827 H en rici de
Ex his, & fimilibus , quæ in Ecclefiafticis hifto-
riis , ôc geftis Summorum Pontificum ôc Imperato-
rum inveniuntur, line allegationibus , videntur parère
quatuor.
Primum eft : Quod, efto, qubd Chriftus nullum
Difcipulorum conflituiflèt fibigeneralem Vicarium in
terris , adhuc Ecclefia habuit poteftatem talem fibi
conftituendi. Et Spiritu fando docente conflituiflèt.
Tum , quia optima ôc decentiflîma Politiarum,
didamine rationis naturalis, eft, cui unus Monarcha
præfidet: Igitur.
Tum etiam, quia Chriftus non fecit mentionem de
conftitutione generalis Vicarii in temporalibus, Icili-
cet Imperatoris, nec Vicariorumejusparticulariumin
fpiritualibus, qui funt Epifcopi -, qui tamen nihilomi-
nùs veri Vicarii ejus fiunt per ritam elcdionem ipfo-
rum. Igitur.
Et ita, fi Chriftus Petrum non inftituiflèt Papam,
adhuc per eledionem ab Ecclefia, vel ex parte Ec-
clefiæ fiendam, fieret elcdus generalis Vicarius Chri-
ftiin terris. •
Secundum eft , qubd poteftas conftituendi Papam
primariè refidet apud univerfitatcm Epifcoporum fi-
delium. Ita , qubd ad illam reverteretur , quotief-
cunque Cardinales vel non poflènt eligere , vel nol-
lent, vel omnes mortui eflènt, vel poteftate eis tra-
dita manifeftè abuterentur, vel abufi eflent, ôcc.
Sed , fi cum hoc omnes Epifcopi mortui eflent,
utrum apud refiduum fidelium maneret poteftas conftituendi
Papam ? Dicitur, quod fie. Quia Sacerdotes
eligerent Epifcopos , ficut à ■ principio Ecclefiæ fa-
dum eft, & Epifcopi Papam. Vel forte univerfitas
Sacerdotum, confentiente populo, eligere poflèt primo
unum de Sacerdotibus liiper omnes Chrifti fiaeles j ôc
illi committére, ut per loca conftitueret aljps Epi-
Icopos.
Tertium eft, quod , quia communiter ad univer-
fitatem Epifcoporum fidelium fie pertinet originali-
ter difponere de Papatu : ideo ipfius folius eft judicare,
utrum conftitutio vel eledio Papæ , à Commiflàriis
Ecclefiæ, five Cardinalibus fada, fit valida ôc légitima,
an non ?
Quare in dubio, arduoôcinvoluto, quale hodie eft,
circa eledionemPapæ, imô Paparum, utitaloquar,
fommè opus eft Concilio generali.
Quartumeft, quod Ecclefia, nullo Papa exiftente,
Cardinales manifeftè abulos fua poteftate, feu ine-
mendabiliter errantes , eligendi poteftate privare po-
teft , ôc vel ipfamet eligere, vel eligendi poteftatem
tali vel talibus ArchiepilcopiSs vel aliis committere.
Secundo notandum eft , qubd variis viis præfens
fchifma finem habere poterit.
Quia, vel per potentiam armorum, unam partem an-
nullantem. Huic viæ fànguinis , in Foro Ecclefiæ,
viris Ecclefiafticis innitendum non eft, quamdiù alia
via rationabili procedcre poflünt.
0 Quemadmodùm David, quia vir fanguinis erat,
templum Domino ædificare prohibitus eft.
Vel fecundo,per paulativàm detedionem partis fidæ
ôc falfæ. Quia nullum violentum perpetuum. Et quia
veritas ftabilis eft, ôc perennis, falfitas verb diù latere
non poteft, fed focceflîvè erumpendo fe ipfam mani-
feftabit. Mendacium, inquit Seneca, tenue ejî, per-
lucet, f i diligenter injpexeris : Omnia fiëla tanquam
fiofeuli celeriter décidant, nec fimulatum quicquam poterit
effe diuturnum.
Vel tertio, per continuam diligentiam, ôc perfeve-
rantem informationem fidelium. In quauna pars, quæ
ferventiùs ôc efficaciùs laboravit, tandem obtinebit.
- Vel quarto , per dumum contendentium concor-
diam , uno foojuri p rê te r bonum Ecclefiæ ceden-
te.
Velquinto, per generalis Conciliiconvocationem,
feu aliquorum, ex parte totiusEcclefiæ, pro hoc fado,
Langenjletn 828
fecundùm aliquem modum eledionis, vel deputationis
ordinatorum.
