dentur habere fufficientem recurfum ad O'rdinarios
apud quos fecund um eorum opinionem communiter
loquendo , eft poteftas devoluta.
Sequentia ex MSS. Codd. adjetfa feint quee in
Editis deßderabantuv.
aU a r t u m documentum, ubi homq' nihil in fe ^
jfentit carnale vel ternebrofum trahens eum ad
iftam partem vel illam tenendam non dicitur leviter
fibi formare fcrupulos : veriflimum eft enim illud
Chrifti: Si oculus tuns fuerit fimplex, totum corpus tuum
lucidum erit. Matth, vi. i i . Nolo tarnen ex ifto 8c
prsecedentibus dicere , quöd in omni cafu liceat de
Obedientia Papa; 6c ejus Sententiis fentire 6c varia
judicare j fed tantummodb ubi rationabilis 6c proba-
bilis habetur ratio de Jure dubitandi, ficut in Ado-
ratione Sacramenti: ficut in receptione inferiorum
Prariati 6c aliis poflet exemplificari; puto enim elfe
cafum dabilem ubi idem homo poterit adorare in u-
no loco hoftiam ab uno qui fe gerit pro Sacerdote
oftenfam 6c in alio loco vel coram aliis nonadorabit,
non quod dubitatio fit aut variatio propter hoc, in iis
qua; funt Fidei circa iftud Sacramentum •, ficut nec
rationabiliter elfe d eb et, fed eft variatio in contin-
gentibus, circa confedionem ejufdem Sacramenti
qua; non firnt de fe mala ut nullo modo poflint bene p
fieri, nec fic mala, quin valeant prsetermitti. Et
ifta diverfitas nön ob hoc generat fciffuram feu con-
fufionem in Fide, vel fraternacharitate5 imopotiüs
confervat; quorum intentio reda eft 6c fimplex ten-
dens ad idem centrum, videlicet ad Deum 6c honorem
ejus atque diledionem 6c fraternam charitatem.
Idcircö äquacumque parte veniat talis Varietas inten-
tionum, * ad exemplum linearum redarum ad idem
centrum diredarum, non fe mutub impediunt, in-
terfecant vel confundunt.
ln Editis ubi deeß quartnm Documentum in
fine hi verfus leguntur.
Fac pacem Chriftede qua Tradatulusifte
Difputat atque pia mediatrix efto Maria.
Paftor 6c Ecclefise Deus en grexnuncbalatadtie:
Ergo caufa tui, nunc miferere fui.
Sed defemt in CMSS. Codicibus, nec videntur-
efie Auttoris fed exjcrtptoris cujufdam.
J O A N N I S G E R S O N I I
*Do£loris & Cancellarii Ecclefia Parifienßs
D E
S U B S T R A C T IO N E SCH ISM A TIS.
Ex Codice Vtchrino. 195.
SU per qutefiionibus novem qua; proponuntur ad
determinandum fiiper fubtradione Obedientia;
Domino noftro in parte vel in toto, apparetmul-
tis & magnis pro expedientiori iftas dimittendas efie,
quoulque feiatur voluntas aliorum Principum tarn
noftree Obedientia quam alterius luper pra;caven-
dum ne oriatur novum fchilma, non folum de domi-
natione 6c jure Papa;, led de Fide tarn inter illos no-
ftrae Obedientia, quam inter alios alterius Obedientia;
6c nos. Si enim Univerfitas Parifienfis determi-
net aliud in materia tanta6c tarn ardua 6c qua; tan- j )
git perfonam fummi ftatus 6c adhaarentes fibi, förmi-
dändum eft ne Papa 6c fui qui fimiliter Clerici lunt
aliqua fentient in oppofitum 6c ita fiet fchifma in iis
qua; funt Fidei quali irremediabile quia nunquam
poterit fedari nifi una pars revocet 6c retradet fuas
aflertiones five determinationes, 6c adhuc forte non
fiufficiet retradatioj quia determinatio includit pertinaciam
ut déclarât Okam in Dialogo : oftendit enim
determinans aliud, fe non paratum corrigi ad oppofitum.
