unicum caput Ecclefias, & non poteft Ecclefia contra
inftitutionem Chrifti igitur , 6cc. Igitur tertia
ratio apparentior. Ecciefia eft unum corpus myfticum,
cujus Papa eft caput j ergo fi eflènt duo ex asquo, tune
illud corpus haberet duo capita non fubordinata: ergo
eflèt corpus monftruofum (quamvis habeat duo capita
, unum alteri/ubordinatum , fcilicet Papam, qui
Chrifto vero 6c principali capiti Ecciefia: fubordina-
tur) confequens eft falfum. Ergo fecunda Propofitio
Et ad rationes in oppofitum de Petro 6c Clemente
fecundum hiftorias: cum dicitur quod Petrus inftituit
Clementem Papam, dico quantum ad hoc, quod non
eft evidens ex facris Literis quod Petrus femper fuerit
Papa ufque ad mortem. Fortafle videns Petrus quod erat
propinquus morti, 6c quod, non poflet Ecciefia, neque
fideles, ipfomortuo, facilecongregari, pro eligendo
fuccefiorcj voluitutilitati Ecciefia: confulere 6c ceflit.
Unde dicit Occam, quod non regulariter Papa poteft
inftituerc fiiccellbrem, fed folum in cafii, puta, quan-
do fequitur magna utilitas Ecclefise, & periculum eft
in mora, tunc poteft cedere, 6c alterum conftituere. Se-
cundo. Dicit quod in illo Canone praeallegato, non
habetur quod Petrus inftituerit Clementem Papam >
fed foj.um quod dederit illi Poteftatem ligandi,6c folvcn-
di, ficut fuo Vicario, fed tamen dependenterj ficut
Epifcopus poteft inftituere Vicarium, 6c tantiim ope- g
rabitur ad hoc quod eft ligare 6c folvere , quantum
proprius Epifcopus, ficut Epifcopi fuffraganei j fed
tamen dependenter, quia potent retrahere, quando vo-
luerit. Dico etiam quod Petrus inftituit Clementem
Vicarium: fed tunc eft difficile falvarequomodo Clemens
fuccefleritPapatui, nifi fuerit eledtuspoft mortem
Petri. Quantum ad fecundum argumentum, flat
in eodem Epifcopatu efle ex aequo duos Epifcopos, ut
de Auguftino 6c Valerio, in Can. Non autem. Glofla
dicit quod Auguftinus non erat adeo principalis Epifcopus,
ut Valerius} fed Valerius, retentotitulo, admi-
niftrationem dedit Auguftino, tanquam idoneo ac Suf-
fraganeo, retenta tamen dignitate Epifcopali. Verum-
tamen , date quad poflint efle duo Epifcopi ex «quo}
tamen non fequitur quod duo Summi Pontifices fimul
efle poflint«} 6c ratio eft: nam quod in Epifcopatu Hip-
ponenfi, vel alio , fint duo Epifcopi, hoc non eft ex in-
ftitutione divina 6c Chrifti} fedexhumana. Sed quod
beat. Quod fi hoc poflet fieri, ponatur in efle, videlicet
quod duo habeant illam, & nullus feorsum, fine
alio, quantum ad exercitium, 6c fit Linus 6c Cle-
tus: jam qu«ritur, vel Linus eft verus Papa, vel
non} fi non, ergo Linus poteft excommunicari:
qu«ritur ergo a quo ferctur Sententia excommunica-
tionis fuper L inum: non a folo Q c to } quia non folus
habet illam Poteftatem , quia Linus habet etiam illam,
& non confentiet, quia non poteft Linus nec
A participaliter, nec totaliter ferre Sententiam fuper feip-
fum. Similiter dicendum eft è diverfb, quódLinusnon
poflet excommunicare Cletum. Ergo videtur mihi
quod hoc repugnet, videlicet quod aliquibus duobus
copulatim conferatur, ita quod nullus eorum feorsum
habeat illam, fed illi fimul jundti: Igitur fbli uni poteft
confcrri, 6c talis poteft , pro rationabili caufa,
cedere} fed ipfb cedente, neceflè eft qubdunicofup-
pofito conferatur.
V
C a p . VI.
An Suprema dua Poteftates , Scilicet
Ecclefiaftica Q? Laic a , in eadem
perfona concurrant: de Dominio
Jurifdtclionis, Qp Proprietatis.