Vel fexto, qubd ab utroque deputentur aliqui famo-
fi Ôc experti viri, qui toties fimul convenircnt ôc Ro-
mæ ôc Avinionis, donee per legitimam informationem
haberentconcordiaminfado. Quâhabita, feribere-
tur ilia univerfis Epifcopis Chriftianitatis, ut ftatim ap-
pareret quis haberet Jus.
Vel feptimo , qubd ab utroque cligerentur X.vel
XII. de fc-ientioribus ôc expertioribüs viris, quos habere
poteft, qui convenircnt in una civitate eis affignata,
per annum, vel dimidium, difputaturi verbis ÔC feriptis
contra invicem, ufque ad tres vel quatuor replicationes*
ÔC deinde eorum difputatio in feriptis mitteretur per
univerfàm Chriftianitatem : ôc appareret cito quis
haberet Jus, vel ad quem plures, velvalentiores decli-
narent.
* Vel odavo, per alicujus miraculi, vel divini oracu-
li eventum , divinæ voluntatis declarativum. Hanc
viam expedare , nifi poft omnem diligentiam, juxta
vias humanas fadam, effet tentare Deum.
Septem iftarum viarum priores funt humanæ. Inter
quas rationabilior ôc expedientior ex prædidis videtur
eflè quinta.
Tertio, notandum eft,, qubd generale Concilium
Ecclefiæ fieri, evenit multiplicités
Primo, per omnium fidelium congregationem.
Sicut tempore Afcenfionis Chrifti erat poflibile : modo
autem non.
Secundo, omnium Prælatorum ôc Dodorum.
Tertio, folùm Epifcoporum ôc Abbatum Provin-
cialium.
Quarto, folummodo omnium Archiepifcoporum.
Quinto , folùm omnium Primatum ôc Patriarcha-
rum.
Sexto, quod Epifcopi cujuflibet regni Chriftianita-
tis facerent inter fe Concilium , in quo deputarent
unum, duos vel tres, ex parte omnium, ad generale
Concilium, providentes eis de expenfis. Ille modus
videtur expedientior.
Proceflùs autem ad Concilium ôc in Concilio çoflet
efleifte:
Primo, qubdantequamEcclefiaconveniret, figni-
ficaretur partibus , fcilicet Urbano ôc Cardinalibus,
duntaxat illis qui interfuerunt eledioni ejus, quod
coram Ecclefia comparèrent, in tali die, ôc in tali civitate,
cum omnibus fois teftibus , rationibus, muni-
mentis in oromptu, abfque alia dilatione.
, Secundo, quod Prælatis convenientibus , Patriar-
' chæ primo fédèrent, qui feiunt ordinem foum * deinde
Abbates fedeant} deinde minores Præfeti, ôc Do-
dores Theologiæ, ôc Dodores UtriufqucJuris, fecundùm
numerum convenientcm ad Concilium recepti
Ôceledi.
Tertio , qubd fecundùm morem Patrum, Spiritus
fandi invocatione folenni fada , & orationibus pro
declaratione juftitiæ ôc veritatis ad Deum devotiflimè
fufis, coram omnibusPatribus utraque pars, aliâ præ-
fente, fufficiertter ôc in longum audiretur, ufque ad
duas, vel très replicationes.
Quarto, quod omnibus ex utraque parte confqriptis,
ôc cuilibet Archiepifcoporum traditis, diuturna deli-
beratione apud quemlibet cum fuis Clericis habita, totale
Concilium, vel valentiflîmi deputati per eos, judi-
carent qui Articuli, & quot, ôc quomodo ab utraque
' parte légitimé eflent probati, vel femiprobati.
Quinto ,' qubd omnibus ex utraque parte legitime
notis vel probatis , per Notarios breviter fommatis ;
vel induâione, per omnes de Concilio Judicium defini-
tum fieret, vel per certos ab omnibus ad hoc concor-
diter eleôtos.
E t neceflè eft, qubd vel unum duorum contendentium
judicarent eflè Papam % vel neutrum eorum. Sic
remedium non reftaret aliud, nifi omnes Cardinal«
anti-
8 29 Confdium ‘P a c is, de Unïone E cclefia, & c . 830
ifi antiquos îterum convcnire, & eligere aliquem, fecun- à generali Concilio.
dira quod Spiritus fanâus dareteis. Et effet fçhifina
expeditum. Ecce via poffibilis, via plana &fecura,
& utique rationabiliflima.
Igitur ad rationes ante oppofitum contra hanc indu-
âas relpondendum eft.