Item quædam alias Üniverfitates, quæ dicun-
tur æmulæ Üniverfitatis Parifienfis, forfan niteren-
tur diterminare oppofitum, 6c ita inter Clerüni no-
ftræ Obedientiæ 6c Principes luo Clero favéntèsierit
in Fide fehifma perniciofiflirrium. Item hoc videtur
multùm verifimile de Univerfitatibus Anglicanis ;
k idcirco ante omnia feiendüm eft, ut videtur j de luis
6c Principum fuorum opinionibus ut in domo Domini
ambulemus cum confenfü. E t hic notetur materia
de confirmation Schifmatis inter Latinos 6c Græ-
cos : hæc enim confirmatio præcipuè 6c principaliter
poftquam Latini propofitiones in Fide determinave-
runt de quibus erat priùs controverfiaj quia fi folùm
de juribus Papalibus fuiflèt diflentio, ficut erat ab
initio, faciliter fuiflènt Græci redudi per bonos me-
diatores ; fed quia in Articulis Fidei five determina-
tionibus non cadit medium, Schifma irreparabile
conftitutum eft : non enim facile eft homines ad re-
vocandum vel confitendum fe fuilfe hæreticos indu-
cere. E t hæc radix, ut arbitror, quarejaCobitænon
reuniti Univerfitati nec faciliter unquam poterunt
reuniri, quia diflentio coricernit ea quæ funt Fidei..
Item notetur ad hoc quod nunquam illi de parte ad-
verla obtulerunt aliquas vias in particulari j fed cum
, cautelis 6c generalitatibus quibufdam prOcelferunt
'quafi tentativâ. Item vidéatur quid àccëleratio ifta
proderit ad habendum celeriorèm unionem : non e-
nim poteft unio haberi fine partis adverfæ côrifenlu,
etiam fi Papa nofter effet reputatus fchifmaticus, 6c
ideo non prodeft videre fi perjurus fuerit 6c fimilia,
quoulque neceflitas incumbet, cum fcilicet alii Principes
6c Clerus alterius Obedientiæ confentient ad
viàm ceflionis 6c ad inducendum vel compellendum
Papam fiium fi renuat cedere. Tune fi Dominus
nofter effet omnino renuens viam ceflionis àc proin-
dè impediretur unio, locum haberet determinatio fu-
per quæftionibus propofitis, fed modo neqUaquam
ut videtur, imo multum obeflet unioni quia partem
nolh-am, jam faceremus debiliorem 6c aHam fortifi-
caremus 6c induraremus quæ ha&enus femper amplius
quam noftra indurata eft. Item determirtare aliquas
propofitarum quæftionum lit fecuridam 6C quàrtam
fecundùm partem aflirmativ am, eflet indücere Cardinales
etiam 6c Principes ad deponendum Papam nô-
ftrum 6c ad creandum nôvümj 6c fie effet tértium
lchifma multum pejus prière, quia non eft dübium
multos femper cum Papa remanliiros 6c circà hoc videntur
admonendi 'homines ut fibi cavefant ne pro-
curando talem determinatiôriém, incurrarit pænas re-
bellium Papæ, fcilicet fchilmaticorum 6c pérjürorum
6c Romanæ Ecclefiæ inimicorum. Item circa hoc
advertenda eft Facilitas Theologiæ, quia totum onus
cadet fuper earn fi aliquid indebitè determinetiir 3 6c
tamen non habet in Univerfitate in iis quæ per mo-
dum' Üniverfitatis fiunt nifi quartam vôcém; Imo
tantam vocem habet Facultas Mediciiiæ, ad quam
nihil Ipeâiat de iis quæ funt Fidei ficüt Facultas
Theologiæ. Et hic maximum poflet elfe periculum
tarn pro Fide quàm pro honore Üniverfitatis 6c fpe-
cialiter Facultatis Theologiæ. Et ideo ficut alias factum
eft in materia Jacobitarum totum illud debèret
primo examinari per prædictam Facultatem lolem-
niflîmè 6c læpilfimè, etiam cum luis Baccalaureis fi
opus eflet congregatam 6c deindè ea quæ per earn,
aéta eflènt per Univerfitatempoflent approbari. Item
materia tractanda eft non lolum per fchedulas, fed
etiam per vivas voces 6c difputationes mutuas five fe-
cretas five publicâsj quia fic veritas abfque ulla dubi-
tatione melius inquiritur. Item ftat quodjdem homo
ponet centum fchedulas ad opinioriem fuam tan-,
quam diverfi poliiérint ut fecundùm pluralitatem
fchedularum judicetur. Item plus débet poiiderari
opinio Doétôrüm lolemnium. Teftatur Deum hujus
' fche-
ISÜM fchedulæ feiiptor quod non ilia ad diffèrendum pro-
fecutionem unionis Ecclefiafticæ vel viæ ceflionis,
quas 6c verbis 6c fa£tis haétenùs maxime cordi ha-
buit 6c cum opportunités acceflerit fe habituinm 6c
oftenfurum promittit : fed pro honore 6c integritate
Fidei y evitatione deterioris fehifmatis, euftodiendo
fàmarii Üniverfitatis, fem to jure 6c honore Theo-^
logicæ Facultatis 6C juramento quod ad prædidta habet
inviolabiliter obferVando. Quantum ad omnes
conditiones videtur dicendum brevi verbo quod quam-
vis via ceflionis fecundùm fe confiderata, fit optima j
tamen poteft fieri prorlùs inutilis fi Principes 6c Clerus
alterius Obedientiæ nullo modo ifti viæ velint
confentire. Tune arguitur fie: via ceflionis eft inutilis
6c infüffieiens. Ergo Papa aut alius noftræ Obedientiæ
earn renuens non eft judicandus malus aut
fchifmaticus 6cc. Antecedens eft Univerfitati du-
bium, ergo confeqüens non eft negandum. Quod
Antecedens fit dubium, patefquia adhuc ignoratur
opinio 6c voluntas aliorum alterius Obedientiæ, ex
quorum confenfü vel dilfenfu pendet utilitas 6c lùfli-
cientia viæ ceflionis ut diétum eft 6c confideranti
patet.
