Joannis Gerfonii r n
Has opprcfiiones videre facilius eft in rebus, quàmex-
ponere iermonibus. Quod fi non moventur Paftores
cx atrocitate rerum providere : qualis erit fermo meus, j
qui jacentes eos, 6c torpentes, valeatexcitare? Mo- ;
vcat eos recogitata 6c leóta conftans autoritas Ambrofii,
ut cui fuccedunt in limili dignitate, fuccedant in pari
conftantiæ ftabilis inflexibilitate. Videant Paftores, ne
odiofi mores fui fcetentes coram Deo, 6c hominibus,^
dent hanc caufam gravaminis pauperis fui gregis,.
Tertia Provifio. Fiat ulterior provifio, ne pauperi-
bus fiia bona auferantur, vel detineantur. Hæc iùnt
ea hona quæ viris Ecclefiafticis fupcrfunt ultrà fimpli-
cem vi&um, 6c veftitum , juxta decentiam iiii ftatus
in Ecclefia.- Rcpublica. Notiffima eft hoc loco, fed
duriffima Bernardi, atque Hiëronymi fententia, qui re-
tentionem hujufmodi , vel luxuriofam profufionem
non dubitaverunt làcrilegium, iramo omni iacrilegio,
& deprædatione damnabiliorem appellare. Videant
Ecclefiaftici, ne forte ob hoc, jufto Dei judicio, provenant
rapinæ ejus, 6c conculcationes indignas, 6c Ju-
rifdidtionum luarum ufurpationes j quia quandoque
quod non habet Chrifius, tollit Fife us , 6c quod filb-
trahitur egeno , rapit prædo. Hoc enim eft veteris
proverbii fententia , quod abdita vulpium fiunt rapina
luporum. Ut qui gr adat us fuerit, pradetur, & ipfe.
Hic inftiper providendum erit de celeriTeftamento-
jquod fuum eft , non ad Ipoliationem , led corredfcio-
inem j nonadcorruptionem, fed ædificationem > non
[ad multiplicandum Htes fuper lites, fed ad compendio-
|fum pads ftabilimentum. Sicut autem charitas incipit
à fe, fic 6c reformatio debet inchoari, ut primo fiat judicium
rum complemento , non impedimento , per eos quig |/|
accelerare debuerant j Ecclefiafticos Curiales loquor, g—
per quos abulus incredibilcs fieri memorantur, itaut
nec fidelis inveniatur in Teftamento hujus, vel illius.
Quana Provifio. Fiat demùmprovifio circa Eccle-
fias verlas in diffipationem , quarum primitus extitit
magnifica fundatio, quatenus in eis fervitores affignen-
tur juxtà facultatem redituum, vel cum aliis uniantur,
aut ex toto cafièntur, ne fint hujufmodi Beneficia de-
pauperata, plus in icandalum, 6c opprobrium, quàm
in Dei iaudem, 6c populi ædificationem, ficut in Prio-
ratibus nonnullis experiuntur.- His itaque ftibvenire
fundationibus antiquis ianótius éflèt, atque lalubrius,
quàm fundare novas Ecclefiolas , volendo fibi facere
nomen. Suprà modum convenit occurrere tantæ,
tamque foedæ 6c abjcdtæ paupertati , immö mendi-
citati Curatorum in locis plurimis , qui tarnen pofiti
funt in urdine eflèntiali, 6c Hierarchico Ecclefias Mi-
litantis, tanquàm minores Prælati, 6c Dilcipulorum
fucceftores, quibus tarnen nulla ob cgeftatem fuam rem
à domo Prælati, ficut fit in univerlo à domo Dei,
ne prætereà contingat objici Prælato -, Medice, cura
teïgfum. Luc. IV. Z 3. Et illud Apoftoli : Qui pradicas
non furandum, furaris, Rom. i i . z i . immb 6cfacrile-
gium facis.
Prima Provifio. Quocircà luadet induftriofa Seduli-
tas, ut fiat efficax, non verbalis Provifio contra aftu-
tiflimam illam, immb fæpè apertam tyrannidem Pro-
motorum, 6c Procuratorum, in angariis, 6c citationi-
bus j quæ omnia cum injuftifîimè comperti fuerintcom-
mifilîè, gratis abfeedunt à querela, nec jap gratis, quia
recipiunt expenfas ab innocentibus abfolutis, deque ca-
lumniis perverfiflimis , de diffiimationibus prætereà
crudeliffimè iinpofitis ipfi mercedem quæ eis male ver-
tatur, recipiunt. Ceft le droit de la porte Bodet. Eft hoc,
precor, æquitas ? Nonne claudicat hæc difeeptatio?