C a p . XV.
Sohuntur dubia Concilio generali con-
gregando ohjeda, Cap. X I I . recens
a : CCf confirmatur Concilio opus
effe.
A? primam, conceditur, qubd Cardinalibus cre-
dendum eft, ut aflùmitur: nifi in cafoaliquonovo
ôc fingulari obfitcaufafofliciens, rationabiliter fa-
ciens dubitari de eorum afl’ertionibus, ut eft in propo-
fito.
Nam primo unuôielegerunt, Ôcipfumpublicè co-
Iram populo toto corbnaverunt, ôc per tres menfes fe-
cum liantes , omnia quæ vero Papæ debentur ei
exhibuerunt, ôc ab eo Sacraméntum, Beneficia, dig-
nitates receperunt, fibi ôc fois impetraverunt, ôevi-
fum lànôlum ôc optimum fe in Papam elegifle, Impe-
ratori, ôc aliisPrincipibusper mundum, ut moris eft,
literatoriè fignaveruntôcc. Poftca verb omnes Cardinales
, qui eleôtioni interfuerunt, cxceptis duobus, vel
tribus, aflèrunt publicè, ôc concorditer jurant, ôc
prædicant per mundum , priùs eleélum non eflè Papam
, fed ipfum folùm fimulatè taliter causa metûs ele-
élum eflè, ôc ilia de caufa circa ipfum fada fuiflè omniâ
prædida.
Eccccaufâm dubitandi, propter aflèrtiones contra-
didorias fortes Ôc coloratas, focceffivè ab eis fadas, ôc
tam apparentes, qubd etiam plures dodiflimorum ju-?
dicare nefeiant, quæ pars contradidionjs in hoc cafu
præponderet, aut quæ præponderans deheat cenferi,.
Et ideo, ut hoc difeutiatur, lummè opus eft Concilio
generali, quod Spiritu fiindo regitur ; juxta il-
lud Matth. Xvili. zôpt&Si duo ex vobù, vel tres conyè-
niant in nomine meo, fiuper. terra, de omni re ejuameun-
que petierint, fiet Mad, quia in yiedio eorum fun
fione. Et certum eft , qubd ,
Igitur propofitum.
Item, mirum eft de quibufdam, utinam non adü-
latoribus , qui volentes Cardinales quafi dcificare, ôc
impcccabiles reddere, aflèrunt, ipforum verbis fem-
per eflè credendum ,fine exceptione: cùm fàndi Do-
dores, Auguftinus , Hieronymus , Ôc alii invenian-
tur nonnunquam fibi contradixiflè, ÔC à veri täte deviaflè,
A utapparetinLibroRetradationum Auguftini. Et cùm
legatur, Paulum reftitiflèPetro in fâciem, eo, quod
non redè ambularet fecundùm veritatem Evangelii.
Nonne ôc in Confiftoriis fæpe unusCardinaliscon-
tradixit alteri, in diverfis caufis ôc negotiis ? Et ita unus
erravit : vel font iandiores ôc confirmatiores Sandis
prædidis : vel fortè eorum autoritate, contradidoria
verificari poflünt.
Item, ex quo Cardinales jam experimentaliter fen-
tiunt, qubd propter eorum miflîonem ôc prædicatio-
nem pro totis. viribus , fchifma non minuatur ,, imô
crefeat, ôc ftabiliatur : defiftere debent ab hac via,
quantb citiùs, tantomeliùs, tanquamDeo nonplaci-
ta, propter peccata fortè eorum vel aliorum ) decli-
ß nantes ad viam Spiritus fandi, quæ eft Concilium gene-;
rale, ut fiat in Ecclefia pax. Ettuncapparebit, qubd
non quærunt quæ fua font, fed quæ Jefo Chrifti, ÔC
qubd communis felutis omnium fidelium habent affè-
dum.
Item,fi duo Cardinales jam mifli ad Teutonicos,in tribus
annis, non unum comitatum converterunt, ad credendum
fecundb eledum eflè Papam j vix in centum
annis, per talem modum, habebunt pro fc novem vel decern
regria, quæ primo eledo adhærent.
Item, fi Cardinalium informatio ôc prædicatio eft
Valida ôc efficax, ôcàfidelibusindidocaforecipienda,
non eft via ad hoc expedientior ôcconvcnientior, niu
quad Prælatos omnium regnorum Chriftianitatis in generali
Concilio congregandorum informent de veritate
fadi ôc Juris. Qui nomine Ecclefiæ congregati, fi eis
crcdiderint, expeditum erit negotium hujusfchiftnatis
per totam Ecclefiam. Igitur via Concilii expedient^
fima eft, ôc maximè à Cardinalibus expetenda ÔC requi-
renda.
