teftatis ad fingularem perfonam,cùm notum fit illam ef-
fe in folo Deo : fed loquimur de primaria Poteftate ap-
plicativa Tub Deo, imb & fub Chrifto, fecundùm huma-
nitatem j focundum quam Chriftus etiam eft fupra totam
Ecclefiam, imb Sc lüpra totum Orbem : Sc de ifta di-
citur, quod eft in Ecclefia Sc non in Summo Pontifice.
Probatur primo. Ilia primaria Poteftas eft in Ecclefia,
aut in Summo Pontifice, ( cum non dicat aliquis
Cardinales immediate à Chrifto accepifle illam Potefta-
tem.) Sed non eft in Summo Pontifice } ergo in Ec-
clcfia. Probatur Minorj quia fi in folo Summo Pontifice
fit ilia Poteftas eledtiva fucceflbris, aut ordinandi
à quibus Sc qualiter debeat eligi : fequitur, cum Summus
Pontifex fit homo peccabilis, ficut ceteri, Sc pra-
visaSHonibus, negligentiis, malitiis, ac nequitiis va-
leat irrctiri, quód poflèt totam Ecclefiam Chriftianam
relinquere abfque Poteftate eligendi Summum Pontifi-
cem : poflet enim privare Cardinales ilia Poteftate,
cum ab ipfo folo earn habeant, quo fadto, vel negli-
gendo, vel ex malitia differendo, vel tempus fufficiens
non habendo , poflet mori antequam de Elcdtoribus
Summi Pontificis aliquid ordinaret, Sc fictotaChri-
ftianitas fine Poteftate eligendi Summum Pontificem
remaneret. Hanc rationem tangit Guillielmus Occam,
3 . f a r t e FuiDialogi. T r a U a t . 1. Lib. 1. C a p . 16. Et fi
dicatur, ficut videtur dicere idem Frater, quodinifto
cafo devolveretur Poteftas ilia ad Ecclefiam} tuncar-
guitur : Nunquam poteftas aliqua, ex negligentia ali-
cujus, devolvitur in alteram, nififimpliciterScabfo-
lutè fit Superior : Poteftas enim Papalis, propter ejus
negligentiam, non devolvitur in Epifcopum} fed Poteftas
Epifcopi, de providendo Beneficio vacanti, in
ejus negligentia, devolvitur ad Summum Pontificem.
Amplius} fi in illo cafuhabeat Ecclefia Poteftatem illam
, quæritur à quo habeat immediate, cùm à femet-
ipfa habere non poflit} Sc fi dicatur à Chrifto, difficile
erit reperire in facris Literis fundamentum in quo pof-
fitftabiliri, quod in illo cafuhabeat, Scnonregulari-
ter.
Secundo. Non eft verifimile quod Chriftus volun-
tati unius hominis commififlct authoritatem Summi
Pontificis, cùm hujus charitas in tantum reffigefeere
facile poffit, quodfanguinem&carnem, loco foi fob-
rogaret, Sc forfitan unum pfcudo-prophetam} Sc fic
Facile una progenies diceret : Hereditate poffideamus
SanUuarium Dei, Pfi l x x x i i . 1 3. Et quilibet Pontifex,
cùm videretinftarefinem dicram fooram, aliquem ex
confânguineis ftuderet,locofùi,fùbrogare. Et hanc rationem
tangit Armachanus, 7. Lib. Quaftionum Arme-
niorum. Cap. 19.
Tertio. $i primaria Poteftas conftitutiva Papæ &
ordinativa de Eledtoribus,effet in Summo Pontifice,eo-
dem modo primaria Poteftas deftitutiva Summi Pontificis
, in eo cafe in quo deftitui poflet (ut eft cafus haere-
fis) etiam apud adverfàrium eflèt in Summo Pontifice:
& fic par in parem haberet Imperium , St Summus
Pontifex conftitucre poflet quod à foils duobus, vel tribus,
incafuhærefis, deftituerctur Summus Pontifex.
Confoquentiaprobatur} quia per eafdemcaufasgene-
rari habent & deftrui Poteftates iftæ.
Quarto, arguitur fic. Si in Summo Pontifice fit Pote-
fias ele&iva fucceflbris, vel ergo eft in eo Poteftas ele-
étiva fucceflbris fic, quod per femetipfum poflit foc-
ceflbrem eligere, vel folum quia aliquibus poteft illam
Poteftatem communicare. Secundum nihil habet appa-
rentiæ: fi dicatur primum, ergo per hoc folùm quod
Summus Pontifex vult alteram ei fùccedere , & file
alter vult acceptare, file alter efficitur Summus
Pontifex. Quod ficoncedatur} fequitur iftud inconveniens,
quod eflèt in Poteftate duorum, fecerequod
alternatis vicibus quilibet per annum in ordine foo,
eflèt SummusPontifex, more A nnæ Sc Caïphæ, Con-
fequentia patet3 quia Summus Pontifex A. pro fua vo-
luntate poteft conftituereB. Summum Pontificem: Sc
rursum in fineAnni, B. iterum poteritconftituereA,
& fic confequenter.
