79 foannis G erf unît 8 o
i tabic, quodinfirmus abominabiturillam medicinam, nes qui aliter fenfiflënt» auàm fe haberet veri
6c nolit accipcre 3 confiât quod apud ilium Medicum
erit confëquenter aliter judicandum, attento ifto quod
in facto verfatur. Puto autem , quod in principio
profcquutionis unitatis Ecclefiæ per viam ceffionis,
confidcratio ilia fuiflët valdè utilis , 6c valdè ponde-
randa iicut 6c nunc : non enim femper illud quod
abfblutè melius eit in fe , eft melius ex circunftantiis '
omnibus iimul pofitis 6c attends. Dimiflis attamen.
pro nunc eis quæ in fabto jverfantur, fuper voluntati-
bus hominum variis, 6cquandoque depravatis, nunc
per ambitionem radicatam 6c cæcam, nunc per con-
tentionem 6c invidiam , nunc per cupiditatem vel ti-
morem humanum, 6c ita de fimilibus paffionibusj di-
camus aliqua, quæ de Jure Divino 6c naturali fieri
poffunt in prælenti materia, ftantibus terminis : hoc
enim proderit, üt non ita faciliter mentiatur iniquitas
fibi, laciens de non caufa caufam in procraftinatione,
five tergiverfatione ad unionerp Ecclefiæ, non lo-
ltim profequendam , fed utiliter 6c efficaciter profe-
quendam : eft ènim idem, non quærere pacem Ecclefiæ
, 6c illam viis non poifibilibus, vel non verifimili-
bus inquirere.
'Prima Condufio.
Non répugnâtJuriDivino, 6c per confequensnec
humano ( quod ei debet confbrmari ) quin Dominus ■
Benediétus poflit à vocatis Cardinalibus alterius partis,
in prætenfum jus alterius fubftitui. Probaturhocj
quoniam fi répugnât , hoc eft maxime , vel quia re-
putatur hæreticus ,. vel fchifmadcus, aut de talibus
criminibus vehementer fufpebtus , vel quia talis fub-
ftitutio cederet in dedeçus Ecclefiæ, 6c præfertimal-
rerius Obedientiæ , quafi male tenuiffent aut fenfif-
fent. Sed hæc duo impedimenta poflunt tolli,ftantibus
terminis in quibus iumus, 6c per confequens po~
terit convenienter Dominus Benedidtus in prætenfum
jus alterius fubftitui. Et primo , certum eft apud
benè confiderantes6cprudentes, quod fecundum im-
pedimentum quod allegatur de decore alterius partis,
nullius eft momenti : nam per tale fadtum , nullus
poffet concludere, plus quàm modb, eos hadteniis
male tenuifsej quoniam cederent noftro, 6c ei adhære-
rent de novo,non tanquam ex jure quod habuiffet prius,
fed ex jure noviter acquifito, fecundum ællimationem
eorumdem 3 non enim negare habent,quin fui Cardina-
les habeant poteftatem eligendi. Quod fi aliqui leviter
loquerentur in tali materia, nihil eft de talibus curan- *
dum apud eos , qui famam fuam non in ore fatuorum
hominum, fed in ore Dei 6c veritatis habent repo-
nere : ficut Chriftus volens unire populum fuum ,
non diftulit propter opprobria hominum 6c fcanda-
lum peryerforum. Quod fi quis dicat ultra , alteram
Obèdientiam femper ex hoc fabto remanere cul-
pabilem 6c non correbtam vel abfolutam, 6c poeni-
tentem, nec elle per hoc in ftatu falutis : quoniam
non dimittitur peccatum nifi confiteatur erratum 3,
ifta eft frivola objectio, veniens ex ignorantia Juris
divini, vel ex nimia adhæfione ad traditiones hominum
politivas, vel ex finiftra ambitione , aut alia
paffioiie oculum rationis excæcante , prout alias in
alia materia firnili latiùs dedubtum eft. Tenendum
eft hie pro certiffima conclufioneTheologiæ, quod
ficut poteft fieri Confefiio in multis cafibus dubiis
vel fcrupulofis, fub conditione, tam in eisquæfunt
de Jure, quàm quæ funt de Fabto , fie poteft dari
Abfolutio conditionalis. Nunc adpropofitum, puto
quod nullus eft in Ecclefia quin paratus fit in cor- 1
de fentire 6c ore dicere (fi opus effet) quod fi 6cu-
bi erraffet in aliquo circa meteriam Ecclefiæ vel a-
liam, iple quæreret veniam à Deo 6c hominibus ,
6c placèrent fibi omnes Abfolutiones quæ fieri pof-
fent, ad fuperabundantem cautelam : qua præpa-
ratione habita, dico quod abioliitio generalisinom-.