Ifumeftinpracedentibus, quidPoteflas fuprema
Ecclefiaftica , & quomodo ilia non
poteft duobus ex xquo confcrri; fed de ne-
ceffitate, ex inftitutione divina, refidet in unicofitp-
pofito; non tamen quin aliquando polfit flare in nullo
IbppofitOj ut quando Papa eft mortuus: fed fiiplafit*
oportet quod , de neceffitate , fit in aliquo determinate,
& non in duobus.
Quatriturnunc, utrirai ifta fiiprema Poteftas lpiri-
tualis, & fuprema Poteftas lai'calis in eadem perfona
concurrant. Circa hanc quxftionem , ponuntur tres
opiniones: fed antequam accedamus ad illas, primo
notandumeft, ex Joanne de Parifiis, 7. Cap. fui Tra-
Satu s, quod ifta duo differunr, fcilicet habere D o minium;
feu proprietatem in rebus témporalibus, &
habere Jurifdi&ioncm inipfis. Nam habere Dominium
proprietatis fit aliquis qui habeat regere totam Chriftianitatem, eft r 7 ? » ■in BaliquSibusK reb|us tteémmppoorraanliobuuss ,, nihil
ex inftitutione Chrifti. & auod aliuuis renat hunc Etrifi W f l B h.abcrc Chrifti,6c quod aliquis regat Épifc B B propmquam
copatum, eft ex inftitutione humana} ideo poteft com-
mitti duobus ex «quo: alia verb qu£e eft ex inftitutione
Chrifti, non poteft, neque aliquis poteft contra talem
Conftiiutionem, quod, ex asquo, duobus conferatur.
Ideo confequentia non valet, videlicet, poflimt efle duo
Epifcopi in uno Epifcopatu, ergo 6c duo Summi Pontifices.
Ad fecundum, cum dicitur, poflimt efle duo
Imperatores, ex aequo, tranfeat} nam Imperium non
eft Dominium si Jure divino introdu&um, fed fblüm ä
Jure pofitivo, 6c ideo Dominium Regale poteft mutari
in Ariftocraticum, vel Timocraticum: fed ipfa Poteftas
Papalis fuprema in fpiritualibus, eft Poteftas ex Jure
divino introdubta, & a Chrifto immediate inftituta}
ideo non poteft mutari in aliud genus Dominii, aliud
ab. illo quod Chriftjjs inftituit.
di, difponendi, alienandi, 6c retinendiillas res, pro
libito, ficut habet unufquifque laicus, in rebus quas
labore proprio , aut fucceflione acquifivit fibi , 6c
hoc regulariter. Sed habere Poteftatem Jurifdidtio-
nis, eft habere facultatem propinquam dicendi Jus,
6c fententiandi quid juftum , aut quid injuftum,. 6c
authoritative fententiandi quas res ad unum, 6c quse
ad alium fpe&et? Unde in rebus meishabeo Poteftatem
Dominii, 6c non Poteftatem Jurifdiftionis , vel
ipfe Princeps , vel fubftitutus a Principe : nam cer-
tum eft quod poteft perturbari pax & Refpubh'ca,
per hoc quod alius ufurpat alienura, vel per hoc quod
aliquis nimis amat quas fiia funt , 6c non vultpro militate
Reipublicas communicare: hinc eft quod apo-
pulo conftitutus eft Princeps, qui habeat authoritati-
Habetur ergo rcfolutoric, quèd plenitude illiusPo- D v^fentçntiare quid hujus, & qpd feciendum
teftatis in aliquo. exiftente, no^n poteft ex «quo a•l teri- pro Reipubhcæ utilitate, 6c pro tumone ipfius ahcoiiferri,
ita quod quilibet eorum feorsum habeat illam.
Similiter, non poteft aliquibus conferri, ita
quod nullus eorum illam feorsum habeat} fed quod illi
copulatim habeant, feclufoConcilio Generali. Nam
Concilium, id eft, illi de Concilio fimul jun&i, pofi-
funt facere ea qua: funt Jurifdiöionis, 6c nullus eorum
feorsum, nifi ex commiflione plurium, ficut in
Ariftocratico Dominio , vel Timocratico. Similiter
dico, quod iftaplenitudo Potcftatis, non poteft efle
in pluribus, ita quod nullus eorum illam feorsum haquid
exigere.
Corollarium Primum.