Quinto, arguitur. Chriftus non contulit Summo
Pontifici aliquam Poteftatem perniciofam Ecclefia:,
led ut habet Glofla, in Can. Si Petrus, hoc eft pernicio-
fum, quod aliquis fibi eligeret fucceflorem. Ergo Chriftus
non contulit Summo Pontifici illam Poteftatem:
^ & propterea dicitGuillielmus Occam, loco prasalle-
gato, quod nulla Poteftas eft concefla Summo Pontific
i, quae regulariter uni perfonae perniciose committe-
retur. Et ad iftam propofitionem videtur fuifle ufus Pri-
mitivae E c clefia : nam a plebe aflumebantur Curati,
f 1 . difl. Can. qui in aliquo, Sc a ClericisSc plebe Epifcopi.
6i.diftinSl. Can. Nulla ratio. Et a Cardinalibus
Epifcopis, aliifque Cardinalibus Clericis, 8c toto Cle-
ro , ac populo aeclamante, aflumebatur Summus Pon-
tifex, 23. diftintt. Can. In nomine Domini.
Sed contra hoc arguit adverfarius. Primo, ex fadto
P e tr i} nam Petrus elegit fibi fucceflorem, ergo &
quilibet alius Summus Pontifex hoc facerc poteft: con-
fequentia tenet, quia quilibet Summus Pontifex fucce-
dit Petro in eadem Poteftate: 8t antecedens probatur
per Can. Si Petrus. 8.quaeft. 1 . ubidicitur; Si Petrus
Princeps Apoftolorum adjutores fibi adfeivit Linum <&
Cletum, non tamen Poteftatem Pontificii , aut folvendi aut
" ligandi normam eis tradidit: fed fucceffori fuo Clement/ ,
qui Sedem Apoftolieam poft eum tenere promeruit, ipfo
tradente phi.
Secundo, arguitur. Ad Romanum Pontificem fpe-
dtat ordinarc afium eledtiva: Poteftatis, determinando
quando & qualiter debet fieri eledtio, 8c determinando
fobjedtum illius Poteftatis , dum conftituit quod ad
duas partes Cardinalium, ad minus, fpedtet eledtio: nec
poteft tota Ecclefia ( Summo Pontifice feclufo) illam
Legem mu tare.
Ad primum iftorum dicitur primo, focundum Ar-
machanum, loco praeallegato, quod Petrus non or-
dinavitClementem, fed ordinandum nominavit, pa-
tefaciens fratribus quid de fuo focceflore fentiret: nam
Matthiam, quamvis Spiritu fandto plenus, noluit fine
fratramconfenfo, loco Judas, fubrogare: etiam cre-
dendum eft, quod nec hoc fecerit dcClemente, nifi
ad hoc Domini fenfom accepiflet. Propter hoc poflet
dicifecundo, quod inftindtu Spiritus fandti hoc fecit,
C quo etiam fuam prasvidit mortem. Aliter dicit Guillielmus
Occam , quod in cafo in quo non eft verifimile
pofle congrcgari fubditos qui eligant fibi Superiorem,
& inftat mors Papas, & neceffitas eft quod fit aliquis
cito futurus , ad occurrenduna imminenti periculo ,
tunc poflet Summus Pontifex, rationeneccflitatis infti-
tuere fucceflorem , nc videatur Deus non fuflicienter
providifle foas Ecclefia: & ejufdem eft fontentias Ar-
chidiaconus, in dido Can. & ad hoc allcgat Can. primum.
31. quafl. 1. ubi dicitur: Propter ncceffitatemfattum
eft quod frater duceret fororem 5 fed ceffante necejfnatc ,
ceffat provifio.
Ad Secundum} dicitur quod Papa non dedit Poteftatem
Cardinalibus eligendi fucceflorem: fed hoc habent
ab Ecclefia, feu a Concilio earn reprarfentante,
& hoc patet in fcxtaSynodo, in Cap. In nomine Domini
, ubi Nicolaus Papa de.cemit&ftatuit, non autho-
ritate propria, fed Sandorum Patrum, de modo ele-
j ) dionis Summoram Pontificum. E x didis patet, quod
fiCardinalesomnes client mortui, aut nollent eligere,
aut nonpoflent, ad Univerfitatcm fidelium fpedaret
eligere, aut Eledores inftituere, cujus eft folius judica-
re an inftitutio fada per Cardinales fit fufficiens, an non.