Fadto Ecclefiæ, prodelt omnibus talibus apud Deumj
nifi aliud obftaret peccatum, vel pertinacia certa in
aliquo particulari credendo, in quo non effet paratus
quomodolibet audire Ecclcfiam : 6c hoc maxime
habet locum, ubi eft error probabilis circa ea quæ
vel Juris funt humani vel in Fadto 3 ficut maxima
' pars totius materiæ quæ nunc currit , trahit dubieta-
tem ex his quæ fàdta lunt, in quibus nunc homines
non folùm hic aut illic falluntur, fed Ecclefia, in u-
na per tempus magnum adorata eft pro Papa [Error.]
6c in fimilibus innumeris. Defebtusautemiftiuscon-
fiderationis turbavit multos plus jufto , 6c pronos
reddidit ad imponendum crimina fchifmatis vel hæ-
refis huic vel illi parti. Denique, cxpedientiiis e f fet
, ut aliqui relinquerentur confcientiis fuis 6c divino
judicio, quàm propter eorum feveram punitio-
nem, tota Ecclefiæ poîitia turbaretur : patet in po-
litiis, quæ multa crimina dimittunt 3 ne per eorum
punitionem détériora contingeren|f| Ex iftis, aper-
ta eft via adtollendum impedimentum primum, quod
tangebatur contra poflibilitatem elegendi Dominum
Benedidtum : poifet enim dominus Benedidtus fiib
generalibus verbis proteftari, quôd nunquam fuit aut
elle intendit errans in aliquo contra Fidem, vel contra
Unitatem Ecclefiæ : 6c quod fubmittit fe omnibus,
quæ contra ipfum poffunt allegàri, judicio to-
- tius Ecclefiæ « fi 6c ubi reperiretur quod in aliquo
defeciflet 3 quamvis non habeat confeientiam quod
defecerit. Quæro, nunquid non ifta proteftatio fuf-
ficit liberate eum apud omnes, quod non eft perti-
nax in errore quocunque, ex quo paratus eft audire
Ecclefiam ? unde, 6c fi probaretur millefies quod
•fuiffet prius hæreticus, aut fchifmaticus 3 tamen hoc
snon poffet probari de prælenti, quôd diet talis, 6c
per confequens non effet impedimentum quin vale-
ret elebtio, etiam fecundiim reputationem aliorum.
Quôd fi quis allegaret tiaditiones humanas adoppo-
fitum in Decretis, vel Decretalibus, quomodô tales
errantes priufquam abfolvantur, debent anathemati-
zare 6c abjurare errores fiios, 6c multa alia : Refpon-
deo primo, quôd hoc non habet locum, nifi ubi error
manifeftus eft 6c certus: aliter dum eft dubius,
vel foliim probabilis 3 quia iiifficit tunc abjuratio ge-
neralis, fëu conditionata modo dibto. Diceretur ul-
teriùs, quôd pro tanto bono Ecclefiæ confequendo
; (ficut eft Unitas, ad quam Jura omnia debent ten-
, dere, 6c fëdundmn finem iftum interpretari) tales,ri-
| gores Jurium pofitivoitim non effent obfervandi : E-
xempla funt ad hæc innumera in cafibus longe mino-
ribus : ad quid enim diceretur Theolbgia ( quæ trac-
tat de Jure Divino) fuperior 6c architedlonica, nifi
quia interpretari habet Jura omnia inferiora,- fecun-
diim ordinem 6c finem charitatis 6c unitatis ( quæ
eharitas, eft finis Præcepti fecundùm Apoftolum5 )
alioquin, fruftra effet ipia Theologia5 alioquinpræ-
terea, iftæ Conftitutiones pofiti væ in multis frequenter
errarent, 6c fièrent fummæ injuftitiæ, immô 6c
perplexitates inextf icabiles includerent, vel afterrent:
teftatur fchilma præfens.
Secunda Conclufio.
