4 8 7 Joannù Gerfonii 488
P R O L O G I I S
I N
T R A C T A T U M
S E Q U E N T E M .
JI benè confiderat bonitatem Dei erga nos, caufâm habet
magnificè regratiandi, & laudandi Deum. Cùm enitn de
juftitiæ rigore deberemus fervire ei quotidiè meliori modo
quo pofTemus, fine ceffatione ; nihilominùs, noftræ compa-
tiens fragilitati, fatis illi fuit date nobis numerum Manda-
torum , & in certo tempore ; quæ fi complemus , gra-
tiam ejus habeamus , & fufficit ei , & acquirimus Paradi-
fum : meliùs tarnen facientes , ampliùs & magnificentiùs,
rémunérât. Neceffitas eft igitur fcire Mandata obligantia , & qux non : a-
liàs enim aut tranfgrediemur ea per ignorantiam , vei in cuftodiendo ea ha-
bebimus magnam nimis de tranlgreffione dubitationem , & dubitabimus ubi
dubitandum non erit, per quod perderemus totam con feien tiæ tranquillita-
tem , putando non peccatum, efle peccatum , & è contrà dê peccato, quod
non effet peccatum. Et quamvis nefeirem in omnibus cafibus dare Regulam
fpecialem, quando unus adfus peccatum fuerit mortale, & quando non ; tarnen
dari poffunt aliqua documenta in generali , per quæ judicari meliùs poteft de
faéfis fpecialibus. Propter quod ftudui lcribere vobis Confiderationes aliquas
breves ad feiendum quando peccatur mortaliter , & quando non, in pluribus
cafibus ; in omnibus enim cafibus ad longum eas tradere grave effet, aut im-
poffibile : immo hoc quod vobis lcribo plene non intelligetis , ficut credo,
propter fuam brevitatem, nifi habeatis qui vobis declaret, Volo ergo ut de
his quæ non intelligetis, diligenter inquiratis.
C O N -
489 Z ~)e differentiapeccatom m & mort al. 490
CONSIDERAT IO PRIMA.
DECLARATIO GENERALIS,
Quid ejl peccatum mortale , aut ueniale.
N t e r alia Mandata D e i, aliqua
flint quaä facere debemus fob poena
perdendi gratiam fuam, incur-
rendique perpetuam mortem : 6c
font ilia qü£e debitam Deo con-
fervant fobje&ionem, 6c inter ho- ^
mines focietatem j ficuti ell amare
Deum omni tempore 6c loco, 6c non odireeumj ficuti
e l l , non occidere proximum foum innocentem , 6c
nonauferreeifoaviolenter. Alia Praecepta, velCon-
flitutiones, 6c Ordinationes, funt quse rton'obligant
nos, nifi ad peenam temporalem, quia tranfgredi ea
non diflipat fubje&ionem Deo ä nobis debit-am, nec fo-
cietatem quam tenemür habere ad homines. Contra
prima facere Prsecepta, peccatum mortale eft, 6c contra
alias Ordinationes, peccatum eflveniale: quemad-
düm videtis, quod Rex aliqua prascipit fub pcena mortis,
aut capitis, 6c aliqua fiib pcena temporali, utpote^
argenti, velcarceris adtempus.
C O N S I D E R A T IO I I .
jQuomodo in omnibus peccatis efl invenire peccatum ®
veniale tantum.
nietipfum laudavit. Et qiii bene feit hoC, tempore,
6c loco convenientibus facere fine alia intentione ma-*
laadmixta, magnum eftmeritum, nonautempeeca-
tum. Tarnen difficile eft, quod homines qui non funt
perfe£ti, 6c in htimilitate fundati , feiant hoc benè facere
, fpecialiter in publico. Facilius fit hoc in fecre-
to inter amicos in colloquio qui fê mutuo diligunt,
dévote, ac pure, 6c bona fua fti6ta révélantmvicem>
quandoque pro habendoConfiliö, autaddandumcon-
fblationem. T e r tiè , quæritur talis gloria propter ava-
ritiam, vel quodhabeatur major licentia, velvia male
faciendi, 6c decipiendi, 6c ficeft peccatum mortale,
quia finis eft peccatum mortale. Similiter eft per
omnia. Quarto , vana gjoria quæritur, 6c laudatio
pro fine aliquo qui non eft nifi veniale peccatum j
ficuti quando captatur aliqua levis placentia in laüde ali-
cujus, 6c hoc eft peccatum veniale, nifi aliud malum
fe admifeeat. Hoc dieo propter ilium, qui pro tempore
illo ordinäre deberet laudem fuam, 6cregratiari
Deo , vel ad alium profe£tum ad quem tenetur pro
tunc , 6c ipfe hoc omittit. Secunda caufa propter
quam vana gloria eilet peccatum mortale, eft propter
opus , vel materiam per quam vana quæritur doxa.
