dichim nuncium qui earn quærit ad dehonorationem,
ficut ipfa deberet > 6c in hoc eft fæpè peccatum veniale.
In tertio ftatu Regina peccat graviter contra Dominum
fiium, quoniam in ejus præfèntia ipfa libenter audit verba
adverfàriorum ejus, 6c eorum accipit munera, 6c
recipit malasplacentias, quamquàm nonvelit abfcede-
re de fado, confentiendoad habendum focietatem ad
eos > 8c in hoc fæpè eft mortale peccatum, 6cperdit
gratiam Domini fiii, quia non debet ipfa beneplacitum j )
accipere nifi in ipfo, nec fe ponere ad periculum haben-
di confènfum ad opus. In tribus aliis ftatibusfèmper
perdit Regina gratiam Domini fui, 6c pejiis in quinto
quàm in quarto ftatu, 6c pejus in fexto quàm in quinto,
quia in tali cafii Regina eft incorrigibilis, 8c6cci-
denda, velardenda, fineremedio.
Per ho.ç exemplum, fi vplumusbenèpenfàre, pof-
fiimus melius videre in qualibet tentatione quando per-
dimus gratiam Dei per mortale peccatum, 8c quando
J°4
non. Scire enim debemus quod qualibet tentatio
nuncius eft inimici infernaljs qui nos requirit ad eicon-
fentiendum , 6c ut anima noftra perdat, 6c rumpat
fidehtatem fuam quam Deo 6c Domino fuo debet,
6c fponfo j 8c fecundum quod anima refiftit aut plus,
aut minus, fecundum hoc ipfa cuftodit melius, aut pejus
fidelitatem, 6c gratiam amici fui. Et confidere-
tur diligenter ifte modus in quolibet peccato habendi
f e , aut refiftere fcilicet aut confentire , 6c invenie-
■ A tur quilibet iftorum fex ftatuum efle poflibilis.
Sciatis etiam quod tertius flatus eft difficilior ad bene
cognofcendum, pro eo quod eft inter duos flatus,
quorum unus eft peccatum mortale, fcilicet quartus,
6c alter non. Et eft feiendum, quod quando aliquid
eft prohibitum fub poena peccati mortalis , 6c aliquis
hoc non vultfacere perexterius opus, 6cnihilominus
perfedum confenfum habet in corde quod vellet tale
opus facere, fi tempus pateretur, 6c locus, aut non
obeflet verecundia > talis peccat mortaliter. Quod fi
non habet talem confenfum perfedum, 6c nihilominiis
libenter rememoratur diu in Gogitando tale fadum
quod eft prohibitum , 8c accipit complacentiam magnam,
8c inordinatam, peccat etiam mortaliter, fed
tamen non ita graviter , ficut ante. Si autem opus,
aut fadum tale fit, quod non fit prohibitum fub poena
mortalis peccati generaliter •, quemadmodiim mulier
aliquamaritata poflet cogitare de marito fuo qui eflet
abfens, 6c acciperet complacentiam in memoria focie-
B tatis ejus $ aut ficuti aliquis cogitare poflèt ad cibum
quern manducaturus eft in prandio, 6c habere complacentiam
fine tali peccato mortali : quia complacentia,
autdeledatio, non eft peccatum, nifi in hoc quod eft
prohibitum, aut quod de fe trahit ad prohibita. Ul-
teriiis confidera in exemplo priùs pofito, quomodo R e gina
defiderare potefl continue eflè in amore Regis Domini
fui, 6c ideo ipfa odit omnia fuo amori contraria :
aut ipfa non diligit eum , immo magis timet pcenam,
6c iram Regis, 6c vellet quod non eflèt præfens, aut
mortuus, ad finem quod alibi poflèt quærere com-
placita fiia. In primo ftatu funt boni qui amant Deum
propter fuam bonitatem, ficut boni filii fuum Patrem.
In fecundo ftatu fùnt illi qui fblummodb præ timoré
damnationis abftinent à malefaciendo, 6c vellent Deum
non habere poteftatem , aut voluntatem eos punien-
di, etiam contra fiia mandata faciehtes.
De cognitione peccatorum venialium , 0 “
mortalium , finis.
JOANNI S GERS O N II
Do f t or is & Cancellarii Parijienjts
S E R M O
D E
P O E N I T E N T I A :
F A C T U S I N
C E N A DOMINI.
SI non lavero te9 non habebis partem me cum. Joan,
xiii. 8. 6c in Evangelio præfcntialiter recitato.
Amplius lava me , Domine , ab iniquitate me a ,
& à peccato. meo muhda me. P f l . 4. quia coinquinavit me
nimis, neadpronunciandumfandumverbum tuumvir
pollutus labiis , reprobus, 8c incircumcifus inveniar.