Eflèt nonne juftius, ut hu jufmodi Procuratorcs percipe-
rent ftipendia laboris fui à Dominis fuis, vel Prælatis,
qui deberent fubditis dare Juftitiam, quàm ab innocentibus
fic vexatis? V t cjtu condum Leges iniejuas $ aitDomi-
nusperIiaiamCap.x. i . i . & feribentes injuftitiam feri-
, ut opprimèrent in judiciopauper es, & vim face-
tifit humilium populi mei j ut effent viduaprada eo-
rumr & pupillos dirigèrent. Notetur hîc juramentum y
quale debitum eft præftari per Advocatos, per Promo-
tores, per N otarios, per Procurator.es, præfertim ut nihil
agant, velfoveant quod injuftum efi'e, vclcredide-
rintab initio, vel poftmodùm compererint.
Secunda Provifio. Fiat inftiper abbreviatio tarn dift
pendiofarum litium, inoderatio tot Fxcommiinicatio-
num, tàm à ju r e , quàm ab homine fulminatarum.
Et hoc nonnunquàm pro defendenda, feu recuperanda
re modica pammutiii, vel profana -, cùm tamen bacillus
ifte primitiis fuerit inftitutus à Chrifto tanquàm
durilfimum , lummumque fupplicium , quo nolentes
Ecclefiamaudire, ple£ti deberent. Quod f i Ecclefiam
non audierit, inquit Chriftus, fit tibi ficut Ethnicus &,
publicanus. Matth.xv111.4p. Nunc apud quofdam tail’s
regnat ftoliditas, qualis apud ilium qui, ut mufeam
abigeret à fronte proximi, i£fcu fecuris excerebravit eum.
Itaque temporalis incommoditas vix reputari debet
rcrentia, velobedientiadatur à fiibjedtisovibusj quiaCmufca pungens, per refpe&um ad æternam falutem
nec inveniuntur viri fufficientes, qui talibus Parochiis
fic in egeftatem verfis , velint perfonaliter defervire :
quodque adduntur eis frequenter à Paftoribus craflis,
vel Officiariis liais, ipfis volentibus , onera oneribus,
citationes, angariæ, taliationesj ita ut liberior fit jam
laïcorum, quàm Ecclefiafticorum talium conditio, nec
jam utpopulus^fic Sacerdos, Ifaïæ xxiv.2. fed liberior, 6c
honeftior populus, quàm Sacerdos. Quod fi tales defer-
vientes Parochiis fint tantummodö Vicarii Religiolb-
rum, vel Canonicorum, vel per proprios Curatos fub-
ftituti, cogantur ipfi principales de ftifficientivitæfu-
ftentatioheprovifionem aflîgnare, vèldequadraginta,
vel de quinquaginta libris annuatim -, ne aliis in penuria
laborantibus , ipfi in otio totum diiipiant j fiat hoc,
fiat. •
Conjîderatio Secunda.
Bonus Paftor nequit animam fiiam dare pro ovibus
fuis fccundùm vim irafcibilem, fi.retinet, vel in fe, -vel
in luis tyrannidem deceptricem , quæ eft lupus fallaciæ.
Jubet Apoftolus : Epifcopus, qui Paftor eft, fit domuifn&
beneprapofitus. 1. T im. in .4. Aliter enim, ficut idem ar-
guit,^«Æ rat'one diligentïam habebit Ecclefia J)eiy .y. qui
regere propriam nefeitDomum? .Domus autem Prælati
Curia eft habens miniftros, familiales, 6c officia-
to s , pro reddendo unicuique bona 6c fimplici fide,
quam auferunt aliquando pefeufliones iftæ per Excom-
municationes graviflimas, quæ ut in aliquem cecide-
rint, vix abjici polîint, trahentibus de una in aliam, lu-
pis Curiæ rapacibus.
Tertia Provifio. Fiat amplius obfervatio Decreta-
lium prohjbentium ne detur aliquod omnino in fpi-
ritualium adminiftratione ■> aut faltem adhibeatur mo-
deratio tam in collationibus Ordinunr, quàm Beneficio-
rum, in approbationibus Sacerdotum ofticiare deben-
tium , in figillationibus quoque, 6c multis fimilibus,
plus ad quæftum (ficut dicunt aliqui) quàm ad lpiritua-
lem profedtum fuperimpofitis. Exequantur filtern ifta
tali modo, quod abomnifieciemala fimoniaci fcandali
femet abftineant. 1. Thejf. v. zz.
