73 y
Scandalosè, infideliter& perverse agunt, quj cïrcà
hanc materiam fcienter variant & corrumpunt, male
narrando,casûs veritatem, dum à Doûoribus reiponfio-
nes vel opiniones inquirunt. Patet, quia imponunt
maculamin gloria Dofl:oram , quantum in eis eft, &
tam feiplos quàm alios in errbrem durant, Hocpræ-
mifi, quia vidi quædatn icripta nomini meo afcripta ,
quæ truncate recæâa èrarit, ponendo partem unam, di-
mittendo altèram. Vidiinfuper diâaquorundarnMa-
giflrorummihinotörum, quænunquam fùifl'entabeis
' Si Fratres Carthufienfe poterant &volebant in om-
nem eventum fatis&cere pro Joanne milite, tunc manetït
obligati, nec eft fàfta fraus creditoribus, & ita Pro-
feffio valet. Si autem nec poterant nec volebant fa-
tisfecere, nec confentiebant receptioni Joannis mili-
tis, nifi fob conditione implicita , vel explicita quod
effet liber à debitis; tuncProfeflio non ligat Fratres,
quip militem poflînt & potuerint expellere. Sed miles
manet obligatus ad vota Religionis quandocunque,
& quomodocunquc potuerit ilia complere, quia fecit
i E fi cafosfififfet eis taliter quiditermihi praffen- quodinfeeftdevovendo Exemplumdefa-yoqui poft
mtus • præfertim in hoc quod dicunt ilium militemA reduaionem ejus_ a Profeflione emiffa ad Dommum
, pofiè repetere conjugém fuam, nec in aliquo teneriad
Religionis obfervationem in to to vel in^arte. Legi
ueniqueforiptaquorandam quæ videntur ideo præter-
miffa , quia fonabant aliter quàm inquirens affe&abat.
Joannes miles non videtur füfficienter fàtisfecifiè Deo
& Juftitiæ, dùm refignando hereditatem füam in manu
fratris , non fecit hoc, petito priùs aflènfu fuorum
creditorum, v d filtern de autoritateillorumSupciio-
rum, ut Papævelalterius, qui tranflationem poterant
validare. Hoc di&um fatis innuitur elfe verum ex ver-
bis ipfius dubii , dum dicitur : quod minus coûte
& minus confultè, 8cc. Et videtur elfe contrarie-
tas quæ mox additur : modo tarnen meliori quo novit.
Poterat cnim modum infenire, immo modos
meliores , ut vendendo totam hereditatem 8c ftatim
folvendo, vel quod de confenfu creditorum feciffet di-J
éfcam tranflationem, vel quod de autoritäre Papæ aut
Principisqui ergà creditores habuiflènt forte autorita-
tem compellendi eos confentire *bonæ æquitati, ubi
protervè agere voluiflènt; aut aliquo tali modo. E t no-
tetur vicefima fecunda propofitio.
Notentur etiam Jura pofitiva de tranflationibus.
Fratres Carthufienfes ( cum reverentia loquendo)
non videntur le habuiflè fatis cautèSe diligenter, dum
antèProfeffionem vel receptionem Joannis militis non
interrogaverunt creditores fuos, 8c de tranflatione præ-
di£la an efl'et valida, non informa« funt.
Notetur décima fexta propofitio. Attento eo quod
dicunt Jura ignorantiam, fcilicet latamautcraflàmre-
putari in dolum vel fraudem, videtur quod Judex in
Foro exteriori reputabit prædiètos Fratres Scjoannem
militem cum fraude 8c doloproceffiffe, nifi fufficienter
fuerit informatus ex circumftantiis certis de fimplicitateèc
fuum tenetur fi fiat liber, votum complere ; immo
etiam ftante fervitute ejus, tenetur ad ea quas poteft
fervare de votis Religionis, ut cafte vivere 8c alia fa-
cere per quse nonlazditur vel tollitur debitum Domino
fervitium. •
Noteturvigefima quartaPropofitio. Notetur hie
di£tin£tio quod votorum aliquod eft, quod obfervatum
nunquam yergit in deteriorem exitum, 8c illud fem-
per eft tenendum. Aliud quod obfervatum quando-
que vergeret in deteriorem exitum , 8c pro tunc non
obfervandum e f t , fed pro alio tempore non vergeret
in deteriorem exitum fua obfervatio, 8c tunc ligat.
Et fecundum hoc patet quomodo votum fervi obligat,
& quomodo non. E t ita de milite hare dubitatio
ablata eft a di&is meis alias, circa materiam hanc, quantum
vidi per copiam.
Si reperiatur per fufficientem examinationem quod
Fratres Carthufienfes receperunt, 8c detinuerunt di-
btumjoannem militem in fraudem creditorum, ipfi 8c
eorum Monafterium cenfendi funt obligati ad fatisfo-
ciendum creditoribus quantum pofliint.