Male nimimrn præfumit Tordes aliénas vel loquendo, vel
operando tergere, qui totus peccati volutabro demer-
fuseft. Quamobrem tibi, DomineJefu, nontantùm
pedes aftedionum, fed etiam caput intentionum , 6c
marius operationum ad abluendum ofFero. Irrora de-
fupçr, diftilla pluviam voluntariam gratiæ tuæ, quatejoy
Sermo de Doenitentia. In Cena Domini, j 06
nus per Venam oris mei egrediatur verbum plenum vir- tem immundorum. In bonis naturae, qua: reparantur>
tutis, 6c bene fonans > quo per auditum fufeepto, mun- in bonis fortunae, qua: poflidentur j in bonis gratis
difiantomnes propter fermonemtuum 3 digniquoque datis, qua: multiplicantur > denique in bonis gratia: gra-
inveniantur habere partem tecum quas repromittitur tificantis, gloria: beatificantis, a quibus alii privantur.
mundis corde, quia ipfi te Deum videbunt. Matth. v. 8. Animadvertat unufquifque noftrum quid di-
Fiat hoc ilia intercedentemundarummundiflimaMatre cat Chriftus, quidve intelligat ad noftrum documcn-
tua, quam interpellamus propter hoc atquefalutamus, turn 5 Ji non lavero te , 6cc. Joan. xiii. 8. Ita di-
dicentes: A v e gratia plena. , A ce^at mi^ meditatio mea contexere Sermonem
non lavero te9 6cc. Joan.xni.8. Dura , valdcqiu: confequenter de lotione pcccatorum per miniflerium
^ tremendafententia: Si non lavero te, non habebis par- Pcenitentia:, cujus eft hoc officium defuper commif-
tem me cum. Attendat veftra devotio, qua: fit pars, cu- fum pro reftitutionc partis noftra:. OfFerebant fe con -
jus ablationem Dominus comminatur ei qui lotus ab cordantia:, 6c diftindiones fine numero de Scripturis
eo non fuerit, 6c agnofeet quia hie fumma pauper- pro dilatatione profccutionis pr^miflorum; turn ccce
tate, miferia, 6ccalamitate pra:mitur. Quippe pars inter meditandum 6c ftudendum , irrumpere vifa eft
ilia Dominus eft,qui fe mercedem magnam,6c omne bo- fecretum thalamum cordis mei peftis improba, feientia
num nominat, de qua gloriabundus Propheta totus exul- inflans, curiofitatis noxi« germen , portentofa ma-
tavit,dicens: Dem cordis mei, &pars mea Dens in ater- ter, eadem 6c filia. Monftrum heuhorrendum tam
mm9 P T lxxii. z6. ProquainfupercommendaturMa- ingens J Hie ambulat in magnis, *6c in mirabilibus
ria, quia opt imam partem elegit, qua, non attferetur ab ea. fuperfe, Pf. cxxx.2. Ponit in coelum os fuum 9 & lin-
Lu c.x.42. Cuiparshiecuberrima, 6cmaximaportio gua. ejus tranfiit in terra. Pfal. lxxii. p. caputquo-
nonfufficit, nimis avarus, vel ftolidus eft. Quid eftigitur que inter nubila condit , quia ibi eft tenebrofa aqua
Dominum dicere : Si non lavero te, non habebis partem in nubibus aeris. Pfalm. xvii. 12. Hare poftquam
mecum, nifi eum dare patenter intelligi: f i non lavero te, animadverterit pergere me ut de Poenitentia loqucre-
non habebis me, feparaberisame. tur, pepulitme: ad cujus impulfiim cum tremuiflem,
Porro quid ultra profedo reliquum eft, nifiut talis 6c fiiciem convertiflem , ipfa me torva , indignabun-
illotusprojiciaturafacieDei, etiam a forte Sandorum, . daque animofitate fufpiciens, ut arrogans eft , 6c tu-
eatque maledidlus inignematernum, cum illis quorumg mida. A b i, inquit, in malam horamtuam j quidco-
(ficut Apocalypfis feribit, Cap. xxi. 8.)pars eritinfiagno9 ^ gitas, quidordiris, quid pufilliis ifte 6c degener allied
igne ardenti9 & fulphure. Ignis quoque gran do, nix9 mus obrepfit tibi, utfamamnegligere, litperpctuam
glacieSyjpiritusprocellarum^pars calicis eorum. P f cxlviii. conflare non horreas infamiam ? Quid me fpedasita,
8. Si pars verb illotorum tam horrenda, tam intole- dum , omiflis confiderationibus altis, 6c fubtiliflimis
rabilis dicitur, de toto quid expedanejum cenfemus ? fpeoilationibus , materiam communiflimam aflumis,
Maledidus qui partem fuam hoc modo facit deterio-: quafi in eadem jugiter cantilena nugatoria perfeve-
rem. Terreatigiturunumquemquenoftrum, ViriPa- res, quafi pueriliter vulgatiflimum carmen afFeras ,
tres, 6c Fratres, terreat, 8c erudiat ha:c formidanda vel efferas ? Linque humiles materias} nunquid dc-
