Sequitur ultimo, conformiter ad Joanncm Patriar-
cham Antiochenum, fimiliterNicolaum de Cufa, in
fuis Tra6fcatibus de iftamateria, quod Concilium Generate
, in fingulis 8c omnibus eft fupra Summum Pon-
tificem. Et hxcbrevicer, 8c fub compcndio quodam,
de ifta comparatione pofui, intendens ampliflimum fa-
cere Tf ra&atum de omni P oteftate Ecclefiaftica 8c La'i-
ca , 8c defingulisearuma&ibus.
Utrum autcm Summus Pontifex poflit excommu-
nicari 8c fulpendi mancns Summus Pontifex, itaquod
fitentet facere, nihilfaciat, etiamquantum adAblb-
lutionemj videatur Nicolaus deCufa. 2. parte fuiLi-
bri, cap. 11.
Et ad omnia capitula qua: videntur aflerere Sum-
mum Pontificem non polle judicari nifi fit a Fide de-
vius, utCan. Si Papa 40. dtfttntt.8c Can. Oves. z.q.
7. dicitur quod perttnax pr&fumitttr a Fide dev tare, &
includiturin h&rejipertinacia.Jel dicitur fecundo,quod,
ut patet ex Can. Si Papa, in illis Canonibus dicitur
nullum pofie Papam juaiqare, 8c non dicitur de col-
le&ione. Dicitur tertio, quod contra Papam non eft
regulariter congregandum Concilium, nifi in calu ha>
rciis, aut gravis peccati totam Ecclefiam fcandali-
zantis: 8c ad id quod habetur. 17. difl. Can. Concila §.
Symmachus, ubi dicitur: Symmachus Papa, Sedis
pojiolicee Pr,cjul , ab hujufmodi oppojitiombus impel it us,
quantum ad homines re/picit, Jit tmmunis & liber, cu-
jus caufam totam Dei Judicio refervamtts. Dicitur quod
accufatores ejus non potuerunt impofita crimina pro-
bare , 8c fic tanquam eis fecreta reliquerunt San£ti
Patres in Synodo, Dei Judicio : authoritative accu-
fatores condemnantes.
C a p u t U l t x m u m .
In quo inquiritur, quomodo potent Concilium
contra Papam congregari.
CUm ex fuperioribus notum lit latis Conci-
Hum liipra P apam Jurifdi&ionem habere j in
cafu igitur in quo veniret Papa judicandus,
quonam pa£to. congregari potent ConciHum ? quia
non eft verifimile Papam congregare contra fc , inquirendum
eft.
Et fit Prima Propofito. Ad nullum authoritative
fpe&at congregare Concilium, prseterquam ad Sum-
mum Pontificem, ex Jure divino. Probatur f ic : authoritative
congregare ConciHum, eftiis quiinterefle
habent prsecipere, ut ad certum locum conveniantj fed
nullus prater Summum Pontificem, fingulis qui habent
interefle, authoritative praciperc poteft, ut in
certum conveniant locum, ex Jure divino ; ergo nullus
prater ipfum au&oritative congregare poteft .-authoritative
enim congregare, eft congregare ex autho-
ritate, cuiceteri, ratione authoritatis, teneanturob-
temperare. Dico notanter nullus, quia ConciHumu-
num poteft futurum ConciHum authoritative congregare
, pracipiendo fingulis, ut certo tempore ad certum
conveniant locum. Si enim Pracepto Papa: taliter pra-
cipientis, fit obtemperandum, de neceflitate 5 a fortiori
8c Pracepto Concilii: deCollegioautemCardi-
nalium, apud eos qui dicunt quod funt deftatu hierar-
chico, ex inftitutionc Chrifti fuccedentes Apoftolis,
prout afliftebant Chrifto 8c Petro, ante eorum divifio-
nem, quemadmodumdicitde Alliaco, noneftimpro-
babile dicere quod Jure divino ha:c authoritas illiCol-
legio competit, Papa nolente congregare, concurrente
cafu neceflitatis. Unde 8c uifluum. vi. duodecim A-
poftoli, 8c non folus Petrus convocaverunt multitu-
dinemDifeipulorum. Et ex hoc iterum videtur fequi,
quod non folum de ftatu Epifcoporum funt vocandi ad
Concilium, ad habendum vocemdeHberativam 5 fed 8c
deftatu Curatorum, qui fuccedunt DifcipuHs; fed de
hoc alias. Sed cum Papa 8c Collegium iftud adco ob-
ftiuari poflint, u t, etiam, exigente neceflitate, no-
lint Concilium convocare, qui& forfen congrcgandum
eft pro corrigendis cvidentibusexceflibuseorumi quonam
padto tupc congregari poterit ?