Notetur propofitio decima fexta. E t fecundum
hoc facile eft videre quomodo didtus Joannes non poteft
edere carnes, necuxorem repetere, 8cc. Notetur
modus difpenfationis quam adverfarii praetendunt
habuifle, qualiter in fine vult quod redeat obligatus,
&c. Stantecafu noftro videtur quod nulla fpes fit in
Joanne milite ad fatisfaciendum creditoribus, nifi in
praetendendo Jus fucceffionis ad caufam uxoris. E t
cum fucceflionem illam poflitseque petere converfan-
do in Monafterio Carthufienfium , per Procuratores
idoneos & implorationem auxilii Superioris ficut extra
j confulendum fibi videtur quod maneat & vivat
converfando monaftiGe in clauftro fuo pro falute animae
bona fide prædi&orum, ut quod poterant ra- converlàndo monaltiGemciauitro luo
•um necnon oecafiones
tionabiliter 8c debeant nefeire modum alterum fe haben- fiiæ, fcandala Religionis fuæ 8c ahor
peccatorum contra vota fùa cautè declinando :
alioquin videat ne amans periculum pereat in illo.
Utrum verb ipfe Joannes miles fit nunc habilis ad
fuccedendum vel uxor fua , quia nihil hîc inquiritur,
nihil hîc refpondeo.
Notetur vigefima fecunda Propofitio fùper hac
di circà prædiéta.
Notetur eadem propofitio decima fêxta. Addito
illo, quod ftatuunt Leges & confuetudines laudabiles
Religionum, de modis examinandi aliquos fi fervi funt,
ôcc. Et quomodo poft Annum vel terminum Dominus
poteft repetere fervum , etiam ubi vifus eft Profeffio-
nem emififl'e fortè bona fide quoad Deum, ignorans
Jura; nihilominus mala fide quoad Fori exterioris Judicium.
Et per hæc tria diâ:a videtur eflc fufficicnter
refponfum ad primum dubium fecundïim duplex judicium
, fcilicet Fori : patet enim quod ex circumftantiis
Sequitur Sc bedui a fuper eadem
materia.
refponfio trahenda eft, tam apud Deum quàm apud homines.
Attendatur præcipuè fi creditores qui modo conque-
runtur, fuerunt négligentes ab initio de contradicendo
di£tæ cefïïoni vel Profeffioni, vel fi diligentes inventi _____ J
funt. Staret in cafu quod ingreffus fuiffet liqtus, êc Pro- ^ Notumfàcimus quod Anno Domini 1410. 2.8. die
T T N i v e r s i s præfentesLiterasinfpebturis.Joannes
^ de Bello Monte , Reblor Univerfitatis Magi-
ftrorum & fcholarium Parifiis ftudentium : Salutem in
Domino fempiternam.
feffio fequens nulla eflèt, immo invalida & caflànda.
Exemplum fatis trahitur ex præcedentibus, ubi quis
probabiliter crederet quod Dominus fuus cujus eft fer-
vus, vel creditores omneseflentmortui,* aut crederet
probabiliter quod placeret eis fuus ingreflüs, licèt falle-
retur ; vel ubi aliqua tali ignorantia probabili laboraret
perteftificationemaliorumaut aliundè, qua ignorantia
fie ftante, Religionem ingrederetur : patet iftud in cafu
hoc. Examinetur ergb Joannes miles cum Fratribus
Carthufienfibus fuperignorantia fùa, modo dibto.
Maii, prasfentata eft nobis ex parte Domini Cancellarii
Ecclefi^Parifienfis fchedula quaedam papyrea continens
cafum quemdam, cum refponfionibus & declarationi-
bus fuper diblo cafu per eundem Cancellarium 8c alios
infra feriptos faerse Theologiae dibtas Univerfitatis
Profeflores cum fubferiptionibus eorumdem per eorum
mänus proprias. Cujus quidem fcliedulre 8c fubferiptio-
num teneor fequitur in hasc verba.