Quarta Provifio. Fiat ulterius correétio fübditorum,
fecundùm qualitatem delidorum, 6c plùsademenda-
tionem ftiam, 6c, timorem aliorum, quàm ad pecunia-
^rum exaëtionem , quæ gregem fimplicem fcandalizat
frequentiùs, quàm ædificat 5 quod fi deliëli qualitas
exigat imponere poenam pecuniariam, exponatur ilia
inpiosufus manifeftè, ne plus adavaritiamPaftorum,
quam fubditorum corre6tionem.exa6ta videatur. Adr
dimushicincidenter de juramentis terribilibus exaëtis
per Officiales, 6c alios Curiales Officiarios, diup examinant
aliquem criminoftim fuper dioenda veritate -,
quibus tamen juramentis déferre nolunt, feu credere :
qualia etiam yiolatum iri fore probability, quàm oppo-
.. fiçum,
ƒ ƒ 3 Sermo de Officio Tfâflov. in Ooncilio Rewenfi. y ƒ4
^tUm ’ / ^ cantur! nonne laqueus eft manifeftæ,
ac crudehllimæ perditionis animarum ? Cum infuper
dicat Apoftolus quod omnis controverfia finis efi juramentum.
Hebr. Vi. id . J
Conßderatio Tertia.
dare fiiam pto öVibüs
ft^cr peccatis enormiffimis, qualia commémorât Apoftolus
in principio Epiftolæ ad Romanos, quibus corru-
pit heu ! omniscaro viam fuam. Gcn. vi. 12. plus quàm
Sodoma, 6c Gomorra, ôchoc fine differentia fexus,
aut ordinis, aut gtadus, aut generis, autætatis, aut
Religionis fe cræ , aut matrimonialis vinculi, aut affi-
nitatis lpiritualis , aut partium corporis honeftarum.
ç . ç . ç -. “ u u ,« u i îuH u i p r o o v iD u s Credite^fodientibus parietem perdiftriétam inquifitioluis,
11 mie , vel in fuis tyrannidem voracem nutrit, q u æ A neminForo poenitentiali, qui habentes obftetricandi
feientiam, educunt colubrum tortuoftim, 6c vident abo-
minationes peffimas , quæ fiunt. .Crédité* inquam,
quia providendum eflèt omnino cum eftëdtu , 6c dif-
cretione , contrà tantam familiaritatem in cubilibus,
6c alibi, quam exercent parentes utrique cum utra-
que progenie 6c affines affi.nibus in adolefcentia , fe-
ndque cum junioribus tam in Religione, quàm in
feholis , 6c alibi. Dubitaverim prorsùs, fi non détériorés
mores trahunt aliquando pueri , 6c puellæ
hac occafione in parentum domiciliis , 6c Religio-
num , 6c feholarum contubèrniis, quàm fiiëturierant
in proftibulis lenonum, velmeretricum. Et hæc interimdióta
fint de fecunda partitioneprincipali: operi-
busdiétafirmentur. Fiat, fiat.
t e r t i a
R I N C
P A R T I T I O
I P A ]L I S.
eft lupus gulæ, atque luxuriæ. Sobrium quidem, nec
multovino deditura, nec prætereà bigamum jubet Apo-
ltolus Epifcopum inftitui, Tim. m .z. Tit. 1.7. prohibens
ex confequenti crapulofàs comeflàtiones, potus adæ-
qualia, meretricationes fordidas, dare fymbola, frequen-
tare tabernas, quafi non eis domus fint ad comedendum,
aut velut hiftrionum more nullibi pejus habeant, quàm
m domo, 6c quæ illic detraâioncs, bone Deus, qua-
les gouliardiæ, quanta in vitam hominum benè viven-
tium, 6c fobriorum derifio, qui rifus, lufus, 6c ge-
ftusmdecori, ufque adfcandalumviliffimorummanci-
piorum, vel mulicrcularum, fibi miniftrantium ? fciunt,
qui viderunt.
Prima Provifio. Qua inre confulit induftriofa Seduli-
tas, ut fiat primo reftriétio frugalis tantæ varietatis, 6c
multiplicitatis ferculorum fiilnptuofiflimorum in eadem
menfa, ufque adnaufeam 6c prodigamvaftationem ea-
rum îerum , ex quibus multi ventres pauperum pafeio
poffent. Sileamus hîc deægritudinibusindènafcenti-
bbs, de hebetudine mentis, de fiibverfione rationis, de
occafione rapacitatis-, de temporis, quod pretiofiflî-
mum eft, conftimptiône. Confideretur iniquitas ilia,
qualis quantaque eft apud Ecclefiafticos viventes ex
laboribus, ’6coblationibuspauperum, quiitaluxurian-
tur, quafi gratis obvenerint fibi, quafi prætereà ad nihil
aliud nati fuerint : diligentiùs quoque pafeuntur
apud eos, 6c charius aliquando canes, quàm pauperes
N e c ifta dfçuatur, ut laudetur in Prælatis, perfoniS
Ecclefiafticis, fordida tenacitas honeftati hofpitalita-
tique contraria j fed adfit frugalitas liberafis, quæ non
^ A n d e m reliquum eft pro complemento lufce-
ptas commpnitionis aliquid dicere pro tertia , 6c
ultima partitione , de pafeendis ovibus pabulo chari-
tativae lubventionis , dando animam quoad vim con-
cupifeibilem pro eis. Et quidem non invenio pabulum
charitatis 6c gratis melius , efficaciulve tradi pofle
gregi Chrifti, qudm per debitam collationem Sacra-
mentorum. Illic quippe gratia confertiir in lufeipien-
te , .virtute operis pperati, hoc eft , ultta, vel fupra
meritum fiifeipientis, in virtute merit! Chrifti inftituen-
tis Sacrameritum , 6c illud fpirituali privilegio ditantis.