Et fit fecunda Propofitio. Quadibet Ecctefia par-
ticularis, ad eujus notitiam peryenit congregandi Concilium
neceflitas, debet ceteris Ecclefiis neceflitatem
congregandi manifeftare, 8cfic denunciative congregare,
non autem praceptivc, 8c nominando locum ad
quern fit omnibus tutus aeceflus : debet enim oculus
Avidens corporis periculum, ceteris indicare membris,
ut contra periculum fcprotegat, corpus 8c defendat j
& ifta manifeftatione fadta, cetera Ecctefia: tenentur
confentire8c convcnire prim«, non virtutc Pracepti
prim«, cumineasnullam habeat Jurifdi&ionem j fed
virtute Pracepti divini > ficut pqftquam per expertum
Medicum alicui indicatum eft de aliquo necefiario ad
fui convcrfationem, tenetur ille ad illud, non virtute
Pnccepti Medici, fed virtute Pnccepti Juris natu-
ralis 8c divini.
Corollarie fequitur , in multisProvinciis Pralatos
fufficienter inftrudtos de neceflitate Concilii, non
aliter laborantespro pace Ecclefiae, non efle in con-
fententiatutos.
Tertia Propofitio. Si poft hujufmodi infinuationem
lingula: Ecctefia; particulares ad certum locum fuos
g Legatos mittantj apud illam colledHonem refidet totius
Ecctefia; authoritas, imo etiam fi a cafu convcnirent:
nam, ut dicit Joannes Gerlon. Quis dub it at apud Collegium
u4pojlolorum(quia cafu canvenerant, ut dicitur,
in tranfitu Virginis) tantam fuijjfe author it at e m , JicutJi
Petri pracepto convenient?
Quarta Propofitio. Sialiqua: particulares Ecctefia: ,
infinuatione tali fadta, ad certum conveniant locum,
ceteris contumaciter renuentibus convenirc, in illo, aut
alio quocumque fecuro loco apud convenientes, totius
Ecctefia: refidet authoritas, faltem quantum ad pro-
curandam neceflitatem occurrentem : fi enim ligata
foret dextera manus, aut ad imaginationem pertina-
citer nollet vacaredefenfionicorporis, apudfiniftram
tunc defendendi corpus totarefidebit authoritas. E t li
una pars alicujus Provinci«, inimicis volentibuseam
deftruere, nolit occurrere, quis dubitat reliquam partem,
quamvis fit minor numero, pro tunc habere au-
^ thoritatem totam Provinciam defendendi?Et fi Provin-
cia: alicujus pars una nollet confentire in mortem alicu-
jus membri, eujus vita in deftru&ionem totius Commu-
nitatis cederet, nulli dubium eft, refiduam partem pofe
fe illud membrumauferre, 8c pro tunc occurenti peri-
culo occurrere, quamvis de aliis qua: non imminent pro
tunc nihil poflit ftatuere. Ergo 8c in propofito, ubi ali-
qua:Ecctefia:convenient, cseterisrenuentibus, quantum
ad neceflitatem occurentem, in ipfis refidebit authoritas.
Et ha:c lunt, qua: pro authoritate Ecctefia: Jefii
Chrifti fponfe feripfi Parifiis, iplb donante, contra
qua:dam aflerta aFratre Thoma deVio , inTrabfatu
quodam, quern ut ipie teftatur, feripfit, Anno lalutis
M.D.xi.«tatisfu« xLiii. Et h«c feripfi, Anno D o mini
m .d .x i i . Doftoratus meiAnno 1. Menfe 1 1 .d e
«tatevero, ne vento gloria: agitari videar, taceo, in
quibus fi aliquid fit erroneum, proteftor me femper fub-
D mifliim determinationi Ecclefi« Univerlalis.
F I N I S .