Secundo, fequitur, qubd ubi Cardinales mani-
fefte fibi tradita Poteftate abuterentur, hxc Univerfi-
tas eos private ppflet hac Poteftate, necnoneam aliis
committere, & meo judicio , opppfita opinio eft error
periculofiffimus.
G a
C a p . X.
In quo inqmritur ad quern, vel ad quos
fpetdet ultimata eorttm qua fiant Fidei
refolutio, & demonftratur Papatn er-
rarepojje, non Concilium.
I Nveftigandum eft, an ad Papam, vel ad Ecclefiam,
fou Concilium earn repræfentans , ultima eorum
quæ font de Fide decifio ac determinatio fpedet :
hîc enim non loquimur de decifione, feu deterrainatio-
ne dodrinali, quæ ad unumquemquc virum peritum
fpedare dignpfoitur} fed de authoritativa & judiciali :
& quantùm ad iftud, dicit prædidus Frater Thomas
deVio, qubd ad Summum Pontificem ultima eorum
quæ font Fidei decifio fpedat, fundans fein dido San-
d i Thomæ 2. z.quaft. 1. Artie, ultimo : & ultra, dicit
Summum Pontificem, quamvis poflit errare, errore
perfonali, in credendo} non poflè tamen errare, errore
judiciali, in Fide: cujus ratio eft} quia error Papæ ef-
fet error totiusEcclefiæ, quia ad ipfomfpedatfinali-
terdeterminaredeFide, quid tenendum, quid repel-
lendum, ut ab omnibus inçoncuflà Fide teneatur, ut
dicit Sandus Thomas , in Tradatu contra errores
Græcorum, Cap.6j. Unde & Petro dixit Chriftus:
Ego rogavi pro te , ut non deficiat fides tua, & tu aliquan-
do converfus confirma fratres tuos, Luc.xxii. 32. Juxta
quod etiam, 24. qu*ft. 1. dicit Innocentius Papa, Can.
Quotiens, Quotient ratio Fidei ventilatur, non nifi ad
Petrum, id eft, fui nominis honorem & authoritatem ha-
b entern ^ recurrendum eft, & iftam opinipnem fuam de-
ducit9. & 1 1 . Capitulis.
Contra quam fit ifta Jpropofitio : Papa poteft errare
, errore judiciali, de errore perfonali omnibus notum
eft. Probatur ifta propofitio : duo Summi Pontifices
determmaverunt contraria, etiam in his quæ Fidem
tangünt, ergo alter eorum erravit, errore judiciali : antecedens
patet, de Joanne xxn. Sc Nicolao, quorum
unus determinavit judicialiter Chriftum Sc Apoftolos
nihil habuiflè in communi, nec in proprio : alter oppofi-
tum, utvidere eft in eorum extravagantibus.
Secundo. Innocentius I I I. Sc Cæleftinus,, deter-
minaverunt contraria foper ifta propofitione : Vno conjuguât
ad httrefim tranfèunte 9 alter qui remanet. in Fide*
poteft ad fecunda vota tranfire. Determinatio Innocen-
tii III. qubd non poteft, ponitur in Cap. Quanto. D e ,
divortiis. Determinatio Cælcftini, ut dicit Glofla, in
eodem Cap. Olim, ponebatur in Decretalibus, de con-
verfione conjugatorum, in fine.
Tertio. Aliqui ftatuerunt contra Evangelium, ut
Pelagius, qui fecit Conftitutionem qubd omnes Sub-
diaconi Sicilia? à fois uxoribus abftinerent, quas in mi-
noribus Ordinibus duxerant, aut ab Officio ceflàrent,
quam (quia erat iniqua Sc contra Evangelium) retrada-
vit Gregorius I. ejus Succeflor, ut patet 31. dift. Can.
Ante trtenhium, in texti} Sc in G lofla} fienimpotue-
rit judicialiter ftatuere contra Evangelium, ita Scde-
finire.
.Quarto, arguitur. Si Summus Pontifex non poffit errare
judicialiter, in his quæ font Fidei, Jèquitur Summum
Pontificem non poflè fieri hæreticum circa pro- 1
pofitiones nondumdeterminatas , Sc ad quas credendas
non tenetur aliquis explicite, ut erat Articules de Con?