E x iftis infero aliquot Corollaria. Primum, quod
tria funt de integritate Poteftatis Jurifdidtionis in
rebus temporalibus. Primum , eft Poteftas , feu
facultas propinqua (quod idem eft) authoritative
fententiandi quid act unum fpe&et ,: vel quid
ad alterum : 6c hinc , orta difputatione inter
-duos
dups, dicentes, hoc eft meum, hoc eft tuum, recur-
ritur adPrincipem, utre£b? fententiet. Secundum, eft
Poteftas injuriantem alterum afficiendi pcenis condignis
•ad ejus peccatum. Tertum,e ft Poteftas ub unoquoque,
fecundum debitam proportionem, tributa & ve£tigalia
exigendi: hinc eft quod in Principibus eft Poteftas im-
ponendipedagia6ctributa.
Corollarium Secundum eft.
Quod ifta duo fimul ftant: ifte habet Poteftatem fii-
premamJurifdi6lionis, 6c eft pauperrimus, quantum
ad Poteftatem Dominii,aut proprietatis in rebus temporalibus.
Patet} fi eflet aliqua Con munitas, in qua eflet
unus pauper abundans fepientia, ilia Communitas poflet
ilium conftituere Principein fiium. Tunc arguitur fic: ex
ifta eledtione, ifte habet Poteftatem Jurifdi6tionis, hoc
eft , fententiandi quid unius 6c quid alterius, 6c exigendi
aliquidab eis, 6c eos pceniscondignisafliciendi,
6c talis eft paupeirinr.us, ergo Corollarium fecundum
verum.
Corollarium Tertium eft.
Quod talis ex Jure naturali, habet Jus exigendi ne-
ceflaria ab ünoquoque, fecundum debitam proportionem
ad condecentiam fui flatus. Patet: fi feminet inter
eos Jus, debet eorum temporalia, fecundum decentiam
fui ftatus metere} ergo Jure naturali tales illi obligantur.
Corollarium Gjuartum.
Quamvis habeat Poteftatem etiam in homines, illi
tamen non funt ejus fervi, fed manentliberi. Arifto-
teles dicit, quod Rex eft qui dominatur aliquibus, tam-
quamliberis: 6c Defpotes, qui, dominatur aliquibus,
tamquam fervis, 6c talem ponit difterentiam inter
Defpotem & Regem. Unde de ratione Regalis Dpmi-
niieft, quod Rex dominetur aliquibus, tamquam libe-
ris} 6c de ratione Defpotis, quod dominetur aliquibus,
tamquam fervis.
Quantum ad primum Corollarium} multum refert
de Chrifto qutercre, an habuerit Poteftatem Dominii
in fingulis rebus temporalibus, vel an habuerit Pote-
llatem Jurifdidlionis in fingulis rebus temporalibus. Patet
: quia multum differunt habere Poteftatem Domi- (
nii, aut Jurifdidlionis.
Ultimum Corollarium probabile.
Non repugnat FratriMinori haberefupremam Po-
teftatemJurifdi£tionis in rebus temporalibus, quamvis
ei repugnet habere fupremam Poteftatem Dominii,
aut proprietatis in ipfis. Prima pars probatur, 6c appa-
renter} nam fi aliquis Frater Minor eligatur in Papam,
habet Poteftatem dicendi Jus inillis rebus temporalibus
, aut terris quse immediate , quo ad temporalia,,
fubduntur Jurifdi&ioni Papa:} hoc eft, habet Poteftatem
6c.authoritatem, duobus altercantibus de re aliqua,
fententiandi, hoc tuum, 6c non illius} 6c hoc eft habere
Poteftatem Jurifdi&ionis in temporalibus. Ergo non repugnat
Profeffis habere Poteftatem Jurifdidlionis in
temporalibus: quod autem repugnet ipfis habere Dominium
proprietatis, patet ex Voto.
Ex Inftitutione Chrifti, Papa non habet
Dominium aut furißißionem temporalem
in homines.
T S tis fuppofitis, fit prima Propofitio. Summus Pontifex
, vel ille qui habet fupremam Poteftatem in fpiritualibus
, non habet in fingulis hominibus, 6c fingulis
jifflendix ad Tom. I I .
rebus temporalibus fupremam Poteftatem Dominii,
feu proprietatis ( quod idem eft ) .cx inftitùtione divina :
Patet fic } Lex Ch^ißiana, .ex inftitutione divina , eft
Lex maxima libérât atisftn or dine 'adLegem J\dofateam ,
qu& dicebatur Lex fervitutis, in or dine ad novepm, Sed
fi Summus Pontifex haberet fupremam Poteftatem dominii
in fingulis rebus, eflet L ex’ intolerabilis 6c nullo
modo libertatis. Pàtet} quia quilibet effet fervus Pontifias
, 6t# poflet Papa de rebus cujufcumque difponerc
ad libitum} 6c, ipfis invitis, eorum res in Dominium
alterius transferre: fed hoc eflet intolerabilis fervitutis.