Ad Sccundam refpondetur : qubd conceflo , no-
torium eflè, ibi fuiflè tumultum populärem ôcc. non
/ 3 j ....... 7 t y— p yf?'■ p fequitur, igitur unuoLtourniuumiii ceufleè,, qquuobud vC-a>radruininaalieess ele-
Ergo non difltdat pars , quie in hoe cafo pauciores gerint prxcisè metu compulfi. Quia ex poft fadis
àdhhaæ?rreenntreess hnaabbeert nnuummeerroo ., npootfiioorreess ffoorrrtèè fiaanpiieennrtiiaâ :• rmvium __' 1:1 ^
nec alia præfomat in multitudine adhærentium. Qpo-
hiam in Concilio generali,ubi Spiritus fandus Judex ell,
non vincitur multitudine, fed veritate. Et veritate non
deficitur ex paucitatc in tali caufà Univerfalis Ecclefiæ,
in qua ab univerfis fidelibus,in Concilio, ôc ante, pro
declaratione juftitiæ Spiritus fàndi gratia jugiter im-
ploranda eft. Ergo, confidant pauci, imbconfidat
unus, in hoc Sandiflimo proceflü vincere decern mil'-1
lia. Nam fi Deus pro nobis, quis contra nos ? Äd-
vertarnus, ut Mofes ait, quomqdo perfequebatur unus
mille, & duo fugäverunt decern millia* Nonne ideb,
quia Dotiïinus conclufit illos ? Sandus quoque Hilarius
vicit folus’Papam cum Cardinalibus, u t ejus narrat
Legenda. Hgjus etiam rei in hiftoriis multa excmpla
reperirepoteris
trarium apparet : videlicet, qubd veré ôc libéré con-
fenferintin ipfum, ut patet cxdidisinprimafolutio-
ne.
Et tunc non eft notorium, fed eft perplexum du-
bium, an, omnibus attentis, ilia eledio cenfenda fit
invalida , ratione illius impreflionis ôc tumultûs, qui
erat in eledione Urban! V I. Itaque opus eft Concilio.
Item,' efto, qubd effet communiter apud fapientes
notum, qubd primus eledus non haberet jus : nihilo-
minus, quia fchifina magnum invaluit, ôc jam diù fte-
tit, ad fetisfàciendum ôc quietandum generaliter fim-
pliciores, ôc ad convincendum malitiam ôc proterviana
multorum, expediret negotium difeuti in Concilio generali.
\S<epe enim, ut dicit beatus Gregorius , expe-
dit. aliqua fieri ex fupérabundanti , propter caufas jam
Apparet igitur , quarq inutilis éft ad difeutiendum j ) prætadas. Quare relinquitur, opus eflè nunc Conci-
præfcntem pafom, via quæ tad^ fu jt in nono argymen- lio generali.
to, poft oppofitum quæftionis : imb cafom,faciliorem.
Unde Johannes Teutoniçus ^ glqflator. Deçreti , 7p
TiiUfiiBione quærit: cfito.fttfltfa faff'iligaÿtfir.i.qtmerit
Judex ? Non Cardinales-ipfi,. Qfffifffip-jrunt^ jfudir,
ces in faclo proprio. Nec aUwPtfperior pofffr.it'i^wpnixi.
E t poft pàuca fobdit : Die, quod Çoncilium. convocetur.
Irem,Johannes A n d r Çhm. de ele$<,quærit:
jQuü de hujusmo.di. Cjoufia. metus^ cognofeere kakçr.çtyfi
hilègarètùfiçîrcq etefffioneqt fiapff, -Et refpoudens dicit î
Qffffpd ifta nbfidufiff fieçifa ^nçcptoyifia^ ôgejftfflff.pTAVi-'
Ad tertiam , conceditur quod communiter ôc re-
gulariter verum eft, quod fine autoritate Papæ Çoncilium
çonvocari non debet. Veruntamen, ingruente
Bcceflîtate fingulari, quæ frangit Legem, ôc etiam in
muldplici cafu poflibili, poteft Ôc debet fieri Concilium
generale, fine autoritate Papæ.
Primo, fiPapalapfosin,’hærefinmanifeftam, perti-
nacitei- oeçupet Sedem Apöftölicam, nolens Concilium
convocari..
Secundo, fi poft mortem unius Papæ èbritmgeref
ftatim