quirendi earn a fe 6c pradticare earn, 6c ita videntur
lonare Bullæ fuæ.
Q .UÆ D AM E X C E R P T A
Celeriter eadem noEie dequodam Trattatu impu-
grnrite BenediEtum s & breves quadam ac
gerfunttmoe evafmum notationes.
Sx eodem Cod. MS.
"P X parte impugnationis. „ Quia jusjurandum fé-
,, cit iriftrumentum fuæ nequitiæ , pertinàcis 6c
yy fimulatoriæ ad impugnaiidüm hoftiliter unita-
„ tém Fidei 6c Ecclefiæ. 1? Qiiod jura v i t , monitus
„ quod aliter non eligeretur 6c præmilerat ligna in
„ Francia quod erat voluntarius ad ceflionem 6c quo-
„ modo polt aflùmptionem, liçet diceret non elfe ne-
„ ceffarium juramentum -, tamen juravit 6c mifit in
„ Franciam allegationes 23 .e/uoeft.v. Capite 7\(on vis
„ 6c 24. quafi. 11. Cap. loquitur : 6c 27. quafi. iV, Cap.
„ ficut 6c y. quafi. n. Cap. Novatianus. 11. Cap. demque
„ 6c 24. quafi. 1. Item reprobat juramentum |fuum
„ ut peccatum,impugnando viam ceflionis 6c Prin-
„ cipes inde turbantur 6cc. „
Primo. Pertinacia vix convinci poteft 6c quod à pro-
pofito feindat Ecclefiam aut quod fimiilatone.
Secundo. Proteftatus eft quod vult ftare juramento
fuo 8c hoc per Bullam.
Tertio. Obtulit viam cônventionis approbatam per
Dominos Cardinales 6c quæ erat neceflârià ad pradti-
candum ceflionem.
Quarto. Diceret quod non obtulit viam ceflionis,
non quin earn acciperet fecundùm præparationem ani-
mii fed propter caufas multas quæ movebant eum
ad judicandum non elle expediens verbo tenus, propter
adverfarios 6c propter quofdam etiam fiïbjêétoS
6c dicerent hoc jam per experientiam elle manifefturn.
Quinto. Via ceflionis honpotératrequiri ab eo nifi
ad finem unitatis Ecclefiæj quia fi Cardinales voluife
fent ut ftatim primo die cefliflèt fine alia utilitate,
quæritur fi fuilfet obligatusj 6c videtur quod non: fed
eft intelligendurii juramentum civilitér 6cc. 'Sûd
non conftat quod oblatio vist ceflionis effet tune ne-
ceflària propter hoc quia nihil fciébatur de volunta-
te alterius ad cedenduin j rtàm quamvis via ceflionis
tamen potuit 6c poteft fieri inutilis, aut propter mo-
dum procédendi, aut quia altera partium non vult ,-
acceptarè üt fbrtè diceret elfe modo mànifeftum. ,
Sexto. ConqUeritur quod negata eft fibi notificatio j.
præéticæ hujus viæ, qui tamen feire illam maxime
debebat, ne laterent fraudes : 6c pro hoc; 6c feqUèn-
tibus notetur quod,poterit dicere fe non impugnafle'
viam ceflionis debito modo fa6tæj fed modum re-
Septimo. Si retorqueantur fecta fixa ad malum, ita
fieri poflet in omnibus. ,, Secundo: probatur per me-
„ dium obligations juramenti quia alferit aétuen ju-
,, ramenti elfe peccatum mortale, fcilicet cedere.