Ergo, ex inftitutione divina, Papa non habet
fupremam Poteftatem Dominii in fingulis hominibus
6c rebus ipforum : imo dicere oppofitum, ut di-
eit Occam , eft multum hæreticale 6c perniciofum,
quia aliqui voluerunt dicere quod erat Dominus, quantum
ad proprietatem rerum, 6c poterat difponere de
ipfis, dummodo non eflèt contra Legem divinam, vel
naturalem} fed hocfapit hærefim.
Quantum ad id quod taólum eft in probatione hujus
Propofitionis, notandum quod Lex Cbriftiana^eft Lex
Suprema libertatis, præcipuè in ordine ad veterem L egem
, patet Jacobi, I. i f . Qui autem perjpexerit in
Lege perfeSia libertatis : 6c ad Galat. IV. 31. Sumus fi-
lii libera, & non ancilla, ubi comparât Legem novam,
ad veterem, 6cc.
Secunda Propofitio in qua jacet difficultas totius materia:,
quæ eft de intentione ipfius Occam, eft, quod
Summus Pontifex, ex inftitutione Chrifti, non habet
fupremam Poteftatem Jurifdidlionis in rebus temporalibus.
Patét: Ille qui poflidet res temporales Jure alterius,
puri etiam hominis, non habet in illis fupremam
Poteftatem Jurifdiótionis, imo alter, cujus Jure
poflidet, habet majorem Poteftatem in illis : fed Summus
Pontifex eft hujufmodi. Ergo. Patet Minor, ex
Auguftino, 6c ponitur in Can. Ovojure, 8. diftinét.
dicitur, Quo jure défendis villas E cclefia ? (loquitur de
temporalitate, 6c vocat Jus humanum civile : ) Ideo
quærit, Quo jure, ; an divino, vél humano ? Statim
probat quöd non Jure divino, quia Domini eft terra, 6cc.
Ergo Jure Imperatoris dicitur, hæc villa eft mea, hæc
eft tua. Ergo fequitur manifeftè quod Jure Imperatoris,
hæcvilla, vel hic fervus dicitur eflèEcclefiæ, ergo
Jure alterius Papa poflidet terras Ecclefiæ. Item,
ille non habet fupremam Poteftatem Jurifdi&ionis in
rebus temporalibus, qui per curfum rerum tempora-
lium habet alterius Legibus uti : fed Papa eft hujufmodi.
Igitur. Major eft nota } qiiiaifte cujus Legibus uti-
tur, habet majorem Poteftatem 6c proprietatem : Minor
patet in Can .Cum ad verum 9 diftin£l.p<5. ubi ponuntur
duæ dignitates diftindtæ, 6c unaquæque indi-
get altera. Item, tertio, ille non habet fupremam Poteftatem
(loquor ex Jure divino) contra quem in temporalibus
poteft fieri præfcriptio : (quia in his quæ de-
benturjure divino non poteft fieri præfcriptio:) Sed
contra Papam, in temporalibus, poteft fieri præfcriptio.
Igitur. Nota quód numquam poteft fieri præfcriptio
contra Jus divinum, hinc eft quod numquam
poteft fieri præfcriptio de obedientia quædebcturPa-
pæ,6cc. fed contra res. temporales Papæ, fâltem centum
Annorum, poteft fieri præfcriptio : 6c iftæ funt
rationes fatis apparentes, quód Summus Pontifex non
habet fupremam Jurifdiófcioncm in rebus temporalibus,
6c hoc poteft probari per authoritates Scripturæ. Nam
habetur, Matth, xx. 1 y. Principes Gentium dominantur
eorum, vos autem non fic , dicebat Chriftus Apoftolis :
Similiter videtur quod Chriftus non habuerit hanc Poteftatem,
quia duobus litigantibusrefpondit: Quis me
conftituit diviforem inter vos ? Matth. XII. 14.
T t t Z ™ Vtrum