ut inde opus pnvilegiatum nominetur/ Cpncedet pnelispompæmmultitudine
aut°P“ i° n? n.Prodig 0- tereà ut MTOfterSacramentorum-tunciriaximé fed if
™ s h m j g ü i i s a 1-^ pauperum Chnfto «am, ipfe novo fepeccatilaqueo ftringiL
I Vllitat£ B fopofuemmverLelutin^tecedeSbus, ita & hîc
Secunda W FfeTamplius honefta reftriffio ta ^ duc?'e.te^tram hancpaftrtronem ad tres confideratio-
- - - ac ampnus nonelta îeltrictio ta- nés principales, oftenfürüs m prima de. pabulofalutaris
gi atiæ per Sacramentum Baptifini, Confirmationis, 6c
Euchariftiæ. Baptifmus enim générât, Confirmatio
foborat, Euchariftia complementum præftat. In fecunda
de pabulo felutaris gratiæ per Sacramentum
Poenitentiæ quod lapfos repàrat, mortübfque, vivi-
ficat. In tertio de pabulo falutaris gratiæ pèr reliqiHim
o'1Ç.lexSacrarnentVm.5 feiliect Ordinis, Matrimonii
cc Extremæ Undtionis.- Sed præoccüpâvitïnduftrio-.
faSedulitas brevitatem, diligens, 6c allegans ffiffice-
rè, fi provifiones idoneæ faltem aîiqüæ ufque ad duo-
denarium numerentur.
Provifio Prima. Quamobremdîc,1 mquit, ut fiat.‘
primo diligens examinatio illorum qui miniftraturi-
lunt Sacramenta, ne forte fint ignorantes formam ne-,
ceflàrîo' requifitam in collatione hujus, yel ilfius Sa-
onerolà, 6cincompofita, -tot
iervitorum 9 tot equorum , 6c mulorum confiimen-
tium opes fine menfura, finefrudu. Addè quod enu-
trit homines iftos comatulos, 6c adolefeentes lalcivos
otiofitas peffima dodrix.Nam mult a mala docuit otiofitas^
«ut Sapiens, Eccli. xxxm.29. cuipeffimæ comités ebrie-
tas, 6c crapula conjunguntur. Ad quid aliud ifti tunc ftu-
dent, nifi vel infidiari alienæ pudicitiæ, prodigi ftiæ,
ve lufibus illiberalibus occupari? Hincillaadinventio
delormiffima habituum variorum , hinc juramenta,
blafphemiæ, 6cfimilia, hinc lufiistaxilorum, 6c fimi-
lium prohibiti, hinc omnia deniquetollentia morum
noneftatem. Subditi verb, ceteri quid feciunt, nifi
quod viderint fàmiliam fiii Paftoris facientem ; imi-
tantur certè 6c libenter: aut qua fronte juberet Paftor
cCrflarîplTuÏlIa AmP l,i lie6 c luxuriam à fubditis ejici, qui affiduè Rr 1.. « » l .1-1 ■ • 11 . .
K uet exercen . Proverbmm eft: Q^U r ea or rantiam culpabilem formæ’W m ë n ta lis non vfmm'
5 tales & inhabitantes.. _____
Juccli.X-.Zv E t : Mo- • t
dp mutatur femper cum Principe vulgus.
cl ^rov*fi°- ^lat obfervatio jejuniorum ab Ec-
e ia ftatutorum conftantior apud divites 6c po-
Rccfefiaftic°s, apud quos prohdolor
a un^J.amm g ^crhum, cum foli fere pauperes,.
r J x L 1 i ^ - jejunent, quibus vix eft panis cibarius
mittus ad faturitatem fufficiens.
Qwina provifio. Fiat inquifitio diligens, ,6c cauta,
ulpabilei
dare Sacramentalem Abfolutionem. ‘ Sic obftetrices
aüt laïei baptizare quandoque putantes pai-vulos’
de quorum morte dubitant, non verè baptizant, quia
forma débita 6c a Chrifto inftituta non utuntur.
Sic inventi fimt quidam ex Prælatis nonnùnquam er-
rafîè in collatione Ordinis ex defe&u , vel formæ
vel matèriæ, vel intentionis debitæ , ità .ut ftippleri \ \
vel de novo fieri nëceftc fuerit ea quæ priùs ada ‘
credebantur.
M m 1 pr0m