Non répugnât Juri Divino, quin tempore 6cloco
Dominus Benedidtus ( quantumcumque fit verus Papa)
poflit requiri, ftantibus terminis in quibus fumusj
ut pro unione Ecclefiæ confequenda ipfecedat, fac-
tis prius per eum, quæ ad unitatem hanc habendam
eflent utiliter requifita. Primo determinatum habe-
mus illud quod aliis verfum ell in dubium, Ici licet*
quôd Papa verus poteft meritorie cedere , patuit in
Cæleftino , 6c per Decretalem expreffam, 6c. per hif-
torias Chronicarum, imô 6c ipfe Domintis Benedic-
tus notât in refponfionibus fufs, quôd nunquam viam
ceffionis fimpliciter renuere vofuit^ vel etiam oppu-
, gnare
81 Dlfpùtatlo de Schifmate
gnare 3 quam eliam oftert in cafu, quo per eam u-
nio celerius haberi videbitur. Deinde, utvideamus
fi de hoc poflit rationabilirer requiri Dominus Benedidtus,
6c fi expediat3 attendendte funt circunftan-
tiic quse funt in fadto 3 attendenda eft fcilicet difpo*
ö Z
neceflariö includendus , quoniam fic limitare, eilet
prtecludere viam Spiritui liincto , in cujus nutu eft
inlpiriire, ut ilie vel ilte eligatur: item , effet pactum,
quod maxima vitiat eledtiones. Secunda ratio
affert magis difficultatemin 1'ach)quam,Jure, quoiitiö
alterius Obedientiæ, vel fpecialiterCollegii vo-A niam in ju re fi Cardinales funt boni viri, 6c zelatoeati
Cardinalium de Roma, fi unquam verifimiliter
vellent eligere noftrum, modo prædidto in prima conclu
fione vel non : attendenda eft etiam dilpofitio O-
bedientiæ noltræ, 6c Principum, atque Prælatorum,
debentium profequi illud quod bonum eft 3 quia fine
profecutione, verba quantumeunque fandtiffima,
modiciim operantur, an Icilicet vellet unquam quôd
non cederet , "vel ut nolens compelleretur : attendenda
eft dilpofitio noftri, fi ex refponfionibus fuis ap-
parcat, quôd poflet ad hoe pundtum deduci 3 quôd
li f i e , res effet longe facilior3 fi non,difficultaseilet
mirabilis 6c quafi impoffibilis, præfertim ubi reperi-
ret fautores pro fua reputatione magnos viros3 6c fi
Cardinales fui ftarent fecum, ficut multi forte cre-
derent propter experientiam præteritæ ftibftradtionis,
quæ ad optatum eorum non pervenit 3 6c quoniam ifta
utrobique benè confiderare, magis eft negotium fpec-
tans ad bonam prudentiam moralem, confurgentem
ex experientiis multis negotiorum humanorum : prop-
tereà viri etiam illiterati, poffunt meliiis fæpe in tares
unitatis, ipfi modicum curabunt de talibus cere-
moniis Juris, ubi etiam oporteret eos fubire pcenas
illas pro tanto bono 3 quamquam mtilti arbitrarentur
quod ad h«c toleranda , nullo modo tenerentur,
propter majus bonum prolequendum. Tcrtia ratio
limiliter jacetin Facto, quoad fecundampartem, de
illo qui noviter eligeretur, quifaceretmirabilia, 6cc.
Si enim hoc conltaret3 quod non multiim videretur
inexpediens novam ltatim fieri eledticfnem talis : fed
ubi reperiemus? Qiiiseft, 6c laudabimus eum ? Qtiis
magis talia faceret, quam Dominus Benedidtus fpe-
rabatur ? Ceterum prima pars falla eft , affumitur
de infirmatione partis alterius: nam probatum eft op-
politum, quod non magis in bono poffunt confirma-
re partem fuam qualitercumque voluerint eligere. Si
autem fermo fiat de confinnatione in fchilmate 6c
malo, perdantur ifti cum ilia invalidiflimadcpeffma
confirmatione pertinacite fua: in hoc malo : rationes
poll oppofitum fi videantur, confirmant ea qua: dicta
funt hinc 6c inde.
libus judicare 6c deliberate, quàm literati ,fuppofitoB . Ex omnibus iftis, concluditur illud quôd eft nunc
tamen femper, quôd in hoc vel in illo eligendo, non
devient à régula fapientiæ lpeculativæ, quæ tradlat
de jure divino, quôd eft fimpliciter Jus dicendum,
îigans 6c obligans 6c inabdicabiliter, 6c cui omnis homo
iùbjicitur, etiam Papa: hocdicitur, quiafipru-
dens non fundet fe nifi in experientiis, contcmpto
eo quôd fecundùm Jus Divinum fieri vel non fieri
poteft 3 iple facile lë feducit, ficut cpgnofco fuillè in
aliis quibufdam profequentibus viam ceffionis, 6c fun-
dantibus fë in falfis principiis, quæ finaliter oportuit
refellere, 6c ita totum deltruere quôd ex illis proba-
batur.
Tertia Conclufio.