n Et hic inducuntur novem ad oftendendum necefi
,, fitatem juramenti 6c quod æquivalet voto folemni
„ quod difpenfationem non recipit nec æquivalens,
» & habet quatuor caulàs majores quam votum Re-
,, ligionis. Item per juramentum illud , fit minor
3, illis quibus juravit ficut fit fubditus fuo Confeflo-
,, ri 6c tenetur reddere, nec eft lui arbitrii revocare.,,
E x præcedentibus lolvunturillanegandoquodnon
fervat juramentum ad intentionem debitam nec unquam
negavit ceflionem -, fed negavit earn exequi
modis quibus petebatur etfi non appareret alia utilitas
fuæ ceflionis nec aliter fibi oftenderetur via pra-
dticandi. Notetur quod hic dicitur Deum obligari
per juramentumj hoc indiget glolfa. Item quod Papa
per juramentum fuerit inferior fuis fubditis, difficile
elfet oftendere nec eft fic de Confeflore. Imo fie
quilibét Princeps eflet inferior fuis fubditis quos ju rat
protegere. Ilia quæ dicuntur de obligatione
juramenti fatis conceduntur ideo non enumerantur.
„ Tertio : probatio ex medio repfobationis viæ fpon-
,, taneæ quia reprobat actum ceflionis per quem fo-
„ lum ftantibus ceteris poteft haberi unio. i.° dicit
„ quod eft injuridica 6c impradicata fecundum eft
„ in Clemente i .° 6c Coeleftino. i.° repullà, tempo-
„ re Alexandri fed cafus erat alius. 3.° indigefta fe-
33 cundum................. quia tam folemniter confult a
„ 4.0 In Dei offenlàm fecundum quia immeritoria
,, ƒ.° quod in damnum Ecclefiæ. 6.° quod in con-
„ temptum clavium. 7.0 in exempli perniciem.
33 8.° quod ad fidelium feandalum. p.° quod redun-
,, daret in læfionem Ecclefiæ. ro.° quod daretur
,, obduratio intrufo. Dicitur hic quod aliqua a Deo
„ exprefle prohibita fi tamen jurantur non funt vi1*
„ tandaj fed adimplenda exemplo Jofuë de Gabaoni-
,, tis 20.quafi. x i . Cap. Ir.noccns 6c exemplojephtc,
fudic. x i . Primo tanguntur hic duo benè fulpecta de
hærefi, fpecialiter ultimum de juramento 6c contra
gloflàs Dodorum 6c quod per folam ceflionem vo-
limtariam poflet haberi unio ftantibus terminis in
quibus fumus, quod poteft Deus aliter 6c etiam per
Concilium generale 6c quia hoc dicere eft dicere
£ quod ftantibus terminis non poteft haberi unio Ecclefiæ
j quiaceflio voluntaria non præfumitur habitu-
ra ftantibus terminis in quibus ftamus. Item dice-
retur ad hæc omnia quod 6c fi peccaflet aut falla
dixiflet, non tamen pertinaciter: nam polbnodùm obtulit
Sec. Modo pertinacia eft quæ facit errantem
hæreticum 6c dividentem fe ab Ecclefia Schifma-
ticum juxta illud Auguftini hareticare pot er 0 6cc.
5,: 4-d E x medio compromiflîonis, quia aflèruit pen-
,, tinaciter viam compromifli cum fua pradica elfe
,, viam juftitiæ 6c ad earn tenendàm inducebat
ÿ, Cardinales 6c alios quos poterat. Sed hæc alfertio
5, eft eiTonea-, damnata, hæretica. i.° quia in cafu
,-, obligaret tenere hominem hæreticum 6c fehifma-
,, ticum, ficut eft intrufus efle unüm Papam 6c af-
„ fertionem erroneam quam compromiflàrii decla-
j, rent. 2 ° quia Papa non poteft le fubmittére tali-
„ bus arbitris 6c opppfitum dicere eflet hæreticum-,
y, quia fi hoc poflit elfe caput ficut Chriftus , lcili-
„ cet non folùm minifterialiter imo nec Ecclefia po-
,, teft in hac materia compromittere in certas perfb-
nas. 3.0 quia vult quod ftèrur majori parti arbitro-*
rom 6c ita exponit veritatem fidei de Papatu dü-
jy bio ad utrumlibet quia ftabit quoci fälle judicenri
4.0 quia alferit quod per arbitros poflit dari jus Pa-
,, patüs intrillo quod elt hæreticum, fcilicet quod ab
,j homine polfent habere talem poteftatem j quia Pa-
„ pa etiam non poteft SuçceÛorem eligere 7 nec va-
A 3 ’ „ let