„Quidam olim miles fascularis multisobligatus de-
„bitis , poft ceffionem omnium bonorum fuorum ^
„ quam
„quam fecit in præfèntia Domini fu i, ac Principis
„ terræ, ea refignando in manus fi-atris fui germani ad
^ opus 8c ufus creditorum fuorum, ipfis licet ignoran-
5, tibus ; fie quod accepta à præfato fratre fuo cautio-
,,ne promiffi fubSigillo præfàti Principis8cfui, quod
M de præfatis bônis folvere deberet 8c fatisfacere cre-
ditoribus ejus , videlicet militis quondam præfàti '
5, ipfe 8c conjunx ejus abftra&ioris (ùtaflèruit) vitæde-
„ fiderio, parifevdto licenciantes, Religionem petie-
3,runt. Hæc in Monafterio Sanblimonialium , ubi A
,, recepta , 8c folemniter profeflà, per novem fere An-
5, nos haârenùs manfit. Ipfe quoque in Monafterio
5, Carthufienfium, ubi fecundum formam Statutorum
„ Ordinis Carthufienfis , 8c in hæc verba interroga-
, i tus. Si liber es, fi abfolutus, fi abfque incurabili
„m o rb o , fi denique de querelis fatisfeciftii Refpon-
„ dit ad fingula figillatim, quod fic. Sed adjundoad
i, ultimam interrogationem modo fatisfaétionis, ut præ-
„ miflùm eft fuprà, videlicet via ceflîonis præfatæ. Ad
3, quod Prior Monafterii refpondit in hæc verba : Scias,
j j quod fi aliquid horum de quibus interrogatus esce-
i,, laveris, poteris etiam poft Profeffionem expelli. Poft
„hæ c , fecundum formam Ordinis 8c Statutorum præ-
„fiitorum tanquàm nudus 8c pauper fufeeptus, 8c fb-
„lemniter profeflus eft, minime reclamantibus credi-
„ toribus fuis, quibus pro tunc vel interim non fuerat
„ fàtisfaélum, 8c hinc per feptem fere Annos in Mo-®
„ nafterio perfèveravit. Intereà contigit fratrem præ-
„fà ti quondam militis infortunium quoddam incidere,
!>, ut videlicet ab hoftibus fuis caperetur, undè impo-
„ tens videbatur fad:us ad exequendum quod promi-
„ fe ra t, de fàtisfàblione pro fratre fuo milite præfàto.
3, Poft hæc autem mortuus eft focer ipfius quondam
„ militis, Pater videlicet olim uxoris fuæ. Undè perfua-
„ dentibus quibufdam confànguineis ejus, ac propinquis,
„ occafione,ut eis videbatur,aliquali jam habita,tanquam
„ jurepropinquitatisac légitimas fucceffionis, ex parte
„ uxoris fuæ quondam præfàti,Monafterium fiium con-
3, trà prohibitionem Prioris fui ad petendum bona quon-
„ dam foceri fui defundti, ut indè fblveret débita fua, exi-
,, vit, 8c ad fæculum reverfus habitum fuum dimifit,car-
„ nés comedit, 8c vota P f ofeflîonis fùæ multipliciter vio-
3, lavit. Et notandum quod in Patria ilia, fcilicet in terra
„ Hollandiæ, Gelriæ, & Brabantiæ, Religiofi tales fùc-
„cedunt Parentibus, velMonaftcria pro eis. „
Sequitur in fchedula memorata. „Præfùppofita
„ritate cafus, ficut præmifiùm eft, quern cafum fub
„ Quinto : qued præfatus olim miles nimis inconful-
33 te , ,8c inordinate , 8c illicitè fie à Monafterio fuo
s,receifit , pejufque ac periculofms , rejecto habitü
33 fuo, foris remanet, 8c quod dc neccffitate fàlutis, om-
3, ni tergiverfatione poftpofita, quantociùs reverti te-
3, netur ad Monafterium, 8c fumpto habitu, fub difei-
„plina quam profeflus eft degere regulari., . Atten-
3, to præcipuè, quod manendo extra Monafterium non
„ e f t idem mileshabilioradfolvendum, immo minus,
3, quàm infra manendo. . . . . . t
33 Sqjto 8c ultimo : quod atteiitis præmiflis, Profef-
33 fio oTim militis præfàti quam fecit in Religione,
33 n°n obviât direètè 8c de per fè obligationi priori, qua
33 ante creditoribus extitit obligatus, 8c per confequens
„ manet eis obligatus ut antè. Sic quod fi ipfe, tempore
j» receptionis fuæ ad Ordinem, aliquid fecum apportave-
jjr it, aut interim, aut in futurum Monafterium præ-
s> fatum de bonis ejus perccperit, pro tanto faltem fern-
„ per tenebitur fatisfacere creditoribus Monachi fui,
„donee plenariè eis fuerit fatisfaèluin. „
Sequitur in fchedula :
33 Sic fentio ego foannes de Gerjbno CanCellariUsPa-
„ rifienfis indignus, in cujüs teftimonium me fiibfcripfi
3, in præfentifchedula propria manu. Attentis etiam ad-
53 ditionibus circa prædiéla, quas eadem manu mea feri-
pfi. Anno Domini 1 4 1 0 . i i .Maii.
,3 Ego Petrus de Dyerreio Magifter in Theologia,
33 conformiter ad Dominum Cancellarium in hac mass
teria fentio : in cujus rei teftimonium me hîc fub-
3, feripfi.