Attends terminis in quibus fumus : expedientiùs eft
quôd vocati Cardinales deRoma, jnodô non eligant,
quàm oppofitum. Proptereà , debent ad hoc per
Regem ce Dominos celeriter éxhortari, ut conve-
nientibus Legatis iftius Obedientiæ in unum cum a-
liis Legatis alterius Obedientiæ , polfit recipi conexpediens
fieri per Regem, -6c alios luæ Obedientiæ,
dum interim nelëitur fi Cardinales de Roma elege-
rint : expedit enim modis omnibus tendere ad h o c ,
ut diftërant quoufque potuerint magis informari de
intentione iftius Obedientiæ per Legatos folemnes :
expedit lëcundô, quôd ifta Requefta fiat in terminis
generalibus, non defeendendo quôd eligant Dominum
Benedictum, nec etiam excludendo : patet hoc,
quia effet præcludere libertatem , 6c tollere fpem
proficiendi nobifeum ad univerfalem unionem : effet
enim nimis çonfundere partem noftram, fi per ex-
prefîiim excluderemus electionem Domini Benediëti:
eflët etiam eam minus extollere, faltem æftimatione
aliorum, fi fic abfolutam ejus quæreremus. Et pro
hoc expedienti, facit illud quôd Rex jam à dimidio
Anno dicitur hoc requifivifië per literas , à vocatis
Cardinalibus de Roma, quæ petitio utinam eflëtdi-
ligentiùs profecuta. Expedit tertio, quôd LJniver-
fitas Mater noltra, more fùo ftimulet Dominos 6c
Regis Confilium, ut hæc Legatio celeriter implea-
Ém Primo per equitatores veloces præcurrentes 3
clufio fecurior pro unione Ecclefiæ confequenda. dehinc per folemniorem Ambaliatam : nec oportet
Deducitur ifta conclufio ex duabus præcedentibus 3 C circa hæc exfpeëtare deliberationem five confenfun
quoniam habitum eft, quôd hoc modo vel illo poteft
fierieleëtio de Jure Divino, fine læfione Jurium
humanorum, imô cum eorum impletione3 quoniam
implentur cum Juri Divino famulantur. E t tamen
nondum confiât fufficienter, ut videtur, quis modus
eflët facilior 6c poffibilior 3 quoniam hoc jacet infac- '
to , fcilicet in voluntatibus iftius vel illius Obedientiæ,
prout novilfimè tangebatur in præcedenti con-
clulione. Ifta verô quæ lunt in facto, meliùs co-
gnolëerentur, fi fieret conventio in unum , quam
nunc abfentibus hominibus utriufque partis ad lë in-
vicem, 6c non fe mutuô intelligentibus , aut fulfi-
cienter cognofcentibus.
Secundùm diëta, procedunt rationes hinc 6c in-
Papæ, vel quorumeumque aliorum 3 quoniam fuppli-
cationem 6c conclufionemjullam effe monftratum eft:
Imô qui vellet hanc conciufionem impedire , nullo
modo videretur audjendus 3 fëd vel monendus vel
contemnendus. Expedit quarto, ut Mater.noftra
feribat fuper hoc Domino noftro Papæ ftib terminis
generalibus exhortatoriis, imô quibuflibet aliis Chrif-
tianis, 6c quôd unanimi conlënfù , fine partialitati-
bus, vel æmulationibus, aut patrociniis, iftamateria
palam 6c honeftè, 6c pacifico animo profequatur. Si
autem nova veniant, quôd jam per alios èleétio facta
eft, tune erit aliter deliberandum. Potuerunt ni-
hilominùs prædiëta valere, ut fi non videatur alius e-
xitus, laboremus quôd poft mortem Papæ noftri,
am prima ratio ante oppofita, folvitur per dic'
lia fiat eleëtio per Cardinales, nifi talis 6c taliter
ta in prima conclufione, de poflibilitate eligendi Pa- pj quod pax habeatur Stine , etfi non velocius aut ci-
pam noftrum :Item, de poflibilitate differendi ufque- tius 3 ita enim pridem R e x poftulaverat, dum pr^-
quo Papa nofter fuiflet auditus 6c fua Obedientia, 6c fens eledtus eft. Fiat additio five corredtio per fa-
vifum fuiffet, quomodo vellent omnia ratificare, ut pientes3 quoniam iftud in tranfeurfu pofitum eft.
lecure fieret electio alterius, imo 6c fui,poft ceflio-
nem fadtam , 6c cetera ea concernentia : nihil enim
effet quod hoc fieri impediret 3 imo certe , fa6tum
iuum humile 6c charitativum, magis novam electionem
mercretur quam demereretur: ita quod non eft
excludendus a poflibilitate novae elebtionis, fed nec
Tomi. 11. Pars l , F T R t