J APotcftas
Ecclefiaftica eoérativa, fecundùm muitoS; 8c
quamvis,fecundùm dliquos, in antiqua Le^e iyiofis
excommunicarcnt, tarnen dico quod ilio modó excom-
municari, erat extra Synagogam ejici. Quidquid fit
de hoc, non habebant talem Poteftatem Ecclefiafti-
JACOBI ALMAINI
DoBoris Parißenßs
E X P O S I T I O ,
Circa Decifiones Magiftri
GUI LLIELMI OC C AM,
Super Poteftatc Summi Pontificis.
De Poteflate Ecclefiaftica Cff Laica.
Q . U Æ S T I O P R I M A .
C a p . I.
Dedivifione Poteftatis in Ecclefiafticam,
& Secularem ; Qp de eorumdem de-
finitionibus.
AD petitionem cujufdam Venenibilis V ir i, *
D o â o r has oûo Quteftiones de Poteftate Sum-
mi Pontificis edidit, & primbquamf,' utrùm B
Potcftas Suprema ipiritualis, Sc Poteftas Suprema fe-
cularis five la'ica, in tantum ex natura rei diftingüan-
tur, quod fimul in eundemcadere non poftint, hoc
eft , quod non poflit unus 8c idem homo illas duas
Poteftates habere : (êd aritèquam materiam quæftio-
nis aggrediamur, veniunt termini declarandi.
Primo,videndum eft quid fit Poteftas. Secundo,quo-
tuplex j earn dividendoin Spiritualem ScTemporalem.
Unde Poteftas in genere, nihil aliud eft, quàm Fanltas
tjuadam proptnqrtu, ad exercendamtaliqaam operationem in
aUtjmfitppoßto. Exemplum: domificator habet poteftatem
domificandi, id eft, ftcultatem, qua in propinquo
poteft exire in talem operationem, 8c ignis habet poteftatem
calefâcicndi. Verùm in propofito, non capitur
ita generaliter, fed pro Poteftatc Jurifdictionis : iaPo-
teftas Jurifdiflionis eft facultas propinqua fus dicendi, id
eft ^ferendi Sententious etiam in invitum, ut dicit Marficam,
ficut nunc habemus in Lege Gratia:. Tangitur
etiam caufa matcrialis, 8c qui fiintbabentcs talem Poteftatem,
in ifta particula, Afofttlit, 8cc. Etcaufa
rormahs in ifto verbo , fecundùm Leges Evangelien*:
A ^UIa fimt tali Poteftatc pratditi, in dicendo Jus de-
uti Legibus Evangelicis Ecciefiafticis, 8c non Ci-
vihbus.Ultimp tangitur cauiafinalis in ultima particula
Sed Poteftas Laïca, five Secularis, eft Poteftas à p,pub
ex JucceJJsone hereditaria, vel ex eleaione alicui vel
altquibus tradita regulariter, ad sdificationem Comma,
nitatss, quantum ad res civiles, fecundùm Leges Civiles,
pra confecutione habitationis pacificist. Primé tangitur
caufa efficiens 5c orgo hujus , feilicet à 'populo
regulärster : 8c licet aliquando Deus fpecialiterdederit
ahquibus hanc Poteftatem Lai'cam, utSa iili, i Re-
gum. iq &Davidi, a.^«i».v.&aliqu ibus, quiute-
bantur ifta Poteftate fuper Ifrael, ut patet, Judtcum i
tarnen regulariter neminem Deus inftituir.
Tot eft as Laica, quo ad officium Qftin-
flitutionen, non quo ad communi-
cationem , eft à Deo.
^ ----- — —----
riam, de Origine Poteftatum , quod Judex proprie
eft ille , qui habet facultatem propinquam ferendi
Sententiam, & Poteftatem praecipiendi utillaSentcn-
tia demandetur executioni, 8c Poteftatem ferendi poe-
nam contra non facientes, riel repugnantes : 8c fic ilia
tria funt in Judice. Verbi gratia, Judex five Prmfes,
habet Poteftatem dicendi Jus inter perfonas altercan-
tes, 8c ferendi Sententiam inter illas; 8c diflo Jure, habet
lius de Padua in fecundo fuo , M hanc 'Ê m S È K tiÊ I Ë Ê Ê È Ê m Ë m S M ^ m ,
r,am,Index pronriè ralirer indicamn. “^ 1° f
prmcipere, ut Sententia ab eo lata demandetur
executioni: hoc fiidto poteft imponere po:nam, lecun-
dum exigentiam negotii, non demandantibus fuam
Sententiam executioni, vel contradicentibus. Jam Doctor
prmfupponit, quod iuntdua: tales Poteftates, una
Lai'ea, five Temporalis; 8c alia Spiritualis, five Ecclefiaftica.