nimis fententia : Si non lavero te, non habebis partem funt tibi myfteria longe plus difficultatis 8c ver^
mecum, Joan.xm. 8. Primumerat, ut vivendoinno- laudis habentia circa Sacramentum Altaris, 8c be-
center cuftodiremus nos immaculatos ab hoc fitculo 5 nedida: Paflionis ? Illic tuum ingenium, tuam ma-
nunc verb quia polluta efl noftra mens9 & con feientia y nifcfta eruditionem coram viris omni dodrina fuper-
fupereftut lotio divina nosemundet. Sedundefbrdes eminenter ey.uditis. An ignoras ubi loqueris ? Adde
in nobis? Undique prorsus. Polluit nos fuperbia, in- quod materia de Poenitentia non accuratum flilum,
vidia,ira,acedia,6cc. Polluit nos, ficut oliminLe- vel claboratum, fed quotidianum exigit, quod locu-
g e , immundus cibus , 6c hoc per malam deledatio- tionis genus quafi fordidum jam apud modernos dif-
nem. Polluit nos immundus morbus, ut lepra per ma- folutum, flaccidum, 6c naufeans contemnitur, prelum
confenfum, immundus tadus in opere, immun- fertimin fermocinationibus extra SchoJam. Nonne
dus locus in perverfaconfuetudine. Polluit nos per om-Q demum habet in promptu quilibet materiam hanc dc
nem modum pars quam arbitramurnoftram efle, mun- Pcenitentia per Dodores copiofiflime pertradatam,
dana cupiditas, quæ eft pars vana, vilis, fragilis, 8c
damnofà. Talem partem figuratam habemus inNa-
buchodonofbr, de quo Dan. iv. 12 .13. Cum feris pars
ejus in herb is terra. Cor ejus ab human 0 commutetur, &
cor fera dettcr ei. Attendite vilem focietatem, quia cum
feris carentibus fènfu. E t nonne homo, cum in honore
effet non intellexit , comparatus eft jumentis infipienti-
bns, 8cc. Pf.xLvin. 13. Vide vilem poflèflionem, quia
in herba terra. Et quid herb a terra, nifi terrena félicitas,
de qua Propheticus fèrmo: Aianè ficut herba tranfeaty
mane flore at,. & tranfeat, vejpere décidât, in duret, &
are feat y P f Lxxxiîf. 6 . Denique confidera vilem com-
mutationem, 8c cor fera detur ei. Fera etfi non habet
fapientiam, retinet tamen çrudelitatem. Sic illoti, be-
ftiæ funt in humana effigie latitantes, fèçundùm verbum
Senecæ, 6c Boëtii : dedudionem omitto. Sed
iv .fententiarum, 8c in Summis, atque Tradatulis Con-
fcflbrum ? Quifquisealegerevoluerit,protinùsintelli-
get. Prætereà, quæfo, non te caflb labore fàtiges
neque turpem rifum tibi fufeites.
Hoc modo feientia inflans ftomaçhando loquebatur :
tum defursùm elapfà eft(ficut placuit Altiflimo j Charitas
ædificans, cujus introitum, decorem, 6c afpedum feientia
inflans (quæ 8c fuperbiæ fpiritu, 6c invidia tota vexa-
batur) ferre non valens, mox abfcefllt.Tune Charitas fie
orfâ eft ? T e nonfallat, precorj precornon abducat
meretrix hæc peflima feientia inflans, curiofà, vana,
garrula, quietisimpatiens, quæ fub fpecievanâfubti-
litatis, mentes fibi deditas evifeerat, torquet veluti qui-
bufdam minutis mùfcularum aculeis. Hæcgignitpru-
ritum, nonextinguit. Hujus hæc occupatio t{\yfemper
difeere, 6cnunqukm ad feientiamveritatis 2. Tim. ni. y.
undè vobis lotio? Attçndite, quja lavat nosabinqui-j^pervenire, arrogantiorefque omnibus hominibus fuos
namentis noftris Magiftet, 6c Dominus nofterjefîis efficerefèdatores. Hanc defère, deledent te utilia magis
Chriftus : Effundam, inquit, fuper vos aquam mundamy
Ezech. xxxvi. 2 y . Alioquin fi non laverit, nullus mun-
dabitur, nemo non privabitur parte fua. Lavat autem.
Quomodo lavat minifterio ppenitentiæ falutarjs, quæ
velut lotrix fagaciffima, diligens, 8c virtuofa, præ-
parat aquam in Contritione , abluit in Çonfeffione,
extergit in Satisfadione : fie reftituitur pars noftra
Deus in perfeda reconciliatione. Felix pars , quia
velut pars Benjamin fiiperat in quinque partibus parquàm
fubtilia, ad imitationem illius qui loquitur pei'
Prophetam: Ego Deus docens te utilia. Ifâ.XLvm. 17.
Nunquid non in tanta temporis egeftate, in tanto
diferiminererum, in talimortisincertitudine, docen-
di fumus vivere, potiùs quàm difputare ^ vel acutè
phantafiari? Qua tibi pracepit Deus (inquit Sapicntia)
cogita femper. Eccli.m. 22.
Porrô fi quotidiè peccandofprdefcimus, quidfàlu-
brius, quidve confùltius , quàm ut de noftra lotionc
I i 3 cre