,, Ego for dan us Morini Magifttr in ^I'hcologia, con-
33 formitcr ad Dominum Cancellarium in hac materiä
3, fentio : in cujus rei teftimonium me hie fiibfcripfi.
»Ego Joannes Dachori Magifter in Theologia,
j> conformiter ad Dominum Cancellarium in hac ma-
3, teria fentio : in cujus rei teftimonium me hie fub-* .
,3 feripfi.
„M ihi Fratri Gilberto de Punulla fàcræ Theologiæ
9, immerito Profeflbri, videtur quod diólus miles verè
9, fit profeflus, nec poteft uxorem repetere, quinim-
35mb cogendus redire ad Monafterium, 8cibidemvi-
3, verefub diftiplina Regulari : in cujus lignum hie me
,, manu propria feripfi.
9, Ego Magifter Guillielmus de Xambis Gctx, Paginai
3,Profeflbr, fiiteor per præfentes, quod di£tus miles
„d e quo cafus fuprà ponitur, verè 8c realiter eft pro-
> feflus, 8c obligatur ad obfervantiam Regulärem fui
aliis terminis quidam alias apud multos de Univerfi- C )5Ordinis, 8ccenfendus eftRcligiofus, neepoteftam-
„ pliiis repetere uxorem licitè ; fi quæ tarnen débita an-
33 tb ingrefliim Religionis dièfcus mites, vel ejus uxor
,3 contraxerit, dicö qubd, fi fit poflibiiitas folvendi, ipfo
„ v e l ipfa tenentur, vel manualiter laborando inMo-
„ nafterio, vel ex hereditate paterna quæ aiicui eo-
„rum poflit fiiccedere per mortem alicujusParentum,
„folvere prædi&orum. Super hac materiaplurapof-
„ font allegari, fed dimitto causa brevitatis : in cu-
,, jus rei teftimonium hanc determinationem proprià
„manu feripfi.
„ Ego Petrus Baardi Do£tor in Theologia, confor-
„ miter ad Dominum Cancellarium, 8c ad alios Ma-
„ giftfos in Theologia, qui in hac materia deliberave-
„ runt, idem omninb ego fentio.
„E g o Frater Stephanas fàcræT^lieôlôgiæProfeflbr,
„ ac Minifter fanèfi Maturini Parifienfis, Ordinis fàn-
p),,<ftæ Trinitatis 8c Redemptions càptivorum, con-
„formiter cum opinione Magiflri foannis de Gerfî*
» no Cancellarii Ecclefiæ Parifienfis delibero : in cu-
„ jus rci teftimonium fignum meum manuale liic appo-i
„fu i. Anno 1410.
„E g o Petrus de Nagent0 Magifter in Theologia,
,, fentio debitum 8c falubrè, ut miles olim Profeflus re-
3, deat ad Religionem fub obfervantia Regulari, ma-
„nens nihilominùs creditoribus, ut præmittitur, vel
Conventus pro e o , hæc propria mauu.,
A a at Ëgb
„ täte Parifienfi variaverunt, dum corum opiniones in-
3, quirerent; propter quod non eft mirandum, fi tune
„ uno modo quidam refponderunt, 8c nunc aliam dant
„ refponfionem, quia, eje£fcis.interim allegationibus, di-
„ cuntur ea quæ fe^uuntur , 8c quæ vera reputamus
„ Doélores infra feripti.
„Primo : quod mfies oîim de quo fit fermo, in-
„ confùltè fatis Religionem ingreflüs , 8c incautè re-
3, ceptus eft. E x hoc præfertim, quiaceffiobonorum
„ fuorum fuit incauta-, ncque füfficiens pro liberatio-
,,ne fua à manu creditorum fuorum, licèt debuiflent
„ citiùs reelamaflè.
„ Secundo : quod Profeflïo quam folemniter fecit,
„non obftante qubd inconfulte ingreflüs, 8c incautè
3, fufeeptus fit, ligat eum de Jure tam pofitivo, quàm
„ divino ad vota Religionis.
„T e r t io : qubd neuter conjugum præfàtorum poteft
3, alterum poft divortium ex mutuo confenfu, 8c ap-
33 probatione Ordinarii celebratum , ac poft Profeflîo-
33nem defüper folemniter fàétam repetere.
3,Qiiarto: quod ficut neuter poteft alterum repete-
» rc poft divortium ac Profeffionem; fic aec bona quæ
» alteri eorum, five Monafterio, ex parte perfonæ in-
33 terim acquifita funt feu acquiri contigerit in futurum,
33 debent alteri, feu Monafterio ejus , tanquàm alte-
î3 f fis conjugis coheredi defervirc.