Et primo videndum'eft de Ecclefiaftica, tanquam de
nobiliori. Poteftas Ecclefiaftica Jurifdiffionis, ut dicit
de Gerfonio, eft Poteftas a chrifto jipoftolis, Difci-
pulis, & eorum legitimis fucceftoribus fupernatura-
liter& fpecialiter tradita, ad adifietttionem Ecclefa Mi-
litantis, fecundum Leges Evangelicas, pro confecutione
felicitatesaterna. Primo, ponitur Potejfytslocogene-
ris, 8C tangitur cauft efficiens hujus Poteftatis, c^nf dicitur
a chrifto: nam ante adventum Chrifti, iffincrat
Appendix ad Tom. II.
Ac occafione qu«ritur, utrum tails PotcftasLai-
ca fit a Deo: 8c videtur quod fic, ad Roman, xnr.
I . Omms dnimafublimioribus Potejlatibus fubjeblajit 8c
ftquiturin textu:: Eton oft Pncftasnifia Leo. Ideb tails
loteitas Laica eft mquebeneaDeo, ficut Poteftas Spi-
ritualis. r
Pro folutione, dicit Durandus, in i . de Origine Juris,
quod Poteftas Temporalis five LaVca, eft k Deo, quantum
ad debitum, fed frequenter non eft a Deo, quantum
ad acquifilionem & ufum. Primurn probatur. Nam fecundum
diaamenreaum, debitum eft talem eflePotcfta-
tem: naturalitcr enim judicant homines quod oportet
eosfubdi alicui, qui eis Judicium 8c Jus, fivejuftitiam
admmiftret. Ergo lecundumjudicium redlum naturali-
ter nobis infitum, debitum eft talem Poteftatem Re-
giam, feu fccularem efle: ex ordinatione enim infitum eft
nobis tale judicium naturale, nt Conformiter ad ipfum vi-
vamus, SchocaDeo. Namjlgnatumeft lumenvultustui
fuper nos,VC. lv. 7. Hoc eft,' Deus naturaliter nobis inle-
ruit lumen vulrus fni. hm -n a:.:____
* Nota cedlmainum, in hoc TraRatu, PaJJim, nomine DoUcris, defknare
Guhelmum Occam,
' .. ■ ,.---------- , juuiuiuin,quonaturahter
judicamus omnes politicead invicem viventes
aeb.ere efle (libjedtos alicui, vel aliquibus, quibus incum-
bat ex officio, fecere mutuam juftitiam. Ergo quo ad debitum,
lplaPoteftas Secularis, fiveLaica, eftexor-.
dinatione divinaj fed non eft a Deo regulariter, ad iftum
fenfum, quod alicui Deus communicaverit iftam Turif-
dictionem Laicam • quia numquam alicui regulariter
immediate Deus communicavit hanc Poteftaton nec
dedit Ipeciale Pr«ceptum , ut alicui communicare-
tur, ideo non eft a Deo, quantum ad iftum fenfum.
Et fic tangitur prima differentia inter has duas Pote-
ltates j q uia Ecclefiaftica, eft imm ediate a Chrifto in-
ftituente: fed La ica , quamvis a Deo fit, ex ordinatio-
ne, quantum ad debitum, numquam tamen eft a Deo
regulariter 8c immediate inftituta. Et in primo fenfu
capitPaulus, Non ejl Potejlas niftk Deo, & c.
Secunda differentia: Poteftas fpiritualis fundamr in
donolpirituahSc fupernaturali, alia verb non l igitur
ex parte fnndamenti differunt 5 Ipiritualis enim fun-
datur in charaaere, utrum in Fide, difficultas eft-
led omnes concedfint illam fundari in charaaere baptif-
mali, hoc eft, in illo dono iupernaturaii 8c fpirituali.
Sed PoteftasLarca non fundatur in illo, quia etiam ipla
eft apud infideles. Ex hoc fequitur , quod fuerunt bapti-
zati Apoftoli ante Cenam, quia valde verifimile eft quod
inftituti funt a Chrifto Saccrdotes, ficut nunc inlli-
S f f 1 tuun