ceptione,antedeterminationem, Sc deproceflione Spiritus
fandi à Filio : confoquentia patet, quia non poteft
eflè pertinax, cùm pertinacia nihil aliud fit, nifi nolle
credere, quamvis determinetur ; non enim haberet
Summus Pontifex propofitum illud (qubd nojlet credere)
quamvis ipfo determinaret. Similiter fequitur. ex
propofitione, quod determinatio folius Summi Pontir
ficis.ligarct fourn fucceflorem. Similiter fi Summus
Pontifex fit hæreticus, Sc ad ipfum folum fpedet ultima
eorum qu« font de Fide decifio, quomodö judicari
poterit efle harreticus ? Decidet enim quaecumque contra
ipfum allegata, efle ad aliquem fenfom intelligen-
da foa; aflertioni non oppofitum. Cujus decifioni,
apud.adverfarium, plus Fidei tribuendum eft, quam
totius refidui Ecclefia: determifiationi. Mirum eft
enim, quod homini ha:retico ita affifteret Spiritus Hindus
, qubd non fineret eum judicare Sc decidere efle vc-
ra, quibus aflentitur, imb ad judicandum oppofitum
L compelleret: nec valet dicere qubd non poteft errare
utens Concilio Screquirens adjutoriumUniverfalisEc-
clefiae } fed bene ut fingularis perfona , quemadmo-
dum erravit Liberius, contra quem ivit Hilarius, ficut
dicit quidam} quia hoc nihil eft aliud dicere, nifi qubd
Ecclefia, five Concilium non poteft errare , Sc non
folum errat prsedidus Frater, fedfibimetcontradicit.
Dicit enim in fine Capit. 4. qubd Sententia Joannis
Evangeliftse, prasvaluiflet Sententias dementis Papae
in Dodrina Fidei: fi enim fontentiando non potuit errare
Clemens, nec Summus Pontifex quicumque, juxta
promiflum Chrifti: Spiritus Santlus docebit vos om-
nem veritatem. Joann, xvi. 12. Sc focundum Orationem
Chrifti, quaoravit pro Petro, ne ejus Fides deficeret,
tantum ftandum fuiflet Sententia: Clementis, quantum
Sententiae Joannis, imb Sc plus, cum apud Clementem
fuiflet (juxta dida ejus) fienda ultima decifio Fidei,
quemdmodiim apud Petrum, fi adhuc fopervixiflet.
Ex his fatis patet, qubd Summus Pontifex poteft
errare, fontentiando in materia Fidei. Si enim errare
non potuiflet, fruftra fuiflent convocata quatuor Concilia
Generalia principalia, contra quatuor Haerefiar-
chas, putä Nicaenum, Conftantinopolitanum, Ephe-
finum, Sc Chalcedonenfc} foffeciflet enim foliusPa-
p x decifio: imbapud adverfarium tantae Poteftatis eft
fblus Papain defioiendp, ficut aggregatum ex ipfo Sc
refiduo.
Alia font decifa per Summos Pontifices, qua: addu-
ducit Guillielmus Occam, in prima quaeftione de poteftate
Summi Pontificis, quae nititur oftendere fapere
haerefim, Primum eft id quod habetur Extrav. Qui
filii funt legitimi , cap. Per venerabilem , ubi dicitur j
Cum Deuteronomium Lex fecunda interpretetur , ex vi
vocabuli comprobutur^ut quod ibi decerniturjn Novo Fefta-
mento debeat obfervari, See. Quibus verbis fi intelligat
Innocentius III. qubd font obfervanda in fenfo litera-
l i , quemadmodum in Veteri Teftamento , quo ad
multa, eft erroncum: quia ibi font multa ccremonialia,
ficut patet cap. xiii. Sc xiv. Si autem intelligat qubd
font obfervanda focundum fenfom myfticum Sc moralem
, fic non folum fervari debent ilia quae funt in Deu-
teronomio, fed etiam quae in aliisLibrisMofisdecer-
nuntur, ut legitur, difl. 6. Can. His itaque. Multa
alia addueit Dodfor ille , ut videre poteris, Cap. 1 1.
quxftionis praeallegatae, & unum inter cetera praeci-
puum eft. Reperiuntur nonnulli Summi Pontifices de-
finivifle, fo in temporalibus fopremam habere Poteftatem,
ceteri verb oppofitum } Sc ex his fequitur co-
rollarie, qiibd determinatis per Summos Pontifices
non eft neceflario credendum , quamvis non fit
oppofitum publice dogmatizandum , nifi de falfitate
conftet, ut dicit Joannes de Gerfonio.
• Sequitur feeundb, qubd ultima refolutio in his quae
•Fideifont, nonfpe&at adSummum Pontificem: non
eft enim verifimile , qubd homini potent! in his quae
Fidei font errare, ultimam commiferit Deus decifio-
nem.
Sequitur tertio , qubd non pro perfona Petri fola,
aut fucceflbribus oravit Chriftus,ne deficeret Fides ejusj
fed pro Univcrfali Ecclefia per Petrum repraefentata.
Cum omnibus praedidtis bene flat, qubd fi Summus
Pontifex faceret quod in fe eft, ad redte determinan-
dum, non permitteret Deuseum errare} imb hoc dicit
Altiffiodorenfis, devetula, quodnumquam pennitte-
ret Deus cam errare errore perfonali, in his quae funt Fi-
R r r 3 dei,