Et fit hoc tribus modis. Quia vel opus eft malum de
A L i Q jrA n d o praeteritur Prasceptum ex delibe-
ratione, 6c certa feientia, 6c confenfu expreftb,
aliquando non fic j fed per ignorantiam, vel ex primo
motu abfque pleno confenfu. E t in hoc cafu non eft
aliquod ita ftridtum Mandatum, quin aliquando tranf-
gredi poffit non peccando mortaliter , pro co quod
confenfus eft id quod principaliter facit peccatum.
Hinc apparet quod non nominantur feptem peccata
mortalia, fcilicet, Superbia, Invidia, Ira, Avaritia,
Acedia, Luxuria, Gula, ideo quod omnisfuperbia,
aut omnis ira, 6c fic de aliis, fit peccatum mortale ,
immo fkpc eft veniale, ficut ftatim dicam.
C O N S I D E R A T I O I I I .
Quando vana gloria eft peccatum veniale, aut
mortale.
"VT A n a gloria de fe non eft nifi peccatum veniale,
quia opus aliquod fi eftvanum, non eft propter
hoc mortale. Sed vana gloria peccatum eft mortale
propter unam duarumcaufarum, fcilicet, propterfi-
nem propter quem vana quseritur gloria, aut propter
materiam , vel opus in quo quasritur vana gloria.
Quantum ad primam caufam eft fciendum quod quas-
ri poteft gloria pro altera quatuor caufarum. Primo,
ad vitandum infamiam falfam , ut fi dicerctur quod
ego fem latro, benè pofliim contrarium afferere, 6c.
veile quod fciatur quod ego fum alius , quamvis h o c
fieri non poffit fine laudationemei; 6c fic non eft peccatum,
folummodo non habeatur intentio corrupta,
five admixta, ficut facillimè contingit. Immo quandoque
tenemur quasrere, feu veile italaudari, 6ceftpru-
dentia, 6cjuftitia. Secundo , lausfeu gloria, quasri
poteft pro aliquo fpirituali profeftu ad gloriam Dei,
6cad »edificationem prbximi, ficut fanètus Paulus fcfe,
6c peccatum mortale, 6c ibinoneft dubium quin
quærere gloriam peffimum eft pcCcatum mortale 5
ficuti quærere gloriam de occidcndo probum homi-
nem, de igné impofito, de rapiendo feminas bonas,
exprobrarealteri, vel vindicando fe injuftè de altero.
Aut opus de fe bonum eft, ut eft facere eleemofynas,
jejunare, orare. Et ibi attendere oportet, quomodo
vana quæritur gloria ; vel fcilicet, pro fine princi-
pâli, 6c hoc eft peccatum mortale, quia fecundùm
reèlam rationem opus bonum non debet ordinari in
pejus opus, ficut in fincm principalem : quemadmo-
dum peccatum mortale eft, fecundùm Do&ores, fi quis
prædicet pro vidhi habendo principaliter, ' 6c tamen
,unum, & alterum eft fecundùm fe bonum, fedor-
"dinatio perverfa eft, 6c reverfa. Si autem gloriafur-
repit in diélo virtuofo opere non quafi principalis finis,
aut principalis caufa ad faciendum idem opus , non
eft peccatum mortale : nihilominùs confilium bonum
eftauferendiearn, 6cexpellendi, quantùmpoteft, ad
quod totum puriùs fiat, 6c ad vitandum periculum
ponendi principalem intentionem in ilia laudatione.
Ampliùs etiam caveri debet iftud tarn in fpiritualibus
bonis, quam temporalibus, pro tanto, quod pretio-
fiora funt. Poftremo, opus bonum poteft effeindif-
ferens, hoc eft didtum , quod de fe nec bonum eft,
nec malum, ut eft habere tunicam novam, divitias,
aut pulchritudincm. Et in his rebus habere gloriam
de fe, non eft mortale peccatum. Et dico llotanter
de f e , quia alia poffunt efîè pericula, quæ caveri de-
^bent, ut fcilicet , fi mulier quædam feit quod pet
tunicas feas dat aliis becafionem peCcandi, aut pei*
fuum pulchrum fermonem , aut per nimis oftenden7
do fuam pulchritudinem, aut per benè chorteaTe : ipfa
tenetur dimitterc. Quandoque Ecclefia prohibet
talia opera, ficut torneamenta, aut choreas, in certo
tempore, 6c loco. Non dico ego cavendamom-
nem occafionem , per quam alius peccarepofl'etj quia
H h 3